장음표시 사용
41쪽
si supponatur id corpus eo comparatum mOdo , necessum est ut, ubi adpropinquaveritver, duae hirundines nidum suum exstruant, paleas. limum, plumas corigerant, eaque ad exstruendam domum adhibeant , adversdsinsultus defendant passerum, aliarum denuo machinarum , quae nonnumquam eam sibi vindicatum eunt: nihil cognoscunt in bestiae corpore , quo possint demonstrare proportionςm , qua posset gaudere cum omnibus istis motibus adeo variis , & infinitis nume
Quae supponit Copernicus vera vel false .
Postulata sunt , quae nullus Astronomus i si largiri renuit : atque exinde omnes suas deducit consequentias methodo convenienti, & in qua nihil est quod culpes. Conistrii quod supponunt Cartesiani, scilicet machinam animalis ea comparatam esse ratione, ut posita objectorum impressione illa se debeat movere, ingredi, agitari, clamorem edere, ab omnibus iis negatur Philo phis. Atque licet id ipsis concederetur, istius suppositionis auxilio nequirent rationem claram ct convincendo aptam reddere, non dico omnium determinationum, sed minimae partis determinationum istiusmodi motuum, ac fortδ ne unius quidem. En, mi Domine, quantum absit , quin paria Dciamus. Tu hanc doctrinam pro constanti habes veritate;
egb verd probo illam neque velut hypoth sn defendi posse. Atque adeo Cartesianus quispiam quod si in publica disputatione, ad risum insultationemque composito vultu, Peripateticum roget
42쪽
get Prosessorem , an non Deum satis potentem existimet, qui possit machinam condere similem corpori canis, in qua Omnes , quos in isthoc miramur animali , perage .rentur motus solis ex regulis Mechanicae; rectissimδ poterit respondere Peripateticus: nihil ejus ego novi, nec ipsemet tu Cartesi ne aliquid nosti. Ut enim posset responderi ad hanc quaestionem, necessum foret, ut persectὁ imaginaremur & cognosceremus omnia organa corporis istius machinae, ut constaret, an vi istorum organorum omnes isti
possent sequi motus. Ad unguem quis tenere deberet omnem praecise anatomicam pactium dispositionem, & organorum canis maximε insensibilium. Jam vel b pateris, li-cEt invitus, te illa neutiquam nosse. Quid ad haec responderet Cartesianus ρVerum aliunde adhuc posset urgeri , idque argumentum constituet quintae meae propositionis. Scilicet Cartesianos non loqui vel ratiocianari ulla cum consequentia in hac ma
C Ontendo unumquemque seorsim spectantum Cartesianum , ut cum consequen
tia loquatur, debere aequδ serib de aliis hominibus dicere, qui mundum juxta cum ipso colunt , esse illos Automata , ac dicere id de brutis solet. Sunt qui istis hominibus
hoc argumentum risus captandi vel oblecta
43쪽
ex solidissimis, &verissimis, quae obj ici posisunt Philosophis id sibi vindicantibus, scilicet
Consequenter se ratiocinari , & semper suis ex principiis. ΕXamines modb , mi D
Igitur vicissim te rogabit Peri pateticus, an Deus nequiret machinam creare hominis similem quae eX solis Mechanicae legibus per geret omnia, quae peragentes quotidie conspicimus homines. Non, inquis. quoniam homo alteri illum interroganti respondet : colloquia inter se constituunt , & sermones serunt cohaerentes : in Philosophica disputatione hic argumentatur, ille se defendit , exhibens s Iutiones argumentorum . proposita quae fuere.
Id vero fieri nequit juxta Mechanicae princi ria. Quis id tibi dixit uaenam isthaec inolens audacia, ut ita potentiae Dei adsignes limites ρ Quid in omnibus istis sermonibus Acolloquiis animadvertis praeter motum t Jam nonne satis potens est Deus , ut istiusmodi
creet Organorum combinationem in compluribus machinis, ut omnes oris & linguae motus , qui fiunt in aliquo colloquio . necessaribse invicem sequantur Nonne olim istiusmodi vis e fuere machinae, quae ad quaestiones pr Positas responderent 8 Imb nonne hoc specimen est operis longli persectioris, quod sibi proposuisset Deus in omnibus istis machinis, quas homines adpellamus, quae nos eo modo referunt, & iis occasionibus, im quibus semper aliquid datur di merentiae , ex qua illae possint, & debeant diversa modε determinari, &ver consequens hac POtju. , quam illa ratione
44쪽
Verum enim vero ut rem putemus sine prae-3udiciis, sicuti id ut faciant aeternum inculca tis Philosophis, an secundum te mulici majus mysterium latet in hominum sermonibus cohaerentibus, ac in longδ plurimis actionibus brutorum admodum cohaerentibus. Etenim quid rei tandem est ille cohaerens sermo ρ Videamus, quae continet, Omnia. In sermone cohaerenti motus reperitur; moventur in eo labia, lingua, maxillae, istius
ope motus aer propellitur, frangitur, . reflectitur diversis modis Claret equidem , hic non requiri uecesImb principium cogitans. Istae diversae modificationes omnaum istorum motuum , hos quae conficiunt potisis quam il-Ios sonos , quae vocabula formant Gallica , Latina , Hispanica , omnes nihil adhuc sunt. Psittaci , Corvi , Picae hos formant sonos, haud tamen cogitant. Caeter im ubi cum Cartesianis disputamus, haud opus est, ut argumenta istiusmodi adducamus rerum. Si igitur isti cohaeremes sermones princlytum supponunt, quod e itat , in machina eos proferente , vel pronuntiante , exinde est, quia cohaerent. Examinemus quid sibi velit
Significat prim b, illum, quem loquentem audio , propositiones formare , quae Ber se
ipsas menti meae sensum offerunt; nonnullis il-Ias propositiones inter se gaudere relationi bus : es cum omnes singulatim aliquid me do Ceant, omnes simul aliud praeterea quid me docere, q*kn quod sejunctim significant. V i dentur mihi omnes ad certum scopum collibastare Arto quodam ordine.
45쪽
Secundb significat, eum, qui mecum loquitur, proferre non tantum sonos, qui propositiones componunt , Verlim etiam , qu gaudent relatione cum iis, quae egomet ipsi dico. Interrogo ipsum , numquid Romae fuerit 3 Respondet se ibi fuisse. oro ipsum ;ut mihi describat magnam & celebrem AEdem S. Petri , praestat id exactissimε , atque ita de reliquis. Igitur nexus & cohaerentia horum sermonum consistit in istis relationibus quas deprehendo inter verba , quae pronuntiantem illum audio, qui me praesente loqui tur, interque illa quae ego, & ea , quae ille dicit. Versim quaero a te , mi Domine , e quid vos Cartesiani ad eb validε adstringatis persuasionem , in qua Versamini, alios , inter quos vivitis homines, non esse meras machinas equid, inquam , adeo validδ illam adstringatis persuasionem sermonibus & ve bis , quae vobis videntur cohaerere, ita ut e cludatis omne signum 4ud, utpote ineptum, quod vobis ea in re persuadeat: aded, ut si homines a Creatore non recepissent facultatem loquendi, at tantummodo invicem sibi significandi suas cogitationes, suaque studia ope signorum & gestuum , Cartesianus quispiam in hac hypothesi indubie crederet, alios homines non nisi meras esse machinas di Neutiquam crediderim eam esse mentem tuam. Ali quin nihil jam restat , quam mihi ut concedas, Omnes Polonos, omnes Moscovitas, omnes Turcas, omnes Americanos, quorum non credo te idioma novisse, quique proinde se mones babere nequeunt , quorum tu COn-
46쪽
nexum pernoscas , nihil esse praeter Auto
Atqui , qudd si eo reducaris , mal E admodum tuis cum negotiis existimaverim comparatum: quid enim in vocabulis magi significativum est, quam in plurimis rebus aliis p Atque an non potest dari connexus, & connexus eo modo designatus inter at ia signa, ac inter vocabula8 Nosti, quid narretur de Mutis Imperatoris Turcarum, quam promtε ejus cogitata capiant , &sua ipsi intelligenda exhibeant. Ab omni retro tempore reperti fuere, & adhuc reperiuntur alii muti, quibu cum sermo habetur aequε facit E , ac si usa gauderent loquelae: Conventum est cum iis de lignis, eorumque significatu, veluti alios. homines inter conventum de sonis, & significatione ipsorum. Postilla, qu bd si ita loqui mihi liceat , propositiones formantur αἴ ratiocinia composita ex signis & gestibus , quae relationem habend ad se invicem , uno verbo, illum persectum neXum, eX quo Convincimur de ratione eorum , inter quos illud notatur commercium, vel cum q ibus id
Ita loni producti a lingua hoc est , voca-
-bula, ubi cohaerend& referuntur ad invicem . non magis sensus & cognitionis sunt signa , quam manuum motus, capitis , Oculorum, quam gestus, & omnes externae actiones , ubi, pari modo ille inciis nexus.videtur, & mutua relatio, ubi determinatum illas finem petere videmus. Atque hoc ex principio , qua
tumlibet Cartesiani , iure agitis vel gratia cum plurimis hominibus, licet loquentes non audi
47쪽
audiatis, licEt eorum non calleatis linguam, &cum omnibus mutis , qui eos non credatis meras machinas. Aliis hoc exemplis sensibus evidentius reddamus. In itinere faciendo per peregrinam reaio nem , in diversorium divertis. Ad stabulum equus tuus deducitur , ipsemet in quoddam cubiculum . coena tibi paratur, lectus sternitur, cum hospite rationes putas, vides su- hordinationem inter dominum & servos. Quisque suum munus exsequitur. Lichi tu ejus regionis linguam non calleas , ubi haec omnia hac fiunt ratione , non credis omnes' illos di versos homines, qui occupati fuere tibi inserviendo, tot esse imagines automaticas, quae non, nisi Organorum quorundam adminiculo, progrediuntur & agunt. Per aliquam Lutetiae plateam incedis, ubi caementarios Lemovices, quorum non intelligis inconditum sermonem , domum exstruunt: vides eos mutuas & concordes op ras sibi praestare invicem , interea dum hic aquam quaerit ad macerandum mortariam sive intritam, alium materiem colligere, alios lapides caedere, alios eos erigere, & c locare; nunc malleum eos adhibere, nunc trullam , nune libellam S normam : denique teundem locum elapso mense repetens, vides domum omnino aedificatam. Non putem hac occasione tibi in mentem venisse, ut credas istos coementarios , cum quibus numquam sermones neXuisti non m
jori gaudere cognitione, quam grues & alia machinae, quibus usi fuerunt ad eam domum exstruendam.
48쪽
Nunc vero formemus adplicationem, vel comparationem potisis omnium illorum evem-Plorum , cum iis-quae peragere animalia v
In memoriam tibi revoca id quod fit, ubi Venator canem instituit & fingit venaticum :lectiones, quas ipsi eXhibet, quomodo nunc
blanditiis utatur, nunc minis, nunc mercede, nunc castigatione : docilitatem animalis . progressus quos in arte venandi facit, qua ratione omnibus heri sui obtemperet desideriis: quo pacto adsuescat omnibus illis variis signis, quae ipsi exhibet variae suae voluntatis : istum hinc signorum consensum , & mandatorum , illinc obsequii & obedientiae. Anne disserentiae multum est inter modum fingendi illum canem , eumque , quo quis servulum institueret Gallicae ignarum linguae, vel su dum mutumque a nativitate 8 Iste ne homo plus haberet commercii & communicationis cogitationum A sensus cum illo servo, quam
cum suo cane λQuod si ver 5 nunc tibi instituere velim parallesismum alvearis alicujus cum diversorio, de quo tecum egi, & duarum hirundinum, qui nidum suum exstruunt, cum Gementariis, qui domum aedificant,quanto intervallo post se herum & heram diversorii relinquerent apes, Ordinem si spectas, subordinationem, multiplicia munia, oeconomiam, concinnitatem & dispositionem ρ Quanto superiores erunt hirundines caementariis , in consensu, in artificio, domus commoditate , soliditate respectu suum , ad quos utrorumque destinatum est opus Q ais nexus in omnivus, quae accidunt in
49쪽
in apum Republica , & in familia duarum hirundinum , in modo nutriendi & educandi suos parvulos Z Nihil pulchrius descriptionibus , quas eorum miraculorum exhibuerunt Patres , Philosophi . totque auctores alii. Notum tibi, mi Domine, aequδ ac mihi, ubi eas reperire est, nova mea descriptio. hic admodum esset inutilis. At equidem auguror cogitationem , quae actu nunc tuam subit mentem. Tecum ais,
illud argumentum, quod adhibeo vobis im- Plicandis impediendisque, non tant lim se lis propositum fui se, versim etiam nimium probare; quandoquidem ex iis, quae dico, foret concludendum, non tantlim cognoscere an malia, sed & ratiocinari. . Non, mi Domine: ea id profero ratione, ut possim abstinere a solutione istius instanthe , quam mihi moVere te posse eXistimas. Ist hoc exemplo non contendo absoluti probare, bruta cognoscere: versim id intendo ut ostendam, qudd sit tu judicaveris illa non cognoscere, nec sentire, insuper habita multiplici illa jensus & cognitionis specie : spreto illo actionum nexu , illo commercio illa societate, quam inter se videntur fovere ;neglecta, quam habent cum hominibus, con-Venientia ; oportere ut etiam judices, isthaecentia, quae homines nuncupas, non magis cognoscere. Brevi, agunt bruta , tamquam cognoscerent, tamquam sentirent, tamquam ratiocinarentur: nihil id secun illim te probato Homines loquuntur tamquam cognoscerent ,. tamquam ratiocinarentur : nec hoc si
50쪽
BRUTORUM. 63 quidem illud secunddin te nihil probare de
Praeterea legitimam meam conse entiam ostendere cupio, & ulterilis provehere mgum ratiocinium reflexione quadam , cujus veri tas tibi non minlis ac mihi ad paritura est. Ubi tu mihi persuasisses bruta non cognoscere, atque ego vicissim te adegissem, ut confitereris , adhibendo propria tua principia , a lios homines , praeter nos duos, ratiocinio non uti , semper inter nos conveniret, cohaerentes sermones horum & cohaerentes actiones illorum debere accepta ferri causae alicui cognoscenti & ratioRe utenti. . Ubicumque ordo aliquis datur, subordis natio , usus constans & regularis certorum mediorum adcommodatorum alicui fini, necessum est illic ut detur Prin pipium cognostens'. & rationis Henum, quandoquidem
Iolius est rationis disponere, adcommodare, in 'ordinem redigere, destinare. Haec est ista aequε illi conveniunt, ac pardm sunt congrua omni alii caussae, quam quis imaginatus fuerit. Versim immedia um istorum motuum principium, in quacumque fuerit machina, P test esse vel ens rationale creatum a Deo, veluti id in homine, supponitur : vel ipsa machinae dispositio , quam condiderit Creator ratione adcommodata ad omnes istos ordine re regulariter producendos motus; pari r tione ac Horologiorum opifex , postquam confecerit & conjunxerit omnes rotas omni
que horologii alicujus organa . illudque a-Ptaverit, illud relinquit, ut ita dicam , sibi,