Belli SvecoGermanici volumen primum in quo post causas belli paulo curatius enucleatas, series ejusdem ab ortu usque, ad gloriosissimi Sveciae regis, Gustavi Adolphi, secundi & magni, obitum, ac finem anni millesimi, sexcentesimi, tricesimi secundi d

발행: 1648년

분량: 404페이지

출처: archive.org

분류: 전쟁

51쪽

BELLI SVECO GERMANICI

quas selecto naui, ac milite impleve- . festinato subsequi, necessariaque humorat Lestaeus, fretum transeuntibus in- moliendae instrumenta. comportari festum reddebant: Nec minus, obIN mgndans , &in ipsam hostium muni-qvato aquam, versus flexu, ita ductae . tionem fodiendo insinuare certus. accessuum fossae , ut Regii, velut me- Apimadverso autem , praesidiarios , dii intervenientes, viam ab aqua ob- .animo jam. lapsos , ad deseusionem sessis interciperent. . torpere; eadem consilii promtitudi- Caesariani, qui in continenti ad ne aggressionem tacere, & in forami- Brandeshagam frequentes aderant, .na, per quae machinae hostiles promia PT totam interim . noctem nihil in- nebant, insilire militem jussit. Distentatum relinquere, qyo, tramisso ctum, factum, qdeoq; feliciter: Ut freto, socios subsidio firm rent , sed munimentum clara luce, circa secun- in cassum: Regiis, qui mari aderant, dam ponieridianam,in Regiorum po& Omnes eorum motys observabant , testatem vi cesserit. Caesariani, pars strenuit se interponentibus, & obviam prirno aggressionis fervore trucidati: euntibus. In quos tamen e muni- Reliquis, cum Centuriopo, qui mento, ad Brandeshagam exstructo, rerum summae praefuerat, bubcentu- grandioribus machinis subinde deto- rione ac Signifero, vitae gratia facta natum ; &, aliquibus sauciis, nonnulli Repertae in hoc munimento quinq; interemti. Noste, quae sextum Iduu ahenea tormenta, quaternas ferri li- Junii secuta, . Caesariani idem denuo bras vomentia , pulveris nitrati tria experiri; nec feliciori, quo antea suc- dolia cum dimidio , sena gla illum cessu : Nisi quod exigva cymba, tres plumbearum vascula, ac funiculorum . aut quatuor homines vehens, remigii iesquipondo navale.

Velocitate Regiis elapsa , simul ali- Hanc jacturam passi Caesariani si se M id pulveris tormentarii obsessis in- exstructam in opposito littore ad φ 4. 8 .ferrςγ, simul eorum animos spe am- Brandesti gam munitionem, ut qVaedes. plioris stibsidii i mox secuturi, HL nec ad transitum in Rugiam Pic-

quantulum recreanet. quam amplius conserret, nec praeci

. Nec promisso defuit fides : Se- dendo portui unice sufficeret, Regisquenti enim . qui quintus Iduum Ju- adventantis metu, aliquanto post ad

iiii, die, circa decimam antemeridia- terram depositam, itidem deseruere: . - . nam, valida Caesarianorum . manus , Machinis, quae inibi habuerant, Grypontone vecta a Brandeshagens inv- phis aldiam deductis iumento solvens, undis se committe- Repurgata hoc modo a Caesariabat, citato cursu in insulam trajectu- horum reliquiis Rugia insula, Lestaeus ra. Quia autem regiae naves & celo- omnes ejus incolas, cujuscunq; ordi- ' - ces,. freqVenti tormentorum, in ipsos nis aut condicionis forent, publico μ μ ' fulgurantium, procella compulsi, alia promulgato diplomate , adhortaba- ovantisper reces serant, nec tempori tus : Ut , invertent imposterum ab imsatis, ut anteverterent, praesto futurae Dia mali, omnia morum literarumve,

videbantur M.Lestaeus illico c tum ci m hoste is ab eodem dependentibus, delectos milites ab una , & Hallius commercio ab inerent; avi potius m Tribunus totidem, ab altera parto, litisio, cui infulae defensionem commi . ablegarunt: Aperis sese vi Caesari, furus erat, adversus ar scura vi a funis opposituros, eosve appulsu pro- Ve eam te latum venientes, vires os

hibituros. Id quod tanta animorum Noe oriarens. alacritate hi exsecuti : Ut ne unus Et alacriter quidem paruere in- CG, m. quidem illorum, qui subsidio venie- coix: 'llis etiam, Mimagno numero, M ς R bant, terram pede tetigerit. Caesarianorum injuria pulsi , patrias σημβης Et felici Lestaeus interim conspecto, mi- sedes desertum iverant, postliminio easuopu lites suos eo pugnandi ardore pro - ad easdem redeuntibus. ininimo g ctos, ut tormontorum, quae jam sub- tota mox insula ad communem d ierant, vim haud amplius extimesce- fensionem, solenni syngrapha fidem rent, oc sone. uti decrevit: Reli- suam Regi, post ejus appulsum, ob-qvum, .in subsidiis stantem, militem strinxit. . . .

52쪽

VOLUMEN PRIMUM. SI

et Caesariani a Lestaeo, clas- contra quo vivexi nos hostes, jurinsidum canente, ita 'veterno velut ex

citari, rebus Se ipsi suis prospicere, ac qua via ingruenti hosti commodissime osviari posset, rationes inire coeperunt.

Coathas Exceperat autem, Caesaris mili-Duci P te in dicionis viscera' admisso, Dux

Potneraitiae duplicem si pra Sedinum, visa dri transitum , & sita hic oppida, tisium Grypheni agam ac Garcium , praesista, Moi. Osq; suis ad haec usq; tempora tenue- Pet. rat: Quae loca, defensioni suae petopportuna , imo ' necessaria existimans Torquatus Contius, caesareus Campia ductor, & fiammus, id temporis , rei militaris per Pompraniam nec non Megapolin Praesectus, ante omniain potestatem redigere institit.

Et primo quidem lenibus mediis

uti: Mox, ubi, Ducis nomine, tenorem pactorum , quae Caesar ac Fridi: landiae Dux confirmarant, Ducemcli, de minimὰ violandis securum esse, multimodis jusserant, objici vidit, ad

minacias progredi. Orphen- Neve ei lectu verba coerent, pri

or , die Iduum Maii', Henri m Ludovi- Προν cum Hatzsoldium , Yribunum , cum tribus equitum & peditum millibus,

nec non tormentis aliqvot , mortarii si, ac caeteris belli instrumentis , Hryphen hagam . vastis mittere : si spontanea deditio abnueretur , vim

intentare jussiam. Qui postero die

copias admovens, ducario centurioni, Joachimo Ernesto Croccovio, Ducis nomine .cum ducentis militibus locum obtinenti, deditionem imperatum ibat. Croccovius jam antei, tertio Iduum M i, de Caesarianorum imtentione certior factus, Principis voluntatem, quid hoc casti apendum sibi foret, per literas exquisitum ierat. Verum acrius instante . Hatrie idio, nec a Principe responsum, nec a Caesarianta milite vim praestolatus . sed . deditionem pactus, avectis secum du- cariis tormentis, pulvereq; nitrato, Daminum , ac inde Sessinu se recepit

Et Car- Gryphentia, Garcium illico pro.

nim, mota maci Duce Pomeraniae neqvic- 'Va retardare conato. . Is enim Comtio per Legatos obtulerat: Praesidia- tio, horum locorum in verba Caesaris, turos; militi , Caesariano, quoties vellet, & quocutiq; tempore , noctu diu, tran situm praebitum, imo, iis xternusii istis apstropinquaret , Gryphen ha-gam, majoris securitatis ergo, tradi. tum iri. Sed eo minimὰ attento, Cosariani in sententia sua perstitere immoti: Rationem ac statum belli flagitare dictitantes , ut loea haec ad Vi

drum, transitus causa Opportuna, in

Caesaris suumve absolutum arbitrium ac potestatem transirent. It Dux . 'Pomeraniae Garcium quoq; , milite &su ribuno Gruntrio, loci Praefecto, inde evocatii, Caesarianis certo pacto tradere coactus: Qui oppidum, situ percommodi, valido praesidio, no-Vimi, OPeribus,. quo longim, eo magis, magisq; firmarunt.. His locis potiti Caesariani, nea. sedinum

iis tamen contenti, ut Viadro compe- ipsum asdes ubivis injicerent, &Pomeraniam ς eo arctiore nexu sibi devincirent, Se--um ipsiim, principalis aulae sudem, de unicum adhuc Principis refugium,. bire Foeperunt. ino in negotio Tribunus Wallenstentu, illuc missus, nullum non lapidem movebat, literis a Duce Fridiandio, agnato suo, exhibitis, condicione, quo Principis M- sensum mereret, externa specie plausibili proposita : Militem, nimirum , qui intromitti postulabatur, in verba Ducis non miniis, ac ipsius Caesaris, sacramento adactum iri. Suspectum nihilominus id Principi visium, vel eo maxime. nomino: qvulpin.

QDd Caesariani, traditis nuperrima Gryphenhagae ac Garcii appidis, exi presse renunciassent ali postulato; ipsiq; Sedinenses literis , quibus ab

hoc onere eximebantur , magnis cm-tis, inuolti reperirentur. Et sane vestigia quoq; terrere , tristeq; vicinarum Urbium, admissis, subb amicitiae ac caesarei nominis velo , Caesarianis, ruinam clademque suam sero deploran. tium, exemplum. Re igitur in consilium ordinum provincialium , qui hoc tempore, de Republica deliberaturi, convenerant, de dum, Princeps unanimi eorundem consensu, tantum

abest, ut aures Caesarianiς praebuerit, ut potiuis adsui, suaeq; Urbis defensi nem magis, .validiusq; se accinxerit.

53쪽

BELLI SVECO GERIMANICI

Ea quanquam Contius eadem de re saepenumero postea instaret, imo tandem, non in ipsem recipi Urbem sed suburbium, quod Urbi trans Viadrinnubjacet a mercibus, ut opii Ar, deponendis Lastadiam vocant) securitatis eausa, tanduinmodo si bi tradi urseret ;Dux tamen, certarum excusationum

obtentu, postulata ejus comibus verbis ac civiliter semper elusit. Frissim Seu alitem delinitus, seu alia in causa motus, vim quidem hostilem seriis iti dino abstinuit Contius: Indubium ta

men, si longior mora intercessisset, quod alias premebat Urbes,hanc qVoque manebat jugum , Sedinumqt, ob

rerum necessariarum penuriam, victas ultro porrecturum crar manus. Jam

enim, sub arventum Regis, ob des latum vicinum agrum, & subvectio-- nem undiquaq; interclusam, ad id an- gustiarum redierat illic res gnnonaria; ut mercatoribus, quibus frumenti in mu superabat copia, infinime permitteretur, pro lubitu vendere, cui,& quantum vellent: Sed, quo pauper cum divite, & cum Primoribui infima plebes aeqva sorte viverent, delecti rati ac integrae fidei Senatores; qui

attento, qVam numerosam quisq; aleret familiam, certum frumenti modum singulis civibus in septimanas singulas praesenti pecunia ab his mercatoribus venundandunt arbitrarentur.

Dercitu, 3. Interim, dum bellum in

re si 'cu - Pomerania sensim adolescit, Rex, nes ministo occasioni de tempori deesset, provisis, quae hosti oppugnando necessaria vitiebantur,aexςrcitu classi imposuerat Legionu Copiae autem, Pae Regem hac

ejus nu- vice comitabatur, sequentes recensae.

Um - Equitum quidem duae legiones: Altera Visii Gothorum sub Erici Sopii, Smalandorum altera, sub Petri Bra-haei, Comitis de Wisingsburg regimine , singulae octonis alis constantes. Pedites numerabantur. Binae primum cohortes Lignosskii & Heusteri. inde quatuor Suecorum integrae lesiones, sinsulae octo cohortium: Qua rum uni Nicolaus Brahaeus, Comes

de Wisiingsburg, alteri Georgi is Johannis, tertiae Laurentius Camius, ultimae Carolus Hartius praeerant. Rur- sus tres quatermones, i ev minora quatuor cohortium corpora, Jacobo M

ro Germanorum militum. Theodoricus Falcken bergius,& NicolausTheodorici, singuli octo cohortium legioni moderabantur. His adjuscta , duo.

Hallii Tribuni signa: Q ae a legione,

dum Stralesundam tencita, tempestate

divulsa, in Suecia appulerant. Se. quebantur totidem noviter coscriptae . legiones bAltera Cniphulii, genera. .. lis vigiliisum Praefecti, duodecim co- . hortium, sed signis adhucdum carens; Miliche falii altera octo xohortium, quae in ipsis navibus, dum ad iter in

procinctu stat, vexilla primitus hastili applicuit. Accessere his tandem octo Scotorum, hib Macc jo Tribuno,

cohortes. Ut ita universus equitatus sedecim conflaret alis,peditum ad n naginta duas cohortes flamma rediret Veliebatur pedes marimam par Iot ratem grandioribus bellicis, eques One- apparatus rarus navibus. Ad manus' quoq; in bui cu classe praesto erat, magna ligonum, rutrorum, bipaliorum, marrarum, uni-rotorum qua itas, sediendae & con- .

vehendae terrae: Tum cipporum, seu sudium, ferratis pinnis armatorum quibus in terram destitutis adversus hostilis equitatus impetum Exercitus

momento muniri o4set. Tormentorum quoq; bellicorum, campestrium praesertim & legionariorum cum omni curuli instrumento prout in bello terrestri illis utimur, eximius nume rus : Nec non pulveris nitrati, plumbi, funiculorum, globorum tormenta riorum omnis generis, ac artificiosorum ignium copia ingens. . Deniq;

quicquid infestando hosti humana excogitavit industria: Sub imperio Leonhardi Torsionis; Viri non tam adultae aetatis, quam virtutis, ct in re tormentaria experientiae, qui nunc Campiductoris nomine ac gloria in Germania inclytus cluet. Non minus classem sequebantur struthiones cue hoc genus leviorum navium appellatur celoces, lembi aliquammulti, ad militiam ambre tacti, machinisq; instructi: Quorum infignem in angustis vados tuumnibus usum fore, Rex jam ante providerat. Clastis, in quatuor velut acies di- scini pertita ordo.

54쪽

pertita navigabat. Primam regebat Rex ipsemet,& secundum Regem g a ratis peditum Praefectus, Johannes Bannerius. Qua Lignos ii & Heus-leri lingulariae cohortes, tum Nicolaus & Jacobus, Branaei, Comites de Wisio burg, iatres, porro Cniphu sius a Mit schetabus, oum suo quisque

milite , . vehebantur , nec non te Dae citatus, & tertia tormentorum ac

apparatus bellici pars, praesertim ma-ciunx amnes legionariae, cum rei tormentariae Praefecto,quem diximus, Leon hardo Torsionis. Alteram supremus Sueciae Thalassiarcha, Carolu, C: li Guldenhelmius , Baro, ducebat: Cu GeorgiiJohan rus, Laurentii Catali,& Macca, Scoti legiones, similiter tertia quoq; pars eqvitum, torimentorum ac bellicorum instrumentorum inerat. Huic, ad dextram Resis tendere, imperatum. Ad sinistram cum parte classis vela explicabat, vi

passioni dominicae sacri , ieiunio

supplicationibus , atque aliis coelestisim placaminibus solenni edicto desti navit : Quibus nulli incolarum, nisi morbo sorte sontico a Legis observantia eximerentur, usque ad vesperam, aut cibum capere, aut profana negotia

tractare, sed soli rei divinae operam dare,& divini Numinis implorare cle mentiam fas esset. Quod institutum, utpine pium te laudabile,sequentibus etiam annis, ad nostra usq; tempora, per omnia pend servatum. Priusquam autem Holima discedi χα nderet Rex,Ordines Regni, id tempo- nibus Re ris illic congregatos, ad se accivit i lu- qn v v culento sermone habito, post menim hin ratas belli suscepti causas, tum aruiemses Pietatu o dei m Deum, amoris

erga Patriam, concoriae, mutaHI animorum e unctionis inter semetinos,

tum speciatim. cles ineos diripianaedo binae, Rerari. Moderatores iri tisiliarium Muticarum Praefectus, Bub- sis muneru, prauatos fa bar g s eius: Faackenbergit ac Nicolai Thiem tuae, o rei miliaru admonens. Hinc dorici legione , quisqἡ Hallii cohor

Qua portans. Amen claudebat Ericus Runingius, alter a Guldenhelmio Hi maritimae Gubernator, cum Caro di Hartu legione, & Axeliorum, Lilii Duva luve, Paternionibus. Quod si classiis tempestate disturbaretur, Rex primum, quo se recolligeret, locum, ad septentrionale Oelandiae promon- flexa ad Ordinum singulos oratione, unde eorum quilibet primaevam trahe rei originem, in quonam incrementa 'eorum & perfectio consisterent, quaeculusq; privilegia, praerogativa, hono

res, dignitas, quod denique ossicium, elegantissime disserebat et Subnexi gravissima paraenesi ad unumquemque lingulatim i ut d sartam, qzam naeti,no de is me solum exornarent, sed ertorium, va Carolinas sub Gotlandia gloriam antis vae tartutu ac fortituanis insulas designaverat, alterum, sicubi Gothicae, hactenus soporatam, nune v sorte opus foret, . sub Bornholmia: ro paulatim resurgentem, fura lucis Nam anchorarum mare hie utrobivis radios per Europam magis, magus. patiens. Cursum autem universim Hs' undentem, quo tingitis, A latius di, Gryphisualdensem, R udamq, insulas seminare ac propagare, manibus ped versus recta dirigere, & grandiora na- bus, nocta dis, eo iterentur. Epilogi loco omnes di singulos valere ju

i in paternae DEI Optimi Maximi tutelae & protectioni pi E commendatum iit : Addita praece votiv1 ex nonagesimo Psalmo , in quorum vis negoti serum exordio ipsi alias etiam familiarissima. Fruitius so , vigia ad quinq; vel septem oro rum

alcitudinem anchoras jacere, minu cula vero, quantum potet,portum iu ire, ac terrae poximarejussa.

uppliea- Quod autem in arduo hoc 1ationes in gni momenti coepto absq; singulari di--cia in vini Numinis favore, Rex in cassum se laboraturum nosset, eo, a DEo pris i- i ova, servis tuis i Impleamur m pium actionum rite facturus, in omni- ne misericordia tua i ta areat ergabus Regnis ac Provinciis suis, praeter servos tuos opus tuum , O gloria tua Urdinarios rei sivinae precibusve con- finis eorum Sit jucunditas PM- , ecratos dies,tres maxime,primum sci- Dei nostri, super nos, ct opus manabis licet quem l trium mensium Julii,Au- no arum confirmet i His peractis

gusti, Septembris, Veneri ψlim, post solenni convivio Ordines a.Rege ex cepti,

55쪽

O BELLI SVEcO GERMANICI

cepti, mensisq; iublatis Vario astatu si ρυ praeterea abcujus momenti Ir pronii scue comiter. habiti, & exinde, d disse; hospitio, annona, pecunia, Ubem

Comitiis disialutis, in sua visq; di- nis, ut ovisse, in re ad hune sumiaii. que diem: In summum adti maris, R . gnu a vecta pro dicium. Neque hoe L stilo, si . Rege in anchori S ad Elsts- contentos, .m ob dis strat undensi cum D 'i' habbitum cum classe jam in procinctu civitas, non modo, ut oportebat, non ai ' Legati a Duce Pomeraniae, ni- juvaretur ab iis, sedis pro derelictaham, ta mirum, Elulippus Horn, citerioris benetur , imo, ut in hostiles manus eo G- si Provinciae Cancellarius, et , ex nobi- ttas deveniret, urge=etura nonnuli silitate adjunctusHenrici Hei de breke, ea opter mae magnis i , iubet eniret ex civico ordine Paulus I rideborn, Se- sumtiam pericissis, incommodu, procinensium Consul; eo ipso'emporis praestito hoc, quod gratias potius merue

articulo advenerunt, propositum im ruti beneficio Pomeranos clam palam is ruptari per Pomeraniasti in hoste mih- m Dos; ut se dirim rextum Urbe M terpellare conati, ac Principis sui no- cer tum 'Tandem, hostibus uu tr mine impense rogadtes. Parceret hac tum non setam ultro c-cessis 1, sed et expiauione tram si e ditionibus a Db- iam armi , commeatu, pronia, erv Iaerias, qui amicitiam cum Rege hae mos vehiculis, carterim necemri , pr LMemas Vis inoiolata, : Ne eo Deilu E- rio opitulatos : Are i emesis extrao e simul Exercitu imperat, io, sedes numero, iteratis vicibus, ct praeterniadi, m Pomeriana, rem extrema meis iopolis mum anno, συο integer Ex rei , Proetones ruina, con titueretur. tus contra usum in Boreo iam missus e. Reti, re- Huic Legatorum propositioni mintolerabiliora autem hae accidere, sponsiim. Rex E vestigio orete max, Ac mox scri- ροώnon modo si per anteha D mam. Plo respondit. Cum ea erit tem am amicitiam, o vicinitatu incia. ruis conuicio, ct hostilium m Germania tym 'Duce Pomeraniae ea uerit, verum e cituum progressius, ut rae, commm etiam, Germanico hesto durante, omni nisi securitatis cauo, necessitas his ob- per Pome Mais expeditione, licet ali- viant i imponeretur, nus am melio- ies a Germ is exterisve audeam in-rijure appellar eposse, quam in Pomerm vitarus, ab timuerit. Ne amicitia, Mannia: mo oris mas Eomeranum minais tuine, ac Miuione eo tincti Principis amne tr Ian habere causas. Id Dm dicio quicquam inissentiret incommodi.cem ordines e, consitiis O actionibus, minimbo tralesundae Jccurrendo, quae hu retro annis contra ipsam agita- gnum Pomeram praestitisse beneficium: ins, i u sivum , ac maris bis diuidi Interventu enim szo effectivim i ut mirmi prauuicium, tu meritos: Prout vaniae, qui Urbem, situ loci Regno soremtim anteactarum documenta te n- apprime commodam, tan am Imper

rur. Nemp ante biennium is delectia toris tum hostis, sibi asserer olueris,

όus Streissi, o te gelii ductu, transrum sua Hinc praesidia deduxerit. His isas initio Anegasse Pomeranos : Mox causis omittere non posset ι in tripos tamdiu de vi, et, donec, re cum Polo- rashmiavias ingrederetur. Si tamennis communicata, hi ad Cassubiae cons ulta aetiamnum melioris consiti posu-nia occurrerint Ubi, rescissis a tergo perest, commisieramine summa errapontibus, ct transitu omni . Pomeranis προ icti mos Religioni. O in mis iiii in es , in tantur ni reduciti anguntias; consortes duci, nec isqvam magis h tit, extrema perpessi, tandem Hlaberen- beum tu; quam ut, Pomen ama aliis tur. Deinde, Vpropinquante Pome- medius in , -- Libertatem re it raui finibus h tili ercitu, cti olem G unguinis Chri inaniofusioni ante mlibus titulis ira etiam mari bastico, em tacur : Adeos Muci is Ordisibus P

jus tutela ab antiqvo Regum Sisciae pM meraniae adhue denserandum concedere. cultarufuerit, in ultante, non consilium Placeatne, conatus suos, qvieos hoc em

fium expetiisse Pomeramos non iis . - o velit, is, per uratiam, juet rasse auxilium. sevis etenientem potius re possit,flui votoprasea vi,consiliu et e

ponte mira Frotinciae viscera recepi ac auxilii ubi are an vero ulteritas, , loca transitu ituminam Vportuna, Horum adhaereresartibus, qui omni eos

mundana,

56쪽

VOLUMEN PRIMUM. 6I

mu Mana, aeter ρ- febritate spo iu- tum, ster acumseant i Hinc enim ipsum 'quoque capturum consessium ; φυοὰ es Oritates ua e r re communi fore,arbitra-. russit. Leratoiu md istud Regis responsum pro- crux . lixo satis scripto Legati replicabant: Admissorum , quorum Pomerant arguebantur, culpam ab his amoliri connixi. Ad primum, scilicet, reponentes : Regiarum copiarum Duces cautionem, quatis Romam Imperii Legi iu requiratur, ravione transi tus Muci praesitisse: Dum vero nihilominus, hoc non attento, is contra quorve faeta, cum

ticuis, actorum Principum ae orinum Impereti, Ni Cr ipse Caesareum militem iu Ariones uas omisissent, cumprimu E, Lectoris tr ndenburgici, exempla Obtentui eraim, quibus culpam velarent; Tum armorum Caesarianonam orentia; ' vorum, m ipso ummae viriuriae curly ferocientium, indetum nec propriu pomeriam viri si ustinere, ne ad retundendum Regis Sisciae, aut aliorum Viri orum, opem perare potuerint . . Regem

vive, ut ipsemet confessu st, yrenuis e Eo immisceri Germanico : mimmdgravi bestialibi fuisse implicatum odi sentum . fissas quoq , Legati hieperstrinXEre 2 Cur plerique ordinam

Tomerania, eontra PrincUu voluntatem, sincientia ad defensitonem arma comparare noluerint. Inter alias: sduod

Cin areu promissis aes cerationibus ut nove vocantu fuerint confisi, tum ' -

e, a resus Caesar m κ πη sum mum Magi fratum, extra casum Religio-Nu, armata manu msurgere, duxerim nefas. Ad tertium regestum. LV ditionem Borussiacam nee is promotam. Duce Orinibus P omeramae, ne ei speiri tamen potuisse : Avic id autem obsidiorum Pomerania ad eam coutulerit conirν Principu ac Orsnum v luntatem ab in As vi extortum; quorum in noxiam ac pernitiem maxime cesserit. Nisi etiam hae militum dedu- Lia ne Pomeraniam sensisse levaminis: Copeis abeuntium Deum altos fucces-

Asse fameli sq:i incriori morsu flus Eamni inflixerint. His ira praemissis, ut Principi Patriaeq; suae Neutralit tem Rex dilargiretur, petebant Lega

ti: Variis ad impetrandam rationibus usi. Ea etenim com s alpeη esse, hos,lem quos Exercitum Pomeraria euce surum . Denegara vero, tum suspicio sinientioni nistrae apud Vicinos gener tum, tum Iopularium assectum Oeneu tam e a Regem imminatam iri. Ee fletum hoc apud alias o egentes esse .m usu: Eomerariam et M. quanto ina Arior, tants ea miseratione in iorem . Ducem O incol- Tomeram , sc/ amenti, quo caesara Micti, religione γ ohiberi ινpartes ad ros ea aem tace. dere. Amicorum is consinoi ολ umresi timem se resa via, e per eoruδε sem dicionem aequius quaeri. Vet in is bH Uperasia, quam Pomerianum, D

ca ccari em posse , Ed commotus: ob varia, quibus regio fiat eat, fruminum riuuba 4 unde beltam bis in ori magis perplexabio impeditiust futurum O. Deniquest arma Reguseta. scede mi, Pomerianos iub praetextu, si insinum ea suum Hexissent, indatum corporu animae . d crimen a

caesare sibi ros : Sm Reais intentioni responderet eventus, Ccariams haud iminas prae fore, o rapinis me ma-Die ad extremam pauperiem reduectum

iri.

Repli eam istam Legatorum Regis it Lex nova declaratione elisit, ad sin- m tu gula respondens. Ini is mani sessi osse '' aris t. Aulias Conis tutiopes aut patiu ber ita nec Aomuni Imperii is in tu permittodo Leges, nec bonisntionerom Polonis initas θ ita interpretanta venire; ut contra Ius Gentium, o iuimmeritum tertii praejudic um extemdia tur. Innoxium transtum apud omnes Gentes semper 'fuisse libertim: Ous . denegationem, Et no humanos jure, is tu Mam belli causam. haberi. Cautionis Asupersisser esui se, Mod Re transitum amice rogaris; issilia rigorem er indemnitatem princitus. Duectores vero regiarum . copiarum non stia spont moratos, sed φr vincialium fuero, donec hostitis Merseritus ararolin aret, det ros. De

sarianum militem in provincων Ilias admiserint, de ea. impraesentiarum, re Lia, necne, fucum, sod i putare :

57쪽

BELLI SVECO GERMANICI

noxii, seu eonducibitis cepissesnt e IV. via autem Pomer m ad defensionem

non metis e accinxerint, nec ulteriorem im aut isti opponere, aut aliorum,q rum intererat, consilium, opemve impi rare voluerint, iam repraecipuum esse;

cujus nomine ob viciniam, ct propriae securitatu ais commossi causa utis rem hendat Regem detrectasse quidem armis immurari Germaniae, sed quamlu, ut procul iusta, nee damno 'si fuerint, nee

emo umento: Postquam aulem,propiora

facta, in Pomen mae meditulta ed fix .rint, quas Metudine veri, rogatus,opem Fomeranis fui. et denegaturus, quam non rotatus dispontaneo mor trabs densibus obtulerit suvantum tacent in ceratimibus insit, cum malo suo experiri, i,hii coni , Ieras credulitatissis ρα- nas luant Immunes ab iudein futuri;

si invocato ivini Numinis auxilis, se Reb ionemn suam, o avitam Germaniae Libertatemfortiter potius tutari manimum indu sent. Sizestitur xegi gentia is periculi contemtus credia rate, fraude, dolonis haec accide rint, neuti iam 'Pomerianos agra i cu'a excusiare: stet mo Onto majus, vindiectam assissimeni in Regi tribuit, quantoservilius suo, ut prae seserant,ommo Magistratui, Coari, in Regis praejud tum,

obligatos se fateantur. Tertio. Utus hemiani Exercitus tra itum,er Borus iacvin expeditionem im dire non potia mi, ast amicorumsus, 'negem ea δε in saltem facere certiorem . mi au

'sis noxius maxime ae damnosus exsi

rit, hosti ponte concesso, Regie duersinnoxium, is quidem rogati, aenegarini. Tandem nultas Rege usis prae nantes R. persine causas, rPomeranis atra-tit aetem grat caretur. Nam ho spr

vincia ultro deces ror, haud risimile videri: Qui autem, dicis causa, dere deret, upossiem Uposset, ex ianimorem geri,nec deposita, quemIcenae gratia Dryam nturus esset, persona,confestim

herituram 8 sevo quispiam, ob versa

in YPomeraniam arma, via aemulatione

accenderetur, Celsinistras conciperet opiniones, id matari non si ea ser-aum venire: Ut vero aut ob pleris inconflantia aut alios incereos bini eous, . cessariam sui, somnis tutelam Rex deponeret, nullius Prudentiae mitioris rationem Aadere, vela mittere m tristitatis Iane beneficium apud ali

Gentes nonnunquam m ui teram, quo, vel concedentium , vel reten, commodo, quotidianam,non are μυ-rientiam . Gut tamen de eo foret, E meramos nultatenus commiseratione dignos; qua dis hostibus tantopere obnoxios Ie profiteantur. Nec existimam

dam, hanc expeditionem suscipi adre,friruendum confiant eos hisce, ita vel maxime tropriae causa securitatis. Pomeransam inmi iam esse pro cis

η, quae hoses, gremio O hospitio exceptos,in Regu,mari set is bataei praejudunum Jovent hae nisis, o adhue foveat: In qua, tanquam incina, nis solum omnia homum consilia, eusa, sed ii etiam

bus ad Regis, Re ris Sisciae oppugnationem pectantibus mstrumentis arma ti: is quam promis occupandum, hostis e media eripiendum, V a bellarum ratio, o subitorum, si guis Sisciae a

lus Regem competat. seCo per hane expeditionem aliqua di cultas, ex una alter e rausa juboriatur, non tam re Gnter Porum caseus experium Regem, infacile jussi re possit; incertam era, MPorum alea': Sperare tamen; eun dem DFum, cujus auxilio hactensior tus multas magnasis ae cultates emcnt verit, mae caui ct intenti xi nequa am defore, sed omnes eis

modi ea in in salutaria Reipublicae ct eos suae consilia vissurum. Si quin

autem incommoda is dum Princeps Orinesve Pomerariae exinis senstiris ut bimet, ut a sua sibi culpa proferita,

merito imputaturos. man am erra haec ita se habeant, nee ustam Pomerarii misericordiam meriti videantur, R gem nihilominus, ut christianam Prime, pem, O Clementiae deditum, non s- se non eorum, ut hactenus sat, Iup/m in Ioram. M oppressorum commiseriario ne summa duci. VCod si itaque

adhuc aequioribus cositas aures praebere, Cr ad propriam liberationem saltem aliqvo usque, operiem suam aridere velini, id pro certo compertu's: Non aditus ulterius gravandumvem',

sed omni potius modo ubi andum. Ut

58쪽

mero certiaue Uliam statuat. nte iam novum trajectum Castellis non ita. in rem praesentem veniatur, eri comm pridem potitus, viam huc straverat. is haud pos . bod vel 'Dux, Velal nec sub Castellorurn patrocinio isthie. iis provincialium ordinum, seu Neu- locorum e censionem facere , ardua . . iralitatem , amicitiam,seu quam- videbatur: Qua seniet facta, ulterior, cunque aliam conjunctionem istinc in lo- Megis progrestus, non nisi validioris,ost ambiturus, litis omni meliori modo aut certe paris Exercitus robore Ustio tantationegratis riparatum. posset. .Sustentandi autem ejusmodi.rr - . .. Ε ercitus, neqi ex ipsa insula, neq;

Hi Qqclaratione Legati convectis aliunde alimentis, spes Cae- .

m tali is dimissi, e statione Elmnabbiens , sarianis aut media supererant. Non. linori ap. Stockholmiam, Regni metropolim, enim Insula, maximam partem deso- relliti versus pergebant. R c vero, aura & lata,ei alendo su sicere; nec commea- tempestὸ te propitiis, altum cum clas- tui subvςhendo, nisi unicus, ad Brania se ingressus est, responsum ipsemet destiamin, trajectus patere: ob Duci laturus , & die festo Johannis. incertas ventorum & maris tempest praeci siris, Anni millesimi, sexcen- tes dubius, insitus; Regiorum quoq; , tesimi, tricesimi, qui erat octavus Ca- naVibus & mari praepol lentium, in-- . lendarumJulii, ad Rudae insulam de- cursui obnoxius,adeoq; intutus. Pro- - ' latus, ingenti comitante tonitrii, subiit Videbat ergo Rui Caesarianos,nume- pDrtum. rosis copiis Rugiam insidentes, prius Q co . Pomeranico Iittori tres praecia' victu destitutum iri, ac suos , quibus intulis, illime insulae, Ducatui Pomeraniae viiij non modo Strales unda, quod a ter- ὰ a. xK praereXuntur : Rupi , Uicdomia, ga, sed & aperto mari undecunque Julinum. Rugia, a reliquis duabus se- abunde subvehi vitae necessaria pot- creta, & tribus lateribus mari aperto erant. Unde in certissimam Rugi e cincta, quarto Stralesundam, & coim brevi potiundae spem erectus . ante tinentem Pomeraniae ora respicit: A quam a Leslaro penitus occupatam o dividitur canali satis amplo. Use- rescisse , ab hac parte.primum inGer-.omiam a ulin'm format lacus,vbe- maniam impetum facere, insulam unire piscatu celebris , a dulci aqvsum. vetriam, exturbatis hostibus, in pote- apore , tins drische Dais vocant I st tem redigere, &, comportato un- i e trium fluminum, Viadri, Uke- diq; commeatu, rebusq; ad alendum rae, Panis, concursu ortus, per.tria Exercitum necessariis,primam hic ve- pariter ostia, Panis, Suevum, & Di- lut belli arcem constituere decreve- venoam, in mare se evergit: Et Use- rat: Inde, data postmodum occasi domia quidem at Pani ac Suevo, Ju- ne, ubi visum soret, in reliquas Iusu- linum a Suevo & Di enoa intercludia has, aut continentem erupturus. et . Inter haec ostia tutissimus Q ia vero Lestaei industria hute inam, Panis portus est; statio , nimirum, Regis intentioni antev erterat,sortuna/xidito quam diximus: ad Rudam: Proximus coeptis suis ab ipsis belli cunabulis ar

huic suevus, sed commoditate tamen ridente, aleam ulterius experiri, Rex sono inferior priori : Divenoa vado- apud se statuit : Proximaci; a Rugia

isa, & navium, vel mediocrium impa- Uscdomia occurrebat, situs opportu- miam notiens. Julinum quoque ponte, quo nitate ad transmittendum in Germa- ctit. Divenoa instrata, continenti jungitur: niam bellum Julino potior. Nec . Usedontia non, nisi haribus, aditur. enim haec lono a Stralesunda,adRu-: F l Has Insulas sub bein exordium dam, celebrem navium stationem , si in Ru- occupare, & pedem illic figere ani- ta: Ubi classis , dc tuto appelli , & an- .gram in- mum Re induxerat, Omniumq; ejus.choris jactis, procellarum secura, naia primam Rusiam collimabat intentis. litem iam commodissimὸ in terram Rugia etenim. Strales undae proxima. exponere posset. Hanc ergo statio-QGe Civitas Regis partibus addicta, nem, ut diximus, cum universa classe & velut commeatus ovoddam penua- Rex ingressus, navibus, quantum p numerat. Jamq; Le laeus, Urbis Prae- te, littoria dinotis, sine mor e cen- sectus, Caesarianorum ad veterem ac sum fieri imperavit.

s li

59쪽

tamenta.

Ubi a curiositis observatum: Hoc tuseiiq; dcquam validus tandem foret, ranni tempore, ante seculius, proxime hau reformidarent. elapsum,protestantes glectores,Prin- Alexander autem Lestaeus, simul Lm icipes, ac ordines Romani Imperii, cic regia classis ad Rudam appulisse RUtiq; doctrinae suae capita, Carolo, Quinto comperta est, cum propria Legione, s ejus nominis, Imperatori, in Comitiis' ac res duis sex allii, tum quatuor Ja- Augustanis exhibuisse. Cuiu rei me- cobi Di alii, Tribunorum, cohorti- moriam posteri, eadem ipsa die, qua bus, mandatu Regis, naves ad id prae-

regius Exercitus maximam partem in paratas 4nscςndens, Panimundam re-tcrram expositus, per omnem Germa- migio Veloq; pergebat. Vbi regioniam recolere de eliensi. Exercitui se unxit: Eq, ite Stralesun-r g m Rex autem, simul ut terram teti- dςfisi, quem& ipsum Rex evocarat, y' ι ξ git, in genua provolutus, ab oratione terra aliquantisper, ad usq; ripamia ' '' expeditioneri orsus sertur: Applau- Usedothiae oppositam, proeedente. dentibus devotioni, & pene illacry- Unde hic quoque pontonibus & navi-mantibus, qui circumsteterant, a Xer- giis in insulam transvectus. citus Ducibus. Quos ad similem ille Sub istud belli exordium cibatus Regii impietatem ex animo hortabatur, addi- commeatusque aliquantulum in arcto xςr prima

' ris memoratu dignis verbis: Us plus. esse : Alimentis, quae Rex in classem disi xii '

Irecum,eopsussu es umore; nec arm congesserat, longa navigallanis moramis araris advictoriampugnari,acpre- penissime absumtis. Verum hunc de-

cibus. femina ReY animi alaeritate abunde Tum pro- inia vero non injuria metus erat, supplere, tamiactis exemploq; suo iavidentia ne Caesariasii, in hostis appulsum in- omnibus laboribus strenue praeeundo, di istduli, tenti, Regios, sub primam exscenso- quam verbis ad brevem patientiam senem, raros & incompostos aggrede- milites adhortando: In memoriam ij

μ'itast rentur, deo is milite ad terram expo- lis revocans. Bestam hoc Hon moranendo magna cautione Rex usus est. xendere adfjum, Regnora vesiorum

Omnium enim primum, proximo ad. commodum, sed secum quoque trahere mare istiori, quod grandioribus to Vicinorum, 'i, eade- sacra professi, mentis e classe, suis tutum, infestu' subi cibostium uo gemerent, Libera-

hosti reddere poterat, insistens, Re- tionem: Cui fortiter incumberent,ta' ductum occupabat, a Danicae impres- de oppressi eligionis consortibus,quamusonis, Anno millesimo,sexcentennio, Rego is Regno S crae optime meritu- vicesimo, octavo factie,tempore semi- ros, apud toferos quoque immortalem rutum,praesidiove destitutum: Milite Nominis gloriam adeptiirbs. Ne re-

exposito quoq; pro se, id quod pote- rentur fraesentem aggredi hos B, urn

rat quisq,ac valebat,vallumjacere ju m ct in ostium es Eundem enim esse, so. Mox post stativa haec in littore aut e Mem certae monetae, cui S e-

subitario opere munita, pagus haud xum amno Di Bormsa jamsa inuerint ; rocul dissitus a Panis omo seu ore qω animosi orum is strue robur tunc, animund in indigitari promotis eo cum misso uo, fuerit expertus. se 'L operarum sedulitate munitionibus, dem forti is inde Ga eorum opera, aintra castra redeptus: & agger circum- Polonis non ob ante, odhic sta ub- circa excitatu : Cui certo intervallo sidio Generit, sexennes inducias, hones is Reductus aliquot astructi, machinaeque cotidicionibus, coUE sum : Nec dii δε- legionariae: raptim e citisse deductae, re, modos s animos seret aren , ἡσ- qua commodissime visum, hinc inde vos1suos in traesens aeq.e monderent impositae. Pari quoq; passu Regii' sitatam, quin tuta o e a fida Pax, munimentum, trans Panim in conti- activae, Reg fumet sub ram secur . nenti terra uvido ac palustri loco si- rati consuleretur, is VP cini, Retagionis

tum, sed ab hoste desertum, reparave- necessitudine unciti, re is erentur in i rant, & cippis, e trinsecus praeacuto tegrum, ab eodem hoste extorqueri po

multiplici serro horrentibus, undiq; t. Ulut vero di caltates ρ dum tacinxerant, brevique utrotavis adeo se misso se obficiant ,'nta propterea istico Miuulerant : Ut impetum hostis,quan- dsondendum animum. Meminissent

60쪽

um tirones esse, Me heri . nussius te cum quo Roxo aeriae. non, MN ex ann tius m miluom ascitos . i, rebus rum inducia, e mi) tam ratione fet tofandusque et a Iuremus, vacil- ius, Dram intentionis nutatim ac La π cante Se Ceteranos , minui te, aio areae reperiri de tantia. tres sorte exercitos, ct, alternante id quod malo suo edoctusscriba , ut batia reru/ue icissitudine,bonum tamve - hi iuria ipse prospiciendum fuerit, selius expertos, ad 3Te inter ad ers nimia, quam in Pomer uxor axtehuc ne- impiata os, ac myciora perum . Su- am cottaraxat, fiducia denuo ν-. rarent tantum os marentse ad nos AD ,is eundem, in que aHE G primas fortunae Leniamina Patientiae perarat, scopulum, ecunda et rce obhaer Icuto, re Ua cura omni in Regem re- mel. Nams P mera os non mo b Aure cca captato opportuno. tempor ac biennium, m otioo, nec precum nec commoda occasione contra hostem ictu- lationibus ustu attentu, m Polo i mrum, biosius 'ermaniae spoliis ivitem : gratiam, innoxium trian tum ab initio exuviae, se 'id Dunc paterentur νυν-o ore denega, mem tamen, ν incommodorum, abunde es em com n- terito qnno, intexro Exercisai, contra ' D. . ., in ii. , . - . . sium te denti, hau ra-

. . . His & similibus verbis erecti mi- vatim concesserint , armisi i per com- lites ad omnia paratos Sc obsequentes meatu, pecunia, et rectura, eqGu, c Irris

se praestitere : Cunctis dissicultatibus belli instrῶmentu pro et DP instructo aequo animo superatis,nil inagis, quam Verum etiam, cum in me tandem ter- primo quoq; tempore recta ad hostem mitterecur, Iamriu detinu se: dum E uit 'inmixerin Voti, babentes. oni, core Iis in hunei nem eost y ὰ EDu- 'ixdum autem Germaniae confi- fonte occurrerent. Troumcisob mba Rex ingre,ius erat,quando Ducem terim Pomeriani potuinterrutos Λ- Om erat . ituris compe lare visum, ies, terga ob dentibus: in o ut com a vi ita ici BV 4ς um rς b nim, qVod Le ct v omnibus prorsum rsum ean-gat' iudederat, argumenti: Expli- di interes od abendi. vis imponer catis ordine causis; quae, cum ainvi in- tu e amicitiis iuracuere, tum in I omeramam impetum Pomeranas luctibuero, si xon commoue dare compulerant. Nimirum facere Regem 'instantis pericuB, G, tyfundensium latrocinio me usi pto, I pari loco Dia re cum Polon : Atrian tutem hunc cura tot respectus aen- tum, aut utru parti concedere, aut δε-itopraeterireto unice at praebuisse cau- negarentri e . Nec tamen eas armasae, cur hic te eret: Angustias, ovibus in v ius Principis, nedum os Pom i premebatur, hose longius fumoto, / i e mesubitorum, a multis retri Iaxaturus. I ue eo magiae taviam unmspeculiari amicitiae fui thris

merania ris ac tunis, Io, sereat ni, 'ut ambiguum redi 'int , num amicitiae Midporro, auisecuritatis securitatem, velut unicum optino R indirim D po iceri posset. Hostem gemitaque duxisse operae pretium Du-

enim ultro in regionis viis cera, potiori- cem de eo reddere certiorem; ntim orsari

bus, trans o fAMinam opportunis, malo huic albuod reperi ipοs I in locu traditis, receptum, hospitiis, com- Humὶ Et modo Dux de amicitia iura smea tu, pecunia, omnibusa necessariis, Martis, tectis imp erum construanssis debua. ratione carue et, vicissim in eo,

Les missius propriis arcuisse urer si nullos, eminus arma ostentantes, nec

aut Aegis implorasse opem, sub Have; propius accedere ausos, hostis haud et I a conspiciebatur, I ais, vix ullum, aut

i et initati necessitudine unctum, certe paucos in omni insula superesse, mineritispraemonuis periculi. GDe- Rex per exploratores compererat, id-Wus, Pomeramiam cum loniae Regno circo munimentum, quod , in insula

pat muni. metitum

Regione o a

SEARCH

MENU NAVIGATION