장음표시 사용
101쪽
s Enarratio in Ethicorum Aristotelis
totum ad totius caussam exigitur,cum duo illa argumenta a simili de ducta per modum proportionis ad conuenientein iuris formam reuocantur. Qtiod obtinc inicrsona domini, ut ex contractu scrui peculiotcnus conueniri possit, idcin in persona patris repudiandum non est, ut ad eundem modum teneatur,aef.quadest M.Listu. quodcum eo,qui
inta a sors eniter est esse dic. Huc pertinet, quod quemadmodum per stipulationem serui domino acquiritur,ita etiam per stipulationem filii patri, L. 1 st de reb. oblig. Huc referri possitntalia cxempla , maς passim in iure occumrunt. Quet statuta sunt in persona praefecti urbi, si de ciuibus tractctur, emittam procedunt in persona magistri militum , si de militibus qu stio sit,quod utriusque eadem causa esse censeatur, M. . c deprefecit prat. Urbi, magist. ιι.in dig.ex'. Vt igitur ille ciues deli quentes coercere potest, eg IJ.deo . trafecTvis ita etiam hilites, magistcr militiam Magisteria. .de iurissa.omn.iud. Eodem pertinet &4lia proportio apcrsonis curebus secularibus,adicrsonas res ecclesiasticas. Quod iuris in prouincia seculari erga subditos habet proconsul, idem iuris sibi vindicat legetus pontificis in dioecesi sibi commissa, proconsul autem habet merum mixtum imperium isti: risdictionem, vinsolet. g .cum legβη.F.de sero UIiam etiam habet legatus pontificis,ci .ct capiouit.d o . legat.
Translatio Argyr Textus grae Translatio diuin cipiti cus geri.
Non Rautem continua, My. res Pon eLξ autem continens hac comparatio rationum, Araia ἀναλογια Menoportio. Non enim j
non enim fit terminus unus si γένε - ει α extremum unum numero M,
numera,eui est quod. e. - aestheus tribuitur ira, qua res
- est auιem continis Hanc proportionem non esse continentem inde colligimus , quod non unustcrminus bis sumatur,xintra illos fines argumentatio subsistat, ut in proportione arithmetica,quanti res valet tantum pretium insere dcbet,t 7quos C. de rescinae vend. stem retiassadisi lilium ille florenis,cs vesci,aut digna est,ergo pretium mille florenorum solui debet. In geometrica proportione fit comparatio plurium terminorum, di argumentum a senili, aut pari proce
102쪽
Ad Nicomachum, Librum Quintum diti atque illud demum eum alio comparatum,in proportionis caussam
paratione ratiose consistit. τοῦτο, αναλογγν ligitur , hoc ι-proportιone iustum auremideu, quod τὸ r Di ν , τὸ constare , iniuriam a--- a comparatione rationum, ei νυ τὸ Ουἀλογον, a proportione alienam, ais exorbitat e fit igitur abud,sν .uαρα, τὸ R. auersam esse. Quoivi alie-μ-,--minus. πλέον, τὸ διελἀν- u Flus, alterum mιnuri Iustum igitur Differentia inter ius&iniuriam proponitur, quod Hillud vi sua omnia ad squalitatem: reuocet,ut L .gist .de, .ctin' hoc Vero minuendo,vel excedenno peccet,contrarioru enim contrarii ef
Vuodquidem in ipsis operibin Hanc inaequalitatem in ipsis fietisaeonsistere,atque relucere, docet inhonorum distributione, dum,qui iniur1am facit,plus habet,qui iniurim patitur, minus, . ym minios, dece/O.e censitor.Inde et ut res congruenti formae restituaturii aestimatione iniuriae accepta lese succurritur, laena. U.de iniuriis, urem apud Labeonem II.ferator ait,LI .Sed -ιω.SMFratre.LIS.eum qui. Ssinupta εο Leonstitutioni .gvi tae,niuriis.
103쪽
io, Enarratio In Ethicorum AristotelIs
yn mali autem contris Si tractctur de oneribus, quae serenda sint vesiccnsu, indictione,tributis annona, vectigalibus,aliisque funditonibus,& prirnationibus ex equo,& habita ratione tacuitatum est facienda descriptio, forma dfde cer .Lquigra tos.c.decersb. est censit hLII.L. omnes. CH opera pubIs.si prasis.1.de munerib or honorib qui igitur se subtrahit his oneribus,atque illa in alium doriuat,merito iniustus censeri debct,ut asserit hoc loco Arisbstules,&declarantiae .s. Sprasis temi. quigrauatos, ciliae a nobis commemoratae.
Translatio ASP extus grae Translatio Zuuin-
ropiti. . cus geri. Poni namque rationem 3 αγα θου si Anienim rasionem obsi-- subis minus malum, admaim λόγ*,Iremia τε ε net leuius malum cum gra-
2Uni namque mic occurrit Aristoteles taciti obiectioni, quod 'eum comparatio debeat c sic inter illa, que sunt eiusdcm naturae. l. Hastom non apparet. f.de verb.oblig. Minde vitiosa videntur. Irin melior diaboli eLE. Ergo Diabo donis 'ita etiam haec ipsa argumentatio periclitari intelligatur, inmmarum bonum. Hunc scrupulum enim ita submouet Leui malum optabilin Rins Dorimala. At quod expetitur bonum en, estquo magistas tanto praestantia incensitur. Ego in hanc Aristotelis collectioncm&responsionem
in praesentia superciliosius non inquiram. Ceterum quod crudior censeri pysiit, quam ut omnius omachi illam concoquere queant, .
104쪽
Ad Nicomachum, Librum Quintum. Iol
idcirco statuo adsertionem: ipsius ex duplici consideratione in tuto collocari posse,ut si intestigamus de incommodis collationis, onerum susceptione,ut nos digessimus,tunc veram illam esse fateamur, sin aulcm de illis, quae natura mala sunt,de quibus distinctionc Is. ./E etate- Lq-ιιens f.de g.ι-.auxilium mutuandum csse censeam ab illis Philosophi verbis,quod, tale mel cistionem leuioris mali, rationcm boni subire pronuntiet Pro coronide admonendi hoe loco vidcmur, non videri Aristotelem in explicat one huius capitis, omper inter terminos ab ipso secundo capite propositos, quod iustitia distributiva versetur in dispartitione rerum,quas diuidi inter illosor ortet, qui eiusdem reipublicae communione coniuncti sunt, constitisse: nam dum de malorum separatione, ut quod minimum est piaeferamus,loquitur,non potest videri de bono-'rum communium distributione loqui.
. In quibin casibivlocum habeatiuintia commutatiuae a. In commutatione locum habere proportionem arithmeticam, nes Hrit tem cst condisionemper aspectam 3. Teclaratio rasorelu durum aestribuit instilia tantum quem se sequi, auaritumis messium contulerit . . inde alienis eleemosyna dura pessi. s. radoni rem commodatam oeatam,vialbatam,esse restituod mino. Pretia rerum non ex assectione, vel utilitatesingulorum, sed commμHur
105쪽
ro1 narratio in Ethieorum Aristotelis
ι o. Fronu ntiatum e ristotetas regula vicem, non vero propositionisvmnem μοι obtinere. 14. In magna vocabulorum inopia ab hu,qua cognatam significationem habet, spe eo muraux lium mutuarias si sint iuris officia in rerum commutatione./6. Hemo inpropria caussa iudex esse debeti inquare. ι . Principem a s udices esse seges ammaras. ιν iudex tanquam medius in omni caussa parte με- accommodare debet ιρ. Iudex eis Uari ιmen Oris causa diuidenas aqualissit. M. Si res Huιdendirna' ιρ-inseparar nonpoterat,quali iudicis osscium sit in iure,cui sρersona exaequando. aI. Mare contractus emtionis es vendiιionis semelperfectu temere restinae non aebeat. a1 ε npretia rerumsecundum reditumfund duntaxat excuti debeant. M. Quare pracdia urbana, qua minorum Usent, antiquiIm venae potu
a . spretium armtrio venitoris velocruoris tammittatur idem. esse, at arbitrio bons incommissum esset. 21. In mutuo res eiusdem bonitatu debem refluui, etiamsiillud nominatim
26. Si ex causa scisti sex vera arualitersint diuidenda , ct -- μαι consecutu sit, quomodo res ad aquaistatem rediga d a . Quid obtineasquamari erasin marias,alia quatuor in vineis,ormis aqualissi astimatis. at inficium iudicis inproposita quastione.
106쪽
Ad Nicomachum, Librum Quintum. Io
Testa autem id in m. Ibseluto tractatu unius,non intempesta-ue accingit acrexpofitione relicFae partis,clite vim suam exserit in emc-datione labis Minaequalitatis,quae locum vendicare solet' in contracti ibus&delictis, quaecum olfensionc Siniuria alic nasunt coniuncta, L siquos . de resiι- -- orta.lsvoluntate Oaereae titub hae venditost Aconstah emt. I. si merces. l. in legeis locatici 2 a. .generaliter . derguti
ropiti. Cus geri. me autem etiam habet τοῦτο δε τὸ si mim autem iuris fomspeciem priore iustum m. ma alia eissa priore . enim distributivum om- - RQ enim, quodin distribuendis
con it nam si e pecuniis αναλογα portione eonstat. Nam e publicis distributiosas, ea ειρημενην. am cunia communis distributis Amfuerit ratione, quam χημάυ κοινῶν,εαν fiat,eadem ratione tendum habent intersis ea, qua in γῆ- ονομη erit, quam habent interserempublicam sunt conta, G- τὸν res ea, qua ab unoquoquem est iniustum, quod huleo', τὶν δε τὸν ονπερ medi alusa sunt: aqua
107쪽
ro narratio in Ethicorum Aristotelis
me autem habet eriem. Demonstrat, ciuid differentiae interlu-iceat inter distributivam& commutatiuam iustitiam, quod scilicet cum iustum distributivum in conuenienti rerum communiumdiuisione versetur,quartantum raestet,&respondeat cum his, quae in rempublicam sunt collata, ius autem,quod in contractibus consistat,esse quidem equi tali,vel aequalitati consentaneum, sed i non illa proportione, sed arithmetica.Nullam enim hic haberi rationempersonaru,quod nihil intersit,
108쪽
Ad Nicomachum, Libriim Quintum. Ios
aia probus improbus,pauper, diues, priuatus, dignitate preditus, quid al- teri cuiuscunq; conditionis detraxerit, quod damni solius diffcretitiam lex intueatur,tisq; utatur tanquam aequalibus, faciat ne hic iniuriam, ille iniuria assiciatur,&an hic damnum intulerit, ille acceperit, ita, ut iudex illam iniuriam, quae inaequalitas sit, exaequarc conetur. Subit praesenti in
loco illa consideratio, quid caussae sit, quod cum superiori in capite Aristoteles distributivam i iustitiam secundum personae dignitatem fieri iconstituat, hic quod ab illo propositum est, subuertere videatur, cum profitearer in distributiva iustitia tantum quem referre consequi, quantum in medium contulerit. Huius nodi facilis erit explicatio, si statuamus id, quod conferendum est, non in pecuniis solum versiri,
sed in meritis, ut si virtutis ornamentis alios excellat, etiam maiori honore&aliis commodis donetur&augeatur. Quod autem commutatiua iustitia in proportione arithmetica consistat, in qua de conditione personae non laboremus, constat capit. orae ι . quaest. s. in haec verba: γteauquis hocsecum cogitat, est aeci multi sunt Christiani diuites, auari , cupiae, non habebo peccatum Issuum Ens abstulero Erpauperibm dedero. Unde enim isd nihil boni agunt, mercedem haberepotero, Argo eleemosynin dedero. Etiam in hac reparcat unusquisue animasua, arma huiusimodi cogitatio exd aboli callidiates geratur Nam etiamsi Iotum tribuatpauperisin, quod abstulerit adiutpotuupeccata quam minuat. Accediunt cap.nes. cap. denich. d. quaestion.
Huc pertinet, quod etiam praedom t rem commodatam, Io Featam, vi ablatam esse restituendam lcges depraedicant L aecima quinta. commodare,rtem, .sequent f. commodi l. si quis conductionis. 6 locati. capit.
vι armas l. siquis in tantum, dic unde vi, capit porro, de duorI. .simariati fod c. de donat inter viri or uxor isquis emtionis. g. penuhim GHe. depraesicript yo velao. l. sfundum Cod de vi pubio priuat. Conueniunt illa, quae iii hanc rem scripta sunt, tus. pretiarerrini f. adleg Fasciae σquae ita se habeth Pretia rerum' non exa feminec tibialesinetuorum, sed communite ungκntur. 2 ee enim iuisitum naturalempossidet, tanto A et pietιο eu, quodeu a possideret plurimo redemtu fuisset. Sednec ille, qui suum abeΜumpossidet, tantum Babet, quant eumpatrι redere po-rεH, nec e 'ectandum est dum vendat. Sed 'praesentia, non qua fuma-
109쪽
ros narratis in Ethieorum Aristotelis
nocuit nee enim delinquori quisquepreti orsi Sianec heredempsiri rem testatoris institutum seruum tanto puris esse, quo pluris, risu, Ped, cribu est enim abserdum ipsum me heredem instituism,non esse locupletiorem antequam adeam sa umerum hererinstitut-ι, statim me locupletiorem efectum, eum multis caussis acciderepsist, ne iussu nostroariat se quarti nobis certe eum adaerat Esse autem reposterum ante nos locupletes dici, quam adquisieri , item Lys.si si ruumss. addet quia -- quos verbasubiicio. Siseruum meum oecidisti, non assectisne ψιμαλι epulo Delut fidium tuum naturalem quis occiderat, quem tu magno emium vetus sed quanti omnibus valeret. Sextin quos Sed - ait, preιia rerum non ex assed ione nec vis litaresi uisum, sedcommvnue fungia paseum, qui um natu radempossidet, non eo locupletiorem esse, quod eumpiar mosaltu 'Grior, redemt--μt, necurum, rus malienum possideat, tantum habere, quanti eumpatra veniarerisset,i lege enim Aquitia damnum consequimur, di misisse duemur,quodaut consequi'---, in erogare co-His reseondent, sindleg. alcidi. a. undum.F. deleg. .l quos f Sis rescinia vendet. g. cum alicuissae legat. I. L/.g. σ-θ-JfFinstas . dem parreni in haec verba Dalias videamin: Sidicalpasron-,rem qua demiustopreris venis, veruntamen hoc interesesua, non esse venundata is
ins hoc essestaudem, quod venierispossesso quam habet patron- afecti
nem,uelo portunitrumvel vicinitruis, vel eis, vetquodissiceducat i vastaus enim in damno accipitur pecuniarao Commendateandem sententiam Lunica. Cabsententi-quanoemquod
mereaprofericleam4 ipsam, quod presentem inspectionem non parum
illustret, subiicio. mpro eo,quodintereis, dubitationes amiqua inrn Numriauctasint,miam nobis sum est huiusmodiprolixuuiem,prout possibile estiis angustum coartare. Sanc-- itati in omm sincertam habens quantitatem , vel turam,veluti in venditionisin est locationi , ct omniam constaίλ-,hocquodinure17,-- quantitatem ammme excedere.In abra autem ea in,qui increti esse, dentur, rudice qu caussas aerimendavsuscipia sunt, persua ubtilitatem tu ere, ut hoc, quod reuera inducitur damnum, hoc reddatur, 'non ex quibusdam machinarioni , est immodicimeruersi m- in circuit- inexfricabiles reaegatur,nedAmminfimium computarao re-
110쪽
Αd Nicomachum,librum Quintum et
eorummodo una exes, qua vel cum competenti moderamine proferuntur. .elade bu certosine conclusis uineti r. Et hoc nonsolum an iamno sedet -m in lucro nostra a sectitur coninmiso,auia UT ex eo eteres id quodistem inlatuerunt, orsim omnisinsecundum quod dictum est, finis antiquar Exitauis, in constitutionis recιωIιo.
ropiti. Cus geri. Nam eum hic quidem , μετων ό μὲν 2 am cum his percussuου
Nam eum hispercussus. Quae in contractibus obtinen eadem in
delictis proeedere coarguunt,is ramum Τώου uil rtem. glaena. Insidemiuriam ta concept- HU.Poe autem uriarum ex leget a tabul. propter membrum ruidem ruptum,tabo erat,propter os verostactum, numa-r poena erant conintuta quasii magna veterumpaupertate. Se sev rorespermittebant i s,q--uria assisunt,eam ψι re,ut iudex,uel amri reum condemnet quanta iniuria assem astimauerit, velminoris prout ei visium fuerit. Idem probatur l. i.=.ctqui hominem fialeg. Co deficariis cuius haec est rma: au hominem occidit, pumtur, non halita Asserensia, cuiuae
conditionis hominem occιderit.
Sed haec traditio Aristotel ad nostras leges ad hunc modum reuocata,nonn miros indiculi ex certis considerationibus' contrahcre videtur.Certum enim est illum,qui nedum principe occidit, sed Senatorem, qui circa latera illius versciur,grauiori poena plecti, quam si in alium, id ausus fuisset,quippe,si crimen laesae maiestatis contrahat. illa vindictaeaeerbitate coercetur,quae t quisuis c sad .uliam male t.coprehensa est Neminem deinde figit, grauior supplicio in illum animaduerti, qui parentis fata maturauerit, quam si extraneum sustulerit, ut leae. .