장음표시 사용
541쪽
Ciperent interpretes , & quae satis inter se conueniebant, quasi aduersantia & pugnantia opponerent. Hic igitur secundus eis gradus ad eorum co cibadorum artem, visi quodsit voca Ium ambiguu, qualia esse omniaChrysippus existimabat, insuassignficatio nes 'datur. Hoc dialecticis est di- uidere in homonymis,antequa dissiniantur. Cognitis variis significationibus, & singulis locis adaptatis, di uersa potius ei se, quam aduersa quae opponuntur, facile constabit. Hae iratione quot antinomi dissoluantur no & altero exemplo perdisces fili. De v sufructu citantur contrariae is risconsultorum sententiae, imo Vnus idemque Paulus contraria scripsisse putatur:alio loco dominii parternec se, L Uu s. de usustuα alio non esse, i. recte. 21 Is de verb. Q.Vtrumque verum est, nec sibi aduersatur Paulus. Vsu ructus verbum πιλυ -μον. Nonnumquam pro eo iure πιsurpatur quod cuiq; iure sua, re pro pria,
542쪽
possit, eius sit moderator & arbiter: atque id ius fundi dicitur, & pars rei, pars dominii est, Guno ro. g. si re V. de eius lata id proprium cuiuslest maxime quo is utitur fruitur. Sae se pius pro eo iure quod quis habet vic- , di fruendi re alienae L I. . de usus tali id non rei ius, sed personae: ideo necis dominii pars, sed seruitutis est. Itemini de capitatione vulgata sitiat Impera lis torum rescripta duo contra ria, unum il quo emptori fundi regressus aduer-G siis venditorem daturiqui in vende in do minorem capitationem dixerit: i k is minar. ρ, codi. de acI. emp. altCrumo ii quo capitatio censibus eximitur, dc prohibetur plebs urbana pro capitata: tione sua conueniri, L etinica. C. de ra- 'rat. Sola homonymia vocabuli facit controuersiam. Capitatio enim pro et i eo censu qui olim ob singula homi- rium capita pendebatur, posterioreor' eonstitutione accipitur: quo de ge--μre, est Valentiniani & Valentis re-
543쪽
36 Io. MERCERIt scriptum ad Cynegium praefectum
praetorio: l. cum antea , C. Gag. Ozcens
priore , pro tributo siue indictione, quae pro singulis iugis quibus agri coluntur, luitur. Iumenta olim capita dicta sunt, & quantum iugo eorum vno arari poterat, id veniebat indescriptionem tributariam, illatioque ipsa capitatio dicta, aliquando iugatio,
l. immunitates. C. de agricol. nonnumquam iugorum capitatio, I. I. C. Theodis immunit. ut in Graeca Iustiniani ci
stitutione 3 γοκεφαλον, Nov. 17. Pti'ma significatio,ad tributum personae spectat, postrema ad praestationem, quae propter fundum exigitur: nam& har duet tributorum species, de quibus non contraria, sed diuersa iura. Eius generis antinomiae plane inia merae , in quibus diluendis una haec sequenda &seruanda ratio est,de qua diximus, ut verbi significationes excutiantur. Non in verbo tanturn ambigui tas est; est & in oratione: atque eius etiam diligenter inuestiganda si- . i gni-
544쪽
ghificatio est, si quid opponatur con
φ trarium. Nolo te in exemplo quaereia do diutius laborare, fili: hac oratione, diuantio reses, aliquando verum rei pretium, L unicaussi quis ius aec non G obtemp. aliquando id quod interest. id est, commodum etiam & emolu- mentum, siue utilitatem, expressea uni iureconsulti, L si per altum. s. F ne quis eum qui inius voci Haec quantum inter se differant, nemo est qui zz- , on intelligat. Sunt quaestiones in
' quibus propter haec verba de urilita ρ, tibus certatur: ut cum fideiussor in ius vocatum sisti stipulanti promisit quo casu quetri solet,si procurator sti' i putatus fuerit, eiusne an domini uti- , litatem spectare oporteat: L procu rator. 1 ais cautast. Sunt inqui
P bus rei aestimatio tantum vertitur: at
que hae quidem plurim quod gene-
ralis definitio,quae abVlpiano traditara est, com probat satis, I. item. I p. 9 L haec verba. an. . de ver. Q. Requiris i. Lege Aquilia tene-
545쪽
um a I. g. him Must. ad leg. Aqui. ex edicto Praetoris caueri solet, ne da innum faciat, qui metuit ex vicini fa- acto incommodum. I. Proculus a .riandam. ins Damnum facere dicitur, &qui infert & qui patitur: passiuam &activam significationem illa oratio praefert; quae si di stinguatur, appria. erit sentcntia. Ad hoc genus dissolliendi contrarii & haec ratio pertinet, Vt quaeratur factum an ius orationuexpressum sit: eoq; spectat quod pla)risque locis iurecon sulti usurparunt verba cum effectu esse accipienda, a LMer altam. ut non simplex& nu' dum factum spectemus,sed euentum facti. Sic intestat is dicitur, α qui se eit testamentum, cum facere no posset: L rss. desuis se . sic non sati dedisse , qui fideiussorem dedit minus idoneum: l. quoties. σst quisus coiscnon nupsisse, quae ei coniuncta est cuius nuptiis interdictum erat, L horonduis. πα. de σμώ. θ ἀ-onst. Eo
546쪽
modo grauissimae iurisconsultorum Contentiones. sedari debent ι qualis
est, quae nostrae aetatis & exercuit, &eXercet etiam nunc viros eruditissimos, de obligatione in diem collata, Vtrum prassens sit, an post die nascatur. Sunt ex iureconsultis qui debitorem ita velint accipiendum, a quo in uiro exigi pecunia possit: l. Abitor.
te diem, quoties in diem collata est 'bligatio, L qui secanno ae . de et M. IU Sunt qui praesentem obligatione esse velint, & in diem collatam tantum sol utionem, L centesimis .sse riverb.ob . Tota dissensio in verbo est, non in re. Debitor in diem, etiam ante diem debitor est, verbolenus: imo re quoque, si substantiam obligationis spectemusenon ex effectu: qui exceptionem paratam habet qua se tueatur, si ante diem coueniatur. Ad has verborum, qux rei disti nguendae seruiunt, excuti edas significatione , inultu conducit lectio eorum libro-
547쪽
o Io. MERCERI Irum,quos multos eius temporis,quo iureconsulti claruerunt, edidere, nohistoriographi tantum, sed Theologi quoque,&poetae. Ex iis verborum potestas peti potest, Vis atque Usus, Euempenta arbitrium sinitis is norma loquendi. Exemplo sit quod de capitatione diximus, & ad res & ad personas eius
appellationem pertinere. Hoc probant auctores Latini. De personis Ammianus Marcellinus loquutus est eo loco : Pro capitibus singulis vicenos quinos aureos reperi agitari:& Tertululianus in Apologetico: Hominum capitastipendio censa. De rebus Salui nus lib. s. ad Ecclesiam: Cum rem amiserint, amissarum tamen rerum tribu- lapatiuntur: cumpos u ab iis recessirit, capitatio non recedit. Vides, fili, vel ex hoc uno videsquantum prosit futuro iurecosulto bonorum auctorum frequens lectio,non otiosa &perfuncto
ria;sed seria & solida, ut qui & in ea laborandum, verum quod de phil in sophia
548쪽
sophia Neoptolemus apud Ennium dicit in paucis arbitratur, hi sibi ad veram iuris cognitionem iter praecludant. Verborum vim non ratio, non praeceptio ulla docere potest, solus usus comprobat, & confirmat. Adhisbenda tamen quamuis gnaro ,& g manς significationi sperito cautio est diligens, quo magis ex eo praecepto conciliandi rationem consequatur. Et haec quidem una hac regula comprehendi potest, quae Iulianum auctorem habet: l. quoties. O de reg. in ris, ut exiissignificationi , quassermo ambiguus exprimit, accipiatur ea quae rei gerendae aptior ect. Id cum in testam e rorum, L quoties. ia. de reb. dub. actionum, & exceptionum, LIn contrahoda ira de reg iuris. contractuum denique, Lquoties Io de verbo. oblig. iure probatum sit, 'e Valeant magis qua pereant : in legibus quoq; receptum, ut ea vox accipiatur quae vitio carea Lin ambigaa.Iρ. . de leg.id est,quae utilem faciat legis sanctionem. cui decis
549쪽
i I o. M E R C E R et iso , mens , & ratio legis respondeat: quae minimum abhorreat ab aequita te:&cum paucissima verba sint quae non aliquam ambiguitatem cotine annis labor. hq copera, multa&necessariam legibus qu* contrariae videntur, ut significatio excutiatur, &rationi cuiusq; legis adscribatur. F i cem nobis ea in re praeserunt iureco- sulti. Vlpianus ex Senatusconsulto, quo pretia rerum venditarum quς ad eos, contra quos esse iudicatum cum petita haereditas esset, paruenissent, restitui cautum erat, natas quaestiones illa ratione dissoluit, quod verbii' peruenisse, ambiguum sit, uno significatu id contineat quod prima ratione fuerit,alteroid quod durat, ex quo quis factus sit locupletior, & postr ma illa significatioSenatuco sulti sen
rentiae ptior sit, quo non teneri existimantur quibus pretium rerum venditarum periit .virum ust depecherH. Paulus cautionem explican quae a procuratore minoris exigi scin
550쪽
Co Ner L I ATOR. a et Iebat: Si illi in integrum remtutud esset, O heresve eius, aut is ad quem ea res, qua Gii agitur pertinebit sic enim a Papiniano a concepta . . tam rem hab. hela redis nome ambiguum esse notauit: i' aliquando ad proximum tantum hera redem pertinere,aliquando ad here- J dem heredis,&omnes ordine succesu seres: at pysteriorem significatione, in cautioni praetoriae conuenire magis,lo collatione eorum casuum in quibusta ora ra locus est confirmauit, Lyconsi i . is .is meis θ. Aliorum in siis quae- tionibus eadem cura, ut verborum ei potestate nut ta, rerum quibus ver
ba seruiebant summam constitueret, m ει cuique veram go propriam signifi-ici Cationem adaprarent: nec est aliud, quod in hoc artis nostrς graduanqui' ii, rendum putem. o Postquam de eo tibi constiterit,ins utraque quae opponatur lege idem ' verbum,eodem significatu accipi: ad ii, artis gradum conscendes tertium, in quo min