장음표시 사용
241쪽
Liber Quartus. ZO lorum proprietas exterior , & accidentalis ex interiori e flentia minime profluens, ideoque facile separabilis. quod inde clare liquet, cum videlicet metallum metallo adjungitur, ut aes ac stannum, cujus quoque odore , ut a junt levi nempe halitus ipsius contactu metalla pleraque ductibilitatem amitis
Quamobrem cum proprietates ejusmodi vel facile
immutentur, rei etiam mediis vocatis competant. non sufficiens erit ratio distinctionis extremorum participatio, nec per consequens nomen hoc mediorum. Diversia ergo methodo nobis procedendum erit in mineralium & metallicorum examine. Cum enim elementa prima principia corporea sint . unde cuncta naturaliter compotiuntur per causas effectrices, qui spiritus astrales sunt,& haec non immediata ad metalla ducantur, sed per secundaria principia, quae magnam habent latitudinem, unde m ista primo
meteorologica procedunt , quorum terminus est culti per ignem universalem mistionum omnium rectorem sum cienter praeparata dispositaque tant adispiritum Astralium , quae semina sunt functiones incipiendas: Tunc enim terminus alter incipit, in quo specificae proprietates in materiam praedictam induntur, nec id fieri potest in instanti, sed per gradus, cum natura non per saltus procedat, sed per omne possibile medium, quousque ad metam perveniat praedestinatae ab initio perfectionis; in qua omnis actio cessat, &m istum quieicit. De gradibus ergo in quibus ignis tanquam mistionis gubernator Adominator clementa suo nutu dirigit 'hac non est disserendum, cum illi pertineant ad meteorologicastitistiones. Metallica ergo de quibus in praesemiaL
242쪽
1c8 De Metallicis seu meliis Mineralibus,
sunt ipsam et metalla, sed inchoata, non a primis intotiis. neque in suis finibus completa, sed ab eo tempore, quo seminales causae materiam subiectam plasi
mare coeperiant , atque adeo mediorum nomine
congrua ratione insigniuntur. In quibus gradibus jam notum est, plures abortivos foetus in lucem prodire posse; si enim ex accidenti mistum illud in cursu sistatur, tunc metallicam non metallum feta nec id solum, sed in tali cursu natura saepiys unum cum altero confundit, & saepe cum pluribus, quae cum nondum constricta sint,l facile in radicibus misceri possunt, ut non abortivi foetus, sed monstruos enascantur, quae cum in multiplici disserentia esse non pos sint, non mirum erit, si horum metallicorum mistorum innumerete species conspiciantur, quas omnes exquirere impossibile esset. Verum nos de notioribus &comunioribus discussionem habituri sumus, ut haec tractatio si iis numeris absoluta, quantum pernos licuerit, habeatur.
Olla: de sulphure principio secundario proposita
fuere, huc translata claram exhibere possunt de sulphure vulgari notitiam: non enim absque ratione
hoc mistum sulphuris nomine indigitatum est a Scriptoribus, qui priores hac appellatione usi sunt, quamvis hoc ab illo non minimum distet, quoniam hoc non in via est ad ulteriorem mistionis perfectio'nem, sed in ultimo suae perfectionis termino loca' hum , ita ut naturaliter ulterius progredi nequea -
243쪽
At principium secundarium , sulphur dictum In via
est ad maiorem persectionem tendens , nisi ex acclindenti impertinenter occurrente prohibeatur. Si enim vapores uti no si, ac exhalantes fumi alterius generis intermisceantur; a directo cursu exorbi
tans ad aliud compositum quasi violenter ducitur, atque interdum a priori ad quem vergebat, fine sic distrahitur, ut in aliam diversam speciem commutetur. Atque hinc plurima fiunt non tantum sulphvrea mista subterranea, sed etiam mercurialia, & fatinosa redduntur ea, quae ab initio sulphurea erant. Principiorum namque secundariotiam hoc proprium est , ut invicem facillime transmutentur. Cum enim ipsa sint media , per quae transeunt elementa in primordiali mutua permistione ; achondum stricto ligamin. connexa per additionem alterius elementi, vel per subtractionem ejus, quod ab initio dominabatur in aliud proximum con veristitur. Horum omnium mistionum gradus & puncta quasi oculis ipsis subjecta tradidimus per figu-
tam in circulo triangularem in nostris orthophysi- eis. Sulphur ergo vulgare nori principium est lectin-darium,sed illi plurimum astinitate conveniens; ad mercurium enim aliquatenus vergit , & sal magis tamen ad mercurium, quod inde patet, quia sub limatione in vasis aptis ascendit, quod signum est aquam per terram inserius sisti non posse, sicut alioqui debuisset, si talis natura in eo praevalere t: & qua vis & minima aquae pol tio eontineatur,ideoque nec distillatione ex ipso quicquam humoris prolici rur, totum enim fere aer est condensatus. Tantum igitur aqua tetraeque in eius compositionem ingtessus est;
244쪽
dii o De Metallici, seu mediis mineralibus,
quantum ad stabilem fortemque mistionem opux fuerat. Ignis verb plurimum includit, sine hoc enim adeo strictam elementorum ligaturarn hanc obtinuisset. Alibi vero demonstratum est aei e proprium, immediatum, &magis amicum ignis domicilium, indeque magnum ipsius pondus exoritur. Aer enim sicut in proprio ac naturali statu levitatem subjecto in existenti tribuit, ita cum densatur, pondus acquirit, quod patet in aqua quae liquida vel glaciata ponderosa est, in vaporem adactate vis. Hoc pariter &in mistis animadvertereticet. Hidrargyron liquidum gravissimum ignis actione rarescit, ac leve redditur, rursusque refrigeratum in priorem densitatem redit, amissamque gravitatem recuperat. Ex quibus clare liquet, levitatem ac pondus accidentaliter corporibus inesse ideoque separabile. Hinc aer ex mistione densatus pondus infert, sicut ex adverso terra mistione rare cens, levis emcitur.
Quod vero sulphur totum pene sit a Fr, non inde solum declaratur, quod ex eo per distillationem a qua prolici nequeat, sicut ex mistis omnibus igne dissolubilibus; sive ea sint animalia, sive vegetantia tantum , seu fossilia. At ex selphure licet igne dissolubili aquam distillari est impossibile. verum etiam ex eo, quod facile ignem concipiat. quicquid enim
terram vel aquam inmistione praedominantem habet , flammam non concipit. At sulphur carbone
quoque ignito absque ulla flamma illico flammam exhibet; proprium enim aEris est ignem, seu lucem in instanti suscipere. modsi Hel montius aquam vitae objiciat oleosam
totam ardentem, licet fere tota vertatur in aquam e
lamentale ex tactu sialis tartari, ut sicilicet hinc Osten .
245쪽
Liber Quartu . mdat mistum quodcunque ex aqua tantummodo constare seminibus in varias species e flormata, id nobis non ad vel satur, tum quoniam aqua, quae in ardenti liquore non dominabatur, ejuisnodi salis contacta
segregatur quodammodo ; sal en: m aquam imbibit, ut hinc primo distillatione ardens spiritus priore potentior expellatur, & postmodum aqua sincerior insipida sequatur tum ςtia, quia probari adhuc nequit, aerem non fuisse hoc modo partim insensibiliter exclusum , partimque in spiritu prolicito condensatum iri, nec tamen aqua residua, quae putatur Elementa ris, erit absque aere terraque, tametsi aquam prae valere non inficias ierim. In aqua igitur ardente ax r dominium occupat, licet multum aquae iniit, dominium etenim non penes
quantitate existimari convenit, sed juxta proprietates& virtutes, quae validiores debilioresve sunt prodiversa mistionis ratione spiritus ainterioris seminalis agentis & ignis. in mistis praeterea elementa ponderare juxta quantitate est impossibile: cum enim probatum sit illa rarescere atque condensari. ut pro tali alteratione variari quoque pondus & molem quo modo poterunt in ditatutione illorum quantitates exacte ponderari Igitur non ex materiae quantitate
sive in pondere, sive in mole singulorum dominium dimetiri possumus, sed ex virtutibus & effectibus,
qui utpote ex primis elementorum simplicium proprietatibus fluentes in mista derivantur. Cum enima er plus minusve densetur, mole amittit, sed acquirit pondus. Terra vero si rarescat, gravitatem amittit, sed molem valde majorem adipiscitur. Quamobrem non poterit ullatenus elementoru superabundantia
ex illorum ma Ieriali quantitate cognosci,cum quan . O a tiras
246쪽
1I 1 De Metallicis sieu mediis mirutrilibus,
titas considerari nequeat, nisi juxta pondus aut molem , quae cum in misto ex varia condensatione & rarefactione pendeat . atque passiones hae luscipiant magis & minus,&innumerabiles gradus obtineant, nunquam consequenter quantita, haberi certa poterit. Cum ergo dicitur in in isto prae dominati aliquod ex elementis non de quanti late ipsius intelligi poterit, ut cum mistum ignem facile corrumpit ahus dominium non iuxta quantitatem imperceptibilem, argumentamur, sed iuxta proprietatem illam aeris 'propriam, quae est, ignem vel lucem illico in sinum admittere, & si aqua dominetur, necessario mistum
volatile reddit, quia haec e st aquae proprietas, ut ii ne flamma fugiat ab igne , sic pariter si terra vincat caetera , necessario mistum ab igne stabile reddat, cum terrae propriotas sit ab igne non fugere, sed pertinaciter in ipso manere. In sulphure ita he, ut etiam in aqua vitae aerem supra caetera praevalere quis pollet ex quantitate ipsius dimetiri cum nec pondere, nec mensura, cum caeteris aequiparari queat. Posset quidem aer in sua natura per mensuram forsan quandam definiri, sed
quomodo terrae eadem mensura comprehensae proportionari posset 3 etsi terra ponderetur, quomodo ponderabimus acrem, &cum ipso terram propor tione respondeat Ex eo igitur solum in his aeris dominium comprehendimus.quia per ignem flagrant, flagratio enim,u in orthophusicis probatum est, aeris proprietas est. Sed consideratione dignius videtur, num scilicex sulphur a suo speciali semine producatur, uti caete
rasunt mista specifica, & metalla praesertim. Num videlicet sit spiritus astralis, ex quo sulphuris gene
ratio succedat, si enim sulphur semen suum habeto
247쪽
Liber crarius.' 2I dicatur, necessario sequitur speciem a caeteris distinctam constituere , & sui generationem regularem obtinere, alioquin abortus csIet alterius caulae generantis. Quod autem hic de sulphure dicimus idem quoque debet intelligi de mercurialibus, & salino ii &quod hic determinabitur, de aliis quoque statutum es la intendimus; doctrina enim haec ad duo re liqua intelligenda inserviet. Haec autem consideratio a nemine bactenus mihi videttur disicussa, cum tamen non levis momenti esse existimari debeat : ut discrimen cognoscatur inter ea, quae abortivam harubent generationem , &alia quae juxta naturae ordinem & regulam producuntur, uti sunt metalla, In
hoc autem potissimurn invicem d fierunt , quod ea quae abortiva dicuntur, non habent stabilem ubique modum , nec easdem sedi per circumstantias , sed nunc hoc, nunc illo modo variantur fecundum plus& minus: cujusmodi non sunt metalla, ubi supra satis probatum existimamus. At cum haec tria saepe diverin' se in veniantur inter abortiva recensenda viderentur. . Sulphuris .enim species quam plurimae sunt, non tantum luxta colorex discernendae , sed etiam juxta plares alias proprietates & accidentiam on solum in uno genere mistorum trium, sed in singulis: inter sulphu-
ea namque recensentur, in genere metallicorum
non tantum sulphura sic vulgo nuncupata, sed & bitumina gagates carbones fossiles, & quaedam liquidiora, ut petro leum. naphtha, similesque id genus in subterraneis genitae pinguedines. In vegetantibus olea itidem Resinae, pices. & id genus quam plurima igne flagrantia, imo ligna ipsa sulphuris naturam ex
proprietate magis participare videntur: sicut animalia Mercurii,&metallicaSalis; in animali quoque ge
248쪽
174 De Metallicis,seu mediis Mineralibus.
nere sunt olea butyra,saeva, adipes,aliaeque consimirales mistiones pingues, naturamque sulphuris aemu
Ex quibus argumentari licet non esse semen aliquod speciale sulphuris generativum,siquidem unius lgeneris proprietates, principalesque praesertim non lInveniuntur in duobus aliis generibus, ut metallo- lium,in vegetantibus & animalibus nec vegetantium
in metallis & animalibus , nec animalium in illis. lSulphuris vero metallici principalis proprietas eti- .am in vegetantibus & animalibus cognoscitur, sin- gula enim pari modo flagrant, & ignis flamma diliolvuntur. Verum nec abortus jure dici poterunt, faetus enim abortivi stant, quorum productio est a vi
seminis exorbitante, cum totam materiam alio ducit, quam sit naturae seminis intentio. At sulphurea praedicta sunt partes homogeneae mistorum, a qui' bus disgregantur: q amvis negari nequeat a virtute seminis progigni quodammodo , quatenus virtute spirituali consimili gignantur. At virtus haec te min. lis ignis est, qui cum sit universale agens, disposit - .vum , & praeparator cujuscunque seminis specifici, icum materiam subjectam ad semen recipiendum disponit. illam vel in sulphuream,vel in mercurialem, vel in salinosam speciem redigit juxta elementi prae-
dominantista ionem in misto formando vel corrupti dissolutione. Quod ut clarius explicetur, &sulphuris vulgaris natura Sc generatio intelligatur, perae pretium erit modum enucleare preeclis, quo-
modo id contingat , unde &quamplurima fossilia intelligi poterunt. Ignis ergo qui tanquam instrumentum universale praeparans, disponens ac diserens in subterraneis ut i
249쪽
Liber Quartus.' a Isi semina specierum in subsectam materiam' suas proprias figuras , & speciales proprietates imprimere
possint, eo usque in elementa operatur, quousque inmistionem aliquam illa ducat, uti superius declaratum est. via de generatione metallorum in universali. Cum vero elementa sic praeparata sint, ut ad semen. introducendum reddita sint idonea, tunc semen ip sum suas functiones exercere incipit, & ignis non ut
principato agens, sed ut seminis minister&famulus
' mistum inchoatum perficit . quamobrem usque ad punctum quo semen suo nutu materiam dirigere po- test, mistum nomine principiorum secundariorum in digitatur : est enim vel sulphur, vel mercurius,vel sal. pro diversitate proportionis elementi, ut dictum est,& tunc meteorum est,& facile dissolubile,quod si hoc contingat in aere, tunc necesse est ut ordine quodam pro cadat. Primo enim fit sulphur, deinde mercurius, de ps-stea sal: nam in aere diversa ratio est, quam sit in sub terraneis, ibi enim nec tanta copia terrae,iatque aquae
inveniri potest ut sumere possit ad principia haec se.
cundaria in ordinate gignenda. Sicut in terrae jecu- bus ideoque in aere sulphur densum solidum&compactum prodaci nequit, sicut nec etiam in aquis ; re- quiritur enim major terrae abundantia, quam possit ' in aere libero reperiri,&in aqua. In terrae vero cavernis, cum ignis mistionem prae-
paraverit, ut jam spiritus seminalis debeat successi vemistionis residuum adimplere si non inveniat mistum suis necessitatibus opportunum juxta propor tionem sibi naturaliter in junctam, ulterius progredi nequit,ignis tamen actio ab incepto itinere digestio-
nis& mistionis non cessat , sed eo usque procedit,
250쪽
11ς De Metallicis seu mediis Mineralibus, quousque mistum sit ita ligatum , terminatum lausum , ut igni interiori operanti potestas prohibeatur, tunc mistum illud non erit mete0rum, cum non sit in via mistionis, sed sit jam finaliter complerum iuxta subjecti naturam, &circumstanos,qua re nec prinei pium erit secundarium , neque minus erit in aliqua regulari specie a virtute seminali procedente, nec jure dicetur abortus, cum sit in termino mistionis sic possibilis; neque minus monstrum, hoc e nim fit Mpecifico semine a fine sibi naturaeaege praescripto devigntς, neqRe spurius conceptus, eo quod non sit a seminalibus spiritibus specie differentibus directus. Erit ergo productum quoddam ignis universale, & hujus generis seiu sulphur vulgare, & pleraque alia snlphurea,mercurialia,&salinea; dc sic innumera qctoque generamur fossilia , in quibus nil prohibeti quaedam inesse seminum specialium rudimenta , atquς nonnulla eorum specimina praebuere, quia spiritus: seminalis materiam quantum potest. dirigi , cum vero desectu alicujus necessariae conditionis terminum a tingere praedestinatum nequeat
subjectum inficit quodammodo, non perficit; ideoqqς mistum fit quodammodo abortivum. leu mon' struq sum, nisi quod ignis reliqu*m mistionis com plet,usquo ad. stabilem ligaturam, seu connexionem, quod in homogeneis tantummodQ met ilicis acci- Idit in instrumςntariis vero & organicis non similiter fieri potest , eo quod nunquam ignis est principale generati Q nis directivuli1 , sed in ipso statim exordio iminales virtutes generationςm inchoant, in spermatibus & ovis, ac proinde si fiant abortus, vel monstra, sic remanent, nec ignis iuretere valet, quadaa' tenus desectum.