장음표시 사용
291쪽
278 CAP.VIII. APRENDIT At vice plurium sit exemplum hoc unum: Scripserunt TNy t 'N n et o S. Pro Jam ii qVaetatur an ipsam vocem 'En NI scripserint, an sensum eius lingva Graeca λ ipsissimam istam vocem abiis scriptam suis etestantur Gemaristat Hierosolymitani in hac historia: Tres libri, inquiunt illi, rep. r 'i sunt in atrio Templi. In uno eorum scriptum erat zz Ip puta Deut. 27. In duobus in . Duos istos receperInt, cs rejecerunt tertium. In uno striptum erat, 'an 'E UNI 'N ribundi, In duobus, VNI nN ri, 'U' ' P. Duos istos receFerunt, re rejecerunt tertium. In uno Fraptum erat anun; In duobus n nN Duos Llos receperunt, Es rejecerunt tentum.
Jam quaeratur, inalianam quaris duo ista exemplaria, in quibus scriptum 'l NC & va& et IV InNλ Hebraea absqvo omni controversia: sic & illud omni procul dubio, in quo scriptum Pu & 'u ENI & vIun. Non est ergo,cur traditio ista de tredecim locis immutatis tam male audiat, & pro figmento haberetur; ideo quod tredecim istae variationes non inveniantur in versione Graeca. Nam plene agunt Talmudici de LXXII non vertentibus ex Hebraeo,sed transcribentibus ipsissima Hebraea. Addamus & introductionem Hierosolymitanorum ad hanc historiam , Messi. sol. 7r. 4. Hieros Invitani, inquiunt illi, scripserunt. Ita l. a a Lx I SY-- laum id est, immutarunt scriptionem Vocabulonim horum Hebraicorum : atque immediate addunt Σ n a :v x,
Tredecim loco immutarunt sapientes pro Ptolemaeo
Retor quod etiam intelligendum est de immutatione in ipsis vocabu sis Hebraeis, aliter non quadrat hoc cum praecedentibus.
292쪽
mali elio videatur versis L X X viralis, ut vulgo vocatur inuisse apud Judaeos.
Ic latet in incerto,anTalmia dici ullam agnoscant versionemno Septuaginta duorum omninoΘ Detur ergo, EOS Sεοπιευ- ita και personis illis attribuere, ex hoc quod dissitae , tamen sin unum animum sensumque conspirarent, minime tamen sequetur inde, quicquam honoris ab illis versioni huic, quae sub isto nomine circumsertur, tributum. Halituri traditionum Iudaicarum promtius longe est in ea deprehendere, quam amatum ullum Spiritus sancti. Et quamvis inta,
pretio certe genti fuerint suae traditiones, atque earum patrocinandarum causa, inserta in versione videantur plurima quae iis faventis, haec tamen nequaqVam apud eos adeo obtinuerunt, ut versionem
senti Hebraeo praeponerent,atque isto abiecto illam sibi eligerent,quin textui Hcbraeo honorem semper suum reservarent. Quid docti inter eos de versione Graeca iudicare potuerint, ex hoc aliqualiter conjicias, quod vel ipse Christianus seriis oculis eam lagens& perspiciens, plurima in ca observ/re potest, quibus detegat, quibus consiliis, cautionibus, astutiis exarata fuerit illa versio: prae .sertim vero prae octilis simul habens, mores, traditiones, scita, statum Judaicae gentis, ad quae frequentissime alluditur & respicitur ab istis interpretibus. Exemplo uno & altero res illustretur quoad traditiones. Gen. ΣΟ, 8. οπι αγκλὼων νέκλειστ κεξωθεν πῆσω sa iis . Unde insertio vocis ἔξω θειλ Concordat cum trad tione,quod obstructi fuerunt uteri contra coitum, Bapa Hrma sol. 92. I. Exod. 24, Io. EIδοντ τηπιν,ειώ, κω ο Θερςώ ωροήλ, pro μδον
293쪽
I. Paralis. 9, 3i. τύ γάπου - μεγάλου ἱερεως : Ex celebri fama an ΠΣ 'πtan vid. Me eboth cap.ri. hal.3.alibiqve frequentissime. Psti. Σ, Ιχ. Ab αθε πιειδῶας pro ' Σ petu Sanhedr. sol.ya. 3. Paν nihil aliud 'nificat nisi Legem, sicut dieitur 'I p . Plura omitimus ejusdem notae& suspicionis, quae sunt noris
294쪽
CAν.IX. DE VALORE HI Lxx. IN SYNAG. Junn. 28t At non memini me allegatam invenisse vel clausulam unam ex versione risi LXX. in toto Talmude vel hoc vel illo. Adjiciatur Ze illud, quod Sanhe . sol ioo. a. Liber Ren Sstra est liber prohibitus, & tamen eum citatum comperias in Talnaud
utroque. Hieros Perac. fol. II. a. ubi videtur est e liber Gratidie; ast aliter, Dab. Chelubb. sol. No. a. m. i. sol. I3. I. Rithra fol. 98. a. praesertim Gnheri. ubi ante. At non memini, inquam, me allegatam comperisse versionem τω, ο ulli bi locorum, & vix credo talem allegationem non observatam me praeterlabi potuisse. Quae res suspicionem magis auget, Iudaeos illos versionem talem haud agnovisse, &transcriptionem A. LXX. intellexisse non de versione, sed de exscri. ptione ipsissimi textus Hebraici. ' Et quod ad versionem ipsam,doqsa loquimur, qvo erga eam animo fuerint, ex hoc aliqualiter diicas, quod alia allegata, hanc non citent Omnino. 3. Nolunt satis Judaei, versionem Graecam non exaratam filisse pro Judaeis, sed pro Ethnicis I atque eorum opera factam,qui ad illud opus inviti accesserint, nec quicquam tale tolerassent si penes ipsos fessi et, sed impediissent. Jam vero qua fide tale quid praestitum fuerit, res ipsa loquitur, de norunt hoc satis Iudaei, qui norunt satis, quali animo erga Ethnicos seret tota gens Iudaica. Nullo ergo argumento quis persua serit, versionem istam fuisse
puram & accuratam Versionem, exacte, secundum veritatem Hebraicam, quam in manibus habuerunt interpretes disserentias autem, quas nunc deprehendimus in Bibliis nostris, ortas fuisse inde, quod Iudaei textum Hebraeum pro libitu depravarint. Nam . unquam crediderim ego, magistros quosvis Iudaeorum velle Biblia pura, intemerata, exacta, exhibere Ethnicis in versione Graeca, & textum interpolatum , pravum, corruptum obtrudere suis. Et judices ipsos appellemus hac in causa.
,κα Num ipsissimo eo sensu erat in exemplari, quo usu simi interpretes p Immutarunt, inquiunt Gemaristae, Ericripserunt i 'SI' VI Gloss. Ne diceretur, quod Deus ahquid operatus es Sab- bato. In exemplari eorum Hebraeo erat,uti est in nostris, 'aret: n ast illi immutarunt in transcripto Hebraeo,de quo diximus,&sic interpretes in versione Graeca. Nn
295쪽
runt de proprio. Gloss. Ne dceretur mendacium, scriEsum es in Lege mestra e Num ecce rahath erat inter defendentes in a Ini unet. Et si Omnes annos nEmeres Rahaιhi, Amrama es Moses, non assurgunt ad oci 3. In Num. Is, Is. Graeca habent: ουκ ἄλουμηιχα ουδενος ἀυ- νώλ, Num 'Cri scriptum in exemplari, quo usi sunt LXXὸ Non. est immutatio, inquiunt Magistri; nam scriptum erat ' cn, atque illi in Icn transhalerunt. Glol T. Ne diceretur, Zsenum forti non abstitit; at desiderabile aliquid aliud absulit. Ex ungue leonem. Haec dicta sunto ad astruendum, non heterodoxum admodum esse, supponere, versionem Graecam non lectam fuisse in Synagogis Hellen: sarum , sed textum Hebraeum, ita ut in Synagogis Hebraeorum. Et jam quae in contrariam partem dicuntur, perpendamus paucis.
dia objiciuntur pro affirmam O. Biicitur primo illud in Hieros Solis cap. 7. R. Levi init Caesa-
ream, audien υe eos legentes lectionem V IV Deut. 6. Gractii voluit impedire t os. R. Jose id animadvertens, irasebatur , ' dicens : GJ nois potest legere Hebrare , num non omnino leget ZImo legat nyν.icunque lingia ream intelligit 2s novit, σμ officio suosti. fecerit. Sic redduntur verba a vIro doctissimo. At non agit Gem ira de lectione Iezis in Synagogis, sed de recitatione Disiti by GO le
296쪽
tatione periocharum phylactericarum, inter quas prima erat Deut. 6. Vox igitur P p per recitationem reddenda est, non per lectionem. Quo sensu vox t p occurrit apud magistros freqvortissimis. Ut ab. Meti . sol. in. r. - ν p Recitat librum miserae oraliter, id est, abs i ve libro. Biecurim sol. 86. I. Olim unu Pi re, qui potu/t recitare perio cham istam in oblatione primitiarum usitatam, Deut. 26. r p recitavit. Et
qνι non potuit recuare P pz docuerunt eum recitare. Vel recitarunt pro eo.
1. Urgetur exemplum illud & historia de lectione legis &Prophetarum in Synagoga Antiochena Pisidiae, HL IJ, . cui non opus est,ut aliquid aliud respondeatur, quam quod petit questio
3. Additur & illud Tertulliani Apologet. cap. 18. Sed cs ymdat palam lictitant, vectigasis tibertas vulgo audιων vel additur singuia Sabbatis. Resp. Detur, Tertuli. loqui de versione GKeca, quod non admodum patet: quod actuIn est sub Seνero, non concludit & illud actum fuisse sub temporibus Apostolorum : praesertim vero cum Severmerga Judaeos fuerit secundum sensum nominis sui admodum severus, ut docet Raronitu & olim Spartiamu: sub quo observari sab. bata a Judaeis non potuerunt nisi sub vectigali: R detur, Iectam tum ab iis Romae ut scenam rei describit Glossator in Terfusi. fuisti versionem Graecam, erat & illud sub vectigali; non ex electione populi, sed ex pura coactione. . Adducitur illud Jusini Ataroris, orat. Paran t. ad G e-cos: Et δε τις φά ιοιμ- ηιεῖν τας Βιβλους ταυτας,ἀλλἀ Iκδαίως προσηκειν πια τὸ ἔτι - αιυ εο ταῖς emwαγώγως ἀυτων σου est. Et Apolog. Σ. gαειναν M SICλοι μιν παρ αγυήιοις μεχνωδευρο, -ποὶ Κν εἰσιν fουδαίοις ει αναγινώσκον
s. Ast instar omnium est illud,quod Philo & Josephus seqvantur versionem Graecam, quodque sqvod maius) Amanuenses sacri in N. Test. in allegationibus suis e veteri desumptis. Ergo absque dubio, inquiunt, frequens & vulgaris erat ista versio in Synagogis atque hominum manibus, atque abs Nn a ve
297쪽
Ut ergo ad omnia respondeatur simul, exspatiemur paululum in hac disquisitione.
ibus authoribus re consitus proaeisse versionem Graecam, qua obtinet sub nomine LXX.
'L borata & edita absque dubio non erat Iudaeorum gra-
istia, sed Ethnicorum : Testem luc habemus Psephum in ahistorii sua de LXX. quem detur veracem elle in ista nar-
'ratione, quidnam Ptolemaeum movit, ut tam avide versionem effagitaret, tam immentis sumptibus tantillum volumen coemeretp An religio λ An adornandae Bibliothecae studium p Isto suco rem colorat Iosephus: at tertium , idque longe verosimilius , dictabit ratio. Nam AEgyptum tunc temporis infinita Iudaeorum multitudine resertam fuisse , docent Scriptores N Judaei& Ethnici : Et quidnam potuit Rex prudens, & sibi regnovo suo cavens, aliud agere, quam mores & instituta istius gentis penitius introspicere, an cum pace & securitate regni sui consisto. ent, cum populus iste moribus & legibus omnium aliarunx gentium contrariaretur Cum ergo legem eorum, quae totam , eorum Religionem, Politiam, Oeconomiamque comprehenderet, Hebraice scriptam, nec examinare potuerit nec intelligere, ne-
298쪽
Cλp.XI. DE Auro RIB. VERsIONIS GRAECIE. 233 cesse habuit, ut in linguam suam Vulgarem transferri curaret . Hinc orta, ut supponere bene licet, Versio virumque Presbyter ram. & ne fraus S collusio aliqua subreperet, congregatio LXXII. femorum. Et nonne suspicionem redolet, quod . congregaret eos prorsus ignorantes quid agendum p Nam cur Talmu M pro suis
scribentibus, quam Josepho pro Ethnicis, non credendi a potius, dictet ratio λ Et si quid veri sit in narratione, quia separatim ,
concluserit congregatos in totidem concIavibus, redolet illud &eandem suspicionem eo mirgis. II. Detur, eos vertine Graece: quod , ut vidimus, est in , ambiguor at de libris Mosis est sermo tantum apud Gemonstri, lede lege tantlim apud Iosephum quinam ergo reliquos libros sacri voluminis verterunt λ Absque authore forsan est, si dicamus,SynedrivmHierosolymitanum,at non absque ratione. Nam
III. Implorabant ubique Judaei per orbem dispersi, liquo in regionibus quamplurimis numero infiniti, ut propriis Iegibus
viverent regerenturque, & quidem non nisi istis legibus voluerunt vivere. At quisnam Princeps hoc concederet, ignorans omnino, quaenam forent istat Ieges 8 Viderunt, mores & ritus eorum esse universis gentibus contrarios: videndum est, annon etiam tranquillitati regnorum suorum sint contrarii3 Ipsa ista suspicio non potuIt non versionem legum istarum in linguam vulgarem requirere, &exto quere etiama nolentibus.Non potuit ergoSynedrium mapnum sanius sepientiusq; saluti&incolumitati& religioni totius gentis consulere, quam libros suos sacros vertendo in lingvam Graecam, ut scirent omnes,quidnam esset quod profiterentur. Non videre non potuerunt, eos ipsis etia in invitis,vulgari lingua tandem prodituros, nec prohiberi posse,quin manibusEthnicorum ubique tererentur. Satius lon ergo esse, ut sua cura & authoritate prodeat verso, quae sit secum dum placita sua, quam ut hic illic prodeat haec & illa, quae forsan in opprobrium cederet textui sacro, aut in periculum aut ignominiam genti, ant nimiis propalaret mysteria sacra inter Ethnicos.Hisce authoribus atque hisce rationibus, ut ingenue fatear, credo ego,exaratam sui s r versionem istam, quae circumvagatur si ib nomine LXX. Nec desunt in ipsa versione, quae tale consilium in eiuS editione innuunt. Nam '. .
299쪽
Ap .XI. IV. Oculo vel lippienti conspicuum satis esse potest, elaboratam & adornatam eam fuisse maiori cum cautela, quam com scientia, astute potius quam sincerς. i ) Ut-quantum fieri potuit, codie es sacra absque opprobrio forent, l& cavillatione Ethnicorum. a. Ut emollirentur quaedam, qVae genti Judaicae possen ossicere vel quoad pacem, : vel quoad famam suam, quaevε offensionem poterant parere Gentilibus. Ad Ut mysteria dc nuda veritas librorum sacrorum quam minime, quoad fieri poterat, patefierent Ethnicis. Quae omnia tam innumeris exemplis demonstrari possent, ut nullam dubitandi ansam ea de re post se relin
His & huiusmodi cautionibus & astutus exarata est is a sversio , in quo minus curae erat vertentibus , ut prodiret interpretatio sincera & germana , sed provisum praecipue , ut 'Gentilibus quidvis obtruderetur, modo i absque periculo , dc Judaicae genti consuleretur de eius glorii & incolumitate r& liceat bona cum venia, quid ex animo sentiam, eloqui. Inter varia exemplaria & editiones versionis hujus, quae circumseruntur, ego istud exemplar non aestimo pro maxime genuino, quod proxime accedit ad textum Hebraeum, sed quod proxime accedit ad mentem vertentium in hujusmodi cautioni
. Picitur , ut vidimus ante, quod , cum quinque Presbyteri vertillent Legem, Acerbus fuit iste dies Israeli, scut dies conflatuι est vitulus aureus. Et quare λ avia Lex non potuit verti se cundum omnia es convenientia. Num hinc dolor, quod non ve
teretur nec verti potuerit, clare & exacte & dilucidὰ satis, ui Ethnici plenam & apertam lucem ejus viderent Θ Quis hoc crediderit, in optione & Votis suisse unquam Judaeorum Θ Ast inde moeror potius, ne non callide fatis & caute & astute vertissem isti uuln-que, prout agendum erat cum Gentilibus. e et re provisum est satis in hia versione, omnes nervos suos intendentibus authoribus, & ingenia, ut pro placitis suis prodiret talis, qualem voluerunt, & proposito suo inserviret & quoad se ipsos
quoaφgentes. Hanc sanxerunt & authoritate sua roborarunt,non
ut veni.nem puram di commendandam suis, sed ut idoneam satis ad Diuili do by Coral
300쪽
chp.XI. DE AUTOR B. VERSIONIS GRAECAE . 28 ad obturanda ora re satisfaciendum curiositati Ethnicorum: & noqvis filorum aliam moliretur, in q, i cautiones S. provisa ista non satis observarentur.
Hanc reposuerunt in Synedriis S: Synagogis suis, ut in promptu esset, N. ostenderetur Ethnicis ut symbolum di tessera Legis, Fidei & Religionis Judaicae, sit Mando res& necessitas tale quiu cffagitaret Concedimus ergo Psinoam uri, versionem istam sui si e in , Synagogis & manibus Iudaeorum; at non ex eo conelustris, quod Iecia tuerit in Synagoga vice textus Hebraei. Concedemus etiam Teriuiliano, versionem istam lectam missis Romae aetate sui in Synagogis Judaeorum: sed cogente ista suspicione, de qua diximus , nempὰ ut omnibus innotesceret, qualisnam foret Judaeorum Lex & Religio, an consisteret cum regimine Romano p Quaestio nostra est, an Heli nista sibi eligerent lectionem Graecae versionis, neglecto textu Hebraeo λ & cum ut plurimum viverent illi legibus & institutis suis, vix uspiam ostenderis, praesertim temporibus Apostolorum, de quibus nos loquimur, vel antecedentibus, coactos eos luiste illum rejicere, atque istam legere.
Et quod de Philone & Psopho objicitur, nihil mirum est , si illi
pro Ethnicis scribentes Versionem istam sequerentur, quae ex instituto exarata suit pro Ethnicis. At maximi ponderis est illud, quod obiicitur de Evangelistis N Apostolis versionem istam amplectentibus in allegationibus suis ex veteri Testamento. Ad quod facillima est responsio; nempe cum duplici hominum genere rem filisse Scriptoribus istis sacris, cum Judaeis & Gentilibus, utrorumque manibus terebatur volumen N. Test. Examinare cupit Gentilis allegationes, quae adducuntur ex Test. veteri. Ast Hebraica non callens, quonam ei refugiendum est, nisi ad Graecam versionem, quain intelligio Ita ut non tantum συγκαταβ πως seret, quod Scriptores illi sacri versonem Graecam sequerentur, sed ex pura necessitate; nam alii r impositi bi erat, ut allegationes corum ex Lege & Prophetis a Gentilibus examin .rcilii .rr Et si Judaeus in manu habens novum Test que-rauir' cavillo tur, quod receditur in allegationibus a textu Hebraeo,
in promptu adest quod respondeatur: Haec ipsa versio, quae citatur, ipsis