장음표시 사용
51쪽
ipsi , sinit rotas circumvolvi, libramentum agita dum scilicEt certus est , illud suo sonaturam tempore, & indicaturum horas indubie & admodum adcuratε. Ita ut corpus hominis , & corpus bestiae Rachinae sint, quae mihi demonstrent exsistentiam excellentissimi cujusdam opificis, sive illa in se habeant principium cognoscens, sive non; &semel ubi in mundo locum fuere fortita, V luti id accidit , possint vi solius compositionis suae , & solorum organorum , quae continent , omne id peragere , quod ea extrinsecus peragentia cernimus. Reperitur in ambabus hypothesibus principium istorum Ismonum cohaerentium , ut & actio- i
Haud alia in brutis agnoscis principia praeter artificium machinae elaboratae ab omnipo- lienti Creatoris manu, admittisque in homi- lne aliquod ab illo distinctum artificio : at que ego contendo, si philosophemur juxta tua principia, te debere de ambobus pari rati
- ne judicare. Videamus denud a cujus partibbus stet ratio. Huc tandem omnia redeunt, Mi sciamus , num cohaerentes sermones non l possint pioduci solo artificio machinae , aequδ ac cohaerentes actiones. Quippe unum altero si non sit dissicilius, consequentia, quam deducturus es ex hominum cohaerentibus sermonibus , ut adfirmes illos anima praeditos esse, nec meras tantum machinas , liquiddfalsa et . Obsecro te itaque, mihi ut dicas,
in quo major hujus quam alterius sit sita di ficultas. Jure enim hic gradum sistere posum, di te argumentum ut mihi exhibeas adigere, quod
52쪽
i quod te provocarem, ut mihi des adcuratum i equidem & positivam. Quantumvis industrius sis , non potuerisi illam majorem dissicultatem ponere, nisi ini infinito numero combinationum organorum , , & variorum innumerorumque usuum istorum . t organorum, quae Deus creare debuisset, uti adcommodaret sibi invicem omnes illas ma- chinas, quae homines vocantur, ut concilia, ret i ter illas foveretque illud mutuum comi mercium, quod sermones supponerent cohae-
rentes , qui solis peragerentur legibus M 3 , chanicae. In hoc tantummodo sita est dis cultas. Ueam istius dissicultatis Et impossi- bilitatis illius Peripateticis & vulgo hominum eXime, quod spectat actiones cohaerenti tes brutorum: & nullo negotio tibi sunt lari gituri, ea meras tantlim esse machinas. Quod, hic verb subsistant, in caussa est, qubdeans dem hic ossendant dissicultatem. Necesuma est ut hic recurratur ad suppositionem istast rum infinitarum combinationum , aequε acri in sermonibus cohaerentibus. Infinitarum, di : co, haud isti vocabulo tribuens arctam suam significationem; versim infinitas illas adpel-i lo ratione habita nostrae mentis, quae duplexa hac occasione format judicium : primum, istasa . Combinationes in utroque exemplo respectu, sui ipsius aequε esse innumerabiles , thimagi- nabiles, inconceptibiles : sequndum, si resil fieri potest in uno, posse etiam fieri in altei ro; & ad summum, non datum iri dissere l . tiam nisi majoris & minoris. Certe, ubi mecum reputo quidquid in in- ἰ pum alveari accidit, ct Omne id contemplor
53쪽
oculo Cartesiano , ut nonnumquam facere amo, nulla. est in Galliis.osticina, cujus omnes artifices pro automatis habendi cupido
Anne inter illos diversa magis munia, major ordo, major consensus, ac inter apes reperiri datur Parti uritur illae operas: sae rura petunt ad colligendum mel, illae ad quaerendam aquam : istae aditum & limina al-Vearis servant, ut colligant, quae hae sori secus ad ferunt: dantur, quae in interiorem inserant ossicinam, ubi remanent aliae ad laborandum, & singulae sua sibi distributa li hent pensa ab illis suorum comitum diversa ,
Prout diversae esse debent & multae numerorationes , quae requiruntur ad praeparanda mel & ceram. Antequam ed usque perve tum, fuit necessum ut sedem figerent, opus fuit, ut suas domos aedificarent mira quadam symmetria, suas munitiones concinnarent &tectoria opera adverssim reliquas muscas, a Verssis araneas, & infinitum numerum ali rum exiguorum animalium cupidissimorum avidissimorumque istius mirandi liquoris. Iam vero rogo, iste munerum multipleX n merus, ista diversitas, iste nexus actionum , quarum oportet ne una quidem sit inordinata , quot debuit in Creatoris mente supposui se combina tiones, motus, & determinationes motuum : etenim non tantsim illae considerandae veniunt in singulis illarum ex ilium machinarum : oportet ut isti motus , istae determinationes, isthaec organa apis ali
cujus seorsim spectatae , relatione gaudeant ad dispositionem machinae bis millenarum aliarum s
54쪽
liarum, quae idem elaborant opus: atque illae bis millenae par est ut pari modo dispositae sint singulae hac, aut illa ratione, respectu omnium seorsim.
Quod si sola motuum multitudo & determinationum motuum, qui necessarid requiruntur ad movendos mille diversis modis pedes, rostrum , totum apis corpus, ubi illa materiam praeparat mellis , ubi certas separat ejus partes, alias ver b nonnullas sibi in-Vicem jungit, easque omnes suo collocat loco, nobis videatur numeratu impossibilis: si unaquaeque mutatio situs, & figurarum, quam subit corpus exigui istius animalis, supponat novas determinationes , quae ipsis accidunt
ab objectis eas cingentibus , & ab dispositione organorum machinae ; idque absque confusione , nec ordinem laboris in partes pertrahendo : quid fiet demum , si eas consideramus , ' tamquam quae partes omnino constituant exigui cujusdam populi ad eundem couineantis scopum , & idem et borantis opus conficere , cum majori adcuratione, & ordine, quam duo hominum millia quibus praesunt unus vel plures machinatores industrii, arcem exstruerent
Est sanε hic, mi Domine, unde persua deamur de exsistentia , de potentia, & de
Providentia cujusdam Creatoris. Vertim non est mei muneris hic Ethicum tecum agere. Tuum est me docere, mihique ostendere, opus fore isti supremo enti mnitdnu, jorem dexteritatem, majoremque potentiam, ad formandum machinas similes hominibus,
tali modo compositas , tali modo disposi-
55쪽
tas, ut possent sine cognitione conficere pro- positiones, syllogismos in forma, sermones, colloquia , hoc est , ope linguae producere .
sonos ordine connexos, quorum adminiculo unus videtur intelligere & capere, quod alius ' sdicit : opus esse, inquam, Deo multo majorem dexteritatem , majoremque potentiam . ad machinas formandas similes apibus, inter quas videremus consensum , contextum actionum adeli cohaerentium, & aded ad invicem
relatarum, quaeque fovere viderentur aliquod commercium, aliquam subordinationem, atque concordiam inter illas aeque magnam , 'aequδ perfectam , ac dari posset inter spiritus, qui conspirarent ad exsequendum eun- dem aliquem scopum. Ad producendos sonos qui nuncupantur interrogationes, responsa, propoli tiones, syllogismi, & ad illos ita diversa producendos
ratione , requiriturne major organorum dis Versitas, motuum, determinationum motuum,
quam requiritur ad exhibendam gubernationem alicujus status , in quo daretur Rex quidam omnino dilectus , & honore suis 1 ditis adsectus, qui prorsum parati essent, ubi ille e re judicaret, cum hostibus manus conserere, & mortem pro illo oppetere; in quo cernere esset aedificia, omni, quam ima ginatus fuerit quispiam, cum symmetria eX- structa , diversa artifieia , poenas desidiosis infligendas, cautiones adversum latrones, &id genus infinita alia , quae reperiuntur in apum republica λRationem ubi exigimus omnium istorum miraculorum, istius consensus, istius stupen- dae
56쪽
dae diversitatis: respondetur ea non supponere nisi dispositionem machinae, ac deinde certas determinationes, quas percipere i possibile nobis est, vertim ab externis o jectis quae proveniunt; omnesque eXiguas illas machinas se invicem determinare , &modificare diversimoM. En quo redeat omnis doctrina Cartesiana. Cur jure mihi non liceret haec duci magna principia & duas istas magnas. solutiones aciplicare modo agendi, quem isth c entia, hominum nom ne quae veniunt , inter . se servant In illis supposita istiusmodi dispositione, unus loquitur: adigit alterum haec quasi determinatio ad loquendum.qui hoc respondet m do , quia alter illo est locutus: & loquens ea ratione machina cerebrum alterius movit planε prout necessum erat, ut aperiretur via spiritibus , qui serviunt istiusmodi motum conciliando ipsius linguae: isque motus praeci- requiritur ad istius uiocii pronuncianda vocabula, quae responsa vocamus ad illa, quae ipsi dicita fuere. Hic loquendi modus unius machinae est, inquam, determinatio alterius ad loquendum altero illo modo ; v luti apis adventus , 'quae onusta reuit ad aruveare , determinatio est alterius apis , quam intrans reperit, ut, illa quod ad fert, in se suscipiat, & in interius comportet alveare. Concipere non possum, ulterius quidpiam
Verhi fuerit reverit hic aliud quid praeterea, denub nulla daretur hic disserentia nisi inter plus & minus. At ine istud plus S minus quid facit , ubi auctor duplicis
57쪽
ius machinarum generis infinitὰ suppontitur potens, infinitae cognitionis, qui unico
momento concipit non tantum combinati mes infinitas organorum , motuum, determinationum motuum, versim qui earum infinitarum infinitum concipit numerum Ritεhla omnia examinemus juxta principia Phi losophiae Cartoanae , videbimusque, deberi majorem sic satis dari differentiam inter machinam alicujus lumbrici leuestris, illam que apum , ut possint inter se perficere, quidquid nos in illis admiramur, quam de- heret dari inter machinas apum , illasque hominum, ut hi possint vi legum Mechanicae producere illum sonorum ordinem & ve horum, quem nuncupamus sermonem colim
Crediderim equidem , si Cartesiam posisunt explicare aequE plausibili ratione sua
stravi ex ipsorum principiis similitudinem, quae datur hoc in negotio inter apes & homines, sibimetipsos satisfacturos fore. V xlim nescio, num tibi ego satisfecero,
hi tandem vidstri' me coliclusum ire o omnibus hisce animadversionibus, ut id st itim adgrediar, Cartesianos in hisce omni bus minus consequenter hic ratiocinari,quam
Peripateticos, ct praejudiciis pati ut a Npiantur haud minus saltem ac illi. Bruta carent anima. Qua de caussa8 Quia ,suod si supponamus corpus apsarum certa quadam gaudere dispositione, quadam o gancrum structura, quadam proportione eam aliis sorporibus ea cingentibus , & praeter haec
58쪽
line omnia agnoscamus potentiam Dei infinitam, quae potuit symmetriam& relationem inter tot diversas istiusmodi res formare, intelligimus quidquid agant bruta, peragi' absque cognitione & ex solis Mechanicae principiis. Versim, haec si ita sint, quamobrem, tu Cartesiane, quem lubens supposuerim non esse automa, ab hac generali regu la excipis unicam & solam entium speciem , cujus quidquid vides machina est instar comporis aliorum animantium ; atque causae quid est, cur tam praecipites judicium feratis ad solum conspectum effecti alicujus, quod in omni eo, quod sensus serit nostros, motus est merus omnino , in quo mens tua non nisi certum quendam percipit ordinem , quodque haud majorem exigit vel multb majorem p tentiam in Deo, ut producatur juxta leges Mechanicae in aliqua machina , cuius ideam sua infinita cognitione sibi formasset ens illud othnipotens. - Atqui ne indignε seras , si , antequam hunc finiam articulum, tecum communicem cogitatum quoddam, quod mihi incidit adhu , dum ad te scribo: quodque, quantumvis omnino joculare, non deerit tamen, quin robur m is sit conciliaturum ratiociniis. Im mnemur nobis, Deum animam rationalem collocare in glandula cerebri pineali alic jus canis, ut inde illam gubernet machinam :ira ut occasione certorum motuum, qui
cident in machina, Deus in anima prod Cat certas quasdam cogitationes: & occasione certarum cogitationum, & certarum voluntatum animae Deus in machina certos C a ' Prod
59쪽
producat motus. Nihil in hisce omnibus est, risod supponere non posssim. Quippe, jux ta doctrinam sed , unio mentis es corporis non conlistit, nisi in illa sepeli- .dentia, quam Deus aequEpotest stabilire inter animam & machinam cujusdam canis, ac inter eandem animam , & machinam hominis cujusdam. Adjungamus, illam ammamelle ejusdem notae cum illa D. Cartem, ac tandem
philosophando super iis, quae lex semetipsa: vit, iisque quae.extra se videt. , sibi ph1- losophiam formare plani Cartesianam. Sup- Dono tandem illam non intelligere homines loquentes inter se', nisi prout nos intelligimus aves aestatis tempore in sylvis canentes, Ssibi mutud respondentes. ΕΣ1itimasne illam animam habituram mcellentiorem hominum 5deam, ac illa est, quam hodii artesiam silent canum non profecto. Omnia Phi- . losophiae suae principia eam adigerent, ut iudicaret de hominibus eo modo , quo Cametesianus quispiam hodie de istis judicat animalibus. Quod dicentem satyra milibet a- num brassicam ad &rum portantem, naturaliter cogitationem ejus subiret pollet, ac riδ sost complures considerationes, quas formaret in gratiam sui , & canum. sui s- milium , diceret secum sibimet ipsi
put concutietis, mehrrcule, homo non 1 f b stia est, Didemi magis ac nos. .
Sit haec idea chimaerica, & abii da , quas--tum lubuerit , UXaminandues tibi relinquo , Muibus illa innitatur principiis. Ut itaque scrib loquamur, tu e istimas,reliquos homi L non esie automata, qua
60쪽
doquidem eodem , quo tu, comparati sunt modo, & extemδ pari tecum agant ratiora ne . Ita habita proportione loquitur Peripateticus quispiam, ut judicet canem dolo rem sentire; ubi percutitur, ubique ille eum Clamantem audit Pudendum profectb est repetere tandem suorum adversariorum methodum , posteaquam adebiallam. quis contemserit, sannis inceperit , & infamiae signarit nota. Contrarium adfirmara , inquis tu, adfirmare reliquos homines, quibuscum quotidianum
lavemus commercium, non niti meras este
machinas, ridiculum id est, & sensui ad versatur communi. Adfirmare bruta nec sensu nec cognitione esse praedita, dum viodemus ea quae singulis momentis in iis a nimadvertimus , & hoc ridiculum est, veIsaltem erat aequi , aut tantlim non , ante hos quadraginta annos. Loquere, loquerct audaciter, Progressu t*mporis utrique adsu femus. Quid est, cur retr0grediaris ρ cui Iemel verecundiae Mes transerit, eum bene e naviter oportet esse impudentem: Ne istud te dictum urat , mi D. , non est ejus , cujus tibi videtur, emphasios. Cicero ita de se ipso locutus est. Verus sensus hujus effati est, ubi semel certos transivimus limites, hau I. adeo religiosos esse oportere, verdi confidenter pauid ulteridς tendere, ac initio nobis, proposueramus. Ostendit hoc foecunditatem Principiorum vestrorum, unde tam mirandae itintur conclusiones , quaeque humanam. mentem ducunt ad veritates, quae ipsam in admirationem rapiunt, ubi ad eas pervenerit