장음표시 사용
461쪽
I. do humana natura sumitur pro tota generatione, & collectione omnium descendentiuab Adam per naturali in generationem: sicut dicitur natura id est generatio Scipionum, di Clandubrum,aut Tarquiniorum, aut filioruIsrael. Et isto modo dicitur ad Rom. s.' Omnes in Adam peccauerunt.i. tota humana natura suit obligata in Adam: quia omnes suos
posteros ad poenam sui peccati obligauit in
tua natura. Et sic etia dicitur, et tota humana natura fuit corrupta in Adam. Tertio modo si imitur humana natura pro carne quam
unusquisque traducit ex Adam per natur leni generationem. Et sic dicit Aug.s, unus. 'uisque habet natiiram. i.carnem, dc sensiua litatem corruptam ex Adam: quia nil habemus ab Adam nisi carnem corrupta per imagine eius: quia anima habemus a solo Deo B per creationem. Vnde caro dicitur natura in nobis: eo ui est nata,& traducta ex Adam: anma autem non dicitur nata nec genita : sed ex nihilo creata. Et sic tota linea fiuccestiua ab Adam usque ad unumquenaque per generationem dicitur eius natura . & tua dicitur natura corrupta. Et isto modo selus Christus dicitur liber in natura a tali corrupti ne: eo quod non descendit ab Adam per naturalem generationem. Et sic virgo Maria non dicitur libera in natura: sed liberatam persona per praeuiam sancti ficationem .Et sic peccatum, & corruptio naturae non potuit
transire ad persenam virginis: prout dictum est in expositione psal s. & super Magnificat. Ex supradictis sequitur etiam quinta domina scilicet , et non est mirum s Aristoteles,& caeteri philosofi non potuerunt ex pu-
ris naturalibus puenire ad cognitione istius
monstruos, S peruersi ordinis, & morbi reperti in nolira sensualitate, & natura: quod
non accidebat: nisi quia no nouerant sacram scripturam, per quam nobis reuelatur qualiter ista corruptio prouenit ex pcto primorum parentu . Sed beatus Aug. nectare sacrae scripturae imbutus, & diuino lumine illustratus Hypognostico resposione secuda, & quarta, reddit hinsii causam,dices, st primi parentes sibilo venenosi serpetis in t insecti, & callidis eius blandimetis sunt decepti. Et io hane
inquieta, ct mortifera peste eoru corpora. c5
ceperunt; S per legitimum usiam postea q de paradiso fiant proiecti in posteros transhais runt quam peti sui testimoniu haereditatio iure dimittentes nobis. ut ex hoc praeuaricato solutio. rum situs nos cognoscentes non gloriemur, o de natura nostra peccatrice in conspectu iu-
si iudieii Dei:sed eius m isericordiae, quae no. stris meritis no datur: seper colla nostra sectamus Sc. In quibus verbis explicat Aug. unde proueniat liumanae naturae ille morbus,& corruptio,& illud monstrum in natura. Na post qui Ada voluit sequi suasiam bouxoris magis si diuinum praeceptum: io conuersus ad sensualitate comparatus est iumentis in suis operationibu s, & simili, factus est illis. Ex stupradictis doctrinis sequit
sexta doctrina catholica, ut infirmitates corporales, S mors, & omni: a mala tam culpae si poenae non dicuntur nec sunt in nobis mala
naturalia : sed poenalia : quia non insunt nobis ex natura specifica;quia homo valde bonus suit creatus cu supradictis quatuor bonis naturae, liber ab omni miseria: sed omnia a ista mala in poena peccati primorii parentum sunt nobis relicta, & in sim:prout cotra Pelagianos fuit determinatu in cocilio Amricano:cui interfuit Aug. vi patet de conse. dist. . Placuit.& in cocilio Romano, cui praesule Innocentius papa. & in concilio Lugdune si : cui intersuit Prosper defensor doctrinae Audustini contra Pelagianos. Ex hoc patet
unde eueuiant humanae naturae omnia malata culpae quam poenae. Item ex supradictis 1 suitur et septima doctrina. s. ut anima nostra in principio ex consortio corporis,& carnis corruptae traducts ex Adam noselum eo trahit priuatione modi, Sc ordinis:puta priuatione omnis habituum partis sensitu , &partis ronalis: sed et traxit debitu illorum habituum, in quo consistit pam originale per
quod illico anima obligat ad poenam damin f
ternam. unde aia per tale consertiti no sistupriuat habitibus moralibus in irascibili, iae'upiscibili,& habitibus intellectus, & h bitu originalis iustitiae ipsius voluntatis Ac priuae gratia gratifica,& habitu fidei,& spei, & charitatis: uos Ada perdidit per imisi. sed
anima contra sit debitu omni ii supradictorii habituit annexu cu tali priuatione. quia ob olleatur ad habendii oes habitus supradictos ad operandu per eos, & seruiendum creatori teddedo cultu latriae, qui est fructus illorum. Et talis priuatio cu tali dcbito annexo dicit mira originale: quod contrahit omnis aia a principio per solis cosortium corporis: ut diactu est. Ex quibus sequitur, i omnia quinq;
vulnera quibus primi parentes fuerunt sadss ciati . 1 i
462쪽
ico D.Iacobi de Valentia Christopolliani Episcopi.
A elati per suum pctm, traximus nos ab eis per
generationem carnalem. si ignorantiam peruersum iudicium , & electionem in mente, S concupiscentiam prauam in senialietate, & infirmitatem in complexione, & la- bores in toto homine, fimentis, S corporis, S culpa in anima.Sexta cones.v licet voluntas hominis trahatur a sensitalitate ad pec
candum : tamen voluntas non trahitur nec concurrit coacta nec necessitata: sed persua
ne allecta,&spontanea quo da amore noitu naturali, inquantum ambo radicatur in . anima : sed etiam amore inordinato, prout . dictum est .Quod probatur. Nam sensualitas
r no violenter cogit nec necessitat uoluntate
in tali astu: sed persit adet, & allicit ad sequedum salsum bonu:cui uoluntas, nsi coacta aliqua necessitater allecta ex amore, pol
te contentit. Et sic trahit sua quemq; voluptas,ut inquit Virgiliu .Et unusquisq; ten-ratur a concupiscentia sita attractus, & ille-Qus.& se concupivicentia parit pctili. vi pa tet lacobi. I. Et sic patet qualiter liberii ar- bitrium non tollitur nec cogitur, sed allicitur . Et sic uoluntas semper manet libera in sua prima actione ad volandu vel no volen- dum: sed no manet libera ad recte volendued ut perdidit oi inale tu stiti. a,per qua re- cie volebat. Et sco sit qliandoq; libera ad rectὰ volendum in assectu , & cognoscendo radulterium vel aliud vitium ess e peccatum , 5 per consequens vitandum secundilm l gem Dei, & voluntas velit vitare peccatum,& ficere bonum : tamen hoc nonetest facere in executione effective . Cuius ratio est: nam ad hoc, qudd assectus voc luntatis veniat inessectum oportet , quod
maneat corpus tanquam organum: sed vo
luntas per se non potest mouere corpus propter contrariam dispositionem, & corruptionem : eo quod perdidit imperium su- .peripsssim proue dictum esti ergo sequitur , licet volutas sit libera in suo proprio actu primo,& in affectu: tame no in esse . quia non pol mouere organu corruptum,& indiis positum,& ineptu corporis,& sensualitatis. iEt ponit Augustinus exe plum in libro de persectione iustitiae hominis , de homine
claudo. unde accidit,in q uis rectus a natura efficitur claudus ex aliquo casu .sed cum est claudus licet velit ambulare recte: tame nolo test propter organum ineptum: nisi pei secie sanetur. Ita pariter liberum arbitrium
claudicatu m per stipradicta de per se non pn D test recte velle nisi per gratiam canetur,& licet velit recte vitare malum, S agere ali quod bonum: tamen non potest exequi inesse tu nisi per gratiam adiuuetur: ut patebit. Ex quibus patet, quod in tali ordine,& discursu peccandi non tollitur liberum arbitrium voluntati, :quia ipsa voluntas nocogitur, sed allicitur: ncc coacta consentit, sed allecta sponte consentit sens talitati, α
sequitur eius appetitum: quia peccatum in- tantum est peccatum inquantum voluntarium : secundum Augustinum: quia uoluntas potest impe Ili: sed non compelli . Iten Anselmus libro de libero arbitrio . Volun eas potest impugnari : sed non expugnari et
quia non aliena : sed sua vincitur potestate. Item Bernardus de libero arbitrio dicit, lvoluntas ex ingenua nobilitate non cogis rur necessitate. Et ideo ipsi ad peccatum imputatur, qui asse nie finaliter cossentit sensualitati. Septima concita fio , quod licet sensualitas non valeat cogere voluntate ad peccandum:sed allicere, & suadere: tamen ad vitandum peccatum, & agedum bonum oportet,quod voluntas cogat, & subiiciat,& inseruitutem redigat sensualita celia,& carne . Prima pars patet per priced me in conclusionem. Secunda probatur. Nam sensualitas
sic deprauata, & morbida,& vitiata semper inclinatur ad malum,& ad id quod lex prirhibet,& ratio dicat:& contra id quod lex iubet: ergo oporter, , violenter, & coacte di catur,& flectatur ad aliam partem. sad vita
dum peccatum,& faciendum bonum ,& implendum diuinum praeceptum . unde sicut lignum tortuosam non potest flecti ad partem oppostam nisi cum magna uiolentia a sertiori uirtute r ita pariter sensualitas uitiata , S inepta non potest flecti ad bonum nisi uiolenter per uoluntatem, quae est primum mouens in homine. Hoc autem probatur primae ad Corinth. nono . ubi ait Apostoluς. Ego autem castigo corpus meum ,
& inseruitutem redigo &e. Item Gregoriit; super illud saluatoris : Qui non odie animam sitam non potest meus esse discipulus & caetera: ait: quod tune animam nostram odimus: cum eius earnalibus desideriis non acquiescimus: cum eius appetitum frangimus : cum eius uoluptatibus
reluctantur & cetera. Item super illud. Qui uult post me uenire abneget semetipsi inet,
463쪽
A 8r tollat erucem sitam &c. ait et quod forsan laboriosiim non est relinquere ma : sed valde laboriossim est relinquere seipsiam. minus quippe labori u est abnegare qa habeC sed valde multu est abnegare qd est . unde si ii
xuriossis qui'uam ad continetia venerit: &vita mutaueri trabiae at quod fuit. unde licetide sit per naxura: in no per malitiam &c. Ex qui laus pates, lopposito modo se habet sensualitas,& volutas in bene & male agedo. Narn peccado volutas no coacta sed collectae5- placet carni: sed in vitado mira, & bene agendo ipsa voluntas compellit , de cogit sensualitate & carnem. Et sc voluntas semper est libera.Octaua conci et nemo ex propriis viri-hus potest vitare peccatum nec implere di- aina praecepta. nis gratia Dei,& auxilio si- periori adiuuetur.Istam conci probat Augu. ex fundamento sit perioris & praecedentis a conclusionis. Nam homo non potest vitare peccatum: nec agere bonum: nisi voluntas sibiiciat, & cogat sensitalitatem vitiatam,&frangat, & odiat eius peruersiam&contrarium appetitum , & inci inationem. Sed hoe voluntas licet velit: tamen hoc non potest ex
propriis viribus eiscere:ed quod perdidit imverium,Sc facultatem sirpra corpus,& sensita Litatem , perd ndo originalem iussit iam . ut dicitim est in 3. S 4. concliasione.erso sequitur: et homo no potest peccatum vitare nechon si agere e nisi auxilio sit periori adiuueLIte nemo pol vitare petiti nec bonum agere: nisi moueat corpus tanqliam instruinet, .sed tale instrumetitu est ineptu, & corruptu pereontraria dispositione ergo non poterit camnem voluntas per se mouerer nisi stiperiori S auxilio adiuta. Item setit unus homo non potest mouere sextim nimis ponderosum nisi adiuuetur ab alio sortiori r ita voluntas non potest mouere nec stiperare carnem vitiatam , & ponderosam pondere contrariae dispositionis: nisi roboretur auxilio seperi . H. Item homo non potest vitare peccatum, nisi voluntas odiat carnem, & frangat eius
appetitum , ut supra dictum est. secs volun- eas diligit sensitalitatem, & carnem amore naturali, & etiain inordinato : ut diei uni est
in quarta conclusione. ergo per talcm am rem naturalem voluntas non potest odire sensitalitatem nec ipsi displicere: nisi per
amorem supernaturalem : ergo oportet
quod voluntas masis diligat Deum qui prohibet peccatum & iubet non peccare, quam
sensitalitatem qua semper Ladetpeecare.Et
sic patet qualiter voluntas ex se non potestodire senilialiratem,quam naturaliter,& ita ordinate diligit & amat, nisi feratur & quas vincatur amore silperiori. Et sic patet qualiter homo ex propriis uiribus non poterit peccata vitare, nec aliquando bonum agere,nis adiuuetur seperiori auxilio: ut magis insta videbitur. Et hoc de secundo arti culo . Quantu ad tertium articulu, ponitur prima e cluasu, si lus Iesiis Christus quem colit Christiana religio potuit reparare humanam naturam per gratiam & gloriam ziquam Adam dissipauit per culpam & pce- .
nam . Secunda pars huius conclusionis est probata in secundo articulo. Prima autem. pars probatur per omnes euangelistas,& m. xime per beatu Ioan . per totsi dis ursu me
ius euangelii. unde arguit se. Ille selus po- aluit humani natura reparare per gratia, &gloria, qui ipsam creauis bona p natura,sed Christus est illud verbii aeternu, filius Dei. patris, per quod verbii iacta sunt omnia bona per natura: ergo ipse Christus situs Dei potuit imo de saeto reparauit humanam naeturam per fratiam & gloriam. Maior est no
G,Quia cuius est naturam condere bonam: eiusdem est eam lapsam reparare.ergo sicut
si lius Dei est natura condere, ita solius Dei est ipsaip lapsam. reparare per gratia, S gloriam.qui soliis efi creator,& dator gratiae,&gloriae. psal.83.Gratia,& gloriam dabit diis. Sed ci, Ieius Christus sit Deus, ct filius Dei,& illud verbum per qd sacita suntola: Iet
bat beatus Ioan. effective, & experimentaliter per opera supra tota natura quae X p, s cit in siuo aduentu, quae non poterat sacere Ressi sesus Deus,& filius Dei. Ad cuius intellectum est aduertendum, et ista decem nota. sverbii Dei,filius,& ueritas, Dei aeterna,sapientia Dei, lux aeterna, siue lumen ,ars patris,aeterna vita. S lex sterna, & Christus, est reparator humanae naturae, S Iesus,una,& eandem persena diuina signiscant realiter, sed disserunt quoad mo)os significandi&secundu essectu . Unde Iesus Cni istus dicitur uerbu patris inquantia ab aeterno edicta a patre,& est conceptus diis nitivus quo pater diis nit,& coprehendit seipsi,m: prout diciti fuit super psa. s. Et dicit etia uerbu patris: per quod pater ex tepore dixit, & creauitolacteata ad extra . te Christus dictitur. filius aeternus Dei patris , inquantum ab , si ' , ' aeterno
464쪽
Ae aeterno est prbductus a parte per modu natu ae .lae dicitur veritas. Dei patris , inquatuitii rgo patris aequalis, & ipsi per omnia limilis. : te dicitur sapientia patris, inquatum est genitus, de lductus de tota scie tia,& memoria sci cuda patris, & per ipsum ora lapienter
disiponit. Ite dicitur lumen, inquantui est coaeternus patriolicut lumen ipsi soli , & proce- isti a patre aeternaliter licut lumen a sole. qa sicut nunqua suit ibi sine lumine, nec econuerso , ita nunquam pater fuit sine filio, nec moueri. Et sicu i lumen procedens a sole illuminat,& vivificatota, ita filius procedens a patre illuminat, & vivificat omnia, & m xl me omnem hominem venientem in hunc mundum. Item Christus dicitur ars patris
inqua iuuineo ab aeterno continentur ideae& rationes omnium rerum creataru :ad q.ia-
η rum instar ex tempore saeta sunt omnia. Ite dicitur vita per ellentiam,& qua omnibus insuit esse, & dat vita naturaliter: & specialiter hominibus dat vitam gratiae, & gloriae.
Et dicitur lex aeterna inquantii in ab aeterno omnia praevidit, & ex tempore o.nnia regit di rite d sponit.Item dicitur Christus inquatum ex tempore verbum caro factum est: &est Deus homo. per quod verbum incarnai. tum Deus pater nobis locutus est. Item dici cur nomen Dei, per quod Deus pater noti ficauit nobis sitam voluntatem. item dicitur lassis, inquantiim est saluator, & reparatot humanae naturae. Si ergo Iesus Christus est vel bum incarnatum per quod Deus pater locutus est mundo, ergo quicquid nobis dixit:eiat demente & voluntate patris . Et sic
etiam si est filius Dei incarnatus: ergo est haec res patris, & dominus uniuersi. Et sic etiamsi est sapientia incarnata: ergo sapienter, &sine desectu dispositit nostram redeinpti nem,& repaaruit nos. Et sic si est veritas incarnata:ergo non potuit falli nec mentiri in sua euangelica doctrina. Et si est lux incarnata: ergo nulla admixtio tenebrae nec ignorantiae potuit es e in sua doctrina. Et si suit nos diu sta incarnata: artificialiter & rite vicit Diabolum,& reparauit nos: ut dictum est in cantico sexto. Et quia fuit vita incarnata:
ergo moriendo in carne occidit mortem nostram:& vitam nostram resurgendo reparauit.& sic utraque mortem destruxit scilicet
corporis,& animae '& nos per gratia S gloriam vivificauit. Et quia fuit lux diuina incarnata : ideo quicquid dixit ore, S secit opere, suit nobis lex irrefragabilis : quia non Alsi locutio sedo is Christi actio nostra suit iii structio: ut inquit Greg. Ec sic patet qualiter sicut Christus est illud vel bum per quod sacta sunt oia: & illa vita per qua oia sunt νι-uificata,& in quo Oia mouent, & sime: & est Deus,& filius Dei,& sapientia, & veritas, Rars,&lex patris, & est Deus, qui creauit oia
bona per naturii: ita recreauit, & regenRauit, & reparauit humana natura per gratia,
di gloriam.Sed nunc restat probandum: quo
Iesus Christus est Deus,& filius Dei, S illii luerbum patris per quod facta sinit omnia: Sci sit sapientia & ueritas patris &c. Hanc autem conclusionem siue propositionem probat Ioannes euangelista per experientia & e stectum, sic.Ille erat,& est Deus, & uerbuDoi, qui secit opera quae nemo poterat saccre iii si si lus Deus, & uerbum Dei:sed Chri- Enus ex solo uerbo, & praecepto , & in nomi- ane Dei patris resuscitati it Lararum quatriduanum iam foetentem in sepulcro: & suscitauit plures alios anaortuis:& imperabat ue-ti,,& mari,& demonibus, & iiifirmitatibusa quia solo uerbo sanabat oes . quae omnibu Dpot iacere nisi solus Deus,qui est omnipotc R& salus uitae per essentiam. ergo Christus est
Deus,& uerbum Dei patris, & uita per esieritiam, per quem pater omnia ista faciebat Et ita probat Ioannes per singula qualiter . Christus est uerbum coaeternum patri, S filius Dei patris: per quem facta sunt omnia .
dicens. In principio erat uerbum &c.& Omnia per ipsim facta sunt. & quo omne quod
factum est erat in eo itita: & quo Christu fuit uita & lux hominum & quo verbum caro fictum est, & habitauit in nobis e & qu F modo vidimus ipsam verbum & Deu incarnatum, & vidimus gloriam eius quasi.i. ta quam gloriam unigeniti iratre, quia nutalus poterat illa sicere, nisi ibitis unigenitus filius Dei. & sicut vidimus ipsem plensi gratiae,& veritatis: ita de plenitudine eius omnes accepimus: quia per gratiam, S gloriam,& doctrinam veritat: s nos repa auit. Et sic Ioannes euangelista explicatis miraculis ex
quibu, probat Cluictu esse Deu& situ Dei
concludit in fine libri, licens. Haec aut sacta fiant: ut credatis quonia Iesus est filius Dei:& credetes, vitana habeatis in nomine eius. Et ideo hic non oportet nos immorari adprobandum istam conclusioneni, quia in expositionet euangelics veritatis longe latequa
465쪽
A probabitur per omnes euangelistas Deo cocedente. Nunc autem susscit dicere generaliter quibus remediis Christus hominem lapsum reparauit. Ad euius intellectum est aduertendum et sicut homo multiplici vulnere suit sauciatus: ita Christus multiplici gratia ipsis in reparauit, & sanauit. unde dictum est: quod gratia est donum i selo Deo
gratis datum ad sublimandam humana na turam siue creaturam rationalem supra sed
vel ad supplendum, & reparandum desectu eius. ideo licut homo multipliciter cecidit,& multiplicem defectum incurrit per peccatum: ita C irinus reparator humanae naturae multiplici gratia ipsam humanam naturam sanauit, & reparauit. Vnde quia Adam primo perdidit illam gratiam gratificam, quae ipsum sublimabat supra sacultatem sitae vi naturae: qua post longum tempus absq; morte fuisset translatus in vitam meliorem ternam,& incurrit ultra hoc iram,& odiu Deir destinatus cum tota posteritate ad poenam aeternam: &dictum est etiam qualiter eius posteri omnes trahunt originale peccatum ex utero matris: quo dicuntur filii irae&e. Ideo Christus instituit sacramen tum baptismi:inquo ex meritis suae passonis datur tratia gratum faciens qua baptietatus ab Alui tur ab omni debito culpae,& poenς,& reducitur in gratiam Dei. Item quia talis gratia gratum faciens datur per baptismii aut per confirmationem aut pei sacramentum poenitetiae aut per eucaristia: ideo Christus instituit sacramentum ordinis, in quo datur gratia potestativa sacerdotibus: per quam pocsunt 3c habent potestatem administrandi ee C elesiastica sacramenta. Item quia homo fuit vulneratus in Nientia intellectitia vulnere
ignorantiae: ideo Christus qilibusdam hominibus prouidit & dedit specialem gratia prophetiae ad praeuidendum futura;& quibusila dedit fratiam sermonum,& quibusdam gratiam interpretationum linguarum, & quibusdam gratiam sanitatum: quae quidem genera gratiarum diuidit unus & idem spiritus
sanctus & meritis passionis Christi singultu
prout vult ad utilitatem ecclesiae ,& rcitius cor ris mystici. vi inquit Apostolus. i.ad Corint. I 2.Sed quia adhuc post baptismum Salia sacramenta relinquitur homini morbus concupiscentiae in carne: Nopter quem morbum caro corrupta semper militae, Scpugnat aduersus spiritum, ex quo nemo ex
propriis uiribus potest uitare peccatum nee Dimplere diuina praecepta, ut dictum est, dc inferius dicetur: ideo Christus inspirat oraeter sacramenta gratiam actualem ad rob randum liberum arbitrium claudicatum.ve valeat resistere senti talitati & earni, & ipsam opprimere,& in seruitutem redigere,& non sol uni ualeat resistere tentationibus interioribus: sed etiam exterioribus: vi msse praecepta Dei seruare, & adimplere. Item quiamr supradicta genera gratiarum solam liberatur anima in praesenti ab omni debito, ερροccato, & manet corpus subiectum multis miseriis,scilicet morti, & infirmitatibus, de passionibus.ideo in uirtute suae rellirrecti nis Christus suscitabit omnes fideles in nouissimo die in corri s gloriosum . per quam gloriosam resurrectionem omnes liberabimur ab omni miseria corῬris, & erimus ' esecte beati in corpore, & anima. Ex quibus patet qualiter Christus reparauit tar gratiam, S gloriam humanam naturam,quam Adam dissipauit per culpam. Et patet etiam qualiter solus Cnristus est metrum & mensura ,& sons, & largitor omnium bonorum naturae,& gratiae, & gloriae: quia ipse Christus est filius Dei,de illud verbum aeternum, mr quod facta sunt omnia bona tar natura.ded ex tem Dre factus est homo, ut homunem lapsiuni repararet tar gratiam, dc gloriam. Et iedo Christus tartalem reparatio nem recumrauit omnia quae Midit Ada. nam praetio sanguinis sui,&passionis non solum redemit hominem de mtestate Diaboli, sed etiam emit regnum coelorum pro nubis,& recuperauit etiam paradisiim terres m. Ideo mst suam resurrectitionem ha- Fbitauit in paradi se terrestri ter xl. dies viaque ad ascensionem, Se sic redu= it Adam eupatriarchis,& prophetis in pristinam Ds essionem illius loci quem perdiderat. Deinde
introduxit eos in regnum Nioriam . Secut
da conclusio suod patriarchae,& Sphetae,&fideles veteri, testamenti non operabantur inec saeuabatur nisi cum gratia & fide Christi furiari . Ad cuius intellectum est adue tendum: quod sicut agens naturale intendens introducere forniam substantiale me prius disponit, S praeparat materiam secun dium exigentiam sormae introducendae: ita Driter Deus postquam ab initio intendit,& pro Ῥsuit redimere S reparare homine per mortem & passionem suam, S per gra-
466쪽
insum praeparare di disponere per fide Chri bis impletu est: ut patuit sepra. Vii sicut eorni suturi,& per legem oblationum & saeri- pus aromaticu,puta muscus aut cinam omissciorum Scaeterorum legalium fguritium emittit odore ante & post & ad omne diffect senificantium mortem dc passione eius. retia loci: in tantu quod undiq; odor eius se Et laeo quando expulit primus parentes de titur antequa uideatur: ita pariter Xps iam paradiso, illico promisit eis se in carne vetu prs mittebat odore suaru virtutu ante adueru, dc pro eis, & posteris suis morte passurii. tu suu :& ia per fide sentiebat eius odore pa-Et ite dedit eis sese oblationum S sacrifici, tres ve. te.Unde 'ii Isaac osculatus est filium mi in figura sacrificii uturi in cruce offeren suu Iacob: ia sensit odore uestimetorii humadi. &sub tali fide Adam,&Abel,& Set,& nitatis Christi per odore uestimenti ipsius omnes posteri offerebant illa secrificia. Sed Iacob. i5 dixit. Ecce odor filii mei sicut odor ista lex semper processit sumendo incremen agri pleni: que benedixit dias &c. Ge. ι 6. Ex eum per processum & discursem temporis. quibus patetmpatres ue. te. ia sentiebat Nam Deus iam in secunda aetate, dedit ali- dore uirtutis& sanctitatis Christi perfide. quas caerimonias ipsi Noe. Et in tertia aeta- & gratia Christi: per qua fide ia operabatur te dedit hircuncisionem ipsi Abrahae. Et exin bonu:& no solii per uirtutes theologicas: sed de dedit legem seriptam ipsi Moysi cum .dc. et per morales : quae per theologicas pliciuXiii. praeceptis: quorum maior pars erat cae- tur: ut ostendit Ambrosius in libro de ossi - Εrimonialia significantia Christum &eccle- ciis.Tertia conclusio: licet philosophi gedi uia ad Christum &legem euangelicam: nec faciebat opa insignia absq; gratia Chriquia omnia opera legis non fiebant nisi cum sti. Prima pars huius conclusionis patet . nanotestatione &fide Christi, inquantia erae illi non habebant uirtutes theologales nec signacula fidei Christi, ut suit dictu in prolo cognitione de Christo: ergo non operaban-go libri ps 8e in tractatu contra Iudaeos: ut tur per tales uirtutes. Ite si no habueriit uir explicat A post. ad Hebr.xi .dicens, Abel, tutes theologales: ergo non habuerunt ue- dc Enos,& Enoe,& Noe, & Abraha, & Da- ras S perfectas uirtutes morales. Hae cocluuid&exteri sancti ve. te. per fidem Christi sione probat Lactantius. .&6. libro suaruoperati sunt iustitiam per totum illud tem- institutionii. unde a it nulla uirtus potest puς: sed non adepti sunt repromiisiones nisi esse uera & perfecta sine uera sapientia: eo nobiscum per Cnristum: qui per suam pas. quod uirtus moralis est habitus electivus insonem& resurrectionem reparauis natura me te cosistens prout sapieres determinaret. humanam per gratiam & gloriam, qua pri- udi atet. 2. Eti. Et e conseques nemo potest mi parentes dissipauerant per culpa. Ex qui- este virtuosus nisi sit uere lapio. Sed nullus Fbus patetri omnes fideles ue. te. non opera illorii suit vere sapiens nee habuit uera fati sunt aliquod boni, sine fide & si alia xpi: pientia: quia uera sapientia e st uera cogni-
qui est mettum &mensura omnium bono- tio ueri &summi boni , qui est Deus. Sed tum, di caput totius ecclesiae ab Ada usque nullus illorii potuit peruenire ad uera co- ad iudicium cui oes fideles utriusque te. Q gnitionem fiammi boni nee ueri Dei nee nerunt membra. Unde licet Christus nondum rae beatitudinis & ueri finis: ut patet in di-
esset ii carnatus in primo te. tamen ta erat uersitate suarum opinionum , eigo sequitur patriarchis S prophetis & caeteris fidelibus quod nullus eorum filii uere sipiens: nec Me. te. creditus&expectatus: S percoseques Ar consequens habuit ueras uirtutes.Item iam tunc per sdem omnes currebant in o- nulla uera uirtus est sine uera religione . sed dore unguentorum Christi: ut sanarentur p illi non habuerunt uera religionem, imo
ipsum: ut ostensum est in primo cantico, talam . N ideo sicut habuerunt salsam sa- disti irredo per totam sacra stipturam: quia pientiam falsbrum doctorum, ita exerce- omnes petebant osculari osculo incarnatio bant salsam religionem, S salsam ,& det nis: dc trahi in odore sanctitatis,& in odore sabilem latriam per detestabiles supersti-vnsuentoru sacramentorii ecclesiasticora , tiones, & mrificia. ut patet de baccanaliabus
467쪽
A bus Bacchi, & enormibus, & execrabilibus
honoribus deae vestae, & veneris, & Priapi,&c. Ex quibus omnibus patet, quod non habuerunt veras morales nee theologeses vi tutes: nec operabantur secundum eas. Item
Ausuilinus quinto de ciuitate Dei capitu. decimo uo,& decimano no: specialiter 'bat de Romanis, et non habuerunt veras virtutes,nec operabantur.secunduin eas.ubi dicit, P vera virtus est, quae dirigit in optimufinem: sed finis ac titum Romanorum laudatorum , & famosbrum non erat optimus nec bonus, ergo actus illorum non erant os seia verae virtutis. quia non operabantur nec secerunt opera famosa gratia boni finis, sed sola cupiditate dominandi, sicut Caesar, α Pompeius, aut cupiditate libertatis, ut suu gerent struitutem, & verecundiam: sicut V Cato: qui occidit seipsum ne viveret sub Caesare victore: aut cupiditate immensae, dc perpetuae laudis: vi Marcus Resulus, de Marcus Curtius. Unde hac triplici cupiditate, scilicet imperii, & libertatis, S perpetuae laudis apud posteros Brutus interfecit filios sub colore libertatis patriae. Vnde ait Virgilius in sexto. Aene. Vis & Tarquinios
reges, animamque sirperbam Vltoris Bruti fascesque videre receptos.Consulis imperium hie primus saevasque secures Accipiet: natosque pater noua Della mouentes. Ad minam pulcra pro libertate vocabat . Infelix utcunque serent ea fata minores. Vincet amor patriae laudumque immensa cupido.
Ex quibus versibus patet qualiter ipse Virpilius confitetur, quod strutus non fecit illam actum propter aliquem bonum finem: nisi ex propria passione & superbia, scilicet cupiditate imperii,& laudis, & libertatis. &per consequens nec ipse nec caeteri fuerunt uere virtuosi. nec habuerunt veras virtutes.
quod non accidit nisi quia non habuerunt veram cognitione nec fidem de Christo: qui
fuit dc est metrum & mensura omnium virtutum,& regula omnium actuum human rum. Et per consequens. quia non currebant
in odorem unguentorum Christi, ideo errabant in via&in termino. Et ideo dicit Au. de verbis Apostoli: ubi deest agnitio ueritatis in commutabilis, qui est Deus per fidem , salsa est virtus etiam in optimis ii oribus. quae quidem virtutes non sunt verae vir-riues, sed ssimilitudines virtutum. Sccundarais huius undecimae conclusionis pro b
turicet philosophi get tu, de simos Romani P
non uitarunt uitia dc scelera enormiat nec
sacerut bona opera sine gratia Christi icet ivon habuerint cognitionem de ipso. Vnde praesupposita sententia Ausustin. explicatLin tertia,& in quarta,& quinta, & sexta, de septima, & oesiua conclusionibus: manifestum est, qudd Socrares, dc Pitagoras, quisuerunt castissimi, dc Bias contemptor diuitiarum, dc eaeteri famosi philosophi ex P priis naturalibus non potuissent cohibere sensualitatem a vitiis: nee sit biicere eam rationi: nisi ex aliquo superiori auxilio suisset eorum liberum arbitrium roboratum.
quod quidem auxilium non potest dari nisi per gratiam Christi: ut dictum est. Sed in talis gratia dc auxilium esset necessarii thumanae naturae in illo statu populi gentilis: a probatur. Na si unusquisque illorum getiliusuisset derelictus absque aliquo auxilio in
sua natura corrupta inclinata ad oe malum
dc infirma ad oe bonii & inepta: prout dictu est i tue manifestu est in unusquisq; corrui set praeceps in omnia scelera detestab ili i, 8cenormia, Sc in adulteria, & homicidia: in tantu quod nulla respublica potuisset perma nere: nec ciuitates,& oppida, nec secietates hominii potuisset stare,nec perseuerare,nee durare.& sic totu senus periisset humanu: dc pcosequens nullus illorii nec nepotes eorum
peruenissent ad fidem Christi .&sie fuisset frustra nostra redemptio. Et ideo licti illi
non cognoscerent , nec haberent, fidem Christi: tamen ut ciuitates eorum permanerent, usque ad Christum : fuit necesse, uti Christus , ante suum aduentum in Fearnem , daret gratiam specialem auxiliatiuam liberi arbitrii, aliquibus philosis phis, de principibus de illo populo: qui eo-
biberent passiones Puas,& uincerent, εἰ uitarent uitia,& facerent bona multa: ut pocsent alios docere exemplo uitae,& instructione doctrinae:& similiter,ut princeps conderet optimas leges e ut earum metu humana cohiberetur audacia : utaque essent inter improbos innocentia. ut inquit Augustinus , dclsidorus . Et omnia ista fie-ibant i ut ille populus duraret , & perie-ucraret , usque ad christum : ut ipsi aut
proneVtes eorum , peruenirent ad fidem:
Christi: prout videmus suil se facitum . Sed contra hoc sundamentiani positi aliquis instare,dices et gratia Christi no potest esse si-
468쪽
I .mul cum peccato: ergo non potest esse in ali- qu peccatore nec ins deli. Ad hoc respondetur sicut dictum est in primo articulo: quoagratia Christi est duplex. Nain quaedam dicitur habitualis& grat ficans anima ad me Tenduua vitam aeternam . & illa non potest eue cum peccato, nec in aliquo in si teli nee peccatore: ed ii od non est iures de de spe,&caritate. Sed est alia,quae dicitur gratia a tualis S motiva: quam diuidit Au. in praeuenientem,& di honentem,& operantem, S cooperantem. Et ideo illa gratia aruulis,& auxiliatiualibet i arbitrii non solum est necessaria peccatoribus: sed etiam iustis: ne in tentati
nibus perdant gratia habituale, S gratifica. Et noselu est necessaria omni s fidelibus, sed & omnib' infidelibu : ne de relicti in sua
natura corrupta,pr cipitetur in scelera de te B llabilia:& ne destiuatur genus humanum, ut dictum est. Et ita datur talia gratia etiam Sacracenis ad cohibendum iniquum appetitum eorum ne destruant christianam relisione.
sed faciant aliqua bona Sc seruetur iustitia inter eos. S perseuerent usquequo omnes conuertatur ad Christum prout expectat di continue orat ecclesia Et sic patet quomodo talis ratia est necessaria etiam infidelibus. Sed quod talem gratiam actualem praeuenietem di auxiliantem habuerint specialiter alio uide populo gentili ante aduentum Christi, probatur ex sacra script. unde legitur Exo. . uod Deus dixit Moysi. Ego indurabo cor haraonis & non dimittet populum &c. ubi di sit glossa: et, Deus no indurauit cor Pharaonis effective malitia consere do,sed desective gratia subtrahedo& ipsem deserendo . quia C ii deus csitulisi et ins gratiam, suisset cor eius mollificatum,& dimisiisset populum Ioraeliticum,sicut fecit Cyrus, qui dimisit captiuitatem Babylonis,& dedit licetii ut possent reqdificare templum & ciuitate: & credit multa donaria&e. Sed oppositum accidit etia ipsi Nabuchodonoser, qui ex oratione Danielis obtinuit a Deo gratiam & misericordiam: di in poenitentiam de peccatis suis ,&redeuut pecca a sua orationibus Releenaosynis, ut patet Danie. q. de quo mysterio dicit Aug.& habetur. 3 s . dist. l. s .c.Nabuchodonoser. Vbi dati Au. et Nabuchodonosor poenitentiam meruit fiuctuosani: ed quod post innumeras impietates flagellatus pixnituit, α ideo resnum quod perdiderat rursus accepit . seu Pharao i ipsi ilagellis durior est effectus, & ideo submersus est in mari rubro . DQuae dii tersitas non accidit, ut inquit Augu. nisi quia Chris8i bonus odor aliis est odor vi
eae in vitam,di aliis odor mortis in mortem. Quia Quantum ad naturam ambo erant ho- populum possidebant,& quantum ad poenam ambo flagellis clementer ammoniti. .
Quid eorum fines secit diuersos: nisi et unus
manum Dei sentiens in recordatione pro, .
priae iniquitatis ingemuit, alter libero con tra Dei inisericordissimam veritatem pugnauit arbitrio λ Ex quibus verbis Augustini sequitur, quod isti ambo senserunt, odorem, gratiae Claristi, unus per admonitionem Danielis,& alter per ammonitionem Moysi. sed ille admisit & recepit gratiam mouentem Ndisponentem, per quam egit poenitentiam. Eille autem ex iniquo libero arbitrio rellitit
gratis Christi sibi oblatae. Ex quibus patet tu, ipsi Nabuchodonostr data fuit gratia pra:
ueniens, per quam egit poenitentiam. Item hoc idem patet de Niniuitis, quorum pinni tentiam commendat saluator Mail. I 2. quia ad praedicationem Iorue prophetae egerunzpoenitentia conuersi ex via sua mala. Et ideo ex Dei inisericordia per quam datur gratia euaserunt submersionem ciuitatis commina. tam, v t in tu it Gregorius. & habetur de Paemnit. distinet. r. Niniuite quoque . Ex quo patet: quod illi licet per illam gratiam, no
euadebant poenam aeternam in serni: tamen
euadebant poenam temporalem in hoc saecu. lo, dc per bona quae faciebant per illam gratiam, merebantur bona temporalia huius naudi. Ex quibus patet quod infideles &' id oplolatrae non operabantur bonum nec vit ibant malum nisi inquantum erant derelicti in sua natura corrupta . quae quidem gratia
dicebatur gratia Christi, inquantum non dabatur nisi per Christum & ordinabatur aa Christum, ut illi vel nepotes eorum perue nirent ad fidem Christi. unde licet illa eri tia non ordinabatur immediate ad christum nisi ad conteruationem reipubdi cx , Rhumani seneris, tamen finaliter ordinab tur ad Christum eo modo quo dictum citi ideo dicebatur gratia Christi. lix quibus patet,sudd etiam illi licet non haberent fidem Christi, tamen per illam gratiam adhuc cuserebat in odore unguentorum Christi:vt ipῆ vel nepotes eorum perueniret ad fide Chri
nil ne & quantum ad dignitatem ambo eraς rePes. S Quantum ad causam captiuum Dei
469쪽
A st .Quarta eonclusio. r licet xps fuerit virtualiter geueris Sc Iu scies redeptor & reparat 9r toti si s generis humani per sua passione , S resiarrectione: tri nonoessueriit redempti actualiter, nec participar ut eius redeptionem
nisi soli regenerati per Bapti sinu. Prima pars probatur. Nam pallio Christi fuit infinitaevit
tutis&ineriti trascedentis oe in culpa&mala .erso oes homines potuit redimere volentes eius merita participare & ad Xym accedere: scut sol oia potest calefacere q ad sua pistra accedunt. Secuda pars patet. ni sicut Adidissipator generis humani non potuit trans ferre in oes posteros reatum se poena stri pcti nisi per generatione carnale & libidinosam :ira Ch illus reparator humani generis: ut per i uilitii uinceret astutia antiqui serpentis noluit transferre merita suae pastionis in oes B hoies,nili p Baptismu&sacram regenerationem. Et sic ni possunt participare redeptione nec merita passionis Xpinili regenerati per Baptismu, per quem Baptismum trassertur in nos gratia Christi :& imprimitur in nobis
imago eius.Et ideo dicit Apoli. l .ad Cor. I s. v sicut omnes portauimus imagine primi Adi terreni: portemus oes imaginem secundi
Adani coelesti si qui eli Chri lius. Ex quibus
patet.u, si infideles no stat redempti nee reparati in actu hoc non est ex desectu passionis
X pi, quae est infinitae virtutis in uirtute: sed hoc accidit ex desediu & obstinatione ins deliu nolent iii accedere ad Baptismu,per queo is regeneratur & participar gratia Christi :vnde sicut de praecede tibias aduetum Christi non fuerat redepti nec participarui passione - Christi. nisi illi qui facti sunt inebra eius per sde S spe Christi si nuri: Se acceperunt signaculsi fidei per circucisionem ac oblatione Sc. ita postea no sunt redepti nec participat pa sone L hristi,nisi Baptizati Baptisnio Christi :&renouati per sacrameta. unde sicut m dicina non sanat nisi recipietes ea nec sit vel ignis calefacit nisi accedentes ad ipsum: ita passo Christiae Baptismus non iustificat nisi cu fide ipsiim suscipientes. Quinta conclusio v licer regetieratio Baptismalis sui scienter insidet anima,ta tollat Ocni culpa ab ata, &liberet ea ab omni poena aeterna, de ab omni debito,& tame no tollit eocupiscentia nec somite si eccaeteras poenalitates ex carne, Madhuc post Baptismu oia illa manet in carne. Prima pars probatur Mat.vit. dc Marci ultimorbi dicit saluator et qui crediderit dc Bapti-
Σariis fuerissaluus erit. Item Io. 3 . Nisi quis orenatus fuerit ex aqua Sc spiritu scio, n5 potintroire regnu Dei &e. Secuda pars patet per experientia,quia adhuc manet in nobis morbi corporales,per quos ςgrotamus, dc morimur,& miserias patimur: & manet sensualitas corrupta Sc sauciata per concupiscentiam
ex cuius consensu aia freque ter maculatur
mortali pcto post Bapti sinu. unde Apost lus Paulus iam regeneratus per Baptisma adhuc c6qtieritur,dices. Datus est mihi stimulus carnis spias Satanae, qui me colas Zet. 2. ad Cor. I i. Item ad Roma. . in persena 'iuslibet Christiani, & hominis iam reparati
per baptismu,dicit. Scimus. n. qa lex spirituδ sis est: ego autem carnalis fiam, venundatus sub pcto.Quod. n.operor non intelliso: non
quod volo bonii hoc ago: sed quod ovi' malia illud facio. Si aut quod nolo illud sicio : EAcosentio legi qm bona est. Nueat sit iam non ego operor illud: sed quod habitat in me icti A. Scio. n. quia iam non habitat in me; oc est in carne mea bona . Na velle adiacet mihi: perficere a sit bonu non inuenio. non.
qa volo bona hoc facio: sed quod nolo mali,
hoc ago. Si aut q3 nolo illud facio' iam non ego operor illud. sed id habitat in me pcim. Inuenio igii lege voleti mihi facere bonum: quonia mihi malu adiacet. Condelectorin .l gi Dei sim interiorem holem.video aut aliam legE in me bris meis repugnante legi mentis meae de captiuante me in lege peccatuquae e stin inebris meis.Infelix ego ho quis me liberabit de morte corpo is huius p gra Dei per Iesum Xpm dis in nostrum. Igii ego ipse me- te seruio legi Des:carne aut legi mi Sc. haec
Apostolus. Ex uerbis ergo Apostoli concorda F do cu Arist. patet totus distiirsus operationis
& dis sitioni; hominis no Eliam post lapsum sed et post baptisma Sc reparatione pia ta qualiter adhue post baptismum habitat
malu Sc corruetio εc lex membroru in eo, Pqua struit legi peccati. Et quo p legem Dei
tua habet in me te cognoscit oe peccatu ece malu Sc per coseques vitadu: sed ipsi repugnat lex membroru dc carnis:per quam agit cotra id quod in co scietia cognoscit esse malu . Et quo talis pestis Sc corruptio carnis Sesensita litatis inest ipsi ex peccato quo sui evenundandus in primis paretibus. Et quo de tali peste nemo potest iiderari, nec eam uincere nisi per gratiam Christi. Ex quibus patet esse ueram, dc firmam positionem Au
470쪽
3 78 D. Iacobi de Valentia Christopolitani Episcopi.
λ gustini contra Pelagianos,& omnes temerarios,scilicet quod nemo potest vitare peccatum: nec implere diuina pr*cepta ex ,ppriis virib. naturalibus: nisi fuerit adiutus gratia Christi auxiliatiua,& roboratiua liberi arbitrii:ad refrenandum inordinatum appetitu , S refrenandas passiones. Et ideo semper est. orandum pro ista gratia, & currendu in odo rem unguentorum Christi: ut sanemur a siupradicta peste: ut quod impossibile emie xi ex nostris viribus, fiat nobis possibile per auxilium gratiae Christi: cui omnia possibi
nibus patet qualiter solus Christus est generalis redemptor , & humanae naturae persectus,& suffciens reparator,&metrum,&mestra ,& principium omnium bonorum. Et hoc de tertio articulo.
Vitum ad quartum articulum mouentur quatuor dubia, quae insurgunt ex dictis in primo, & secundo, &tertio articulo.vnde dictum est in tertio articulo: quod Christus suit verus redemptor, & reparator humanae naturae lapse: & totius eius ruinae
si ostea dictu est, ν licet per baptismum tolatur peccatum ab anima: in adhuc manent Poenalitatest carne. puta aegritudines,& corruptio,& concupiscetitia, & mors &c. prout manifeste experimur in nobis. Ex quibus patetri Chiislus non fuit perfectus,& sufficies redemptor,& reparator totius ruinae,&miseriae human naturae: quia non sanaui t nos i quinque vulneribus: quibus suimus sauciati in Ada. Ex quo arguunt Iudaei moderni: u no fuit verus Messias in lege promissus:
eὼ ς, ille debebat sufficie ter,&totaliter libesi rare humana nam ab Oi infirmitate,&morte S miseria corporis,&ala.ut patet Is as . ubi dicitur.Prscipitabit mortem,in sempiteritu, S auferet dominus Deus Iacrimam ab omni facie, & opprobrium populi sui auferet de uniuersa terra:quia dominus locutus est: &dicent in die illa. Ecce Deus noster iste expectauimus eum:& salvabit nos. I ste dominus: siistinuimus eum,& exultabimus, & laetabimur in salutari eius: quia requiescet manus domini in monte isto &c. Ex supradictis in hac prophetia argu ut Iudaei, Q, Christus nosuit verus reparator nec Messias quia no praecipitauit morte nec abstulit oem Iacrima a fac ic terrae quia adhuc manemus mortales,&infinii,& miseri &c.Ad quod respodetur si profundὸ volamus eontemplari ordinem Dnostrae redemptionis: Christus vere,& sussicienter,& persecte redemit genus humanu. nam per mortem,& passione redemit nos,&reparauit quo ad animam,& per resurrectione nos reparauit quo ad corpus. Sed illa redemptio suit virtualis,& potestativa, inquantum pro omnibus satisfecit,&habuit potestatem,& virtutem ad liberandum omnes voletes participare suam mortem , & passionem
per Baptissimum, & ecclesiastica sacramenta quibus donauit virtute,& efficaciam suae passionisi: sicut dictuin est in quarta conclusi ne teriti articuli. Et ideo sicut Christus per
suam mortem, & passionem meruit a mortuis resurgere in corpus gloriosum,& ascedere in caelum, imo emere regnum coelorii pro
omnibus membris iis: ita quilibet baptizatus in Christo ex meritis suae passionis mere Etur non λlu liberari,& naudari a pcto in ala, sed etia resurgere i corpus gloriosim,& possidere regnii coelorum cum Xpo . Sed illud meritu datur b aptiZato sub quodam ordinena per tale gratiam Chri sti colla tam in Baptismo meretur illico liberari,& de facto liberatu r ab omni pcto,& culpa at e de praesenti:S per eandem gratia meretur evolare illico anima post mortem in coelum ad sutura beatitudine capessenda.Et per eade gratiam baptismalem meretur resurgere in nouissimo die in corpus gloriosu,& immortale, &absolui ab omni lacrima, & miseria corporali. Et per consequens per gratia,& regenera tionem baptissimalem merentur omnes fideles secundam regenerationem. s. gloriosam resurrectionem in nouissimo die . Et sic baptissimus licet pro pr senti non ordinetur ni Fsi ad regeneratione animae: in ordina in merito ad regeneratione corporis de futuro .EtioXps duas regnationes pinisi fidelibus suis .cini de praesenti.qud ad alam de qua dicit Io.3. Nisi quis renatus fuerit ex aqua,& spiritu sancto non potest introire regnum Dei. Secundam vero regenerationem promisit in nouissimo die quo ad corpus. de qua dicit Mat.xiv. Vos qui secuti estis me in regnatione cum sedet it filius hois in sede maiestatis sitς: sedebitis, & vos supersedes.xis. iudicantes.xii. tribus Istaei Sc. Item Ioa .v. alii bona egerunt in resurrectio saevitε &c. Item lo. vi. Ego resti scitabo eum in nouissimo die. I te δε pocalip. xxi. Et absterget Deus omnem lacrimam ab oculis eoru. di mors ultra no eriῆ neque