장음표시 사용
291쪽
sine; magno i ndiment se habituros sperant. Hinc rustici ut maius lucrum faciant , ab agris ad urbem convolant: quuntque pam
cis bene pr pereque succedat plerique
miserrimam, , Vitam Vivent Augetur, igitur pgenorum ninnerus tin urbe . furi agricolactminuuntur Iri qude. fluere possint incomm da ex lux operiun qua: artifices nostri con,
si- ver privatorum ratio; habeatur, subditidem auctori odistinguendae si sunt' Iuxus spe cies. Luxus rerum futilium, o qui consuetudia
num libidini turpissime serviti, hQuaque iugi per .serma obtegitur: nullos habet expens xum limites Db sci petuasi cupissitates hominum, ex : quibus , perems, ac . ridicula ea usuum varietas & vicissitudo exsistit. Et tamen res ipsae: inullius serme sunt pretii nisi quum emuntur . Infesta ergbi haec luxuria est. Freni fretan inliciendi s id commossiti um luxuii qui tanto. augeri i solet , quanto fiunt cives . delicatiores . Ex iquos similiter fit ut aVari simuli HS ,prodigi ii 'sint, ut a sola auri fames exstimulentur, nihilque omittant eorum , quae . ad parandam n pecuniam sunt
292쪽
247 idonea, repugnent licet iustitiae & honesta
ti. Hinc illa morum corruptio. Sequitur luia Xus magnificentiae, quem rationibus sumtu ,riis temperare necesse est . Res quae huic luxui famulantur , serme sunt . huiusmodi, ut numquam omni pretio priventur, ut ipiet . Tae, ut Vasa aurea, ut gemmae, ut alia his
similia. Νihilo secius hic quoque peccari potest, & saepi me peccatur; maxime si rebus utilibus magnificentiae gratia abutamur. Cur tanta famulorum turba' stipatus incedis Θ Amne vides ad tui voluptatem & ostentationem traducere te brachia, quae agriculturae, quae essent aliis artibus utilissima 8 Cur ruri ingemtem 'pecuniae vim erogas in delicias minus utiles ac necessarias Anne vides te agros
adimere frumento ac aliis frugibus, quae hominum vitam sustentant ΘS. CCVI. Nollem tamen, ut dum salvos incolumes opulentos populos suos Princeps efficit. dum
commoditates proprietatesque Vitae tuetur rationibus sumtuariis exitialem duxuriam pro scribens, in uirpissimam parsimoniam incid ret , Virtutemque adimeret, quae decorum servat in magnis sumtibus , veram Magni
293쪽
centiam dico. Haec cum luxuria, de qua hactenus disputavi, consentire . videtur si si1-tuosam domum, si familiam , si . suppellecti lem, si convivia , si sumtuosas tantum vesteSintuearis, ut Vulgus assolet. Interest tamen inter utramque, quod magnos sumtus . decoris gratia magnificus faciat servans modum . reserensque ad dignitatem suam & ad lacuutates & copias et luxuriosus autem pecuniam effundat & aerarium exhauriat praecellendi enitendique causi; ut docui. Μagnificus ea spectat quae utilitatem pariunt. non sibi solium , . sed communitati: contra . luxuriosus linia ad voluptatem, ad ostentationem facit . .Μagnificentia: licet. priVatorum etiam ,
quibus maxima est assiuentia divitiarum , siti propria; maxime tamen ad Principem pertianet ca , ut si Academias, Collegia dc Gymnasia excitet, si Bibliothecas scriptis omnibus resertas instruat, , si constixuat publicas Q mos , quibus perfugium infimuS pateat , . aut,
diliin: magnificentiae, monimentis .det operam, quae honestant, e ornantque civitatem, α portunitateS habent. maximas ad ingenia
294쪽
excitanda, impellendosque homines ad pra
clara gerenda, ut inominiS immortalitatem com sequantur . Servanda tamen & a privato quolibet. & a Principe ratio calamitatum publicarum , quibus consulendum est, . antequam splendidis sumtibus arguΠόnta. magnificςn'tiae. relinquant .
uam necessaria civibus' laborum patientra sit, 'compertum cuique. esse potest et quandψ-qψει quotidianae incidunt caussae: toleram di labores , qui ad salutem cum suam, cum rei publicae reseruntur . Sive publicis sung ris muneribus, sive privatam & umbratilem vitam degas; aspera & dura. & incommoda.
quammulta, perserenda. tibi simi r secus nec susceptam . provinciam cum . emolumento &fructu administrabis, nec actuosam operosamque . Vitam diliges: ex quo omnis manabit contemtus ossiciorum Certe iniurius est imhumanam societatem, qhi otio dedit se, tur-
295쪽
pique inertia delectatur; eamque praeterea odisse videtur, quum nullam operam ad 'aliorum hominum utilitatem conserat, nec bene de aliis mereatur. Huic malo obviam ire λbi visi sunt antiqui sapientes moderatores Cuvitatis , quum adolescentes a prima aetate ad corporis firmitatem & ad labores sustinendos institui curarunt . Intelligebant enim consuetudinem laborum a teneris unguiculis coeptam , perpessionem laborum in reliqua vita essicere debere faciliorem . Cretum quidem leges quas Μinos sanxit, laboribus er diebant iuventutem Venando, currendo, es mendo, sitiendo, algendo aestuando. Id simialiter Lycurgus voluit, &- in ipsas seminas transtulit, quae ceteris in urbibus mollissimo cultu parietum umbris occulebantur a .
Generatim patiens laboris populus erit. nec languori & otio deditus contabescet, si debitam omnibus occupationem iniungere fi
Verit moderator rei publicae, curabitque ut agricultura , ut commercium, ut arteS &scientiae floreant iii civitate . In quo & di-
a Vide Cic. Tusc. disp. lib. V., di Arist. Polle. lib. VII e. XVII.
296쪽
versum 'nationum ingenium spectandum est,& . habenda ratio diversitatis ' locorum quos populi incolunt. Si tellus verbi gratia stertilis N culturae omnino inepta sit, industria es artes vigeant oportet: si feraces sint agri, si plantis, si herbis frugibusque educendis ac fovendis accommodati , nec hominum numerus huic j Qecunditati respondeat; agriculi ra in primis florere debet, quae societas hominibus frequentatur , . cetera . Obii quam caussam, inquit recens quidam scriptor, Atheniensibus literae olim in deliciis fuerunt,
Carthaginiensibus . & , Tyriis commercium , Rhodiacis mare, Spistiatibus hellum, Virtus Romanis: Quae quum ita sint hunc ordinem in hac disputatione tencte decrevi ut aliqua brevissime attingam primo de' agricultura, tum de commercis . tandem de artibus S scientiis et quae . inducenda plus minus . eX- colendaque sunt ut populi otium fugiant, &specie quadam laboris: exerceantur .
Agricultura: qua omnium rerum, o quihus aliquid aQtiiritur. nihil est melius, nihil uberius, nihil dulcius, nihil homine liabero dignius; : quaeque, ars ceteris' excellen-
297쪽
a alior ut Amicus. hominum animadvertit ca); quoniam ea neglecta nullus n m ae ctinservationi locus i magno in honore apud Romanos fuit, estque aetate : hac notastra. apud cultissimas geni es' Quifictius i Cimcinnatus ab aratro adductiis , est ut dictator
essed et post adeptas. autem victorias depositis fascibus rursus ad boves &'agellum se con tulit. auctore inrco Tullio. Senectute In
hac vita rustica M. Curius. quum de Samniatibus, . de Sabinis, de Pyrrho triumphasset, consumsit extremum tempus aetatis. Ad eam dem disciplinam applicuit & C. Μarius,' qui septies consul fuit, es victon pluries extitit. Omitto, ceteros. Sihici i Imperatores aeV etiam: nostro incredibili apparatu & pompa terrasti ineunte vere' excolunt Μ ut alii excitentur' ad. imitandum a deinde stato tempore committunt terrae semina; quod similiter pro- reges 1 in omnibus regni illius it provinciis; faciunt b . Et tamen tiobilissima haec iam quae summum persectionis vestigium tenere aliquibus videtur, imperfectior sorte est quam credi. potesti' Nam nihil: ut dicam de .agris
298쪽
ingeniosis ad Mustus , qui redigi in meliorem formam pbssent, si quidem melius excolere inressi etiam qui inculti & steriles sunt, non
carerent foecunditate, modo id 'vellet improba M patiens hominum industria . . Videmus nullam serme esse telluris partem quae her- hae aut arboris, alicuius procreatrix non sit ipsa per 'se. Igitur quae est etiam magis impervia. aut, culturae minus apta - reputatur ;sudo laboribus seracem fieri posse, non est quod dubitemus. Quapropter si tota telluris facies noti excolitur, si tantum alic hi a persectione sua distat ars terrae eXe cendae; hominum. incusanda desidia est , i
cuandum vitium administrationis . . .. .
Desidiam illam excutere agrariis degibus lebet rector civitatis, atque efficere ut illudeterrae . eXercendae- genus ' floreat . quo potis ethum p imis haturae necessitatibus consulitur, quo , fructus percipiuntur uberiores, quo denique procreatrix, agrorum vis non descit . Praesertim eos . praemiis & donis' alliciat quod. etiamnum in Imperio Sinens obi Dei) , qui verbi gratia telluris serendae s bigendaeque rationes praestantiolem dete
299쪽
gunt, . qui utiliores fimos inveniunt, aut ma gis iacconumdata rusticis operibus instrumen , Non tamen urbano munere isticundi funρι
inquit Franciscus Patricius co Agriσαθuram
namgued tuerent , rem urbano m . Hssime agerent. Fiunt squidem , nociti in . Re sdiea seditiosi ue orbuunti O disites quampriamum cupiunt , satumque vitimorum 1 civium pessumdant . Proinde ut, utiles . admodum i in praediis polendis arbitror , jμ in trinonias reqbus urbanis deterrimos . Pauca haec de agri' cultura: nunc de commercio. , . S. CLXI. O Commercium tunc serme em coepit quum esse aut multiplicari: homines coeperunt . D derunt enim commutationibus locum ipsae hominum indigentiae ;-praeterea artes V riae quae ab ineunte , ut ita dicam, generis aetate prodierunt , : rerum rmuta tionibus innitebantur, Aucto j deind* magisive hominum num o, postquam in ad civilem consectationem. defluxerunt stat to fixoque bonorum dominio, inaequalis distributio facultatum,i mercatorum copia , rer
300쪽
23 gionum diversitas, industria & vanitas h
manas. indigentias auxerunt a); tunc similiter commercium excrevit. In eo autem tatum elye arbitror commercium, ut id quod supervacuum nobis est in necessarium commutetur z quae quidem. generalis commercii notio a quocumque admittitur, qui eius ori ginem paullo attentius contempletur.
Multifariam commercium dividitur. Inti mum est, si contineatur permutationibus, quas incolae faciunt inter se: at si res permutem tur cum alienis, externum , Quum natio quaepiam alio transfert quod ei est superfluum, ampum eius commercium dicitur; posmum, si ea accipit aut dat, quin exportet aliquid. Commercium ita praefinitum ut circa solas indigentias vitaeque commoditates 'ersetur, necessarium appellant, initum animo lucri fasciundi divitiarumque indipiscendarum, luxurnostin. Tandem si sumantur alicubi res vernales &. alio exportentur ut nauli lucrum
M En dissita forte . initia non armoris solum societatis coniunctionisque hominum inter se , sed inventae' etiam monetae ut facilius vi conitruinius mercium pretia aestianarentur :