장음표시 사용
81쪽
vi di impari civibus coe p Risi cendis praesidio tenebatur, consilium
astu i Re san non iuerat sine fluctu mihi,oau' aurum: Nisi Caesariani , incolarum,
cunt. animis Buctuantium, inclinationi a tevertentes, praecidissent astutia sua, quicquam contra se moliendi occasi nem. Validum enim equitum agmen,
ductu Laurentii Hostarchii, ,r ria buni, quasi Urbem solummodo transiturum, misere: Credulis civibusper- . facile assentientibus , hoc tamen pacto,ut turmatim,nim toto simul agmine recepti, transmitterentur. Vix autem prima turma portam ingressa.
erat, cum illico gradum sistit: Reliqui, tota mole incumbentes, aditumattonitis civibus initio extorquent i mox uterius progressi, catenis & repagulis transversariis, quibus plateae communiebantur, restactis, Urbe omnino. Potiuntur. Inde arma statim civibus erepta, & miles adeo copiosus per domos singulas distributus: Ut, etiamsi voluntas haud defuisset, multas tamen aliquid tentandi, aut regio Edicto obtemperandi nulla relinqueretur, sed Caesariani, vel invitis civibus, pro lubitu in Urbe dominarentur. Eos . Quonimenormisticentia rutuno cliensu contextu id hie inseramus &insati ininde iv, bilis libido in miseros cives, cum ex ist in )ὴς uem eorundem pauperie ac perni P 0xςβM 'e , adeo grassata est : Ut Magistra-Hulifil rus Urbis , nullum uspiam precibus dium in- suppliciisve locum superesse ce
Mrposita. nens , me omni humanorum auxiliorum deposita, ad Deum , tanquam anchoram vere facram, confugeret , solenni apud Caesareae militiae Praesectum, Halaseidium, protestatione interposita. Se interitu tot is Horum hominum, eris his vexationibuι M incitas is desperationem Nigerem r, maxime tot viduarem, orphanorum, sonum , morbis decumbentium, O mor bundorum , apud T EUM immortalem excusatum fore, ius imputaturum 'ε tacos summus uti cordium scrutator, ac Luminarum actioni censer, cita hujus, seu criminis reos nosset. Tragica Memoratu autem dignum accis Hai l- dit: Dictum Harefeldium, ripa dii mini. pertati cumprimis praedurusi se pra
buerat, pos dies non ita multos, aJ pomo v meiero , homine literato, T cujus socrum , hospitium apud eam 1ortitus, inhumaniter satis tractabat dum hic ad solitarium, ceu familiaris , in cubiculum facile intromittitur, impulsa in cervicem de improviso securi, trucidatum, capite truncari. Q AVarmferus Judithae exemplo an mum ad facinus obdurarat: Primem nominis hujus literam , praenomini suo, & priorem Holofernis HatrieIdio applicans. Repertae Woq, apud
illum,cum vinculis manciparctur,preces, quas Iudithain simili actu fudisse legitur: inflexae tamen paululum, Min ipsuin, Urbemq, Rostocluensem , nec non Hat2feldium adaptatae. Qv
etiam mane, antequam facinus pro concepto animi proposito aggrederetur , velut magni momenti negotium,
quod DEI gloriam & totiua pro inciae
salutem concerneret, publicis Emi
siae precibus idipsum ad .piritus Sau- .cti commendatum sit. Sed missum isthoc facimus, liborum de eo Lectori relinquentes judicium: Interim, licet mense Januario, proxime sequentis anni demum acciti derit , animo anteire, & raram , nec notatu indignam rem hoc loco, data Occasione, interserere lubuit. Contius vero, ut a diverticulo.in s ei iuviam redeamus,audita Resis in Mega-
polim expeditione, Savellio Duci,qui ὀάζοῦ ω
liis locis curabat, Legiones nonnultra eiusubsidio miserat: Quibus, & aliis, quae ex vicinis praesidiis conflarat, copiis , equitatu maxime, trium millium aesti- .mato, subnixus ill inter Rostochium '& Ribniciam, castra, aeteriori irruptioni praecavendae metatus, Regi se oppositum ibat.
Brandenburgico Legatus, Neutr ii buisti,tatis quam vocanto sive ut, cum dis Nevitaibcionibus suis, neutri belligerantium talenta parti addictus , belli incommodis ambiti utrinq; eximeretur, pro Domino suo satagens, ad Regem comparuit. Quanham autem Rex animo dui cu haud satis prospicere:t, qua ratione ''
hoc rerum statu isti benefie loeus
foret Marcilia quippe Fit limum pro si hostis domiqyium G t , & sodes, cujus
82쪽
ei ii ii'diis bellum pro tempore pD tissmdm gerebatur: Haud tamen ab LI s postulato abhorresse, sed eidem
ruam lubentissime assensurum, respon
sere Bitra innoxiis, θ' neutro propem Antis Neutristatu cocelios reperis
tuis . Legem ut finem duplex eidem υ a. qvitrum utramlibet iugrederetur, proposita, Aur enim Regi, non fuissae Mini, loca, quae possidere ejusfuteresset, in manus tra enda , Exercitui regio paria exsisenda tributu, diribitoria militer eoncedenda, comm Iuss tantum , fontum host , praebendum: Amt hostem exiges dum munimentis , Urs, . ius oeu, transit iuretuum opportunis,
nec ipsi minus , ac Regi, praecidendas
omnes annon , contributionum, hibernoruis, diribitoriorum commoditates.
Hoc responso dimissus Electoris Brande liburgici Legatus. Rex vero, hostis objectu, exiguam malorum prin gressitum spem illic locorum supere te cernen ', Stralesundam revertebatim: Iohanni Baniterio summa rei miselitariς ad Megapo eos fines cura, speciali vero . praesidii Ribnicen iis Melchiori, richbomi O , Tribuno , ω-
libi ad ri. Eo ipso pene moment 'quo Rex e Pomerania in Megapolim' impressionem fecerat, a diversa pro vinciae . parte ad Albim turbae quoq;
exortae, hosti a tergo non meditic rem incusserunt metum: Quarum primam scaturiginem altius indagare , operae pretium fuerit. Tumies. Imces Megapoleos, pro tempo-m partim re exules, in conventu, Ratisbonae iducibus habito, calamitatem suam, qVae omni-
VPQ bus fortunis illos exuerat, ad Caesarem& Imperii Electores queribundi detulerant , spes4; iis fuerat injecta : Interventu Electorum , qui, ive eorum' gratia, sive Fridiandiae Ducis odio,
hujus causae satagere videbantur , in pristinum statum repositum iri.' Pr testantes ergo Imperii Electores , Principes , Ordines, Religionis nexu ipsi juncti, tutissimum omnium arbi- trari: Ne adhucdum, consilia sua praecipitando, Regii Sueciae amicos palim prosessi , abruptum ingrederen-
tur armorum ac facti iter. Di sim larent potius aliquantulium,& patien-riam praestarent. Sinerent Suecos ferro ac armis cum Caesare digladiari, ipsi argumenta, verba, preces interv caerent, certi: Utraq; hae vi, simul es feaeius ac facilius illis consultum iri,
quam alterutra varum; sis, nimirum,
amicabili via penitus relicta , uni
ce ad armorum recurrerent extremitates. . .
leos haud gravatim acquiescentes, arma adventis Caesarem palais haudqvaqvam induerant, dom, de exitu Rati bonensis conventus, & quidnam Caesare Electores ipsorum causa e sent impetraturi, certo constaret; hac
fiducia : Istis ipsis Electoribus, Prinrcipibus, ordinibus, Ut ne in Regis
partes tran scent, connil erant, hoc modo satisfactum, animos corum, per
specta summa rei iniquitato quod ne nunc qui 'in , post habitam tamdist
patientiam , . bonis' restituerentur,)causae suae conciliatum, &ad suppetias serio, omnibus viribus sehendas', eo magis permotum iri. Spe autem, restitutionis, quae a Ratisbona alluxerat, successu temporiis magis, magis li recedente, & senti m evanescente, haud consultum Ducibus visum : Fallaces & fatuos hos ignes diutius sectando, a Rege omnino' segregari , promteq; pollicentem auxilia repulsae indignitate offendero. Quin potitus cla indestino rius partes amplexi, qVia non pauci, nec infimae notae militares Duces, ad conscribendum pars etiam propriis sumtibus
militem, operam suam passim ultro offerebant, id modo, ut, missis dipi matibus, nomen suum, tanquam velum rei tegendae aptum, novis his de lectibus comes aret, a Rege posti laverant; corrasis in hunc usum undisequeversiim pecuniis:.Ne, quod pro movendae Regis intentioni, te, huic annexae, restitutioni suae iacere qui qVam, quantum in ipsis an licto hoc rei . domesticae statu erat , elam intermisisse arguereutur. Inter alia,
cum Tribuno Hatet idio , ejus, qui Lubecensium militiae praeerat, Tri buni, Hattaeldio cognatione juncti ,
83쪽
interventu, tractatus ultro citroq; commeaverat , de deserendo Caesarem, & ad Regem transeundo. Jamque ficta , transacta penissime omnia: HMaseldio, militem nonnullum, ad quem pro Caesare cogendum sexJoachimicorum millia expenderat, iis
transdere, & in delectibus habetistis
exitus signo habitum: Nec tristi & infausto omini par defuit eventus- . .
Quod enim Caesaris, qui in Po-- , v merama & Mega poli curabat, miles, cum Rege inificatus, alibi satis distioneretur, P p pcnhemius emicantem hanc flammam, antequam in rapidum incendium adolesceret , maturE re-
continuare , ingentem ii Pecuniae insuper summam mutuo dare, pollicito. Quod ut faceret , spe praetensi in Clempenoam, Pomerariae praefecturam , crediti recuperaadi, velut eis- caci ad attrahendum ejus atrimum illicio, inest batur. Pitam a Sed, Hat Eseldio a pactis resilien- Saxoniae te, Dustraneum id quidem consilium inseriolis erat; non dicti tamen Duces a propo-Duς - sto colligendi militis abstitere : Cui percommodum accidit , quod Franciscus Carolus, Saxoniae leti rioris Dux, a Falchen bergio, Hamburgum transeunte, inductus, nomen suum regiissipendiis daret, & ad constresandas, Regis auspicio, copias nonnullas summa vi propalam accingeretur. Hujus
etenim nomine copatus suos conVelare, & militem ejus velut ductu congregare placuit. Is ergo, Vergente ad finem Septembri, Oppida & arces, Bostren burgum , Leoburgum , Neo-husium, ad A lbim sita, milite aliquo, partim suo, partim Ducum Mcgapiniensium, inlidebat. In lupo Ipsis nonis Octobris, comperta, tamen ex sexaginta Caesarianos equites pecuniae ordio; summam non contemnendam, sex, nimirum, pix s minus, Joachimico millia, ad alterum militare Lubecam prae-tςr, deducturos Gustroviam, Dux Saxoniae, misso paris numeri equite totidemq; siclopetariis, hostem cumpraeda
intercipere animu induxerat. Abeunt
illi, & in pagum, quo Caesariani hospitari serebantur, tribus locis noctu i ruunt: Sed, dum aliquanto serius veni Mnt, hoste jam elapso, inter novitios milites & adhuc inconditos , errore
tenebrarum, tumultus orituri armaq:,
in hostem destinata, in propriunx exitium stringuntur. Quibus Beri ardus a Suerin, equitum Magister imprudenter cadit; famulus quoq; cujusdam centurionis, sciopeto pulveris nitrati vi dirupto , vita mulctatur.
c d infelix principium pro infelicis
stinguendam suscepit. Hujus autem adventu territus Saxoniae Dux , Boi-tZenburgo& Leo burgo, quibus contra ingruentem hostem defendendispar neutiquam erat, relictis, solum
Neoli usium , quantum sat videbatur, firmatum retinuit: Cum retinuis copiolis Ratae burgum, selitris sui natum oris, A ugusti, sedem, se recipiens. . Et oppidum quidem, noctu de improviso adortus, levi negorio, nec nisi
quatuor civium caede, occupabati. Ar'ce tamen a statre exclusus; unde sequentis infortunii origo. Primus in eum movit Rei nacke- SHoniae rus Tribunus; Tramisso cum nonnullis inseri
copiis ad Leoburgum Albi: Id quod Dux Ra eo proclivius erat, . quia Dux ponto- ῆς xl nes & navigia, ex ultrata Luneburgen- ' φ' sis agri ripa in citeriorem traducta, & -is: contracta, illaesa illic deseruorat. Vix
autem nuncium de trajectuReinack ri, Centurionis, Neohusii cum scio- petariis sexaginta servantis, aures per- - .culerat, quando arce, utut firmo satis vallo, & fossato aquae pleno circumdata, medii 4, in paludibus sita, pene bis
duo ante, quam hostis proximaret, inani sormidine mentis simul & loci statu dejectus , excessit. Rei nackerum Pappenhemius e vestigio cum majore militum robore secutus, diem.
nocte mq; integras Continuato uno tra-
ctu iti re, RatZeburgum versus recta fradum maturabat. Adeo improvi- sus Duci Saxoniae superveniens; ut prius, advenisse hostem, quam advenire, hic sentiret: Ambstellio, supremo sub legione equestri excubiarum iCaesaris partibus Praesecto, in hospitia Maam equitum, qui, hostium securi, in pagis Rataeburgo vicinis sparsim.
divertebantur, irru te; caesis cum .
uno equitum Magistro Stet nichen vocabaturo nonnullis, reliquos fuga elapsos ad ipsas usi RatZeburgi portat persequent .
84쪽
eingitur ; dc hinc sublicio ponte, tre- sequi. Interim exigua cymba per l, eentospassus longo, aditur, illinc ar- cum subducendi se periculum 'faeere coexiguased munita satis,protegitur: Franciscus Carolus Dux ; sed irrito
Ut, qui ingressunt hic quaerat, arcem conatu ; Hoc enim animadverso, ab transgredi, &aut penitus in potesta- arce gradioribus machinis, & ex utram te, aut amicam saltem habere opor- ripa frequentibus longiorum tuborum
eat. fulminibus in eum detonari ; ipsique Et sind Augustus Dux statri, ne- nautae, qvi cymbam dirigebat, globominem recepturum in arcem, sed ad- caput ab humeris revelli. Quare hae versu ,qvhmcunq: defensurum,repro- tempestate ad terram retro actus ne sine tertur: Pappenhemius nihilo- cessitate submittere cervicem, & una minus, seu secus lare nosset, seu spera- cum milite suo, ad trecentin pediteriret, non attόnta loci opportunitate,& & centum sexaginta eqVites, vappen- adituum dissicustate, alacriter, hostem hemii arbitrio se dedere: Caesaris ta- in his claustris oppugnatum,pergebat. men & Ducis Bavariae nomine, mortis Diviserat autem copias in duo agmina. & perpetuae captivitatis metu ab eo- Ita ut Reinac rus, statione ultra i , dem exsolutus. cum cum suis sumta, pontem observa- Hoc modo flamma, quae vixdum ret; cui pulveris nitrati nonnihil,quod extulerat caput,in fumum abiit, kno-Duci, Francisco Carolo, Lubeca eo va ad Albim Regiorum, quiqς Regiis ipso momento a Ducibus Megapoleos adhaerebant, diribitoria in nihilum r-
submittebatur, in manus venit: Ipse cidero. vero, cum Tribuno a Salis, ad arcem, Adversus Duceε Megapoleos auia Lubem ubi alter in opsidum aditus,castris po- tem, quorum intentio hoc, qui accide P0ς 'stis, Ducem Saxoniae medium inclu- rat,casu, maxime ob interceptum puta kμt 'g' deret, omnemq; elabendi rimam prae- Verem nitratum, qVem proprio verta- suri4 'iu eluderet aufugere forsen tentanti . bulo submiserant, parum aberat, quin multum Mox, Caesaris nomine, in arcem cum palam erumperet, Lubecensis plebes insensi.
milite recipi ab Augusto Duce postu- ea de causa adeo exarsit animis: Ut in laus, quod volebat, sine mora obtinu- Urbe diutius tuto hospitari, pene di di: Praeter quidem Francisci Caroli fiderent, idq, ad Regem queribundi opinioneri e captivitate libera- deferrent. Qui eastropter navis, ad
tus, ob id postmodum fratri, tanquam Travem indam excubantis, praefecto captivitatis tuae auctori, damni, quod mandata dedit: inbecedere compul- . fecerat, & impensarum ratione, non sis praesto esset, & receptos aliorsum mediocris si mae, nimirum; duodecia in tutiora transportaret loca. Quanes mille Ioachimicomihi, dicam im- quam, ira Lubecensium temporis tra- pegit. ctu defervescente, sollicitudine post Patefacto ita ab hac parte in Use modum hac non fuerit opus.
Tribuno, Barone Grottano, in oppi- 22. Rex interea temporis 2 et '
dum summa vi impressionem impera- Stralelandae commorabatur : Ubi arcibi, bre: Franciscus vero Carolus, Dux, seniori Hassiae Landgravia, ejusq; duo- i oeinta huic sustinendae imparatus, misso pris bus sitis, Gulielmo ac Hermanno, quFruniamo ad Datrem tubicine, colloquium utriq; a consiliis,Hermannus oIssiuς, ejusdem flagitatum iri. Sed hoc ab tanquam Legatus, appulit: Impetra- eo respons referre: Arcem Caesari in ta, nono Calendarum Novemuris, a manus jam traditam,cum cujus Ducto- Rege audientia, Principum suorum,libus Francisco Carolo, Duci,tractan-' & totius Hassiae miserias, calamitates dum foret ; ipsi non esse, cur cum sta- Ve, quibus premerentur, lata exploire colloqueretur. Sic dimissus tubi- cans. Imprimis autem, & in speeio ;cen, a Duce statim remissus, de armo- . quod C mensi huic Lam rinisomum rum induciis sblicitare Pappenhemi- Drpi integer principatus, ct alia non-um : Nec nisi perbreves tamen, & ad nusta nobi s ma territorii membra erephorae quadrantem, quousq; , non diu- tam residuum veris inferioris Has ae binitus, militum cohiberetur impetus,co lorum O , inde depiuentium, malorum
85쪽
1rem, proveha aetate ais canitie veηe- conditioni s, qyibus hoc temportarandum, Matremis ac oratres δεμυη- conclusiimi mense M o proxime se iani mediis desiluatur. Adi aec Pom quentis Anni, spandoae repetitum, rificios castris is munitioribus is ae Uerbenae, Augusto demum mense adhuc fossideant La gravis, elam pa- cum ipso Landgravio, Gulielmo, con-
rat, diutum octo annorum mora, crua ... - . . T
O Ciu, qtibus commeatus de volo insem Pumerania & Megapoli a idu' , ad hibit, a triposset,lenus M inter clusis ac obseru- Sedinum, absenta Rege, levibus, s seditiori Hasce ρb uiam is quia nutum stequentibus, nec incruentis, placitis certatui
ordinarium restitutionis aut conserva- partes inter te velitau .: Auernant' sionis remedium superesse viderent H-- per vi es, fortuna, & clade,inquc huc sae Principes, 'later cum lib. r , coris, launc. illuc incumbent 1. ' manu, ore interse consent se, de quere'. Inter alia, decimo quinto Calen- ωjDis ad Regem,. ut dignitate. ooporeu- darum Octobri ,dum matutinis preci tiaJummopere suspiciendum, itauera in bus Regii in castris vacant, roes Muracamου necestudine coabundum, deferendi , d triginta, vel qu draginta, vicinum
auxiliose ope0uidem, quem ivm Sedinopagitim aggressi,iubre=ς cu' t. Maxi oppressae verae Ecclesiae desise bitorisvivi prope abstabat,obtutu, natum SM ιorem ac de sevirem quo- cus omne abcgerunto inam indigii . sisnt, imploranda. Miseraretur erg4 etatem Carbergius, summus vigiliaram Egorum, Fatri , in extremo agone iam lab Legiope equestri Rraeis. Ius, dum constitutae vicem, eos cogitationes , excubias illic habet, non fesens, & cucumprimis intenderet: FOModo in ar- quadraginta circiter equitibus Croactum rerim Castra is Urbes, Cia H tas, praedam illis e tortum, minus cir-. Orgenhemum, eo ervari, Move, M- cumspecte insecutus, in sidias ab hastelum hunc dudum inhianti,ssceribus eri, ad pagum, inoegrum milliare Sedinopipossent λ Porro, ne cum qisqvam Ta- dissitum,strums incidit : Subito i, cu
cem Rex iniret Ni, aut iisdem paritis cumventus, amissis decem suorum,qua pacificatoriis, aut regiis amis, Lant in cersamine ceciderant, dc undecim,
kr uis inflatum, qzo ante Bosemicas se qui capti, cum reliquis yia periculo se Palatinas turbas exstiterant, reposti, eripuit. Eete ingenti, quod passi erarit, damno ' Hanc jacturam ulturus Horialas, totaliter iis foret tisfactum . nocte, quae secuta est, centum, e Livor ' o-d Rex Suςciae utut praecase adeo ad nis & curiandi s selectos,.equites, ver- 'missus . hoc, illudve obstringi, periculosae plz- siis loca, ubi hostem pabulatum ire no-
rit,&scenum aleae initio ducerer,re tamen Dost verat, emittebat: Qui deprehensum diis'n ς ni ture pensitatae: quinto Iritum No- male mulctarunt, &, uiua quin M
-vembris benigne respondit: Si Lani gint trucidatis, totidem captivosculi graecii colutis omnibus mediis ac viribus opinia praeda in castra reduxere , suis, oneri una succedere, 'foedus cum Alia quoque Regiorum inani ,Paseipso iungere haud abnuerentisse inpi Walcum versiis, vias & campos explo- uestionem stitur ae clientelam sos rec ratum ire jussa, in tripliata e Sparrianapturum Nec mora: Cum Legato de Legione equites, quos signifer,nescio certis foederis articulis,quos Principes quis, ducebat, impegit: Quorum duo io si ratiliabςrent, conmentum. χῖ, decim cum Decano quodam capti, re Regis manu ac sigillo confirmati, Lo-' diri maximam partem caesi ; Signife- to, ad c inciliet idam relationi. ejus ro,&nonnullis vulneratis Lokenit amIdem traditi, & hoc modo ςonelusa pernicitatemvorum evadentibus . . in eventu i foederatio a Legato econ- . . Ad haec Meae sociae, pri quam Cost eo adhuc
86쪽
adhuc ad Megapoleos fines, ut enar- & in Regis verba, non secili ac miles ravimus, impetum daret, Colbergam, aere merens , adacti, pedites accesse- ulterioris Pomeraniae Urbem, lenta re: Vagabundis Caesarianorum excuse obsidione minus ein jusserat. sionibus frenum injecturi. Colbergam Caesariani,valido ve- Sedente in hunc modum ad Col- . teranorum praesidiamunitam, tenaci- bergam regio milite , incendium, in- iter servare decreverant : Hic enim curia cujusdam equisonis intra Urbem unicus ad Pomeraniae littora portus ortum, partem pene ejus nobiliorem
illis superabat, & quidem in meditul- corripuit, & lata evagatus stragem de-lio ulterioris provinciae situs ; unde in dit ingentem : Ad centum octoginta
universam circumgectam planitiem , duabus aedibus in cinerem redactis.
excursionibus, longe lateq; grassar. Decimo Calendarum Octobris, licebat. Prout paulo ante, quam mise regio Campiductori, Hornio, ad Seles regius circumfunderetur quod dinum referebatur: Hostem duas ca-
etiam rem forsan non parum matur taphractorunt e Ferdita di de Capuavio circiter nongenti Urbe egressi, legione alas, ducentos Croatu , MI reptoam, ad Regam oppidum, tu- centum viginti dracones e castris Ga multuario assultu tentarant , dc inde, censibus destinasse Colbergam; Con- . tum regiorum militum, quorum pauci tu, caesarei Campiductoris impςdi-- illic divertebantur, tum ipsorum ci- mentis, ut putabatur, inde ducendis. vium forti opera cum clade rejecti,va- QVapropter, ne Sperreuverius, qui, stitatem ad aliquot milliaria circum- id temporis, illic locorum curabat, tulerant: Praeda omni, & pecore ar- damnum aliquod pateretur, Ustarium mentove imprimis, quocunq, irent, proribunum, cum trecentis equiti-Colbergam secum abducta. Nec mi- bus& nonnullis draconibus cui Halnus Regis , ἰn potestatem redigere lii Tribuni turmae ad Golnoam , &Colbergam, quam hostis, in potestate Gryphenbergam se aggregare juste
retinere, intererat: Quippe quae oc- eodem praepropere misit: Caesaria-cupata de unive so littore maris bal- norum conatibus junctim obviam itu- .
tici, qua Pomerania se extendit, imo ros. Hi vero post adventum Regio-
totius provinciae ulterioris possessio- rum cognitum versojam ad Schiselbene securum redderet. num irinere , & circuitu per novam. Licet autem ulterioris Pomer Marchiam facto, in castra ad Garciumniae, & dioeceseos Caminensis Ordi- viam retro legerant: Quare dictus prones, praeter subsidia, in menses singu- Tribunus pariter Sedinum reversustos conferre promissa , de non con- est. Ne nullum tamen omnino ope- temnendo eorundem auctario spem rae pretium faceret, Piritgam & Gry-
facerent , modo Rex Colbergam Vi phenhagam usq; populabundus ex- aggredi, dc hac eos molestia liberare, currens, non paucis hostium interem- annueret: Providebat hic tamen,bel- tis, quadraginta sex captivos secumli calculo bene posito, locum satis ει- reduxit. mum, viris j i& armis instructissimum, Tertio Nonarum Octobris, acri Ata ianon sine ingenti sanguinis hominum- certamine Regiorum pars cum hoste sedinumvejactura expuunatum iri. Itaq; pro conflixere, sequenti occasione illecti . conssimi
comperto habenti, Urbem annona Hornius, certo exploraturus, num lio Regii la-
non adeo abundare,ut praesidio, quod stis e castris Garcensibus militum quid numerosum satis , victus ad longum in Megapolim ablegasset, Tribunum tempus suppeteret, munitionibus Ur- Danliosum, ipsummet huic rei se onbis, viribusq; ac virtuti propugnato- ferentem, Pencunum, ubi loci Caes rum lentitudine quadam' illudere, riani plerumq; pabulabantur, ad inquam impetu in eos ferri, potius via tercipiendos nonnullos miserat. Hic sunt: Sperreuterio primum Tribuno, nactus, quod quaerebat, dum viam recum nonnullis copiis, eodem ablega- metitur, ad sesquimilliare 1 Seditio into. Quibus ducenti equites, & mille, sexaginta vel Octoginta Croatas inci-
in Co linensi districtu e provinciali- dit: civi, impetu in pagos, Brunnambus delecti, sub certa sina distributi ac 'Voltschendorsium, facto, pecus . inde
87쪽
inde. abegerant. tis autem, conspecto hoste, praedam derelinquentibus, incri fugam se conjicientibus, Danhonus, pecus Sedanum, laxagriata equitibus deducentibus, remittons, Sachium , alae Ductorem rivium Uiginta equitum turma, fugitivos insequi jubet: Addito tamen, ne certam quandam λssam, & angustum tramitem , qui ad quadrantem circiter milliaris inde aberat, transveheretur,
sed, eousq; delatus, impetum sisteret. Verum enimvero Sacrius, inconsulto animi servore, plus ultra ad sesquimiuliare evectus, iocitatis equis & effusi sino sursu fugientium calcibus inhaesit ; donec in ipsa pene hostium castra. impingcreta Et Tribunum qVOq , Vestigia sua, ut ,. nece&sitate Trigento, sub sdio illi esset, secutum, ecum traxit vel inviti m. Hac totismox castris ad arma conclamatur, & universus h stilis equitatus, inde excitus, summa ij Regiis vi incumbens, numero, non virtute superatos in fugam compellit .
Fugientibus Tisen litisius , supremus excubiarum subLegione equestri Praefectus, quem regius Campiductor cum
nonnullis equitibus, campos MandeI--am versus speculatum, emiserat, supervenioris, Praelium res aurat. Sedo' hi , multitudine hostium obruti, campo cedunx.: Tisentiusto ipsomet, una cum dicto Sachio, &Isaaco Lil-Lesparrio, equitum Magistris, hostium potito. Witnebius, itidem vigili rum sub Legione equitum Praefectus, cum quadraginta.eritibus, e propria&Zachariae Pauli ala , in excubiis ante castra stabat: Qui & ipse, E stati ne provectus, hosti frontem obvertit fugientibus commilitonibus tutum
Praestiturus receptum. Nec minus t men fusus, vivus in manus Caesari
morum devenit : Caeso Adricassii, , equitum Magistri, Legato. Varium hoc certamen, & Regiis, hostium
numero Oraevalente, inraustum : M Nor tamen, qVam Pro m tu ci
des , haud ultra quinquaginta multibus amissis ; quorum via decem interemti, reliqui omnes capti
Caesarisi ' Sub hoc tempus Caesarianis est vic0lbςx in cordi erat, quam obsidio libera-
quem, e Borussia venientem , Rex rare compraestolabatur, maturὰ, si fieri posset, antequam reliquis copiis jungeretur, occurrere. Itaq; nondum adiato mense Novembri, sedecim Croata-nim signa, inter quae duodena novis ter conscripta non ita pridem adu nest, quatuor e GotZii Legione equitum alae, & sexcenti delecti Germani equites, tum bis mille circiter, aut bis mille quingenti pedites, cum tormen- .las nonnullis, e castris ad Garcium, per novam Marchiam Schisel num progressite Ubi duae equitum regiorum turmae, & tres peditum cohortes, subTribuni Mo Hi ductu, hospita-.bantur. Hi autem in arcem mox semntulere, & bostem inde arcuere ;deserto oppido: Quod, flamma inter
tumultum exorta, ultra semissem in- N
Hornius, hostium intento ac tibnere animadverso, Cniphusium,quem Rex venientibus e Borussa Legionibus obviam miserat, rei in continenti certiorem iacit, admonens: Ut, contracto, qui hinc inde hospitabatur , milite, Treptoam se reciperet. Ipsemet, cum nongentis equitibus, scici alii trecenti, ductu Hallii Tribuni, in itinere se junxere mille quadringentis peditibus, quas clopetariis, qua sarissophoris, tum duabus, quae duodς-num, & sex, quae trium pondo gi obos impellebant, machinis Seditio Gryphen bergam movit: Accersitis, quas Cniphusius penes se Aabebat, copiis , ad Rossentinum , peropportuno, milliare a Colberga distante,loco, edem initio figens. Hic enim ho-em, si Colbergae liberandae veniret,
commodE opperiri ; hinc quoq; , si schiselbenum, aliudve quippiam oppugnare animum induceret, tempori
suppetias illi ferre poterat. Interea Colbergenses prae sidiarii, qui animum pene desponderant, propinqui subsidii& liberationis spe animosiores fa- cti, in pagum, Urbi subj ectum, eru
darunt : Viginti octo, una cum Centurione quodam, in captivitatem a ductis. Regio interim campiductori, libratis suis hostiumi viribus, ce tamini se haud imparem , imo veterano equitatu , ob duodecim noviter
88쪽
teremti: Nec tamen , ut intermisso itinere frontem obverteret , hostis
permoveri potuit. Ita aliquamdiu us vestigiis insistentes Regii ,ad Stol-
conscriptorum Croatarum vexilla, .ignari; partim uno ore consite ritur,
pene superioren udicanti, desibera- jam ante biliorium castra Caesaria.ostione cum primoribus mucum prius movisse,cademq; recedere via, tua vo' habita, recta in hostem Pundum , & nerant. Quae omnia ad persequen- praelii aleam' tentandum videbatur : dum, ut formidiniis & terioris reple, Cui retipsis Idibus Novembris; ad pa- tos,magis magisq; stimulum addebant. sum, init liari Rosseatino dissitum, Qvpcirci Hotiatus quatuor Baudi ii, majus Gostinum vocant) acies pro- nae Legionis alas, praecursorum terga cessit. Hie,' num subsistendum vel , fultum , praeire, S universum equita- progrediendum esset, consultantibus, tum, admissis paulisper habenis, cita Praecursores , qui longius ut mos est) tius solito, subsequi; post hunc milieenrabant, intervenere, & deliberatio- sclopetarios, reuiselio & Hebronio, ni finem imposuere: Hostem recto in Tribunis Ducibus , gradum, quantuni eos gradu serri, jamq; tubarum clango- pediti liceret, accelerare ; mi ivini
rem tympanorum murmur eminus peditem cum machinis, sub Turnio
exaudiri, referendo. Hornius ergo, Comite, sedatius , dens iis ordinibus milite mox in armis esse jusso, loco- ingredi jubet. Dum autem ita procerum situm, quae aggrediendo vel pro- ditur, moratores hostium non pauci pellendo hosti commoda , quaeve mi- inter Vium a praecursoribus re is iri
nus forent, exactό contemplari, co-
piasq; in aciem disponere , ita ut monte, frontem praeiacente, tegerentur: . Caesarianis, si noctu, 'ut opinio erat,
'Colbergam pergerent, se opponere icta bergam angustum iterum ante se certus. Jamq; hostilium instrumen- callem, dc quasdam hostium turmas thiorum, pugnae incentivorum, sonitus sublimi loco ruerere , conspicantur:
ad aures pervenerat, jam Regii ad ex- Mox speculatores , hostem, ibidem
cipiendunt impetum parati stabant, morantem, in petum opperiri, renui cum ab exploratoribus, longius pro- ciant. Regiis vero promoventibus currentibus, cognitum: Hones haud gradum, loco hic cedit, Ac Hornio ab ultra milliaris quadrantem ab Regio- iisdem exploratoribus refertur: Pedi-xum acie in pago, qui Waricoa dici- tatum hostilem contilienter, sine in-tur, castra raptim metatos, Qua pro- termissione, iter prosequi, decem v
pter Hornius similiter in statu, quem ro equitum vexilla postremam clai ceperat, immoto sibi perseverandum dere aciem. Unde Hornius statim incensuit. Nocte in hunc modum pe- locum, quo hostis stete at, colligere ne exacta, circa tertiam matutinam, copias suas ; illius deinde vestistia sine tympana in hostium castris , itineri mora legere ue eundem in animo, iii prosequendo signum dare audita, re- oculis ferre : Donec, vix ad longioris pcnte iterum obmutuere ; mo . spe- tubi jactum progressus , pone pagum, culatores, quid rei esset, cognoscere Falekenbergam, acie instructa , quasi jussi, de hostibus pedem retro feren- pugnam minitante, denuo stare anim-tibus nunciarunt : Quo comperto , adverteret. Idcirco ipse etiam gra communi omnium Ducum suffragio, dum sumendere,respirandi spatio suis recedentium tergo insistere decre- dato : Caesarianos interim, num putum. Promotis itaq; copiis, & per Mae,an ulteriori receptui se praepara- angustum atque difficilem callem , qui rent, curiose observans. His vero
castra Regiorum ac Caesarianorum in- coeptum iter magna oeleritate conti
terjacebat, longa serie , seu filatim, reuantibus, similiter cum sitis e vestigio ut loquimur, traductis, praecursores e militari gradu selli: Locum altiuscu-Baudisiana Legione diversos captivos, tu, veni hostis deseruerat, occupatutum Germanos, tum Croatas adduxe- rus. Inter quae accidit; densas nebulas,re: Qui partim in ipsis adhuc domu sub hoc anni tempus haud insolentes, bus, alto somno sepulti, deprchensi universsis campos caligine sua invola
fuerant , repentini hujus receptus Vere,dc praecursores eodem momento,
89쪽
terga recedenti non nisi sςptem cῆviratus alis, . in postrema acie collocatis, firmata, referre: Quibus,quod tenebrae visum , & eminui speculandi facultatem penitus eriperent, hoc ex tympanorum hostilium, ut quae obticuerant , sonitu diversum colligi posset, necessario fides habenda fuit. Quod ergo, horum relatu, hostis ita
incederet, ut maximam equitatus paret in praegressim velut in media acie ubi equeretur pedes, septem ςquitum vexillis postremum agmen claudentibus, consilium Hornio erat: Equites, qui in ullaama acio versabantur, Omisso
pedite, impotu aggredi, & in peditem Propellere, ejusq; hoc modo turbare Ordines, vel, pulsis istis, reliquum hostem tam diu, dum regiae Omnes copiae supervenirent, velitando distinere.
Et primum quidem Baudisius , cum tribus Legionis suae alis, satis feliciter exsecutus r. Non ferente Regi rum incursum Caesarianorum equitatu. Cum vero universa ejusdem
Legio, suis statim subodio advolans, in praelium succedere vellet , hostium stlopetariis, a nebula sedum, ex improviso impegit; Densoq; ab his glandium plumbearum imbre excepta , &', redeunte simul in certamencqvite, attonita, repulsa est. Eadem fortuna Curiandus eques, in peditatum prolapsiis, retrocedebat. Hallius vero Tribunus incidebat in quinq; Croatarum signa .Qu fugam, non
praelium meditati, praecipiti cursu dilabebantur. Ustarius demum pro- Tribunus cum suis, Campiductori u fu, immotus, &, constipatis ordinibus, in occasiones omnes, ii quid subiti ingrueret , intentus stabat. Densissma, qVae cinium, terramqi obtexerat,
nebula causae erat, ut nec hostes quis- am pene nosset, nec suos; quamvis exiguo intervallo distantes: Adeo nec in quos impressionem faceret, nec quo, repulsus, se reciperet, miles satis prospiciebat oculis. Hi ne alic sebi pugna, alicubi receptus , alicubi metus, imo & fuga: Cumq;, qui eque
stre certamen meditabantur, semper in peditem , longioribus tubis necopinantes statim excipientem , praeter opinionem inciderent, nullibi pene non confusio. Et sanε qui iam Regiorum , turbatis ordinibus animisq; , a signis diffugientes, ad subsequentem ust peditatum trepido cursu penetrabant: Ubicamen, restitu-tii ordinibus, animos quoq; resumsa
Nee hostis perculiis a se ullate-
Rex adnus instabat: Quod sorsan in. his tenebris non minore, ac Regii, difficultate colluctaretur. Duravit autem densis ma nebula per solidum hunc diem: Quam nox, vetiit continuata caligine
excipiens, hostes, qui adhuc ea vespera ultra Selii fel benum grandibus gradibus perrexere, ac postridie si immo
mane ii, tutum se recepetunt , peri culo omnino subtraxit . .
Ulut autem cabies, qui s penis-smὰ se induerant, sine clade, nebulae beneficio, hac ratione, evaseripi Caesariani, id tamen Hornio victoriae fatis : Quod Colberpam , indagine cinctam, &, ni subveniretur, in partes egias brevi transituram , de liberationeia subsidio inferendo velut desperan
Rex, qui Strales undae id temporis haerebat, oculos mentemve ino suo ,
Omnia rerum momenta pervigili cura Q, circumferens, simul ac hostis, Coiber gae suppetias ferre tentantis, Ic Cam- ipiductoris sui, id prohibere laboran- tis, conatus comperit, ne suis deesset, 'festinato itinere Stralesunda discedens, Ghyphen bergam se contulit: Ubi Campiductor Hornius, Sc Cnip-husus,. Baudiit usq; ad eum venientes,exposita rei, opinione citius trans actae, serie, animum ejus hae solicitudine levarunt Mox miles, qui e Bo- russia recens appulerat, circa Colbergam , & in ulteri Mi Pomerania per hospitia distributus Quia vero Sperre uterius ad Colbergam Regis exspectationi non satis respondere videbatur, Boetio Tribuno circumsidendae porro ejus demandata cura, Cniphu-tio autem in citeriorem Pomo raniam remisso, collatum a Regesinimum his
bri, regiis navibus,quae, Duce Blumio, toti Wismariensis portus fauces hactenus sarian Obsederant, ad reficiendas vires Gel- rum in lam versus paululum abscedentibii ix.
90쪽
ri Davidis Regis nomine ,&quadragin- ta, de ejus mente. conifarct , striclit
uiui. ia aereis torsyentis, quorum nonnulla neutiquam demissunt, sed cum omisi molis' aud exiguae, insignis erat, ono hautico& minitari instrimento deten rariam forte unam, alteramve, & via- tum iri, cautionem flagitarent V n coxores , Strales undam contendentes , sum ilherioris morae , seu tergiveisa' .
interceptum, desubito in altum egros- tionis, de damnis & impensiis,tana sub- MOX tamen, regiis, eo animad- ortis inde, quam suborituris, solenni- verso, ad stati0nem suam redeunt, ter protestati: A Lubeceistibus tamen bus, io portum suum refuga. Solam aliud, praeter quod diximus, in petr Draetoriam si exciperes: Quam paulo ri non poterat. . 'longius in ventum provectam , nec Hoc codem fere rempore, mili- et ex ad tempori satis retro navigandam, regiae tiae Ductores, qui pro Rege hinc in- Lii mei i-uaves, interventus sui celeritate re- de agebant delectus, a Lube nu Gω- 'ς ceptu exclusam, in I. ubecensium sta- rate, vari remoris huectu, impediritionem, Travemundam , compulere . nec modo non tractari pro amicis
Vbi, Idibus 'cembris, nslla habita re os pene arceri dem nonsecus a M' se ibi iti 'Profundi ratione, per ipsa brevia, non cinorosis, aqua velut is igni interiri, sine discrimine, portum invecta, a ad Regem qu ibundi det erant,
Regiis, ne elaberetur, fauces obsidens Quibus que imoniis permotus , Lubetibus, eminus cingebatur. censes, datis a. eos literis, admonuit: Tum hoc, mn aliis expςrimen- Abstinerent acerbu hujusmodi, actenus sis, fortunam Cariari in maritimis bel- ab omni hum itate, actionibus, is erga . lis minus propitiam, compertum fuit: 'gi a talos ita se gererent ; prout am haud longe post, Regii nauticae v suos in ecia hucusve traritatos me-
plebis nonnihil, quod Gabriel do minissent, ct imposierum qpos tractari
Roy magni impensa conduxerat, Q- aruerent. ter vias, antequam Wismariam perve- . Ad haec 'iubecenses culpam , CuiH-niret, adorti ; quatuor exceptis, uni- e lius arguebantur, declinantes, ex- sendo versos trucidavere. cusatione uti. Scilicet , non nisi pri I 0
stra de . Postulabat vero,Regis sui nomi- simas urbicas leges renovarsee: Tamst cinda neci ohannes Salvius a Lube nisibus i ras, qui nutum agnoscerent ominua, I h litem isthane navim. aut tradi , aut quum, qVistipendis um, nescio e rum, i ' regi classis Praefecto, ut portu extra- obtentu in Urbe delitescenns, perierio 1 f.- heret, Permitti. Inter alia argumen- Ai ct noxiiis excursibus operam darent, senses, ii . to 1 c' jure . civili a fera ducto, usus : nis partim insuper sineriti Ae Hir inlidi, mam facto in propriofundo initio , in rur, nul facti discrimine, Gis eaere u utar. alis num persequi, jus MI ct tam diu, deret vini os gis e militum . . qui perse itur , in capiendo habetu Due Ibres causae esse ; cur edictum Mepotior, Mamaeu fersequi non desinit . . couetra eos publicatum fuerit. Nam in . Ad . hoc postulatum Lubecensis π.is civiliter is a De gessisse; digla senatus respondit. Praetoriam hane, diatos invice ad Urbis re casse tribu is vecti Mnautao ct classarios , d, nasi citas P eorum 1 liberos, G ssi ira versis civium suorum natabas ac boiar, Urbis pomoeria, ut milhiae nymina 'dam mariam deductu , Golemas is ra- rent, eo Hure annises, tandem, uri ces in cisse manus: Quo uitur per septimanas aut menses' au)-m ono eici s suis satisfieret, nec libera multos in diversoriis solucibiliter ω- commercia per eam namim turbarentur 'rarat, nusio exsolutolymbolo, parasse Noster , officii, qυod ipsis incumbe- ducessum. ret, ratisne mandaουβ , ut, inportu .
subdae , inservaretur. ets. Sub id quoq; teimpias,
Licet autem Regii, quia adpo Comes Oldenburgicus, quanquam, giς stulatum directo minimE responsum proximo pariete nondum belli hujus m 'N 'Crat, declarationem certam, rotundo nanima correpto, res ejus parum ad- ' 'ore', . ii assentiendo, seu negando, huc agi videretur, pro se ac agnatis '' '' aut certe, donec , re ad Regem delao Neutralitatem ambire coepit: Misso Κα ' rohan