De campanis commentarius a Fr. Angelo Roccha episcopo. Tagastensi, et apostolici Sacrarij praefecto elucubratus, ad. Sanctam. Ecclesiam Catholicam directus, ..

41쪽

Cicer .lib.a. de Orata

da cur Virgo

Iulius Frontinus de aquis Bartholom. Martianus, Francis Albertinus in Topographia urbis

Romae.

3o Commentariusmis procul aberant, qui sane maioris Campanar sonitu tale signum aut re non poterant, ut infra clarius patebit. Dictus autem Ciceronis locus a Magio laudatus, vel citatus est in libro secundo de Oratore, ubi non d , Campanae sonitu, at de sonitu, vel crepitu

disci qui est lanx, idest vas estarium per

iocum Cicero loquitur, dum discuta escarium crepitantem ab hominum vulgo libentius audiri, quam Philosophum assirmat, dicens : Auditores discum audire malunt, suam Philosophum ; qui simul, mi increpuit, Philosophum disputantem relinquunt. MagiuS autenucarceri turcico mancipatus excusatione di

gnus censetur, quippe qui sine libris libet.

lum suuin conscripsit. A qua vero, quae a Martiale Virgo dicitur, adhuc extat Romae ad Campum Martium , necnon ad Triuij Fontem, & ad hanc usque diem ita vocitatur ob quamdam Virginem , quae Militibus Romanis, ut Scriptores aiunt, quaerentibus aquam, ingentem aquae venam

monstrauit, quam deinde Agrippa ab octauo lapide , diuerticulo duorum millium passuum Praenestinavia Romam adduxit. Forma ipsius Aquaeductus praesens in tempus Ro

mae i

42쪽

De Campanis 3Inae item cernitur non procul ab Ecclesia san

hi Siluestri in Octauij Bubali nobilis Romari Hortis , in quibus legitur Inscriptio lapideliburtino insculpta, ubi sit mentio de dicta lxqua, quae Virgo nuncupatur.

Campana pro Mercatu indicando.

P Raeci quoque ad mercatum praestandumto in Foro piscatorio , seu Piscario, sub car-liam, ut etiam Guido Panciroilus,& alij vo-lunt, pulsabant Nolam hoc est Campanam leste Plutarcho in libro Symposiacon quarto lata armiost multa hisce verbis ei ui subinde in Foro Miscatorioumersantur, sum Tintinnabulum celeri-ler exaudiunt. Hieronymus autem Mercuria-IHiem. Neuis verba Plutarchi Latine ita reddidit: siui uotidie tabernas, ibi maeneunt pisces , circum ς 'Rum :mbulant , exquisitiue Tintinnabulum audiunt qqaec in sua translatione Mercurialis, qui sta-im subiungit: βuo ex loco Tintinnabulum .piacium mendam bux serpatum , se emptores ἀl me inuitarentur , etiam colligo . Hucusque clercurialis . Ergo si emptores a longe inu labantur per Tintinnabulum, maior Cama,ana intelligenda est. Istuc ipsum comprobatur

43쪽

32 Commentarius

strabo lib.

t . Vide pag. II.

batur auctoritate Strabonis, qui ponit exempluini de Citharaedo quodam,ac de Surdastro, Tintinnabulo ad mercatum piscium homines inuitante, ut in capite de Campanae inuen. tore , atque antiquitate diximus, & fusissime quideIrta .

Campana in 'riumpho adhibita , εν supplicis extremo destinatis appen se.

π Oannes Zonaras, Historicus Graecus prae- a. stantissimus, in secundo Annalium Tomo , dum de Marco Furio Camillo Dictatore , de Veientibus Triumphante, sermonem habet, Triumphum q. describit, Campanam Currui:Triumphantisiappensam fuisse inquit ; eodemq. statim loco Nolas, vel Campanas ab eis, qui extremo supplicio afficiebantur, gestari consueuisse Ostendit in hanc verborum formam: e pensa quoque erat Cum mi lia , fagellum ; quae innuebant, eum in tantas calamitates posse incidere t autflagris caederetu- , aut capitis damnaretur. Nam qui ob facinus extremo supplicio afficiebantur, Nolas gerim re solebant, ne quis inter eundum, contactu illorum piaculo si Aniringeret i Hucusque Zonaras ad

44쪽

De Campanis

Hieron. Ma-Plairtus in Pseudolo.

verbum . Hoc autem in Triumpho admissum fuit, ut Imperat. , vel Triumphator in tantae felicitatis cumulo, ut ait Magius , admoneretur, ne plus, quam par esset, efferri, ac ' 'superbire vellet, sed humanae miseriae recordaretur. De ijs, qui ad supplicium extremum a Carnificibus cum Tintinnabulis ducebantur, loquitur Plautus in Pseudolo in haec verba : Lanios inde accersiam duos cum tintinnabulis 1, Tintinnaculi vero, vel potius Tintinnaphori, ut alij volunt, erant Carnifices, Tintinnabula ferentes, dum extremo sup

plicio damnatos ad supplicu locum ducebat. De Campana funeribus ad dita . A Ntiquitus apud Ethnicos , cum quis e

vita decedebat, aera, campanaeve pulsabantur, ut Guido Pancirollus , & alij ex Theocriti Scholiaste referunt. Ethnicorum namque antiquitas Campanarum sono spectra,& Daemonum ludibria credebant averti. Id quod Tibullus non obscure indicat, dum ait: sentus, , e curru Lunam deducere tentat,

Et faceret , si non aera repu a senent. E AEris

Tibullus.

45쪽

Iuuenalis Satyra 6. Horatius lib. I. serm. Satira g.

Ouid. lib. Fast.

3 3 CommentariusAEris enim tinnitu credebant fieri, ut ne, magicorum carminum vis od Lunam perueniret ; & Lunam hoc modo laborantem adiuuari . Hinc Iuvenalis: A a laboranti poterunt succurrere Lunae. Lunam laborantem superstitiose intelligebant Gentiles, eamq. prae verecundia rubore suffundi credebant, quod magico victata carmine cedere cogeretur. De hoc Lunae rubore ob Verecundiam contracto loquitur Horatius dicens:

-- Lunam . rubentem ,

Ne foret hu testu ,pos magna latere sepulcra. od etiam Manes, vel potius Daemones, aeris, vel campanae tinnitu fugari, creditum

fuerit a superstitiosa illa Gentilitate, planum prosecto sit ex Ouidio, qui in libro Fastorum quinto ita inquit de Umbris, aut Ma

nibus et Rufus aquam tangit Temesa f. ωncrepat aera, Et rogat, Ut tectis exeat umbra suis. Cum dixit novies, A Ianes exite paterni,

Rei icit,Wpure sacra peracta putat . Per Campanarum itaque sonitum,malos, infestosq. Spiritus repelli, aut coerceri superstitiose credebant Gentiles, quod Manes,

46쪽

De Campanis 3 sut ait Hieronymus Magius, silentium amare crederentur ue viae & Silentes a Poetis dicerentur , ut ex Ouidio constat, qui in eodem Fastorum libro ait: Mox etiam Lemures animas dixere silentum. Unde quoties Umbrae huiusmodi loqueretur, exiguo potius murmure, quam clara voce, uti dicebantur, sicut Ouidius ibidem ait in

haec verbata rvmbra cruenta Remi ssa es a fere lecto, Atque haec exiguo murmure merba loqui.

Hac igitur de causa apud Ethnicos arra, siue Campanae pulsabantur, cum quis e vita decedebat . Sed propriam, & veram huiusce ritus causam explicabimus infra suo loco, dum de Ritu Ecclesiastico , & Campanis

consecratis loquemur, quae ob rem sacram a Daemonibus timentur.

Tintinnabula in Sacris in Excubi in in priuatis Romanorum Aedibus adhibita.

APollodorus in libro illo de Dijs Gen

tium, Hierophantam, hoc est, Sacerdotem Proserpinae, Tintinnabulum , vel Campanam in Sacris pulsare consueuisse ait. Deae E 1 item

47쪽

de Syriae

Dea.

Commentarius

Robortellus in Octauiano Augusto.

Lucianus

item Syriae Sacerdos Tintinnabulo uti consueuit, sicut scribit Lucia us Samosatensis, qui hunc ait in modum : Sacerdospinquam ad summum Templi peruenit , preces pro Itanoquoque facit: precando autem pariter, diu ineum quoddam Tintinnabulum pulsat: quod motum,grauiter, at-lque alleresnat. De hoc item ritu fidem facit Robortellus in Octauiano Augusto , dum de ianuis , ac fastigijs, vel summitatibus Tem plorum loquitur in hanc verborum sormam :Fantigium Tintinnabulis redimitum , εν Tintinnabula fere solebant ex Ianuis Templorum pendere De Tintinnabulis adhibitis in Excubiis in net Suidas, &. Guido Pancirollus ita inquit: Excubitores olim in nocturnisa 'Di lys Tintinnabula secum deferebant; ad quorum pulsum illico restondendum erat. Istuc ipsum a nostris in Arcibus pnesertim fieri solet, ut infra suo loco dicetur. Campana denique in priuatis Romanorum Aedibus pulsabatur, ut refert Lucianus Samosa tensis: Aedes enim ditiorum, Romanorum amplissimae Tintinnabulo, seu Campana uti solebant ad Familiam excitandam , sicut Romae ob eamdem causam fieri solere non ignoramus: id quod infra , &fusius quidem , explicabimuS.

48쪽

De Campanis 37

De Ompana pr.dininguendis horis adhibita.

I Nuentis Campanis , introductus quoquci

fuit usus Horologiorum, quibus horae distinguuntur . De Horologiorum ratione , &Vsu , atque Inuentione loquitur Vitruvius , necnon alij complures. Quoniam vero dα antiquo Horologij usu satis dictum videtur, dum de Campanae antiquitate verba fecimus ; hinc eo confugiendum est, ubi fit mentio de Balneo Hippiae, qui floruit circa tem- pota Luciani, ut ipsemet Lucianus ait, qui vixit circa Annum Domini centesimum. Verum sicut Campanar inuentor ignoratur, ita etiam sonantis Horologij primus nescitur Auctor. Quid autem iucundius, ut ait Polydorus Virgilius, reperiri potuit Horologio, quo nobis, etsi occultato Sole , per Tintinnabulum sua , sicut ita:videtur, sponte sonans, horae distinctae nunciantur Θ Quid item nobis gratius Campana inueniri potuit, qua tot , tantaeq. reS hominibus tam Vtiliter , ac laia L commode indicantur ξ Quamuis autem res ita sese habeat, sicut magna ex parte hucusque vidimus, & infra multo plura , & maio-

49쪽

Lib. Variar. Lectionum.

3 3 Commentari inra de multiplici Campanae usu, ostendemus ;utriusque tamen inuentae xsi Auctor, uti diximus , ignoratur. Haec de multiplici Tintinnabulorum , seu Campanarum usu apud Ethnicos. Nunc reliquum est, Vt Campanas benedicendi causam , & ritum apud Christia nos; deinde multiplicem earumdem usurr explicemus.

DE . UTV . CONSECONDI . A Tbenedicendi famamu . Cap. IV. VLTA ab Ethnicis, falsa Reu ligione , ac superstitione de-Κ ceptis fieri solebant,quae de-K inde a Christianis,& Eccle---- fasticis praesertiin Viris, falsa Religione, ac superstitione omnino ablata,

in usum pium , ac sanctum translata fuerunt, ut in nostro variarum Lectionum Commentario diffuse demonstratum est . Inter Ecclesiasticos Viros extat Sanctus Paulinus Episcopus Nolanus , Sancti Hieronymi, &S. P. Augustini contemporaneus, uti tarta, diximus, qui abusum Gentilium sacrorum correxit, & Campanam ad pia munera traduxit,

50쪽

De Campanis 39duxit, dum ea primus in sua Ecclesia usus est, ut eius nimirum seni tu semotius habitantes ad conciones , & precationes, nec non ad Diuina ossicia , & ad sacrosanctum Missae Sa crificium , atque ad alia excitari possent. Quae omnia singulatim explicabuntur , cum primum Campanas consecrandi, aut benedicendi causam, & ritum suerimus assequuti. DE. CAMPANARVM.BENEDICTI Eauι Consecratione. 6V. V. AMPANAE iuxta perantiquum ac pium institutum in Sancta Dei Ecclesia benedici, aut consecrari solent. Quod autem huius generis Ritus consecrandi Campanam sit antiquissimus , ex eo, quod Alculnus in libro de Diuinis ossicijs ait, satis congrue comprobatur. Is enim Alculnus, qui floruit circa Annum Domini 77o. Bedae Presbyteri Discipulus , vel Auditor, & Κaroli Magni Praeceptor, ut inquiunt Tritthe

mius, Melchior Hittorpius, & alij ; de hoc

ritu ita scriptum reliquit: Neque nouum et idera debet Campanas benedicere, gere, eisque