장음표시 사용
231쪽
Deo sic iis parautumesuerorum Q. 22. I ''pligunt. 6. Quia communis prudentium & up entium virorum consensus idem suadet. Vnde i)la o lib. . de is . de legibus post Deos immor' tales vult honorat i rarentes ipfo opere , verbis,&omni patientia, tanqiam Dees quosdam vi sibiles& terrenos. alique i Nemesin iudicii angelam temper prastb elle rerum huiusmodi obieraatricem qnae grauissime vi iscatur eos, qui
debito honore parentes non fuerunt prosecuti. Et Aristotel lib. 9. Ethic. ad Nicomachum cap. 1. monet parentibus honorem ut Diis esse habendum. In quam sententiam etiam Isocrates De
ergo parenita, qualas optares erga te*μm fieri tuos Ubus ueros. Et Plutarchus in libro .cta φιλαλ cpiau praeclare inquit: Parentibim honorem post Deos primum maxim&inia non mora Natura; sed etiam lex Naturae consservatrix tribuit: necvllada ossicium Deo magi; placet, quam si liberi parentibus & nupticiis mutuam gratiam pro nutricatione Amma cum b neuolentia& alacriatate reddant. 7. Qui exempla non tantum proborum liberorum , quorum in sacra& olima Historia sit mentio et sed etiam bestiarum multarum ad idem nos hortantur. 8 Quia nullum euidentius fgmina est imp mentis,qNam neglectio&contemptus parentum , ut probat Rach erus axiom. Oeconomico. Prothesimia Au Lber parenu . v quam parem gratrum sativa. referre possim. Ratio. Q TatuitiirthessNcgativa. Rationes sunt. i. 'o Quia taca cst magnitudo beneficioru aparetib.
232쪽
in liberos collocatorum, ut nunqriam Ca Pe . compensare ac retallare possint L. Quia Diasacia a liberis parentibus praestare Rrie utar, squalis sint dignitatis ac pretii curvi BCriCficis, rentum. Quia parentes , ut Hieroclcis testsunt eluti Θιοι ἔνδει,4 M,H.. huc est , is, Eom Sicut autem Deo optimo maximo nemo Pagratiam reserre potest: ita neq; liberi parenti Et propterea recte asserit Aristoteles lib. I. Et Nicomach.cap I.Deo, parentibus & praecept m,rum bus 'μ λ α uiualempr tiῶ reddi non pcInterim tamen obnixe opera danda est liberis, ea,quae possunt grati tudinis officia femper, qin
diu vivunt, parentibus exhibeant. Inter qua iam illa duci liant. i. ut 0---,hoc est, desina neriraonupν amra supersolv/ut. Id autem praestaburs non tantum erunt γυβοσαει, hoc e It,pare tum lineneelsae uinmorci; led etiam custodes, defensortac adiutores: praesei tim ubi e stati di di biles fact uerint. 2. Vt non tantum seniles eorum infirmi
tates de naeuos; sed etiam eorum iniurias dissiciles a quo animo ferant,neq; vel verbis, vel factis eos. 'nquam offendant,aut hedant. Hinc filia Cim nis in Historiis laudatur. quod patrem fame n candum propriis mammillis aluerit, ut narrat Plia' nius lita .cap. 36. Et Pausanias in Phocidit. Nec non adolet cens quidam Eretricus, qui cum Z nonem Philosopl um tam diu auὀiuillet, donee virilem aetatem attigisset :postea reuersus fretiis, interroganti patri quidnam se emta ιμιο tem strurnuruallo δώ et, respondit e demonstrataranti, nee mus poHadpraestitu. Indignante enim patre, di tandem verber tu, eum aniciente, ipse quie-- in ' tes
233쪽
v init, moerore ab sce. GEquo fer eum animo, repuerascit nec eaemia vita modo contemnito .s test imperitior. Nam rvparentem collata benefici4 rua nunquam ob Eurons tradet Deus , &c.
STatuitur thesis Negativa. Rationes sunt, i Quia secundum Musonium , ut testatur Sto- L
-φήι, hoc cst, qui recta praecipients obtemperat, ct o sequitur vltro isse obediens d c:tur. Proinde non recte
diei pollunt liberi inobedientes , qui parentibus vel tu p a & noxia praecipientibus, vel honesta de salutaria prohibentibus, non obsequuntur: taut neq; contra obedientes sunt, qui eiusm i iussa
parentum faciunt. 1. Quia omnis inobediens probro & leprehenso ne dignus est cum talis denominetur ab inobedientia, quae vitium morale est, turpe ac vituperabile. Iam autem iberi, qui parentain turpia de noxia illssa non Licunt, non probro & reprehensione; sed laude & commmi datione digni sunt. 3. Quia omnis v obe ies pei cat eontra rectam rationem. Liberi autem , qai parentibus, mala praecipientibus, & bona vetan gle
234쪽
GEc ONOMICAE Lib. 2. sy. 4.tibus non obsecundant, non peccat contra recta
ationem : quippe quaedem per ad bona hominetxhortatur Zca malis dehortatui. . Quia omnis tr ibediens incurrit poena in diuinam . Liberi autem qui prauae parentum voluntati resistunt, non incurrunt in s Cenam disinam. Itaq. non est cur liberi metuant, ne in obcd lentiae crimine se leobstringant simila a parentibus praecepta . & bona
ab i siem vetita faccre pergant. Leg enim diuinata& rectae rationi semper magis, quam parentibus, aduersus illam aliquid praecipientibus, vel prohi- bentibus est obtemperandum.
--ia af ες- initimursint inanda ν'mai, Eperiuntur multi improbi ae immorigeri li-ὐθηd ιών. heri,qui diras & exeerationes parcium, quos ibis nefariis delictis offendunt ,& ad iram prou cant, plane negligunt & contemnunt, neq: ab iis quicquam tibi metuunt. Sed horum exemplum nullo modo est imitandum. Nam ut benediction Ibus iita etia maledictionib. parentum magnum pondus ineile constat: Et Dard Glentelle irritae , sed plerunq; tristes calamitates liberis accersunt. Vnde recte in Germanico prouerbio dici solet , Iitteren flucti bi isti est curiit. Nec male comparantur iuriis inscrnalibus , qtias Poetae finquut immorigcros & contumaces liberos in Loui, & iustas inobedientiae poenas ab iis exigere. Et hoc etiam te Euatur exempla. z. quae passim in Hi storiis tam sacris, quam profanis occurrunt, v. g Chami filiorum Oedipi, Adrasti, Thesei, dc aliorum i beiorum,qui propter maledictiones parentum miserabiliter vixcrunt, C
235쪽
pe erunt, ut videre est apud Riclitem in axiom. Oeconomicis axiom. i9. Idcirco Plato in libro delegi bos parentum execrationes & vota iubet attendi , ciuod a Deo facile exaudiantur, nihilq. sit libet is pei nitiosius, quam paretiam CXecrationes. E t Syracid cap. 3 vere ait: Benedictiopazruadiscat
2I E hbeνι propter peccata parentnm a Teo inteνdum puniatu ri pis ih.ssSEntentia assumat: ua communi hominum co Amata . lensu ita esst approbata , ut nefas Esse Videatur, AuumGillam in dubium vocare praesertim cum eius vcritatem non tantum historia"idiana expetientia comprobet : sed etiam ipsa lex diuina, quae in secundo praecepto Decalogi asserit, Deum visntare sotruriatem parentum inflaui L. tertiam csquartam generAEt onem a. Vnde etiam ortum est
illud Germanicum prouerbium: der
Nilii Oininus cum contrariarum rationum confiictu veritatis lux clarior euadate age 'proferemus argumenta , quae pro thesi negante contra aisrmantem militare videntur , cuiusmodi senthri potissimum i Quia Sacra scriptura alibi, tum inprimis Ezechielis i8. expresse reclamat thesi allirmanti quaestionis. Cum cnim Iutaelitae inter se uterentur proue biotio : Patres comederunt ima acerba &denici sitim v c Clique ut: de sic conquererentur te poenas pecca orti paze notu lucte: Deus pse quasi vehemec r improbas prouerbiu hoc iacet posito uram e oaiItiit aut non amplias Hari r Ist icti as auditum iri: Et postea v. A. & 2 o. stabit L h Acriationem. Amma i
236쪽
1. Quia constans & perpctuum iustitia dcrcchae rationis dictamen est, ut homo ob lita, non aliena peccata puniatur. Ideoq; iniustum cli rectar rationi aduersum liberos ob peccata parentum a Deo puniri 3.Quia Deus non ellet tultus, si innocentem ob peccata nocentis puniret, ut testatur Abraham Gen. Is .i 1 Id autem fieret, si liberis probis ob peccata parentum poena inst geretur. . Quia soluin peccatum est causa II. ratoria poenae. ideoq; poena dignus tantum is est . qui peccatrimcommittit. Cum autem peccata parentum non snt liberorum peccata: idcirco Raq; poenae, quas parentes se is peccatis promeruerunt, liberis iuste possunt irrogari. Pro desitione quaestionis quidam respondent liberos ob peccata parentum a Deo puniri, si ipli ea imitentur, gut etiam cumulant non autem puniri,si ea aucrscntur, & su 3iant, Dei'; mandata, quantum in hac infirmitare humana fieri poteti, obse talent. ι 5 Quomodo briri erga se inuicem sese gerere debeant 'T Vin tun t generalia ossi ia,quae liberi ,nempe S uastissi
fratres S lorores inter se mutuo colere & excrcere debent Prurium est, ut sese mutuo ex ani mo dilrgant. Alterum est,ut inter se pacifice&co- corditi r vivant. Rationes pro hac sententia sunt.1.Quia sanctissimum &arctissimum sanguinis ac cognationis vinculum utrumq; ossicium aliberis exigit. a. Quia mutua dilectio & concor-
237쪽
UA M E 'en m uerorum. Boidia animos libcrorum arcte colligit & constringit , eQ,cl. Promptos dc validos reddit non tantam ad mutua beneuolentiae ossicia sib inuicem praestanda; scd etiam ad facile sese aduersus exter- Nos&imuriolbs aliorum insultus defendendum. 3. Quia laetitiam&volupta em maximam affert Pat entibus: ipsisque libzris laudem & commeu dationem parit. . Quia nihil tui pius est, inhu-iDan us&funestius sumittate&discordia libero. viam. Et sicut mel in amarissiimam bilcm conuertitur: Sic amor fratrum quo maior.eo in malus in diu in degenerat, nisi mature occurratur. Vr aut dira mutua dilectio & concordia inici 2 liberos conteruari possit, cauendum eli non tan-φ'- ' iam patentibus, ne in .vqualitatem in a iv. an dis&curandis libcris adii be.ini: sed etiam ipsis liber auee suspicioni& inuidia: locum co cedant illa mitra Omnia ad malevolentiam , dissidium & dium mutuum t berorum fenestram aperiunt.
C A P. V. De ossiciis heri & seruorum.
ab officia heri erga seruos asissem
ab pectaua. 3 Generalis humauum,
238쪽
sere; partini ris si causam exemplare virtutis.
s Primariasunt, parum praescribere se iniungereseruu certas ope Sear sim eorum laboribus certia tempudo dimensium praesiuiregartim victum se mercedem debitam iis dare. 6 Secundariasiuvi,partim castigaresc)uos ρetolantes er improbos pro menti λ attone; partim Eubus festis recreationem iis concedere ; partim adaersus a strum iniurias eos defendere.
officiastruorum atia herum, alia i sos in terste resticiunt. 8 Priorisgeneris sunt, partim reuere Aum herum, eig. in omnibus rek- honeis o mi is sparere; partim sedulo se fideliter mondat asi heri, vocationisssiuae muuia exequi, paraιm omnes labores se acIiones seri ad vittit item si
9 Posterioris enerissunt,pa)tim intersico- cordiam alere ι 8aνIim in expediendis nCotus domestuis mutuas operas, mutuag. auxitia conferre .i Andoctrina de ostiis heriosimorum siωu includat doctrinam de officio hera γ'
239쪽
nncili. rum se hi simularum, sed tantum de officiis heri & leruoi um, mirari quis posset,qui id fiat. Itaque sciendum est, docti in am de ossiciis herid ser-xiorum simul includere doctrina de ossiciis herae ratis. Ec ancillarum, obsequietes rationes. I Quia soci tas inter herum & seruos includit societatem inter heram ct ancillar. a. Quia quomodo herus x. erga seruos, & set ui erga herum sese gerere debent, eo modo etiam lic ra erga ancillas, & ancilla: ersa lic ram. 3. Quia a principali parte plerun- s. que heii solet rei denominatio. Illa autem non excludit, sed inculdit partim m. nus principalem.
. Quia dominium lic ra, quod hanet in seruoso & seruas comprehenditur sit, dominio heri,non secus ac hera & materfamilias sub persona heri &patrisfamilias. . Siclustina AEn maioris artu sit regere, quam hab νε frenos' ratio.
ST tuitur thesis a mimativa. Rationes sunt. I. I. Quia habere iei uos qui iesu oteli; tegere autem, non item. 2. Quia tegimente tuorviraude
bet este rectum , & ad oeconomia: salutem postum praesupponiis ientiam&piudentiam
regenἀi io uos, cum aucto sinite c5 iunctam: POL sessio aute ille runt non item. s. uia univosa vi
tus heri, quatenus cst herus. colist i in bene rege- dis seruis. Vndc etia heius bonu, dicitur, non qui habet seruos L ii qui iis bene scit uti. q. Quia o miles actiones&laboros seruorum, quatenus iunt senii, a tecto illorum legi m. ne pendent, &lineeb Oeconomi r non sunt fiuctuos, & salutarcs. s. uuii seculium initati Dema Oeconi omica Animata. E go sicut instrume .crum; i a etiam se tuo
240쪽
1o3 OECONOMICAE M . Cap. s. uorum natura consistit non in possessione, sed in usu. Vsus autem legitimus seruorum in recto illorum regimine cernitur Proinde herus ni is de bene regendis, quam de acquirendis seruis loli tus esse debet. 3. Uuomodo Drusseruοιsuos bene regera debeat.' TT regimen seruorum sit bonum desalutare, V nece ite est, i in genere,utherus eos humani-tcr, nransucte, liberaliter Sc mile tractet copi tando partim quod lint homines, eiusdem secum originis de conditionis naturalis adeoq; contubernales & amici ipsius humiles; nec non coli seruiret pectu Dei supremi domini: partim quod serui sint pollessiones domus primae de maxime ne cellariae;&, per consequens, optimae di praestin. tissimae, i docet Aristoteles tib I. oeconom. cap. I. partim quod secundum Menandrum MA A. 1.
Me cum sereno clemeter, υι- comuer, mo sic vive LM eo quemadmodum severiorem tremm vixere ve Iss. a.
ut bono exemplo virtutis iis praeeat. Tales enim solent elle serui, qualis est ipsorum dominus. In specie vero. I.Vt herus certas operas de labores seruis praescribat 5 iniungat, ne tumuli uarie de negligenter agaui, 2. Vt laboribus eorum certum tempus & dementum praefiniat. Libentius emina cancrius homines tempoto definito, quam indefinito, laborant: cum in illo finem aliquem laboris; in hoc nullum videant. 3. ut victum ad nutritionem dc robur corporis lusic ictem praebear, sed cum hac cautioue , ne laseim M petulantes