장음표시 사용
471쪽
i neq; luctus neq; clamor neq; dolor erit vltra Sc. Ex quibus patet,a, duas regenerationes promitte nobis Christus per suam passione Sc baptistitu. s. regeneratione aiς, & corporis,sed regeneratione primam. Lanimae recipimus illico in baptismo, sed per illam regeneratione baptismale meremur secundama'. regeneratione gloriosam corporis in nouis luno die. Et ideo dicit Aueu. in sermone martyrum qui legitur epe resurrectionis,qui quidem ferino attribuitur eti .m beato Ambrosio, i licet martyres omnes nondum surrexerunt in corpore attanaen ta surrexerunt
in merito, quia sicut suerunt socii passionis Christi: ita erunt socii resurrectionis, Sc nos cum ipsis. Et ita etiam dicit apost. ad Ro. 6.lsicut omnes fuimus baptitati Christo: ita suimus in eo consepulti, & surreximus cum eo scilicet in merito, quia sicut Christus resurrexit, ita& nos res ursemus. Ex quibus patet qudd quatuor secat baptismus . nam primo tollit omne peccatum ab anima.secundo tollit concupiscentiam non ut non insit in carne, sed ut non imputetur. vi inquit Aug. in libro de nuptiis. Tertio iacit ipsum bapti ratum meritorium vitae aeternar illico post morte ni Quarto facit ipsum meritoxium ut resurgat in corpus glorios ina in nouissino die . Ex quo patet, quod gr tia bapti sinalis continet in se ista quatuor merita quae trahit ex passione Chri iti: per quae quidem qu tuor merita siue per quatuor essectus meritorum huius gratiae sit c cessive absoluitur homo ab omni miseria corporis, & animae ,& consequitur perse-c ctam beatitudinem. Ex quibus sequitur PChristus suit perfectus, & sius ciens redetn-ptor generis nuinani, & reparator humanae naturae lapsae. Et per hoc patet responsio ad auctoritatem inductam ,quia Christus vere praecipitauit mortem in sempiternum. & abstulit omnem lacrimam miseriae corporis, di animae:prout prophetauerat Isaias. Secundo dubitatur . nam si per baptismum datur nobis meritum ut tesurgamus in nouissimo die ab omni miseria, quare Christus non absiluit nos illicd a tali miseria eorporis: sicut illicd nos absoluit a peccato :& quare umluit Christus ut tales poenalitates relinquerentur nobis post baptis num : postquam ita poterat ab eis nos liberare de praesenti sicut illicd liberat animam a peccato: postquam contulit baptismo uirtutem suae pansionis. Adhoerndet Aug. I de eiu Meie. - , hoe secit Deus ad maius bonu nostru . Vnde dicit m primo relictu est nobis experimen
tu mortis & caeteraru rinalitatu in carne ad continuit exercitiu & pugna: ut per victorii talis pugnae mereamur corona gloriae in sua tura blitudine:qa no coronabit nisi qui legia time certauerit: quia si tolleret tali, pugna: tolleret meritu Sc corona martyrii & oi una iustorii. Et sic talis c5cupiscentia,& tales poenalitates sunt bonis bonae: & malis malae.Pistis cediit in gloria : illis aut in rina aeterna. Sclo sunt nobis relictae istae poenalitates meritu spei suturae resurrectionis. quia si oes bapti rati illico per bapti simu liberarent abhinoi p nalitatib.& morte: tuc oes curreret ad baptismis no virtutis amore: nec , suturae resurrectionis: sed ut illico liberaretur abhinoi miseriis. dc sic oesco tenerent passione Xpi: l tale virtutem cotulit baptismo:& nul lus curaret nec appeteret suturam gloria ex passione Xpi promissi mec et petere: dc gratia auxiliatiua,& conseruatiua,& per cosequena
suotidie de nouo posset homo peccare sicut
ecit Adam. Tertio hoc factum est ad cust diendam,&retinendam memoria benefici rum per Christi passione receptorum.nam si per baptismum tollerent oia ista poenalia de pry sem ι. tunc omnes liberati ab hinoi nialis poli longu tys obliuiscerentur Deu,& beo scia recepta ,&se putantes nunq amittere nec perdere praesente beatitudine: nec cad re a tali statu: nun et peterent a Deo gratia; nec exhiberent ipsi latriirnec curarent sacere aliquod bonii. dc sie possent a Diabolo superari, sicut Adam:& per consequens possent piter si cadere. unde Adam in tali scelici statuerat ante lapsum,& gratiam habitualem habebat: ut communiter tenetur: sed quia non putabat cadere ab illo statu: ideo Gisian non curauit petere gratiam actualem, Ec auxili riuam, quae conservat gratiam gratificam:vt
dictum est. ideo non restitit persuasioni Diaboli,& sic suit stiperatus, 3c cecidit.& sic perdidit iid solii gratiam gratifici cu merito suturae blitudinis: sed et perdidit bona modi,& ordinis, Sc finis suae naturae. s beatitudine naturalem quam in illo loco possidebat . Quar id relictae sunt nobis praedictae poenalitates pῖ ruinam angelqru reparanda: quia illa ruina non poterat reparari nisi aliqui homines per gratiam,& nierita laboru coscendere 2. gradu illorum angelorum qui ceciderunt i ,oos b
472쪽
r to D. Iacob I de Valentia christo polita is I Epii copi
derunt per stiperbiam: sed hoc non pol seri
nisi per magnam pugna:& violentia: quia res num coelorii vim patitur, & violenti rapi iit allud Mat. xj. ergo oportet ut quidam homines per violetam pugna, & violentia vincatoriae iii,& mundum, & diabolum: ut mereantur illorum sedes possidere. quae quidem pu-sna, di per cosequens corona tolleretur: si taIes poenalitates nobis post bapti l mum no r Iinquerentum Sc sic maneret irreparata angeliea ruina. Et ideo Christus voluit ut is he puenalitates nobis poli baptistatuni relinque enti tu ad continuam pugnam , & coronam adipiscendam,& shdes inter angelos:& ad reparandam angelicam ruinam: & ut nos cognoscamus praeuaricatorum parentum filios: &non confidamus de nostra natura peccatrice et sed semper petamus istam gratiam auxilian tiuam a Christo capite nostro:& semper curramus in odorem unguentoria m eius.
sed adhuc tertio ex dictis in quinta conclusione tertii articuli,& duobus dubijs praecedentibus in si irgit aliud dubium satis arduum. Nam si homo iam bapti ratus non potest in adulta aetate bene operari nec uitatet eccata nisi suerit adiut' nostra fratia a tuat auxiliatiua liberi arbitrij , sequitur quod frustra datur fides,& sipes,& charitas i baptismo, & dona spiritus tincti in confirmatione
ad uincendas tentationes,& ad bene onerandum. Ad hoc respondetur,qudd omni homini post lapsum est necessaria gratia baptismi
cum tribus theologicis uirtutibus habitualiter infusis ad tautem ante annos discretio-- nis:& cuni peruenerit ad annos discretionis
sunt ipsi necessarii habitus acquisiti fidei spei
Scharitatis ad credendum,& diligendum Deum,& proximum actualiter,&sperandum bona sutura, ct est necessaria gratia C actualis auxiliatiua ad operandum ,& com-l lendum diuina praecepta. Ad cuius intelectum saluo semper meliori iudicio,& determinatione sacro sanctae matris ecclasiae est aduertendum,quod anima nostra per consortium corporis corrupti in suo principio non solum contrahit priuati 'nem, &carentiam omnium bonorum modi, & ordinis,&
taliae, sicut dictum fuit in quinta coclusione
ed etiam contrahit odium,& iram Dei,& de ibitum omni u bonorum perditorii in Ada cus iis operationibus,quia oblisatur ad recuperandu illum natu cum Oibus bonis natur inditis. s. cum illa originali ivlutia in uoludae te,.' cu omnibus habitibus tam intelle stu1- olibus u moralibus: & cum illo debito ordine& consormitate sensualitati, ad r5ne,& volsitatis ad Deli: & cu illa gratifica q suisset post
longa vita translatus ho in meliorem. Et sie Deus non si tu requirit ab homine omnes illos habitus tunc inditos, & concreatos sed et requirit operati oes illorii. Et sic manet in-
sans illico obli g,tus ad debitu oim illorii: is pcim oristinate non tu est priuatio, Scarentia o im illorii: sed et cum debito eorum : i moratio formalis originalis peccati est debitum illoru cum ira. & indignatione De i. Et ideo non est dicendum: p per baptismum tollatur priuatio supradictorum bonorum ,&wiustitia originalis cum cxteris habitibus, ct bonis recuperetur:& corruptio, & somes austr- .ratur. Ied lii in absbluitur bapti ratus ab omni debito ne priuatio illorum bonorii, δέ con Ecupiscentia carnis ad culpam, & poenam imputetur. ideo dicit Aug. in ii. de nuptiis:s baptismus non tollit concupiscentiam ut non insiti sed ut non imputetur, & no obsit. Erinest dicendum : q, gratia gratifica habitualis quae datur in baptismo reducit infantem ingratiam Dei: & iacit ipsum meritorium vitae aetem ae ex solis meritis passionia Christi cui cosῖuratur per talem gratiam: & habitus infusi h dei spei,& charitatis non reductit bonaudita in Adain, nec operationes eorum, sed tollunt, ε absoluunt infantem ab omni debito eorum, ne talis priuatio,& carentia imp tetur ipsi ad peccatum usque ad annos discretionis. Et ideo mala quae facit puer ante annos discretionis non imputantur ipsi ad peccatum imo excusatur propter illos habitus theologicos in se s eu gratia. Et sic licet non Foperetur per tales habitus tamen excusatur,& meretur ex solis meritis pastionis Christi, ex cuius p ionis virtute infundii tur. Sed callo peruenit ad annos discretionis obligatur operari actitaliter per tales habitus. s.credere articulis fidei,& diligere Deu,& proximum, Ω costituere fine situ in bonis celestibus. Sed hoc non pol sacere per solos habitus infusis, nisi ipsi per doctrina exponantur articuli fiadei quibus debet credere, per quam doctrinam acquirat habitu sacquisitos fidei,& spei& charitatis. unde manifestum est,et si infandi
baptiratus nutriatur inter sarracenos,& insideles unquam per habitus insessis po terie credere articulis Dei, nisi ipsi nouiter, iaactualiter exponant: ct faciat habitu ac sita
473쪽
K cdhuersandis inter Christianos. & sic habitus insuli excitantiit per habitus acquisitos ex doctrina parentum aut magis lai: aut ex studio facrae scripturae utriusq; test. Et ratio
est : quia tales habitus in si non reducunt habitus perditos in Adam, quibuslio poterat counoscere in actu: sed tantum dantur
ad abioluendi ina a debito illorum ut dictum est.& ideo tales habitus sunt quoddammodo sepiti, sicut in dormiente: qui non possitiat excitari nisi per habitus acquisitos. Sed.estiterum adue tetendum: ἡ si baptismus totali ter tolleret concupiscentiam & somitem ex
earne: & sanaret sensitalitatem a tali morbone pugnaret aduersus spiritum: sed ipsi ob ea, diret: vi exposcit ordo naturae: tunc baptizatus t ibere posset bene operari & vitare omnia pcta : S praecepta Dei adimplere per habitus insessis & acquisitos theologicos . Sed
quia adhuc manet talis morbus in carne,
simul cum mundo & diabolo nunqua cessat pugnare quibus tribus inimicis volutas resissere non valet ideo de se non pol peccata vitare, nec praecepta adimplere, nisi aliquo Q periori actuali auxilio fuerit adiuta . Et hoc accidit ratione amoris naturalis: qui est inter
voluntatem rationalem & sensualitatem corruptam cui voluntas studet c5 placereeprout
dies uni suit in s.conclusione. Et ideo est necessa fia gratia amaalis nouiter a Deo inspirata ad excitandas virtutes theologicas infusas.& ad roborandas acquisitas,& ad mouendum & auxiliandum & roborandum liberii C arbitrium, ut non solum resistat tentationibus tam exterioribus quam interioribus: sed etiam ut valeat restringere dc coibere passiones,& confringere, S in seruitutem redigere sensualitatem corruptam, & ad omne
malum contra rationem Inclinatam, ut pocst vitare omne peccatum, & adimplere diuina praecepta . Est ergo i sta gratia necessaria non solum iu stis, sed et peccatoribus ut per ea valeant detestarima in quibus iacent: &velint ipsa dimittere, & cupiat agere rini tentia. Et ista dicitur gratia priueniens bona vodutatem . Secundo est necessaria i sta gratia eisdem peccatoribus ut incipiant & exequatur poenitentia. Et ista dicitur gratia incipies &operas.Tertio est necessaria iustis ps nitentibus ut prosequatur bene operari: di contem uent gratia gratifica,qua habet & recuperauer ut per pia iam, & res stat suturis tetationi
ciensun sine aut totius cursus vitae hominis v dicit gratia cosummata S p scies. Vn de gratia pueniete dicitur ps.s8. Misericordia inus
subsequatur me olbus die b. vitae meae. Et tomagister diuidit ista gratii in praeueniente λ& subsequente. 2.sent. dist. r. 6. Et hanc duplicem gratia petit ecclesia, cum dicit in colle ista. Actiones nostras quaesumus dite aspirando praeueni:& adiuuando prosequere. ite in alia collecta ait ecclesia. Gratia tua dite pra ueniat & seqtiatur Sc. Dissert ergo ista gratia actualis auxiliatiua liberi arbitrii multipliciter a gratia habituali gratifica, quae datur in baptismo & sacramentis. Primo qa illa perficit tota essentia animae, sed ista perficit liberu arbitri u & volutate. Secuda disteretia: q, illa cosistit in habitu totius animae, ista autem in solo actu & motu liberi arbitrii,cuius est auxiliatiua .Tertia illa gratificat se- E et per habentem faciendo ipsum gratu, S Deo
acceptum ad vitam aeternam. ilia autem non
semper facit gratum nec gratificat habente, uia potest etiam reperiri in peccatoribusisponendo eos ad gratiam gratificam. Ite in
quartois illa gratia habitualis gratifica xes
est ipsa cnaritas vel nunquam sine charitate: ista autem quandoque reperitur sine charistate, puta in aliquo peccatore trinit etiam do siderate.Ite quinto: et gratia gratifica coit et
datur per sacramenta: ista vero ut plurima datur pr ter sacra meta. Ite sexto: loes Operationes procedentes a gratia gratifica sunt meritoriae & Deo acceptae ad vitam aeterna:
sed non semper omnes operationes facts Pistam gratiam actualem valent ad vita aete nam pro illo statu:sicut eleemosynae & caetera bona facta per homines peccatores. Septi Fnia disterentia est. nam ista gratia actualis uandoque praecedit tempore gratiam graticam,quia disponit peccatorem ad illa reci-iendam per poenitentiam remouendo prO-ibens, quia iuuat liberum arbitrium ad detestandum peccatum, & dimittendum illud,&ad resistendum sensitalitati & caeteris tentationibus exterioribus, & ad subiugandam
carnem. & sic recuperat per poenitentiam
gratiam gratificam, quam homo perdid rat per culpam. Quod quidem mysteriuinexplicat saluator Lucae. is . de stio prodigo per poenitentiam ad gratiam patris reducto, qui cum famelicus custodiret porcos, ad te
reuersiis per gratiam praeuenientem, & in O
tiuam liberi arbitri dixit. O quanti mercenarii
474쪽
It marii in domo patris mei,abundant panibus: queretur, quod nullus posset eulpari de all- Πει ego hic famae pereo. Sed riirsius magis mo quo malo: postquam de se illud non potest
, per gratiam incipientem, dixit. Vadam vitare,&per consequens nemo deberet pu- ad patrem meum & dicam: pater peccaui in niri pro ivalefactis: postquam talia non po- coelum S coram te 8ce. Sed rursius per gratia test vitare. Item sequeretur: quod friistra pooperantem procidens ad pedes, patris dixit. nerentur leges r ut earum metu humana co- Pater peccaui &c. Et tunc pater misericordia hibeatur audacia: & frustra aiss narentur tholus accurrens cecidit se per collum eius, poenae in legibus contra transgressores. Item
ει osculatus est eum & secit ipsum indui sto- sequeretur: quod nemo obligaretur ad sertim primam. per quam designatur gratia gra uanda praecepta: quia ad impossibile nemoti sica & charitas recuperata per illam poeni- obligatur . ergo sequitur: quod ex propitistentiam. Ex quibus patet: quod ille filius pro naturalibus unusquisque potest implere ip-digus per gratiam praeuenientem cognoscen sa. in oppositum est illud Hieremiae decimo. do seipsum detestatus est peccatum,& per Non est hominis uia eius: nee viri est ut gratiam incipientem proposuit dimittere, ambulet de dirigat gressus suos. Item ad Ro. cum dixit : Surgam&ibo ad patrem meum. 7. Nec quod volo hoc facio &c. prout in su-sid per gratiam iam operatem proci flens, di perioribus probatum est. Respodetur .' quod xit. Pater peccaui &c. Sed tunc recuperauit quibusdam catholicis visa suit nimis duras gratia gratificam: qn pater osculatus est eum positio Augustini contra Pelagianos sicilicet E& induit eu stolam primam Sec. Ex omnibus quod nullus de se potest vitare malum nec sit pradictis soluitur quartus perplexus me- implere ditiinapmcepta, propter auctoritanio ratus in primo atticulo. nam quantum- tes superius inductas:& propter illa inconuecunque sit aliquis peritus in utroque testa- nientia quae videntur sequi expositione Au-mento & habeat habitum fidei acquisitur in gustini. Ideo dixerunt quod Aug. in praedi- si non habent istam gratia auxiliatiuam mun Gis libris contra Pelagianos non locutus est quam de se poterit resistere tentationibus limitate nee determinate, de ista materia nec imiqere diuina prςcepta, & hoc propter imo locutus est figuratiue, di excessive ad
morbum concupiscentiae in carne manente. modum volentis rectificare lignum tuitu
Ouarid dubitatur propter id quod dictum sum, qui currat ipsum ad aliam nartemvlel in octaua conclusione secundi articuli. tra modum : ut deducat ipsum ad medium εἰ in quinta tertii articuli. s v, taliter fuit na ita ego ut dicunt secit Aue v. nam ut reduce- tura corrupta in Adam: q, nemo ex propriis ret Pelagianos ad rectitudinem veritatis: e5 naturalibus potest vitare peccatum: nec im- totaliter negabant fratiam: io excedebat
fere diuina praecepta nec agere aliquod bo modu in loque do. Ite dicunt isti, ibi Aug. num absq; diuina gratia. Vbia seqv retur non est locutus nisi de gratia gratis cante, &er homo non es let dominus sivorsi actuum: meritoria. Et sic bene conceduiqudd nemo nec compos suae voluntatis & liberi arbitrii. Di implere diuina praecepta nec apere bo-C quod esset contra illud eccl. 23. Deus ab ini num meritorie sine gratia gratu faciente sed Frao costituit homine & reliquit eu in manu cum hoc stat quod quis ex solo influxu geneeostii sui. Ite ibide ait diis ad hominem. A D rali diuino absque aliqua gratia speciali pomposui tibi ignem &aquam: ad quod volueris sit uitare peccata & facete bona naturali porrige manum. Ite ibide. Ante hominem vi ter,& confectui virtutes morales per frequeta S mors: bonii & malum: quod placuerit ei raros actus licet non meritorie. Sed in uertia dabitur illi. Item Ge. . Sub te erit appetitus tale si bene uolumus inspicere sundamenta eius,de tu dominaberis illius. Item proti .is. Augustini contra Pelagianos , & maxime Hois est animis praeparare. Item Au. Nil tam in libro de pei sectione iustitiae hominis, dein nostraptate qua volunta item ex hoc se- de natura, & de gratia, & contra Iulia querentur multa inconuenientia. Primo et num , 8c in caeteris: uidebimus manifestΘ, nemo ex frequentatis actibus posset conso quod Augustinus loquitur lim tale, di sequi morales virtutes sine gratia: quod est riose,& non excessive sed recte attentis sun- allii m. nam Socrates & Plato & multi inta damentis eius ut probatum est in quarta Sedeles non habentes talem gratiam consecu- quinta conclusione: S ex fundamento An diei sunt morales virtutes. Item secundo st- stoli ad Roman. r. valde concordat posti A risto.
475쪽
A Aristotelis.iii. de an inia Sc vii. Elicorii. Voaliter operamur,st ratio, 3c ei scientia dictatvi in superioribus uisum e st. Nee est dicedu. et Augustinus loquatur praecise de sola gratia fratificante,& meritoria. imo loquitur et de ista gratia ali xiliatiua voluntatis: quae secundum ipsum quandoque praecedit,& prinuenit charitate, dc gratia gratifica: & qiique subsequitur, dc comitatur ipsa: Sc non solii e in uiris iustis etia peccatoribus: sine qua
non posset uitare aliqua peccata nec resistere alicui tentationi: nec posset velle aliquod bonum propter naturam corruptam, & hoc
manifeste probat Augustinus. iii. libro de libero arbitrio, dicens. Illa est enim peccati poena iustissima: ut amittat quisque quam bene uti noluit potestatem. Item ibidem. Homo igitur cum potuisset sine disticultate omB nia mandata Dei adimplere: nolens bene uti ista potestate, perdidit eam: ut etiam uolens non possit mandata Dei adimplere. Item ibidem. Inflictum est homini propter peccatur ut non videat quod recte sic faciendii,& si videt: dc vult sacere: hoc non possit implere.Ite' ibidem . Nec tibi imputatur ad culpa'vulnerata membra non colligis: sed quia volete sanare contemnis. Ex stupradictis uerbis Augustini patet: u homo ante lapsum, Sc instra natura integra ex libera potestate poterat vitare omne malum, Sc facere bonum ex
- solis bonis naturalibus sibi inditis, scilicet ex modo, & ordine, dc libero imperio quod habebat supra sensit alitatem. Sed post lapsu
in natura corrupta,& diminuta, & libero arbitrio claudicato,iam non potest ex uiribus naturae uitare peccatum nec sacere bonum:
c nisi iuuetur per gratiam superadditam naturae. eo ν natura, scilicet uires naturales sus
texpoliatae modo, de ordine, de habilib. cocreatis tam in appetitu sensitivo qua intellectivo: quibus libere,dc expedite poterat operari absque obice intrinseco.unde licet anima hominis non perdiderit suas naturales potentias per peccatum, quae sunt potentiae vegetatiuae, dc sensitivae,& intellectivae : nec perdiderit naturales operationes earu: quia sensitiuae possunt sentire naturaliter sua obieeta : Sc appetitus tam sensitiuus quam intellectivus potest appetere, dc non appetere, uoluntas de se potest uelle, ει non uelle. Sed quia istae potentiae perdiderunt modum Ee ordinem: qui xtam irascibilis quam con-ςuplacibilis perdidit habitus morales cυ crea
tos,quibus recte,& recta appetebat: ὀe volu sttas perdidit originalem tuli it iam qua recte, ει tulle uolebat & no volebat, de perdidit ordinem,& imperium quod habebat supra sensualitatem. ideo licet maneat libera in uolendo,& non volendo: tainen non manet libera in recte volendo vel non recte uolendo:& licet quandoque recte uelit. tamen non paleeipsi sensualitas rebellis, 3c sauciata. ac ipsa uoluntas non solum suit expoliata illa originali tultitia,quae recte uolebat: dc ordine quo diuinae uoluntati consormabatur, ει obediebat, Sc sensualitati imperabat: sed etia fuit totaliter ad sensualitatem conuersa amore naturali, εἰ per immoderatam complacentia Et ideo voluntas non concurrit ad peccandum coacta sed allecta persensitalitatem: in quantum ipa ex amore consentie, Sc eius ainordinato appetitui vult sati,facere. dc sic liberum arbitrium non dicitur coactum: quia volens trahituri prout dictu in eli in sexta coclusione secundi articuli . Et per hoc rate responsio ad obiecta. Nam voluntas sem-lier manet libera in siua actione naturali, sciuicet volendo vel nolendo: sed non manet recta in recte voledo: ed quira perdidit modo, dc ordinem qui ante lapsum fuerat inditus naturae siue uiribus naturalibus. Et ideo homo est dominus moriam actuum primo rum ipsius voluntatis: sed non actuum rectorum,& iustorum, propter desectum modi, Scordinis. Et ideo omnes autoritates prius it
ductae, scilicet v, Deus ab initio collituit hominem: Si reliquit ipsim in manu cosilii sui
Sc.omnes illae autoritates tenet verum, Scsunt iii telligetulae de homine ante lapsiim in F
sua integra natura: Sed omnes autoritates
Apostoli,Sc Augustini ductae in contrarium,
tenent uerum ex natura corrupta post lapa in qlia voluntas nostra sic expoliata non potest uitare peccatum nec resistere malo, nec per consequens implere diuina praecepta, uiti fuerit superno auxilio adii ita . de robora
ra. Ad aliud autem quando dicitiar, t philosephi gestu consecuti sunt uirtutes morales abietq; gratia xpidc e tera. iam respodie Augustinus quod illi phili, di hi, dc Roniani tauquam habuerunt veras: led fictas morales virtutes et inquantum una milio vincebat aliam in eis. nam cupido laudis,dc domina di uincebat in eis quandoque luxuriam aut auaritiam Sc caetera uitia aut ρο smiones, ut estimaretur,dc honoraretur apud uulgus: vid: ium
476쪽
1 8 D. Iacobi de Valentia Christopolitani Episcopi.
A dictum est in undecima conclusione. Ite etiao na quae iaciebant sine gratia Dei propter conseruationem reipublicae: ut ille populus duraret usque ad aduentum Christi: ut ibidem dictum est. Item leges seruntur, & allinantur pς nae in eis ut una passo vincat a-am. Cui metus poenarum vincat, & prohibeat audaciam male agendi:& cohibeat alias passiones impellentes ad malum ut inquit Hugustinus,& Isidorus: quia leges ideo conditae sunt ut earum metu numana cohibeat .udacia. Et sic homines non uitant mala publica uirtutis amore sed formidine rinae: ut Diuit Horatius, & Augustinus. Ad aliud quado dicitur quod nemo obligaretur ad seruada diuina praecepta: eis ci ad impossibile nemo obligatur Sc. Respondet Augustinus' contra Iulianum & dictum est super psalm.ti cxviii. v quandoque quis oblisatur ad sibi V impossiuile quando ipse uel sui perpetrariit malae sicut homicida obligatur ad restituendii que occidit:& sur restituere surtum quod iam dissipauit. Item licet uitare peccatum siti possibile homini ex sitis uiribus: tatne estro,sibile cum auxilio fratiae ideo petat gratiam cum perseuelantia: quia oportet semper orare, Lucae.xviii. ideo dicit Augustinus eontra Donatum: u, Deus non solum damnat peccatoremstpeccauit: sed quia non cu- eurrit ad medicum.Item libro de libero artrio. Non imputatur ad culpam:* vulnerata
membra non colligis: sed quia uolentem sanare contemnis.Sed quod magis uidetur mi Iitat e contra positionem Augustini est illa autoritas Ge. 4. ubi dixit dominus ad Caim. Quare ratus es ,&cur concidit facies tua c tione sit bene egeris recipies: sin autem male: statim in soribus peccatum tecum aderit Sed sub te erit appetitus eius: & tu dominaberis illius. Ex supradictis uerbis domini videtur quod adhuc post lapsum uoluntas hetliberiam imperium,& domini v supra appetitum & supra sensualitatem ,& percosequesper se potest uitare peccatum, & sacere bo- nu absit ite alia gratia. Ad hoe respodetur: qe uoluntatem subiicere sensitalitatem, & ipsi dominari: potest intelligi dupliciter. Vno modo ex propriis uiribuq sic expoliata habitu oria inest iustitiae,& vulnerata. Alio modo rout est adiuta gratia auxiliatiua liberi arbitrii. Prim0 modo est impossit bile secum Huni Augustinum propter corruptionem, &rebellioneum carnis,& claudicationem tib
H arbitrii: quia perdidit liberum impetium dad recte uolendum: de fuit uoluntas , ulnerata amore inordinato erga sensia alitatem: radictum est. Sed seci indo modo ipsa volu tas adiuta pererat iam piit est dominari sensualitati,& cuilibet tentationi. Et isto modo
sunt intelligenda i: erba domini ad Caim.q. d. si tu vis petere gratiam sicut frater tuus Abel tunc adiutus tali gratia subiicies appetitum,& dominaberis illi: quia fuisses adiutus per gratiam: & uicisses iram , R Odium quod incepi sti contra fratrem tuum. Et haec videtur esse intentio Augustini contra Pelagianos. Veruntamen quicquid sit,sem p er dicia in hac quaestione,& caeteris locis per me, volo subiiciantur determinationi, & correctioni ecclesiae catholicae. Item dubitatur P
ter illud quod freque ter dicitur in hac qusione. fili homo propter peccatum perdidit modum,& ordinem,& snem.Nam idem Augustinus dicit species modus, & ordo manent in unaquaque creatura tanquam vesti-ium creatricis trinitati .ergo homo no peridit modum, Sc ordinem per peccatum. Ad hoc respondetur et species modo, dc Drdo dupliciter sumuntur in homine: uno modo per respectum ad Deum, dc uniuersiam, it admodum sui esse : de sic idem est quod numerus: pondus: δc mensura. dc scola secit Deus sub certo numero, εἰ specie: quia species sunt sicut numeri: dc sub certo pondere, εἰ modo quia in certo loco uniuersi collocauit: de sub certa mensera,& ordine procedunt a Deo secundum gradum persectionis. Et isto modo species modus, Sc ordo respicii mi est e, dc esset iam rei. Secundo autem modo species m dus,dc ordo respiciunt operationes,de finem F εc isto modo sequuntur formam: dc sic vires, Sc potentiae animae dicuntur bona naturalia speciei, εἰ quibus anima immediate operat. Et habitus , dc dispositiones dicuntur modi potentiarum quibus potentiae bene, dc expedite operantur. Et subalternatio inferiorum potentiarum ad imperiores in operando diacitur rectus,& debitus ordo. Se ista dicuntur bona naturesia. Nam sicut uires dictitur bona anim ita habitus,tc dispositiones dicuntur bona potentiarum, de rectus ordo dicitur bonum operationem,& retentiarum. Ee
isto seclido modo dicimus uilicet homo per peccatum non perdiderit bona speciei. vires,& potetias, tamen perdidit bona modi, dc ordinis: quia uires fuerunt erepoliatae , le
477쪽
l vulnerare:& volutas perdidit liberu imperiusiipra se sualitate nisi iuuetur P gram, eo motio dictu c.Et io oportet seper orare & noesicere & currere in odore unguentorum
Xpi:ut sanennur. Ex selutione silpradictoruquatuor dubioru resultat quatuor. coesuliones.Quaru prima e :u, licet p baptismu non tollatur poenalitates, nec miserjae corporales de praesenti,in baptismus csisere meritu baptietato ut possit resurgere in corpus gloriosum in nouissimo die. Et sic licet baptizatus no resurgat & liberet ab illis poenalitatib.in actu, in ta resurgit & liberat in mei rito. Scta coclusio, et pῖ maius bonum nostru relidis sui nobis poenalitates in carne
post baptisnu .sad pugna ae maiori corona adipiscenda & ne tollat meritu fidei & spei:
Vt reparet ruina Angeloru p homines. Ter-ι ria coclusio: quod licet baptiZatias recipiat
habitu fidei,& spei, & charitatis p baptismuy ad soluedu ab omni debito,in no pol per il los habitus operari nisi excitetur P trabitus acquisitos &adiuueturo gratia auxiliatiua liberi arbitrii tempore dilcretionis.Quarta coclusio,licet ho ex propriis viribus no pol si implere diuina pcepta nisi adiuuei P gra xia Xpi: obligatur in seper ad obseruadu di uin yrscepta . Et sie obligatur ad sibi ina Possi olle: quia Deus seper exigit ab homine bonos habitus quos Ada perdidit p culpa, di ex git operationes eoru . Et io Opollet Se perorare dc petere gratia per qualio possit adiit uari ad copledii dissina praecepta Peia:quae n6 psit implere per natura sauciata. Ex uipradictis omnibus patet & man. sellantur nobis quinq; diuersistatus holninis suc' cessive. quom primus suit status in nocetiaec an lapsu: in quo ho fuit i sita integra natura
costitutiis cuoibus bonis humanae naturae Sportionatis . s. cu mo & ordine in sua natura,per quae bona poterat ex Spriis uiribus: sic modificatis, & ordinatis vitare M pcim, di implere diuina praecepta:& sic merebatur de praesenti illa naturale beatitudine misi-
dere in illa terrestri paradii sub illo seu i rabili hemisserio australi, di sic poterat no
' mori nec pati iniseria. Sed ultra hoc p Erat tia gratifica sibi siti ra facultate naturae lar ita merebatur post toga uita teporale ab-que morte trafferri in uita meliore & coe-i leue&aeterna selicitate.Secudus status hois
r suit post lapsum:in quo statu postqua ho per didit locu oc situ illisis paradisi,&rdidit li-
gnum vitae, non potest non mori nec infra. D mari: imo habet necessitatem moriendi: 8c infirmitates de innumeras miserias parie di. Et quia perdiderunt modum , & ordinem vires naturales . ideo homo non potest vitare peccatum nec implere diuina praecepta abIq; sepernaturali auxilio diuinae gratiae, naturae superaddito in supplementum bonorum perditorum. Et sic Adam cum tota sua posteritate mansit in ira & odio Dei bligatus ad pqna aeterna sensus vel domini,& per consequens fuit priuatus illa gratia gratifica qua poterat transferri in vitam metiorem. Sed homo in isto secundo itarii per gratiam fidei Christi suturi poterat vitare peccata & implere diuina praecepta:& merebatur redimi per Christum in suo adventu: ut patet de Aetam,&Abel,& Enos, & Noe, ia& Abraam,& caeteris patriarchis,& prophe 'tis,& fidelibus v e. te. qui cum proteliatione fidei Christi suturi non solii expiabant pec cata' sed etiam merebantur redimi per X pn in suo aduento, & participare passione eius. Et io quia sub tali a restatioe offerebat obla tiones &sacrificia:& recipiebat aliqua sacra .
meta i signi si 'deris di in figura Xpi:hinc est
meruertit participare pallione Xyi,& recipere nobiscu repromissiones. Tertius statushois est post aduentu Xpi: in quo oes holes mundi possunt participare passione Christi per baptisinum Christi & caetera sacramenta: per quem baptismum datur gratia gratifica in actu:& fides,& spes,&charitas in habitu. quae quidem pratia baptismalis tollit
oe debitu & oe p tm ex anima ut non insenec imputetur homini ad poena aeternam: &tollit ex carne cocupiscetii non ut non insit, ua ibi manet in habitu: sed ut no imputetur animε ad pani per eius coibrtium.vnde ille semes & cocupiscetia, quae manet in carne post baptisinu, no imputa tur homini nec M
ninis ad pctiis p solui habitu, sed reputat ad s
min per actu cu consensii .sqn volutas consentit actib.cocupiscetis.Ite gratia baptismalis ultra hoc et tollit oe debitu, & smisi:consere duplex meritu. primo quia per tale gratiam ho ineretur vita aeterna post ilia mori. te corporale.sego meret gloriosam resurrectione in nouissimo die.ltello in isto tertio statu costitutus licet ex propriis viribus nopos sit u itare pctili, nec implere diuina praecepta propter corruptionem 3c cocupireen. tiam manete in carne, & impediente habus f xus,
478쪽
tus theologicus in sitis operationibus, tame in odore unguetorii Vi:& p coseques lams gratia auxiliatiui & actuale postillata , & opabani P gratia Xpi. Ad sm at patet respol argita pol v ita re oe pctili ne admittat & eo sto p tertia coesusione tertii articuli: quia i sentiat vovitas tentationibus, & si ho est in cet philosophi getia n5 haberet fide Api: in pcto pol per talem gratiam disponi Adpoe- no operabatur aliquid bonu, nec cohibebaenitentia & gratiam gratificam. aliartus sis vitia sine gratia Xpi thitiua maloru: ne perixus litas e past morte corporale:in quo si discedit ab hoc seculo cu fratia,& charitate, licet corpus resoluatur in terra: in ala fruit in lo. visione diuinae essentiae eu terra,& firma spe recuperadi corpus gloriosum lieno uisdie ut ait Augu. t 2.super Ge. & magister A. sentent .dist. vlt. Quintus ει ultimus statushois erit post sedam regnatione & resiarrectione: per qui auferetur ab hoie Ois lacrima de miseria corporalis. Et se erit ho in ultima sui persectione& siviscieri reparati ne& perfecta beatitudine corporis,&aiae: quia pnssidebit gloria utriusq;. scorporis,& vis natuta modi & ordinis & finis: sed etia Eatae:& totus h5 iruet toto X- .na p oculos
xlorificatos corporix videbit humanitatem Api:& per parte ianale videbit & fruet i ta trinitate i unitate essetiae.&sic erit persecte beatus. Ex quo patet magna disteretia inter ista secuta regnatione facta per resurrectione de prima Ma per bapti sinu & peniteret senus numanu sed pseueraret usq; ad ad uetu Xpi: δc reciperet Me eius,Et hoc idem est dice dii de farracenis: vi ubi dictu e. Ex dictis et i scad articulo sbluuntur tres primi Pplexus positi in primo articulo. Ni va primi
paretes saeriit creati est quatuor bonis naturae immortales & liberi ab Oi miseria, & cii copia oim bonoru naturaliuιn illa paradiis delitiarii: Ied N hctna sueriit priuati, S e. poliati illo felici statuisicies hola desiderae naturaliterit tu statu: quia priuatio e ca apperitus. Ite quia h5 nsi solii fuit expoliatus bovis naturae modi & ordinis de finis: sed etiafuit saueiatus i oibus potetiis: i5 agit cotra id et conscietia & sei etia dc rsi dictat. Et sicsbluitur scdus di tertius perplexu s. Qu artus aut pelexus puta scidaliae itur di miratur simplices Christiani in vident holes scietitificos di i sacra scriptura utriusq; test. peri tos operites contra id quod dicut Scpdicam: tia,quae impursabat aiam a m5, dc absol- iste perplexus soluitur p hoc quia gratia se uebat ab Oi debito cotracto,sed no eotrahe monu,& sciae acquisitae dcc.n5 sui fratie gratificae sed gratis datae aliquibus ad utilitate do:& eoserebat patia stati fici meritorii vitae aeternae dc suturae rei urrectionis, ut dictu E: sed non tollebat nec auferebat causas pcti sit uti: qa usi tollebat corruptione nec morbii cocupiscetiae ex carner nec recuperabat
iustitia originale cu caeteris cibus bonis porditi, i Ada. Sed ista secunda regnatio de finalis reserrectio n5 Qtu beatificabit aiana sed
et corpus δcto tu holem: nec tu ab luet iustos ot debito sed et tollet dc auseret omne eam pm dc miserie ex aia dc e pore: dc re- euperabit omnia bona corporis Sc animae qrdidimus i Ada: imo adipiscemur ola bona gloriae eorporis tr alaecu securitate de sati corporis mistici.i5 tales grati .e datur et malis si quide gratiae qa no tolliit mrbu dc concupiscetia carnis, i sie mi necessaria gratia auxiliatiua liberi arbitrii ad uitida peia, ac impleta praeceptae ' gratia esitenui petere veplurimu inflati de nia scietia de uirita pretiumetexit i5 csifunduntur i operationib. suis. Alii aut dictit: q, ea quare multa uiri δι mali
praelati duciit vita praua: E desectus sidei δ: pc5 seques charitatis . na licet praedicet lese euaselicam: de subtilissimis disputationibu reddant sine de rebus diuinis: εc nouerint canonica iura: in no firmiter erediit articulistare: dc tuc erimus p secte beati in ultima per fidei: isi tactis negat quod verbis cofitetur:§ione. Ex qu ibus vibus patet qualiter xpssiit perfectu s δc nitates redeptor 8c reparator humnae naturae dc metrum & mesera desens olim bonorii naturae dc gratiae dc gloripsed nuc restat res dere ad argumeta i principio totius ustionis inducta. Ad primu erso paret res sio P sesam csiclusiouE positi
in tertio articulo: quia oes fideles.ue reaerit
me brax pip sde et iaplege sacriscioru&oblatio id cperora culinoivili currebat
sic committunt multa enormia de illicita c5tra legem Dei di saeros canones ecclesiae. Ex
quo pateriet non habent firma fide: sed sola opinione de his quς dicunt: sicut dicit Ariade incontinete. Quicqd ergo sit emper his accidit ex desectu fratiae motivae, dc auxiliatiuae liberi arbitrii, per quam virtutes theologeses excitatur id mouetur ad operadu: ut
supra dictu e dc magis explicab it ur in euaselisa ueritate.Oportet ergo si ista gratia se2
479쪽
orare: & non descere: & semper currere in Orem unguentoruni Christi: qui est principium &sons& largitor omnium bonorumturae,&gratiae,&gloriae. Ad quam nos pei ducat ips e Christus: qui cum patre Sibiis ritu sancto vivit, & regnat Deus in saecisas eculorum. Amen.
seu expositio symboli fidei eat holicae.
ρui es is teneat catholicam fidem. Titulus huius calici est symbolu fidei catholicae vel psalmus sdei aut Symbolsi Athanasin eo in Athanasius Alexidrinus eps contra haeresim Arrianani edidit ad explanandum fidei catholicae veritatem. Erat quippe Arrius presbyter, &magister scolarium Alexandriae, qui epit patum ambiens quia adipisci non potuit:hane lis resim condidit ut diceret patrem maiorem: stium minorem. Et spiritum satri tum seruum pa- eris,& filii vel erratura. Ob hane causatu ab eho Alexandriae pellitur ab urbe postea in Nicena Synodo danatur. Collantilio iubente in exiiiii portatur.Tandem maenitentii fi-D cte ages in colonem recipitur, ae postremo in Alexidria diuina ultione hac percutitur,st videlicet in secessum effusis visceribus rupitur. Contra eius errorem per orbem pullulante hoe Symbolii sidet ab Athanasio vepraedictu est editu ab ecclesia in concilio Niceno approbatu acceptatur ac instituitur uedie b. dominicis ad primam decantetur.Hoc ideo ut fidelis in principio diei,& initiis operiun suoru Desi que inuocat veraci fide credat,& costratur. Et sic lorica fidei circund
tur contra omnia aduersa muniatur,ac in operib. bonis vita aeterni fidelibus promissa mereatur. Intentio est ossedere patrem, di filiit,& spiti cinctum unu esse Deum. Indistinos in essetitia,& distinctu in personis, & Gliu selii incarnatum, & hunc esse veru Deo, di homine Deum veru ex parte ab aeterno xeniis, & holem ex matre virgine in tre natum. Et sic in duas partes principales diuidi- ur. In prima parte agit de sinctissim trinia late. in secunia de Christi humanitate. Usc
d est oportet ves necessarium est ad salutem consequedam, id est uniuersalem fidem Christianae ecclesiae. Nam stribitur Heb. I L. sine fide impossibile est placere Deo. Ideo
sibditur. In reara fides est ut omnes &singulos amisticulos hdei credat firmiter & in nullo artieulorum dubitet: sicut faciunt haeretici, &scisuratici qui licet articulos prinei pales credant: tamen ecclesiae sanctae Romanae ob diendum esse non eredunt: eotra articulum illum. Credo in spiritum sanctum sanctam ecclesiam catholicam. tenendo quod Romana ecclesia non sit caput eccleesiarum: nec ei ast obediendum:cum tamen Christus dixerit Matti i6. Tu es Petrus & super hane potiam aedifieabo ecclesiam meam. Et tibi dabo claues &e. Item inuiolatam fidem seruat qui usque in finem perseuerat in fide sortirita charitate: nec apostata do: aut aliquo mortali peccato eam uiolat, aut saltim de peccatis poenitendo in fide uenaliter peis erat. sed quae si haec sides si bdit.
Nam Deus in essentia unicus est. Et ut dieit Boetius.Si dici liberat unissimus est: quia super omnia simplicissimus,& vnitissimus ae indivisibilis est in essentia. Sed tamen huie simplicitati nil repugnat erinitas personalis in eadem essentiae unitate: Se sie unitatem essentiae in trinitate personarum patris: sicilia Feet & slii & spiritus sancti: ae ipsam trinitatem persis narum, in unitate essentiae diuinae veneramur.vnde no licet adorare tres Deos
sed unicum & quis unicus Deus est adora dux Respondetur secundum Aug. quod ipse Deus unicus est pater filius de sipiritussam s. Sed quomodo haec subdit. Neque est undemes persuas et nepis subsi,
VDi notandum, qui H Sabelliani haere lici dicebant unani essentiam, trium per narum consi suo: quia confundebant personas dicentes eandem esse personam patris: quam& filii: & spiritussancti. Et dum ipse pater uellet vocari pater , vocat se inscriptura : vel nominat patrem: atque
480쪽
Α dum uult vocat se sint ,& similiter du vult vocat se spiti setin. Et hoc est cosundere personas. Cotra hoe dicitur hie trinitate i unitate veneremur: neq; confundetes persis; ssicut Acist praedicti haeretici Sabelliani. Ite alii haeretici dixerunt,mtres personae in diuinis sunt collective: hoc est quado sicut plures res diuersarum substantiarum in riuatueonuenientes faeliant isti: puta quando tres personae: videlicet Petrus,& Paulus, Ioanes conuenirent in unu aliquid, puta in unu co-siliu vel iudici si Dei edum: dicunt unum cosilia vel iudiciu Se plures holas dicunt unus populus: nes plura inebra integratiue laciutvnu corpus, de nec nivido sunt tres personae in diuinis:qa sic dicere esset error Ioachim qui reprobatur. Extra de sium. trin.& fide catoli .c. damnamus. Contra tales errores, de
B coli miles dicitur. Neq; subitantiam separantes. i.diuideres essentiam. Non. n. essentia diuina diuidi potest in plures substantias, nee putandum est unam partem diuinae siti sta tiae esse partem, dc alteram partem esse filiutertiam partem esse spiritum sanctum. Unde Rug. lib. I .de trinitate. Singulus qtq; ho- .rum est Deus,& simul omnes:vnus Deus,&. si neulus qui': horum plena est substantia,& c mul oes una substantia. Pater.n. nec sti' est, nec spurimus, sed immodo pater, dc filius nec pater est,nec. si sed tantummodo filius .Et spussanctus nee pater est nec filius , sed illi spiritus anctus. Propterea subditur .
missisti Vna inquit es,diuinitas noccifusiua uni C ta,nec eoisectiva vel integratiua, sed idemtica, quia plures per n. v sunt eade esientia deitatis Heut in ala ronali plures potetis: videlicet intellectus, memoria,& voluntas: licet sint tres distinctae potetiae aiae: in sutunica ala in essentia. Et ne quis crederet,quod istae tres personae diuinae in unica essentia essent inaequales: ita st una esset maior altera scut credidit Arriuς. ideo addit earum Grualis est floria,& coeterra maiestas. Haec
ruio radii sinu lai is risu sanaus . Na licet in proprietatibus spriis seu persensib. diu induatur sa pater a nullo est:s-lius a patre solo e genitus, & spulsanctus ab utroq; Scedes: ut infra dicet: in in .sprietatibampropriis vel omnibus iano iund quales,uidelicet In ereationis proprietate& Dimine litate, aeternitate, oipotentia deitatis maiestate & dnio. Vnde sit bdit.dicens.
Id est insnite virtutis,& incomprehensibilis bonitatis est: ae infinitae sapientiae, ocpietatis. Et equaliter. Aternus pr. aetemur filiiv d mmu
Exemplum secundu Aug.Si isnu, esset aeternus: & eius splendor qui ab isne procedit atq; eius ealo h procedens ab igne,&0ἰς
dore limul esset coaeternus. Ex nria non tres aeter, sed mini πιστω.
Quia ut ait Aug . Tota plenitudo deitatis vel diuinae essentiae est in singulis: dc ita mul una deitas: ideo subditur.
scd tritur. hareno possiimus ea tholicddicere.4 res Deos aut dominos. Nam Deuside est qd habes deitate. Et diis ide E quod Fhabens dilium .sed tressi, ni personae hab tes deitata. Et hoc dici pol catolicδ, quia ut p raediciu est.Ita Deus pater: Deus filius Meus spussanctus. Similiter tres personae sunt habentes dominiu: qui ita dominus pater: dominus filius: dominus spiritussanctus. luare ergo non possumus catholice dicere tres Deos aut dominos. Item cu in tres sint eremnae increais: immensae,aeternae. 8c omnipotentes: ut patet ex hoc ipsb synibolla. Quareno dicatur tres increati: vel tres immes: vel et tres aeterni,& tres omnipotentes spondetur secundu Bonauen. super I. suit dist. 23.q.& arti.vlti.quod eatolice non possumus dicere tres Deos, quia hoc est contra