장음표시 사용
451쪽
A probabitur per omnes euangelistas Deo c5 cedente. Nunc autem missicit dicere generaliter quibus remediis Christus hominem lapsum reparauit. Ad cuius intelle me staduertendum m sicut homo multiplici vulnere suit sauciatus: ita Christus multiplici gratia ipsis in reparauit, & sanauit. unde dicium est: quod gratia est donum is bio Deo
gratis datum ad sit blimandam humana naturam siue creaturam rationalem suprasti
vel ad se relendum, dc reparandum de illueius. ideo sicut homo multipliciter cecidit,& multiplicem desectum incurrit per peccatum: ita Christus reparator humanae naturae multiplici gratia ipsam humanam naturam sanauit, & reparauit. Vnde quia Adam primo perdidit illam gratiam gratificam, quae ipsum sublimabat supra Acultatem sitae v naturae: qua post longum tempus absq; morte filisset translatu, in vitam meliorem qternam,& incurrit ultra hoc iram,& odi ii Dei: destinatus cum tota posteritate ad poenam
aeternam: & dictum est etiam qualiter eius posteri omnes trahunt originale peccatum ex utero matris: quo dicuntur filii irae&e. Ideo Christus instituit sacramentum baptismi:in quo ex meritis suae passionis datur gratia gratum iaciens qua baptiaeatus absilui tur ab omni debito culpae,& poenς,& reducitur in gratiam Dei. Item quia talis gratia gratum faciens datur per baptisma aut per confirmationem aut per sectamentum poenitetiae aut per mearistia: ideo Christus instituit sacramentum ordinis, in quo datur gratia potestativa sacerdotibus: per quam posisunt & habent potestatem administrandi ee C elesiastica sacramenta. Item quia homo fuit vulneratus in potentia intellectiva vulnere
ignorantiae: ideo Christus qilibusdam hominibus prouidit & dedit specialem gratia prophetiae ad praeuidendum sit tura,& quibusdadedit gratiam sermonum,& quibusdam gratiam interpretationum linguarum, & quibusdam gratiam sanitatum: quae quidem genera gratiarum diuidit unus & idem 'iritus sanctus Sc meritis passionis Christi cnges ij
prout vult ad utilitatem ecclesiae,&totius corporis mystici. vi inquit Apostolus. r.ad Corint. i 2.Sed quia adhuc post baptismum Salia sacramenta relinquitur homini morbus concupiscentiae in carne: propter quem morbum caro corrupta semper militat, δι pugnat aduersus spiritum, ex quo demo ex
propriis uiribus potest uitii re peccatum nee Dimplere diuina praecepta, ut dictum est, α inferius dicetur: ideo Christus inspirat praeter sacramenta gratiam actualem ad rob tandum liberum arbitrium claudicatum.ve
valeat resistere sensualitati & carni, & ipsam opprimere,& in seruitutem redigere,& n qnsol uni uadeat resistere tentationibus interioribus sed etiam exterioribus : ut possit praecepta Dei seruare, & adimplere. Item quia per supradicta genera gratiarum selum liberatur anima in praesenti ab omni debito,&peccato, & manet corpus subiectum multis miseriis,scilicet morti, & infirmitatibus , dc passionibus.ideo in uirtute suae resurrecti nis Christus suscitabit omnes fideles in nouissimo die in corpus gloriosum . per qua glo riosam restir rectionem omnes liberabimur ab omni miseria corporis, Sc eri mira di et secte beati in corpore, & anima. Ex quibus patet qualiter Christus reparauit per gratiam, & gloriam humanam naturam,quam Adam dissipauit per culpam. Et patet etiam lualiter solus Christus est metrum S men-ura ,& sons, & largitor omnium bonorum
naturae,& gratiae, di gloriae: quia ipse Chri- 'stus est filius Dei,& illud verbum aeternum, per quod facta fiant omnia bona per natura. sed ex tempore factus est homo, ut homunem lapsu ni repararet per gratiam, S gloriam. Et iedo Christus per talem reparati nem recuperauit omnia quae perdidit Ada. nam praetio sanguinis sui,&passionis non solum redemit hominem de potestate Diaboli, sed etiam emit regnum coelorum pro nobis,& recuperauit etiam paradisiim terrestrem. Ideo post suam resurrectitionem ha- Fbitauit in paradiso terrectri ner xl. dies viaque ad ascensionem, & se redu= it Adam ea
patriarchis,& prophetis in pristinam possessionein illius loci quem perdiderat. Deinde
introduxit eos in regnum c*lorum . Secu
da conclusio quod patriarchae,& Τphetae,&fideles veteris testamenti non oserabantur nec saluabatur nisi cum gratia & fide Christi iri . Ad cuius intellectum est adue tendum: quod sicut Mens naturale inresedens introducere forniam subitantiale prius disponit, & praeparat materiam dum exigentiam sciniae introduce pariter Deus postquam ab initio& proposuit redimere & repara permota ita pastanem sua
452쪽
tiam legis euangelieaer ideo ab initio voluitissum praeparare & disponere per fide Chrini saturi,& per legem oblationum & lacrificiorum & caeterorum legalium figuratium S sionificantium mortem dc passione eius. Et ideo quando expulit primus parentes de paradiso, illico promisit eis se in carne veturu,dc pro eis, & posteris suis morte passuru. Et sic dedit eis sese oblationum & sacrificio-rsi in figura sacrificii:futuri in cruce offerendi. S sub tali fide Adam,&Abel,& Set,&omnes posteri offerebant illa sacrificia. Sed
ista lex semper processit sumendo incrementum per processum & discursum temporis. Nam Deus iam in secunda aetate, dedit aliquas caerimonias ipsi Noe.Et in tertia aetate dediscircuncisionem ipsi Abrahae.Et exinde dedit legem scriptam ipsi Moysi cum. dc.
xiii. praeceptis: quorum maior rarserat caerimonialia significantia Christum &eccle-sam . Et sub tali lege processit ille populususque ad Christisi . Dae quide lex nil aliud suit nisi quaedam dii ostio, & praeparatio
Suia ad Christum & legem euangelicam: quia omnia opera legis non fiebant nisi cum protestatione & fide Christi, inquantu erat
signacula fidei Christi, visuit dictu in prologo libri ps & in tractam contra Iudaeos : ut explicat Apoli ad Hebr.xi.dicens ,-Abel,& Enos,& Enoe,& Noe, & Abraha, & Dauid & caeteri sancti ve. te.'per fidem Christi operaci sunt iustitiam per totum illud tempus: sed non adepti stini repromiisiones nisi nobiscum per Cnristum: qui per suam pacsionem & resurrectionem reparauit natura
humanam pergratiam & gloriam, qua primi parentes dissipauerant per culpa. Ex qui
bus patet . 'omnes fideles ue.te.non opera
ti sunt aliquod bonusne fide & gratia Xpi:
qui est metrum &mensura omnium bon rum, it caput totius ecclesiae ab Ada usque ad iudicium cui oes fideles utriusque te. fuerunt membra. Vnde licet Christus nondum es et incarnatus in primo te. tamen ta erat
patriarchis & prophetis & caeteris fidelibus
hie. te. creditus& expectatus: S per coseques iam tunc per fidem omnes currebant in odore unguentorum Christi: ut sanarentur pipsum: ut ostensum est in primo cantico, discurredo per totam sacra scipturam: quia omnes petebant osculari osculo incarnationis:& trahi in odore sanctitatis,& in odore viasuentoru sacramentorii ecescsasticora ,& doctrinae en angelicae piout postea in no- D bis impletu est: ut patuit supra. Uii sicut cor
pus aromaticu,puta muscus aut cinamoma
emittit odore ante & post & ad omne disse retia loci: in tantu quod undiq; odor eius tatitur antequa uideatur: ita pariter Xps iam pr mittebat odore siuaru virtutu ante aduetu suu :& ii per fide sentiebat eius odore patres ve. te.Vnde qK Isaac osculatus est filium suu Iacob: ii sentit odore uestimetorii humanitatis Christi per odore uestimenti ipsius Iacob. io dixit. Ecce odor filii mei sicut odor agri pleni :que benedixit dias &c. Ge. 16.ENQuibus patet v, patres ue. te. ii sentiebat fore uirtutis& sanctitatis Christi perfide,& gratia Christi:per qua fide ii operabatur
bonu:& no solii per uirtutes theologicas: sed et per morales : quae per theologicas Oficiutur: ut ostendit Ambrosius in libro de ossi- Eciis.Tertia conclusio : l l icet philosephi getiu & famosi Romani no operaretur fm ue ras uirtutes morales nec theologales: in no
cohibebat vitia, nec vitabit enormia ma. nec faciebat opa insignia absq; gratia Christi. Prima pars huius conclusionis patet . ni illi non habebant uirtutes theologales nec cognitione de Christotergo non operabantur per tales uirtutes. Ite ii no habueriit uirtutes theologales: ergo non habuerunt ueras Sc perfectas uirtutes morales. Hac coctasione probat Lactantius. . & 6. libro suaruinstitutionsi. unde aitu, nulla uirtus potest esse uera & perfecta sine uera sapientia: eo quod uirtus moralis est habitus electivus in
me te cosistens prout sapiens determinaret. ura atet. 2.Eti. Et Rconseques nemo p0test
esse uirtuosus nisi sit uere sapies . Sed nullus Filioru fuit vere sapiens nec habuit uera sapientia : quia uera sapientia e st uera cognitio ueri & summi boni, qui est Deus . Sed nullus illorii potuit peruenire ad uera cognitionem summi boni nec ueri Dei nec nerae beatitudinis & ueri finis:ut patet in diuersitate suarum opinionum , ergo sequitur quod nullus eorum filii uere sapiens: nec ser consequens habuit ueras uirtutes.Item nulla uera uirtus est sine uera religione . sed illi non habuerunt uera religionem, imo falsam . Nideo sicut habuerunt salsam sapientiam falsbrum doctorum, ita exercebant salsam religionem , & saltim , & det stabilem latriam per detestabiles sit perstitiones,& ruriscia. ut patet de baccanalibus
453쪽
A bus Bacchi, & enormibus, & execrabilibus
honoribus deae vestae, & veneris, & Priapi,&e. Ex quibus omnibus pater, quod non habuerunt veras morales nee theologeses vi tutes: nec operabantur secundum eas. Item
Augustinus quinto de ciuitate Dei capitu.
decimooctavo,& decim Inono: specialiter bat de Romanis,mnon habuerunt veras virtutes, nec operabantur .secundum eas.ubi dicit , P vera virtus est, quae dirigit in optimufinem : sed finis a um Romanorum laudatorum , & famosbrum non erat optimus nec bonus, ergo actus illorum non erant of seia verae virtutis. quia non operabantur nec secerunt opera famosa gratia boni finis, sed sola cupiditate dominandi, sicut Caesar, &Pompeius, aut cupiditate libertatis, ut su-- gerent seruitutem, & verecundiam: sicuto Cato: qui occidie seipsum ne viveret sub Caesare victore: aut cupiditate immensae,& perpetuae laudis: vi Marcus Resulus, dc Marcus Curtius. Unde hac triplici cupiditate, scilicet imperii , & libertatis, S perpetuae laudis anud posteros Brutus intersecit filios siub colore libertatis patriae. Vnde ait Virgilius in sexto. Aene. Vis & Tarquinios
reges, animamque superbam Vltoris Bruti fascesque videre receptos. Consulis imperium hic primus saeuasoue secures Accipiet: natosque pater noua sella mouentes. Ad maenam pulcra pro libertate vocabat. In lix utcunque serent ea sata minores. Vincet
amor patriae laudumque immensa cupido. Ex quibus versibus patet qualiter ipse Vir- stilius confitetur, quod Erutus non secit il-rum actuiri propter aliquem bonum finem:
nisi ex propria passione &superbia, scilicet cupiditate imperii,& laudis, & libertatis. &per consequens nec ipse nec caeteri fuerunt uere virtuost. nec habuerunt veras virtutes.
quod non accidit nisi quia non habuerunt veram cognitione nec fidem de Christo: quis, it&est metrum &mensura omnium virtutum,dc regula omni una actuum human rum. Et per consequens:quia non currebant
in odorem vnsuentorum Christi, ideo errabant in via δἰ in termino. Et ideo dicit Au. de verbis Apostoli:.et ubi deest agnitio u ritatis in commutabilis, qui est Deus per fidem , salsa en virtus etiam in optimis tr Oribus. quae quidem virtutes non sunt verae virtutes, sed similitudines virtutum. Secunda
rars huius undecimae conclusionis proba-
e .cet philosoflai get tu, de famosi Romani D
Non uitarunt uitia & scelera enormiat nee
iacerut bona opera sine gratia Christi icet ivon habuerint cognitionem de ipso. Unde praesupposita sententia Ausustin. explicat1 in tertia,& in quarta,& quinta, & sexta, dc septima, dc octaua conclusionibus: manifestum est, quod Socrares, dc Pitagoras, qui fuerunt castissimi, &Bias contemptor diuitiarum, dc caeteri famosi philosophi ex Ppriis naturalibus non potuissent cohibere seu sualitatem a vitiis: nee subiicere eam rationi:nisi ex aliquo superiori auxilio suisset eorum liberum arbitrium roboratum.
quod quidem auxilium non potest dari nisi per gratiam Christi: ut dictum est. Sed in talis gratia Sc auxilium esset necessaria humanae naturae in illo statu populi gentilis: a probatur. Ni si unusquisque illorum getiliusuisset derelictus absque aliquo auxilio in
sua natura corrupta inclinata ad oe malum dc infirma ad oe bonu & inepta: prout dictu est: tue manifestu est Q unusciuisivi; corrui cset praeceps in omnia scelera detestabilia, Sc. enormia,& in adulteria, Sc homicidia. in tantu quod nulla respublica potuisset perma nere: nec ciuitates,& oppida, nec secietates hominii potuisset stare,nec perseuerare,nec durare. dc sic totu genus periisset humanu: Sc pcosequens nullus illorii nee nepotes eorum
peruenissent ad fidem Christi .& sic fuisset frustra nostra redemptio. Et ideo licet illi
non cognoscerent , nec haberent, fidem Christi: tamen ut ciuitates eorum permanerent, usque ad Christum : suit necesse,
uti Christus , ante suum aduentum in Fearnem , daret gratiam specialem auxi-
Latiuam liberi arbitrii, aliquibus philos libis, de principibus de illo populo: qui eo-
liberent passiiones suas, Sc uineerent, εἰ uitarent uitia,& facerent bona multa: ut possent alios docere exemplo uitae, Sc insitim ctione docti inae: Sc similiter,ut princeps conderet optimas leges et ut earum metu humana cohiberetur audacia : utaque essent inter improbos innocentia. ut inquit Au-
ustinus , dc Isidorus . Et omnia ista fie-ιant : ut ille populus duraret , εἰ perseueraret , usque ad christum : ut ipsi aut
pronepotes eorum , peruenirent ad fidem:
Christi: prout videmus suil se factum . Sed contra hoc sandamentum pos t aliquis instare,dices;gratia Christi no potest esse ta
454쪽
r 76 D. 1: Ibi de Valentia Christ 3pblita ilE , Teani.
I iri micum peccato: ergo non potest esse in aliquo peccatore nec infideli.-hoc respondetur,sicut dictuni est in primo articulo: quod gratia Christi est duplex. Nam quaedam dicitur habitualis & grat scans anima ad merenduua vitam aeternam. dc ista non potest esse cum peccato, nec in aliquo in si seli nee peccatore: ed ii od non est si ne fide & spe,&caritate. Sed est alia,quae dicitur gratia actualis & ni otiua: quam diuidit Au .in praeuenientem,& di honentem,& operantem, & cooperantem. Et ideo ista gratia actualis,& auxiliatiua libet i arbitrii non solum est necessaria peccatoribus: sed etiam iussisme in tentati
nibus perdant gratia habituale, & gratifica. Et noselu est necessaria omnlias fidelibus, sed & omnib' infidelibu : ne de relicti in sua
natura corrupta,prscipitetur in scelera de te B stabilia:& ne destiuatur genus humanum, Ut dictum est. Et ita datur talia gratia etiam Sa racenis ad cohibendum iniquum appetitum eorum ne destruant christianam religione
sed faciant aliqua bona εἰ seruetur iustitia inter eos. & perieuerent usquequo omnes conuertatur ad Christum prout expectat & continue orat ecclesia Et sic patet quomodo talis *ratia est necessaria etiam infidelibus. Sed quod talem gratiam actualem praeuenietem dc auxiliantem habuerint specialiter aliqui depopulo gentili ante aduentum Christi, probatur ex sacra script. unde legitur Exo. .udd Deus dixit Moysi. Ego indurabo cor haraonis. & non dimittet populum εἰ c. ubi dicit glossii:ς Deus no indurauit cor Pharaonis e iue malitia consere do,sed desective fratia sit btrahedo & ipsum deserendo. quia C si deus cotulisset ipsi gratiam, suisset cor eius mollisicat uni,& dimisisset populum I raeliticum,sicut fecit Cyrus, qui dimisit caeli uitatem Babylonis,& dedit licetii ut posient res dificare templum & ciuitate: & dedit multa donaria &c. Sed oppositum accidit etia ipsi Nabuchodonoser, qui ex oratione Danielis obtinuit a Deo gratiam & misericordiam: S secis poenitentiani de peccatis suis, & redemit peccat a sua orationibus Neleemosy- . nis, ut patet Danie. . de quo mysterio dicit Aug. dc habetur. 3 s .dist. q. s. ea abuchodonoser.vbi dati Au. Nabucliodonosor poenitentiam meruit fiuctuosani: ed quod post innumeras impietates flagellatus poenituit, &ideo regnum quod perdiderat rursus accerit . sed Pharao i ipsi sagellis durior est effectus, 3c ideo submersus est in mari rubro . DQuae diuersitas non accidit, ut inquit Augu. nisi quia Christi bonus odor aliis est odor vi
tae in vitam,& aliis odor mortis in mortem. Quia quantum ad naturam ambo erant ho- mineri& quantum ad dignitatem ainboerax reges, di quantum ad causam captiuum Dei . populum possidebant, & quantum ad poenam ambo flagellis clementer ammoniti. ιQuid eorum fines fecit diuersos e nisi i unus manum Dei sentiens in recordatione pro--rpriae iniquitatis ingemuit, alter libero contra Dei misericordiis mam veritatem pugnauit arbitrio Θ Ex quibus verbis Ai gustini sequitur , quod isti ambo senserunt, odorem, gratiae Cnristi, unus per admonitionem Danielis,& alter per ammonitionem Moysi. sed ille admisit & recepit gratiam mouentem dc disponentem , per quam egit poenitentiam . Eiste autem ex iniquo libero arbitrio reliitit
gratis Christi sibi oblatae . Ex quibus patet i, ipsi Nabuchodonoser data suit gratia praτueniens, per quam egit poenitentiam. Itenti hoc idem patet de Niniuitis, quorum pinnia tentiam commendat saluator Matri I 2. quia ad praedicationem Ionae prophetae egerunc poenitentia conuersi ex via sua mesa. Et ideo ex Dei misericordia perquam datur gratia. euaserunt submersionem ciuitatis conamina. tam, ut inquit Gregorius. Sc habetur de Pudiri
nitidistinet. Σ. Niniuite quoque . Ex quo patet: quod illi licet per illa ua gratiam, non
euadebant poenam aeternam inferni: tamet
euadebant poenam temporalem in hoc tria. Io, dc per bonaqtiae faciebant per illam gratiam, merebantur bona temporalia huius
naudi. Ex quibus patet quod infideles ε id .Flolatrae non operabantur bonum nec vit
bant malum nisi inquantum erant derelicti in sim natura corrupta. quae quidem grati dicebatur gratia Christi, inquantum non dabatur nisi per Christum di ordinabatur ad Christum , ut illi vel nepotes eorum De G nirent ad fidem Christi. Vnde licet illa fra tia non ordin. abatur immediate ad claristum nisi ad conseruationem rei pullicae, Schumani generis, tamen finaliter ordinab tur ad Christum eo modo quo dictam est ideo dicebatur gratia Cl ricti. lx quibus P tet,quod etiam illi licet non haberent fidem Christi, tamen per illam gratiam adhuc cu rebat in odore unguentorum Christi: ut ipK vel neeotes eorum perueniret ad fide Chr
455쪽
A sti.Quarta eonclusio. a, licet xys saerit virtualiter generis Sc Iussi cie; redeptor & reparator totius ueneris humani per sita passiione , S resurretiione: tri non oes Herut redempti actualiter, nec participariit eius redeptionem
nisi soli regenerati per Bapti sinu. Prima pars probatur. Nam pallio Christi fuit infinitaevit
tutis ta meriti tras cedentis oem culpa & mala .erso oes homines potuit redimere volentes eius merita participare & ad Xym accedere: sicut sol oia potest calefacere q ad siua paetia accedunt.Secuda pars ratet. ni sicut Adadissipator generis humani non potuit transferre in oes posteros reatum ac poena svi pctituli per generatione carnale & libidinosam :ira Chi istus reparator humani generis: ut per i uilitia uinceret astutia anti tui serpentis noluit transferre merita suae passionis in oes B hoies,nili p Baptistitia&sacram regenerationem. Et sic ni possunt participare redeptione nec merita passionis Xpi nisi regenerati per Baptismu, per quem Baptismum trassertur in nos gratia Christi :& imprimitur in nobis imago eius.Et ideo dicit Apos l. I . ad Cor. im sicut omnes portauimus imagine primi Ada terreni: portemus oes imaginem secundi Adam coelestis i qui est Christus. Ex quibus Patet.u, ii infideles no sui redempti nec reparati in actu hoe non est ex desectu passionis Xpi, quae est infinitae virtutis in uirtute: sed hoc accidit ex desectu & obstinatione insideliu nolentiu accedere ad Bapti sinu,per quaors regeneratur & participat gratia Christi: unde sicut de praecedet ibus aduetum Christi non merui redepti nec participariit passione
e Christi. nisi illi qui facti sitiit inebra eius perfide & spe Christi futuri: & acceperunt signaculii fidei per circucisionem ac oblatione Sc. ita postea no sint redepti nec participat pa sone L hristi,nisi Baptizati Baptismo Christi:&renouati per sacrameta. unde sicut me dicina non sanat nisi recipietes ea nec set vel ignis calefacit nisi accedentes ad ipsum .' ita
pallio Christiae Baptis laus non iustificat nisicii fide ipsum silcipientes. Quinta conclusio
v licet regetietatio Baptimi alis suis cienterm udet anima,& icillat ocm culpa ab ata, &liberet ea ab omni poena aeterna, & ab omni debito,ic tame no tollit cocupiscentia nec somite si eccaeteras poenalitates ex carne, Madhuc post Baptismu oia illa manet in carne. PI ' pars probatur Mativit.& Marci ultimo
vi dicit saluator et qui crediderit S Bapti-
Σatus fuerit saluus erit. Item Io. 3. Nisi quis ore natus fuerit ex aqua de spiritu scio, no potintroire regnu Dei tae. Seci da pars patet per experietatia,quia adhuc manet in nobis morbi corpora es,per quos ςgrotamus, dc morimur,& miserias patimur: & manet sensualitas corrupta & sauciata per concupiscentiam ex cuius consensuata siequeter maculatur mortali pcio post Bapti sinu. unde Apost lus Paulus iam regeneratus per Baptismu adhuc coqtieritur,dices. Datus est mihi stimulus carnis spuis Satanae, qui me colafizet. 2. ad Cor. i r . Item ad Roma. 7. in persona cu-
iussi bet Christiani, & hominis iam reparati
per baptismu,dicit. Scimus. n. qa lex spiritu δ' sis est: ego autem carnalis fiam, venundatus sub peto.Quod. n. operor non intelligo: non
quod volo bonii hoc ago: sed quod odi' malit illud facio. Si aut quod nolo illud facio : EAcsisentio legi qui bona est. Nue aut iam non ego operor illud: sed quod habitat in me i cti A. scio.n. quia iam non habitae in me;
oc est in carne mea boni. Na velle adiacet mihi: perficere aut bonu non inuenio. non.
qa volo bonsi hoc facio: sed quod nolo mal4
hoc ago. Si aut qa nolo illud facio' iam non ego operor illud. sed a habitat in me pcim, Inuenio igii lege voleti mihi facere bonum: quonia mihi malu adiacet. Condelectorin .le. gi Dei sim interiorem holem.video aut aliam' legE in inebris meis reptionante legi mentis S captiuante me in lege peccatuquae e stin me bris mei s.In selix ego ho quis me liberabit de morte corporis huius p gra Dei per Iesum XI in dii in nostrum. Igii ego ipse me- te seruio legi Dei:carne aut legi peti &c. haec Apostolus. Ex uerbis ergo Apostoli concorda Fdo cu Arist. patet totus distiirsiis operationis & dispositionis hominis no sbium post lapsum sed et post baptismu & reparatione pia in qualiter adhue post baptismum habitae malu & corruetio & lex membroru in eo, Pqua seruit legi peccati. Et quo p legem Dei
tua habet in mete cognoscit oe peccata ene malu & per coseques vitadu: sed ipsi repugnat lex membroru & carnis: per quam agit cotra id quod in eo scietia cognoscit esse matu. Et quo talis pestis & corruptio carnis 3esensita litatis inest ipsi ex peccato quo fuit venundandus in primis paretibus. Et quo de tali peste nemo retest liberari, nec eam uincere nisi per gratiam Christi. Ex quibus patet esse ueram, & firmam positionem A
456쪽
a 8 DIacobi de Valentia Cliristopolitani Episcopi.
λ gustini contra pelagianos,& omnes temerarios, scilicet quod nemo potest vitare peccatum: nec implere diuina pricepta ex Ppriis virib. naturalibus: nisi fuerit adiutus gratia Christi auxiliatiua,& roboratiua liberi arbitrii: ad refrenandum inordinatum appetitu , S refrenandas passiones. Et ideo semper est orandum pro ista gratia, & currendii in odorem unguentorum Christi: ut senemur a supradicta peste: ut quod impossibile est sie ri ex nostris viribus,sat nobis possibile per auxilium gratiae Christi: cui omnia possibilia sunt. Matth. decim onono.Ex quibus Omnibus patet qualiter selus Christus est generalis redemptor , & humanae naturae persectus,& siuisciens reparator,&metrum,Smesura ,& principium omnium bonorum. Et hoc de tertio articulo.
Vatum ad quartum articulum mouen-- tur quatuor dubia, quae insurgunt ex dictis in primo, & secundo, & tertio articulo.vnde dictum est in tertio articulo: quod Christus suit verus redemptor, & reparator humanae naturae lapsae: & totius eius ruinae
Iiostea dictu est, τ licet per baptismum tolatur peccatum aD anima: in adhuc manent Poenalitates i carne. puta aegritudines,& corruptio,& concupiscentia, & mors &c. prout manifeste experimur in nobis. Ex quibus patet Chiislus non suit perfectus,& sum cies redemptor,& reparator totius ruinae,&miseriae humanς naturae: quia non sanauit nos a quinque vulneribus: quibus suimus sauciati an Ada. Ex quo arguunt Iudaei moderni: et X ps n5 suit verus Messias in lege promissus: ille debebat sussicie ter,&totaliter libesi rare humana nam ab Oi in sirniitate,&morte S miseria corporis,&a .ut patet Is 2 s. ubi dicitur.Prscipitabit mortem, in sempiternu, S auferet dominus Deus Iacrimam ab omni facie, & opprobrium populi siti auferet de uniuersa terra:quia dominus locutus est : &dicent in die illa. Ecce Deus noster iste expectauimus eum:& salvabit nos. Ille dominus: sustinuimus eum,& exultabimus, & laetabimur in salutari eius: quia requ iescet manus domini in monte isto &c. Ex supradictis in hac prophetia argu ut Iudaei, q, Christus nosust verus reparator nec Messias quia n6 praecipitauit morte nec abstulit oem lacrima ancic terrae quia adhuc manemus mortales,&insirini,& miseri &c.Ad quod respodetur si profund8 volamus eontemplari ordinem D'.
nostrae redemptionis: Christus vere,& sussicienter,& persecte redemit genus humanu. nam per mortem,& passione redemit nos, Screparauit quo ad animam,& per resurrectio ne nos reparauit quo ad corpus. Sed illa redemptio tuit virtualis,& potestativa, inquantum pro omnibus fatis secit,&habuit potestatem,& virtutem ad liberandum omnes vole tes participare suam mortem, & passionem aper Baptismum, & ecclesiastica sacramenta quibus donauit virtute,& efficaciam suae pas sionis': sicut dictum est in quarta concluti ne tereti articuli. Et ideo licui Christus per suam mortem, & passionem meruit a mortuis resiargere in corpus gloriosum,&ascedere in caelum, imo emere regnum coelo ru pro
omnibus membris suis: ita quilibet baptizatus in Christo ex meritis suae passionis mere Etur non solii liberari,& mi, dari a peto in ala, se d etia resti rgere i corpu s gloriosum,& pos sidere regnii coelorum cum Xpo. Sed illud meritu datur b aptizato sub quodam ordinena per tale gratiam Christi collatam in Baptismo meretur illico liberari,& de Dicto liberatur ab omni pcto,& culpa alae de praesen ti: S per eandem gratia meretur evolare illico anima post mortem in coelum ad futuri beatitudine capessenda. Et per ea de gratiam baptismalem meretur resurgere in nouissimo die in corpus gloriossi,& immortale, Rabsolui ab omni lacrima, & miseria corpora li. Et per consequens per gratia,& regenera tionem baptismalem merentur omnes fideles secundam regenerationem. s. gloriosam resurrectionem in nouissimo die . Et sic ba - , ptimaus licet pro pr senti non ordinetur ni Fsi ad regeneratione animae: in ordinae in merito ad regeneratione corporis de futuro .EtioXps duas regnationes pini sit fidelibus suis. svna de praesenti quo ad alam de qua dicit Io. 3. Nisi quis renatus fuerit ex aqua,& spiritu sancto non potest introire regnum Dei. i Secundam vero regenerationem promisit in
nouissimo die quo ad corpus. de qua dicit Mat.xiv. Vos qui secuti estis me in regnatione cum se dei it filius hois in sede maiestatis stis: sedebitis, & vos super sedes. xis. iudicantes. xii. tribus Israel &c. Item Ioa .v.Qui bona egerunt in resiurrectio saevit &c. Item linvj. Ego resia scitabo eum in nouissimo die. Ite δε pocalip. xxi. Et absterget Deus omnem lacrimam ab oculis eoru. di mors ultra no erit neque
457쪽
neq; luctus neq; clamor neq; dolor erit vutra Sc. Ex quibus pater,a, duas regenerationes promisit nobis Christus per suam passios & baptismii. s. regeneratione aiς, & corporis, sed regeneratione primam. animae recipimus illita in baptismo , sed per illam regeneratione baptismale meremur secundam T. regeneratione gloriosam corporis in nouissimo die. Et ideo dicit Augu. in sermone martyrum qui legitur epe resurreetionis qui quidem sermo attribuitur etiam beato Ambrosio, i licet martyres omnes nondum surrexerunt in corpore attamen ta surrexerunt
in merito, quia sicut suerunt secti passionis Christi: ita erunt socii resurrectionis, & nos
eum ipsis. Et ita etiam dicit apost. ad Ro. s.lsicut omnes fuimus baptizati Christo: ita fuimus in eo consepulti, & surreximus cum eo scilicet in merito, quia sicut Christus resurrexit, ita & nos resumemus . Ex quibus patet quod quatuor facit baptismus . nam
omne peccatum ab aninia.secundo tollit concupiscentiam non ut non insitan carne, sed ut non imputetur. vi inquit
pug. in libro de nuptiis. Tertid facit ipsumb pti tum meritorium vitae aeternar illi eo post mortein.Quarto facit ipsum merito-xiurn Jr resurgat in corpus gloriosum in nouistimo die . Ex quo patet, quod gratia baptismiis continet in se ista quatuor merita quae trahit ex passione Christi: per quae quidem quatuor merita siue per quaru estectus meritorum huius gratiae successive absoluitur homo ab omni miseria corporis,& animae,& consequitur perse- quibus sequitur in Christus it persectus, & siusciens redemptor generis humani, & reparator humanae
naturae lapsae. Et per hoc patet responsio ad auet'ritatein inductam ,quia Christus vere in sempiternum. & ab
nulli omnem lacrimam miseriae corporis, α animae: prout prophetauerat Isaias.Secundo dubitatur . nam si per baptismum daturn'bas meritum ut tesurgamus in nouissimona eria, quare Christus non absoluit nos illico a tali miseria corporis: sicut illic6 nos absoluit a peccato :& quare u luit Christus ut tales poenalitates relinquerentur nobis post bapti sinum : postquainde praesenti Iicut illico liberat animam a peccato: postquam contulit baptismo uirtutem suae pas
sionis. Ad hoc rndet Aug. I 3. de clua et c. ., oe hoe fecit Deus ad maius bonu nostru. Vnde dici imprimo relictu est nobis experimen tu mortis & caeteraru pqnalitatu in carne ad continuit exercitiu dc pugna: ut per victoria talis pugnae mereamur corona gloriae in se tura blitudine:qa no coronabit nisi qui logi time certauerit: quia si tolleret talis pugna: tolleret meritu & corona martyrii & oium iustorii. Et sic talis cocupiscentia,& tales pce nalitates sunt bonis bonae: & malis malae.Pistis cediit in gloria r illis aut in rina aeterna. ScM 'nt nobis relictae istae poenalitates prameritu spei suturae resurrectionis. quia si oea baptirati illico per baptismu liberarentablinio i pqnalitatib.& morte: toc oes curreret ad baptismii no virtutis amore: nec spe futurae resurrectionis: sed ut illicd liberaretur abhinoi miseriis. dc sie oes coten ereiat passione Xpi: l tale virtutem cotulit baptismo:& nullus curaret nec appeteret suturam gloria expa*one Xyi promissa nec et petere:& gratii
auxiliatiua,& conseruatiua,& per cosequena quotidie de nouo posset homo peccare sicuc secit Adam. Tertio hoc factum est ad cust diendam,& retinendam memoria benefici rum per Christi passione receptorum.nam si per baptishauni tollerent oia ista poenalia de Pr nti. tunc omnes liberati ab hinoi malis
poli longii tys obliuiscerentur Deu,& ben sicia recepta, & sic putantes nunq amittere nec perdere praesente beatitudine: nec cadere a tali statu: nun et peterent a Deo gratiaet nec exhibere ne ipsi latriarnec curarent sacere aliquod bonii. Sc sic possent a Diabolo Q perari, sicut Adam:& per consequens possent mitem cadere. unde Adam in tali scelici statuerat ante lapsum,& gratiam habitualem habebat: ut communiter tenetur: sed quia non putabat cadere ab illo statu: ideo Gisian non curauit petere gratiam actualem, & auxili ritiam, quae conservat gratiam gratificam:vidium est. ideo non restitit persuasioni Diaboli,& sic suit seperatus, & cecidit.& sic perdidit no solii gratiam gratifica cui merito suturae blitudinis: sed et perdidit hona modi,& ordinis, & finis suae naturae. Lbeatitudine naturalem quam in illo loco possidebat Rarto relictae sunt nobis praedictae poenalitates pῖ ruinam angelqru reparanda: quia illa ruina non poterat reparari nisi aliqui homines per gratiam,& merita laboru coscendereat ὀradu illorum angelorum qui cecideruul
458쪽
hier lege diuinam vel humana. Et habet alia in intellectu practico,&error,&prauῖtas In portionem in seriore per qua iudicat de parti voluntate sequendo intellectum, & sensualicularibuς, prout ipsi offerritur per fantasiam. tatem:&ex consequenti causatur in anima.
o tunc intellectus praeticus iungitur Anta- Et ideo dicit Aristo. 3. de anima: et voluntas si unum cum ea in intelligendo:&sic qiue ponitur quasi inter medium intellectu,
iudicat de bonis delectabilibus, & utilibus & appetitum sensitiuum : si sequitur intelis
sin apparentia,& iudiciu fantasiae: de sic per- ctum prout iudicauit in uniuersali: tunc ipsa ruertitur in suo iudicio. Na sicut ante per su- dicitur recta,& iusta. ouia intellectus ut sic dioeriore portionem iudicabat lege mi esse ' citur rectus. Sed si voluntas sequitur sensum bonam,& per consequens obseruanda:& om litate .ia siue appetitum inseriorem: & intellem e malum esse vitandum: & omne adulteriumctu practicum deceptum, S deprauatum percut furtum,& homicidium esse malu , & per famasiam: tunc voluntas rationalis dicitus consequens vitandum: & sic tunc non deci- praua,& iniqua e & sarta bestialis simul est seriebatur in suo iudicio. Et tunc voluntas se- sualitate: quia tunc voluntas iam non est re quens tale iudicium intellectus in prima sua cta nec rationalis: sed praua,& bestialis, de operatione volebat legem Dei obseruare: & monstruosa effecta per consertium sensuali omne homicidium,& furis,& adinvenit nu- ratis:'uia agit contra naturam. Na sicut tota quam malum vitare e & si e voluntas diceba- primi mobilis naturaliter trahit oes Orbes in ur recta,& bona. Ita postea cum fantasia os-- seriores motu recto ab oriente in occidente: fert intel lectui practico aliquod bonum dele. ita intellectus' tota pars rationalis natur abile aut utile particulare per appetitu sen liter deberet ad se,& secum trahere santasia, sitiuum optatum:& intellectus iunctus tanta & totam sensualitatem ,& non econuerse.
deceptus iudicat illud esse bonum,& se Et ideo quando sensualitas trahit ad se volaque uni: tunc voluntas in secundo actu se- tatem, S partem rationalem: tune talis nam.
quei tella' decνtum: & conuersa a d. tus,& actus est peruersus, & monstruola Scappetitum prata fit Iamul unum cum eo. Et non naturalis. & ideo sicut per morum prima sic deprauata volunt 'ouitur desideri u sen mobilis rectum nunquam causatur malu nee sualitat appetendo illud bonum a pasenA tu' ec monstrum in natura nec at scilicet utile aut delectabile: licet sit nocivum quis desecti': sed selum causatur eclipsis, aue fit malum:&contra legeni diuinam,&huma causantur steri tates; tr entiae aut temnam , & contra bonos mores: & sic causatur restates per orbi in ore qm mouentur peccatu in voluntate in tali electione,& exe- in circulo obliquo contra motum primi mocutione. & sic patet qualiter uterque decipi- bilis: ita pariter per primam operationestur,tam intellectus quam voluntas percon- tis rationalis nunquam causatur deceptio Dersionem ad sensualitate.& ideo dicit Arist. intellectu practico: nec peccatum in voluntas .eticorum. 93 omnis malus est ignorans. i.de te.sed qua do sensualitas trahit ad se partem
c ceptus: quia licet cognoscat in uniuersali: ta- rationalem ad suum libit5,tuc causatur imm. me decipitur in particulari per couersionem & monstru in anima. quia i sic intellectus fiead Amasiam:& sensualitatem : ut patet de in quasi santasia:& voluntas fit sensualitas. luia c5tinete. .eticorum: cuius deceptio causatur nec intellectus per se nec sensualitas per se eex falso discursu arsum rationis quia arguit silisciens principium ad mouendum siue ad inquatuor terminis ideo potius videtur ha- prosequedum : sed ex his fit unum principiabere tipinionem qui in scientiam de particu - sussciens ad prosequendum bonum utile vel Iaribus. Nam primo in maiori propositione delectabile. G quibus patet: et totus iste didicit omne adultei tum tanquam malum esse scursus per Aristotelem explicatus est cotravitandum: eo quod est contra legem: sed qui- naturam non silum ipsius animae: scd etiam do ostertur ipsi ista mulier, licet in minori contra ordinem ipsius uniuersi: in quo sem- propositione deberet dicere: lioc est adulte- per inferiora obediunt superioribus. Et huc
rium: ergo vitandum: tamen alterando termi eundem peruersum ordinem nostrarum p
num dicit hoc esse bonum delectabile: & sie testarum memorat Apostolus ad Romanos. concludit, ergo seque ndum: S sic peccat in octaua. ut insta patebit. S sic Aristoteles, dc forma arguendo inquatuor terre in is, & per omnes pl. ilos .ii bene concedunt talem in consequens causatur peccatum, S ignorantia tum, S. modum esse peruersum , S prauum,
459쪽
&m5ibuosum, & eo tra natura, & ordinem iure parentibu LHoc confirmatur.Nam pri- uniuersi. tri nunqua potuerunt peruenire ad mi parentes talem carnem communicarunt cognitione causae. unde tale monstru proue- posteris lis qualem ipsi habebant temporeniat in homine.Et hoc accidebat eis: quano Mnerationis: sed tempore uenerationis post nouelant sacram scriptura: in qua nobis est lapsiim iam habuerunt carnem,& sensuali- reuelatum quali hqc monstruositas,& per rate corrύptain.& fauciatam per vitium c uersitas fuit inflicta toti generi humano in cupiricentiae que est semes omnis mali, em poena peccati primorii parentu:ed in oes po- talem carnem sic corruptam, & vitiata cumtentiae fuerunt expoliatae omnibus bonis ha suo onere transtulerunt successive in omnes Ditibus concreatis, & fuerut vulneratae quin posteros. Ex quibus patet: quod primi p euplici vulnere.cvulnere multiplicis aegra rentes omnia mala,tam culpo quina poenaedinis in complexione: & vulnere laboris, & transmisierunt in omnes polie:os per carne desoris in toto corpore pro victu, & vestitu sic corruptam,& vitiati,& libidinὀsam. Exacquirendo & vulnere,& morbo cocupiscen quibus sequitur secundum Aug. tria malatiae in carne, & vulnere prauae conuersionis, s ue tria genera malorum latent seminaliterronali . ex quo infliga- & potentialiter in carne a parentibus tradiatur vulnus culpae, & peccati in ala. Sed utru cta antequa aletur.Quae qui de mala exeunt
vulnus concupiscentiae dicat aliqua serinam a potentia in acitum post ininiationem se positiva superaddita sensitalitati, an dicat λ cessive. Nam ibi primo in complexione cor alam priuatione modi, & ordinis : longuesi porali latent omnia genera infirmitatum,&kr Rgritudinem corporalium. Secundo in ipsi Gangelicae veritatis Luc. I o.deil- sensualitate latet morbus concupiscentie , in Herico latent omnes passiones animi. quae qui et .i et concupiscetia est seme, oium ii lorii exeunt ex carne 'o 'ran actu per alatio- .na illico aia D eis,& sentiti tuo relicto abierunt &c.Sed susti
petitus sensiuiuus fuit sauciatus sic corruptae trahit peccata
ptuosi,S: dele tio .e sitiit sal- lis iustitiae perditae in Adam:ed in anima fieta bona ita ' nisi Hii G:t vulnera una person: cum tali carne traducta priuea 'uod1im vulnere ceci,& inordinati amo mis parentibus. Iteni secundo per tale coibri 'placeriae, ut teris onai sis velit sen tiu illico exeunt in actu mala poenae in ipso
persectione iustitiae hoininis P eγ tali vul- cedat taritudines,& infirmitates varie. Ternere manet nostrum liberum arbitrio clau- tio qu do homo peruenit ad nia ore et C dicatum. Sc sic oportet, a, sanetur per gratia tem, si usium rationisi exeunt omnia inala F ad hoc ar recte velit, εἰ operetur Ex praedi- actualisculps ab ipsa siensiualit te in animi. is patet soluti' seclidi, S tertii peTlexu , Nam sicut caro corrupta per solum conser-qu's philosophi nuqua potueriit psiolucre. tium causat culpam originalem in animi:ita Quinta conclusio: et oia mala ta cVJ V qua concupiscentia, quae eit semes omnis necca. poena'. sola quinque vulnera supr dict. , tra ti latens in carne,& sensualitate, causat curu xersit oes postera a primis pareti bus per car pam actuale, ta veniatu qui mortale in volune corrupta. Hac coclusionem probat Aug. late per consensum. Et lic patet qualiter ola contra Manichaeos, di super Ioan. homa.2. istamala latebant seminaliter in carne ante illo modo. Nam omnes Posteri vel trahunt alatione: & qualiter exeunt in actu post aia illa mala cum c arne. vel cum anima. no cum tionem. Et patet etia qualiter anima omnia anima quia anima non es traduce ab A- mala cultri trahit acat e,oc sensualita e cordam per generationem: sed a solo Deo per rupta,& sauciata.Ex quibus etii seu uitur mereatione: di sic non potest creari nisi bonae omnia malata culpae urenae traximus i ora quia Deus autornmati non est sed Fus bo- mi, paretibus: ed et ab eis traximus soli caenuerinlaqui tuto trahimus huius,aodi ma nem sic corruptam,& sauciatam, in ova la
460쪽
1 63 D.Iacobi de Valentia christopolitani EpiscopL
A Ex supradicti, sequunt sex doctrinaescudum mentem Augustini. Quam prima est, malum culpae non est in carne formiliter ed sol si materialiter,& seminaliter:sed contrahitur se aliter in anima aut perbolumnsortium: sicut est peccatu orisimile: aut per consensum deliberatum,& sic eutum mortale:aut per consensum indeliber eum,& sic est peetatum veniale. Et ponitur exemplum de arsenico,& silice.nam in arie-nico non est mors sermaliter sed seminaliter: sed transit se aliter in homine si gutta cur ab eo.Item ignis non est formaliter mud licet sed transit formaliter in tapa per ictu
& confricationem serti. Ira pariter peccatulatens materialiter, id seminaliter in dc concupiscentia sensualitatis transit actita liter, & sormaliter in animam per consortiu aut consensem, prout dictum est. Secunda doctrina : in licet in eodem instati temporis inima creatur, & infundatur in corpore, Niciatur ab eo per culpam origi em: eo reando infunditur: & insundendo inficitii in t rdine sunt considerandae suc- ilΔε qua , instanti .e naturae. Nam In
primo; ianti aes eratur prout a
Deo creatur. in secundo pr Tea ' na naturaliter cum suis viribu tent .scum intellectu,& memoria, & volimrate: per quod dicitur iacta est similitudinem, ocinia nem Dei.& se dicitur naturaliter bona. In tertio autem instanti cosideratur prout infunditur corpori corrupto. In quarto autem prout inscitur ab eo,& est infecta,& mala malo culpae . Ex quo patet,stprius intclligitur bona per naturam quam mala: ster culpa : quia in uno instanti teporis posia
medens ipsum ut complaceret uxori: ita pro maiori parte ad omne peccatum concurrunt tres partes liciis.f. sensus inerens redelectabilem vel utilem:& appetitus. sens-tiuus , dc sensualitas appetens, &.alliciens
voluntatem ut consentiat, & ipsi voluntas e delectans , & sequens sensualitatem. Nasicut serpens ostendit fructum persuadenta mulieri:& mulier persuasit viro ut comederet ira sensus offert rem prohibitam ipsi sensualitati:& sentalitas offert,&permadet voluntati: εc se confiimmatur peccatum per consensum voluntatis. Et sic patet qualiter
primi parentes reliquerat nobis impressam imag nem ,3c vestigium sui peccati. Et se et patet qualiter in quolibet homine reperitu dui ex imago. c imago trinitatis, per qua dicitur bonus naturaliter:& imago pri- nmorum parentum per qua dicitur malus rinaliter & culpabiliter. Sed in christiano vltra duas imagines si pradictas reperitur si a imago:perquam.configurat Xo per baptisinu Sc ecclesiastica sacramenta. tqui de inra soXpilicet ad praesens non tollat imagine ipsus Adam de carne,tamen tollit ipsam ab
anima nostra: unde ait Apo. i. ad Cor.xv.2
3stquam oes usq; ad Christum portam- 'nem ipsius Adam cerreni, porte mus erς maginem ipsius Adam coelestis:
tur triplex imis in inristia imago trianitati in anima: quam accepit ire Miti
nena, per quam dicitur bonus natura
Secundo est imago ipsius Adi terreni in ine per quam natura nostra dicitur corrupta,& sauciata somite, & morbo cocupiscen Gliae: unde eueniunt omnia mala culpae . quatia doctrin , i duplex imago reperitur in nerationem. Tertia est imago rouolibet homine. Prima est imago trinit nima quam accepimus r gratiam baetis. aiamam per creationem a Deo impres mi.& regenerationem.Ex s radictis etiam sa perquam dicitur bona naturaliter.Secun sequitur quarta doctrina. s. q, quando Austra rimasto ipsus Ada, primo impreia dicit nostra natura fuit corrupta in Ad
si in Orne seminaliter: & exinde translata &c. ibi non sum: tur natura pro natura speiast m militer ner qua imagine natu- cifra: sed pro carne sue pro generatione. ' timesupe eul Vnde est aduertendum, ut natura hum na
& ii r Ge. in bic ima inem reliquerue enim modo sumitur pro ipsi essentia & ni estini pirentes ir nobis impressam ex vesti- tura specisca restillante ex corpore organ' staudine sui peccasi . nascut aditi co, diani tionali iuni sola perdiisn Ld etatum coneurrerunt tres personae.c tionem isto modo dicitur bona naturali sest is offeres pomum prohibitum: dc Eua ter: & iα humanitas, S speciest humana ac rians ipsum, ecolsciens viro: dc Adam natura reperiuntur in C ricto ecudet