De campanis commentarius a Fr. Angelo Roccha episcopo. Tagastensi, et apostolici Sacrarij praefecto elucubratus, ad. Sanctam. Ecclesiam Catholicam directus, ..

31쪽

fiuntη. quod Graeci dicunt) etiam piscibus magis

muti. Nolam siquidem pro Campana dici obseruauimus. Haec Rhodiginus . Nolae igitur nomen pro Campana etiam ante Paulin una a Episcopum Nolanum annos circiter trecentos ustirpatum fuit. Adde etiam pro maiori antiquitate hac in re comprobandata, quod quamuis Paulinus usum Campanae ita Ecclesiam suam primus inuexisse credatur, Gennadius tamen in additamento ad Sancti

Hieronymi librum de Uiris illustribus , dg Paulino loquens, nihil tale ut recte ait Ma- .lgius de ipso refert; quippe qui Nolae, pro

lCampana sumptae,usum,& nomen ante Paulinum fuisse non ignorabat. TurriS autem illa , cui Campanae imponuntur, & Campanile a Campana deductiim italice vocitatur ;Nolariu quod campanile vulgo in Italia vocitatur a Nola sumpta pro Campana derivatum , dicebatur, ut ex Inscriptione marmore incisa tepore Urbani IV. Anno Dom. I 262.

. constat. Id quod videre licet in pauimento Ecclesiae Sanctae Mariae oppidi Marini Columnensium non procul ab Urbe Roma. Inscriptio legitur in hanc verborum formam :

32쪽

De Campanis a I

Ateste vetustissimo, & nobilissimo Patauinae Dioecesis Municipio in Campanili ma-

ioris Ecclesiae ad partem exteriorem, Coeme-lterium versus haec marmore incisa leguntur:

LEBES , vas aeneum est, in quo igni ainponitur aliquid , ut ebulliat. Quoniam vero Lebetes, vel Lebeta ex aere fiunt sicut etiam Campanar, & quamdam Campanarum formam satis belle repraesentare videntur, hisce de causis Campana Lebetis nomen vulgo interdum sibi sertita inuenitur : imm5 ab aere Dodonaeo, aere optimo, Lebeta, Vt intra videre licet, Dodonaea dicta fuerunt.

33쪽

Virg. lib.3. Aeneidos

Decius Ausonius.

22 Commentarius

Aes .

AES Dodonarii quatentU valde resonans , pro Campana usurpatum fuit ; Dictum est autem Aes Dodonaeum a Dodona Ciuitate, in Chaonia Epiri Regione , iuxta quam propinquum erat nemus Ioui sacrum. Hinc Iuppiter Dodonariis. Propterea Virgilius Lebetes , vel Lebeta Dodonaea ab aere optimo, ceu Corinthio tamquam praestantissima ita nominauit. Ausenius autem Aes, vel Ahenum Dodonaeum, prouerbialiter dictum sumens, ad Proverbium , quod in homines garrulos, vel iusto loquaciores dici consueuit, alludit in haec verba: Dodonaei cessat tinnitus aheni. Aes enim Dodonaeum , prouerbialiter sumptum per translationem, aut per allusionem ad hominem garrulum dicitur, quasit tintinnabuli quoddam genus die, noctuq. Continuo crepitans. Aes igitur Dodonarum ab lute, ac proprie sumptum pro Campana usurpatum fuit.

eramentum.

AERAMENTUM ab aere derivatum, quod est ex aere fusum, veluti est Ferramentum ex ferro factum . Campanae namque Varia

34쪽

De Campanis a Iria sibi sortitae sunt nomina iuxta varias earuformas, aut sonum, & iuxta varias hominum considerationes apud diuersas Nationes.

uilla. SQVILLAE ad hanc usque diem Cam

panulae, siue paruae Campanae in Italia nominantur, ut videre licet apud Stephanum Durantum, & Guillelmum Durandum, & alios. Squillae vocabulo, pro Campana sumpto, Vsus e ih Franciscus Petrarcha in suis vernaculis cantionibus hisce verbis :

item

Ne sinta Squida si tamincia assulto

item A Nona, a V ctro, aer Alba,s H, Squi e Eodem quoque ipuus Squillae vocabulo usi sunt Dantes Aldigerius , & Ludovicus Ariolus suis in scriptis non semel. Quaenam ve-ὰ vox illa sit, nemo explicat, nisi Hieronymus Magius, qui opinatur illam e Gallia eo se desii ptam: Inde apud nostrates Verbum, uillare, ortum fuissse ait. Sed in Dictiona-rijs Gallicis huius generis vox non inuenitur,&a viris Gallis, & quidem eruditissimis talis vox Gallica esse omnino negatur . Quamuis

Petrarcha Dantes, &Αrtostus. Magius c. I. de Tint.

35쪽

Columella. Lucretius.

a Commentarius

luis autem apud Latinos Auctores , & quidem antiquos nomen Squillae pro quodam herbae, ac piscis genere inueniatur 3 quid tamen talis vox pro Campana significet, non satis constat, nisi verbum Squillare, apud Italos pro sonitu quodam peracuto, a Squilla ipsa, Campanula scilicet peracute sonante deductum , sumi solere dicamus : Squilla enim talem sonum edere solet.

Crotalum.

CROTALVM item pro Campana firmebatur apud antiquos ; Graece autem - , Crotaton, quod Latine Crepitaculum vocitatur , a crepitu dictum . Quare a Columella Crepitaculum nuncupatum fuit ue & a Lucretio diminutivi forma Crepitacillum, quod erat ex aere, Vel ex ligno, aliave materia ita concinnatum, ut efficere sonum valeret, siquis manu Versaret. Vnde per metaphoram Crotalus dicebatur ille, qui lingua expeditiore, ac voce sonanti,ac prope tinnula,quiq. loquacitate sua neminem non obtundit. Signum.

SIGNUM item appellatur Campana, Vt in libro perantiquo,qui Ordo Romanus nuncupatur, videre licet. Id quod etiam videre

36쪽

De Campanis 2 est apud Ilionem parte q. cap. 3. & libro a. Parinormiae cap. t 8 q. & Burchardum lib. 1 3. Ca P. I 2. necnon Amalarium Fortunatum de

Diuinis ossiciis cap. I.&alios . Istuc ipsum legitur in tertia Decreti parte, Distinctionα prima de Consecratione, capite quinquagesimo , & ex Concilio Cabilonensi descriptum citatur. Campana vero dicitur Signum: quia sonitu illius datur signum , siue indicium faciendi aliquid in Ecclesia, siue in alijs locis, in quibus pulsatur Campana .

Cloca.

CLOCA etiam Germanico vocabulo appellatur Campana, ut videre est in capitulari Karoli Magni, ubi legitur et Clocae non sunt baptitanda . Gallice item Campanae Vocitantur Cloches; & quod ab Italis Campanile vulgo dicitur, a Gallis Clocher TE, Eappellatur, hoc est, Campanarium,vel Campanile , siue Campanaria turris Ecclesiae. Campanula vero Gallice Clochelte vocitatur. Haec ex libro primo Stephani Duranti capite 12. de Ritibus Ecclesiae, necnon ex Dictionaris Petri Canalis Gallice, & Italice con

nus. Iu . y. I. Pann. c. I 8 .Burchardus lib. ij. cap. II.

Amesar. de diu. offici js

cap. I.

area

37쪽

Isidorus lib.

Commentarius

CAMPANA denique a Iampania Italiae Regione , sicut Nola pro Campana ab ipΔ

eiusdem Regionis Nola,Campaniae Ciuitate,

ita vocitata, nomen traxisse creditur, praesertim vero propter aes campanum, cui Plinius palmam tribuit, cum ex eo & ollae, ac lebetes aenei, & Campanae conflentur : AeS namque Campanum optimum inter omnia aeris genera esse censetur, ut ait Isidorus in

decimo sexto Etymologiarum , siue Originum libro, in quo etiam Campanam ab eadem Regione Italiae nomen accepisse scribit. istuc ipsum Ioannes Fungerus in Elymologico trilingui seriptum reliquit. Campana igitur ita vocitata nomen sibi sertita censetura Campania, vel ab aliqua Ciuitate Campaniae siue sit Nola, ut alij volunt ; vel , Vt Magius ait, Temesa, siue Tempsa aeris fodinis olim nobilitata. Quare ob aeris dicti Ioci, ut diximus, praestantiam , aera quasi per antonomasiam Temesaea dicebantur, ut ex libro quinto Fastorum Ouidij patet dicentis :

mesem'. concrepat aera . Eamdem item ob causam,aeris videIicet Campaniae vim, aut excellentiam, ars Campanum antonomastice dicebatur

38쪽

De Campanis a Ti batur. Cum autem Campanae vocabulum ante Sancti Hieronymi aetatem in antiquis Scriptoribus non'reperiatur, eam Gothicam esse vocem, vel ab Artifice Campanarum, praecellente, cum frequens Campanarum,

vsiis in Ecclesiis esse coepisset, Campanam dictam fuisse Magius opinatur : suum tamen hac in re cuique iudicium liberum esse, ait. De Campanarum nominibus haec dicta sui-cian t. Nunc reliquu est,ut rem tertio loco de multiplici earumdem Vsu propositam, nos ta-dem aliquando explicandam aggrediamur.

- MULTIPLICI. CAMPANARUM se apud Ethnicos. 6ap. III. O S multiplicem Campanarum

usum explicaturi, prius videbimus , quibus in rebus Ethnici Campanas adhibere consueuerint ; Postremo autem loco multiplicem earumdem usum apud Christianos tam saeculares, quam Ecclesiasticos frequentissimum, in medium asseremus, & omnia ad eum pertinentia singulatim explanabimus,cunctis rebus diligenter distinctis. Vsum

autem

39쪽

Martialis.

18 Commentarius

autem Ethnicorum in Campanis constitu tum breuiter describemus Vquippe qui Christianorum in primis Ritus explicandi causa , praesertim vero Ecclesiasticorum , nostrum de Campanis Commentarium conscribendum susccpimus, occasione sese nobis , uti iam initio diximus, oblata in Sacra Rituum Congregatione . iri hi s:

Ompanae pro Thermarum συμ.

TIntinnabuli senitu , quod hodie Campa

na dicitur, Romanos antiquos Populum in Thermas statis horis, veladuocari, vel ex illis dimitti solere constat. Propterea Martialis de sonitu aeris , hoc est, Tintinnabuli, seu Campanae hunc ait in modum rRedde pilam, sonat aes Thermarum, derepergis f-l irgine missola lotus abire domum ' Ex hisce verbis Martialis colligimus per Ca-

40쪽

De Campanis

panam monitum fuisse illum , qui in Gyna nassio pila exeriatur, ut sit lauari velit, sonante Campana, properet ad Thermas ; sin secus, paulo post nullum lauandi locum D turum, sed sola aqua frigida, quae Virgo vocabatur , se fore lauandum , certo sciat: Tintinnabulo enim , seu Campana Romani e Gymnasio , ut ait Guido Panc troilus, reuocabantur loturi ad Thermas, mox clauden dasb. Hoc autem loco per sonitum aeris non

minor , sed maior Campa ha visentit Magius,& recte quidem intelligenda est: Nam,vd ipse ait , per tinnitum aeris Thermarum non solum qui pila exercebantur, & in Thermas conuenerant, sed qui a Thermis procul

aberant, lauatum conuocabantur. Id quod probat Ciceronis auctoritate in Quaestionibus Tusculanis in hanc verborum formanti. dicentis : Simus atque increpuit Thermarum cilicet Campana, ut ipsemet Magius inter

pretatur mani relictis Philosephu, st Pris

ceptoribus , inritum . Eui enim lauissent ingebantur ire flebant. Haec ex Magio , quem in hac praesertim re sequor et qui, si Romani ad sonitum Campanae, relictis Philosophis, ac

Praeceptoribus, unctum ibant, etiam a Theria mis

Virgo, idest Aqua frigi