장음표시 사용
211쪽
t Enarratio in Ethicorum Aristotesis '
Qui vero dasua. Allato exemplopromutationis armoriam,quae facta eltinter Glaucum& Diomedem , quorum ille aurca,quibus in is structus erat, dedit,hic vero aerea,ostendit nemini sua voluntate iniuri iam fieri. Quod quemadmodum in potestate Glauci fit iberalitatem exercere . neque ad iustam dimensionem iiiiiiismodi permutationem vocare, ita etiam sit in potestate iniuste factum dissimulantis efficere,ne iniuriam dicatur accipereri maxime quod in potestate Glaue sueri dare aut non dare. In potestate autem eius qui tale damnum patitur, noest: siqifidem voluntatem accommodauerit,essicere,vtiniuriam dicatur accepisse,cum is, qui aliquo permittente illud faciat, non habeat animum iniuriam inferendi, vel nullus sit, cui talis iniuria asscribi debeat, ut in illo,qui minus continens sit.Concludit itaque, quod ex his intelligatur,quod iniuriam accipere non sit eius generis, quod sponte sustia piatur Circarillam conclusionem repetenda esse statuimus, quae sup rius copiose explicauimus, ne prolixiori sermone molesti simus. Nam quod ad exemplum Glauci attinet, di trerentia ratio in promtu est, quod 7 quilibet siti arbiter moderator rei sui atque domini4,Lin remandata, a Mauretassis hioqui sui cta6emiuri sun Membrorum autem suorum nemo est dominus,vid ctum est..
Translatio Argy cxtus grae Translatio Maen-ropili. Curi geri
212쪽
Ad Nieomachum, Librum Quintum. I
praeterea, per definitionem iri Amplex est ' Hampi bivend murram, nihil enim απλῶς πλοῦ π asterim bona, si casis ira timi pretersuampatitur vo λ. τυ ψ πτα το lit, vendicam veluti gloriae, luntatem. Quare non iniuri δερe σμis αδ aureim quod absilure honeam patituroἶidipsum sto κειν inν' - sumen. Frvierea ex desin minus capit actitur a - την ,παχ νβη rione rim, quod est iniuriamtunia. λησιν - facere hoc dissoluitur. y ilκειτω, δα η τουτο enim eiaccitat praeter in αλ ει περ βλα, voluntatem Uuare non Τεπα. υνον. oris iniuria a citur,sed ut hoc demin damno citur
Patet is sur.9 Hie aliam quaestionem Philosophus contexit, ansiqui ab priae in dignitatem - tribuata, an vero, quipim consecutineΠ,iniuriamfacias,de consequenter,an quis hoc modoseipsum iniuria a ce- reposit,velutis lin alteri,quam sibi eonferata. Et concludit hac ratione iniuriam non contrahia Pro declaratione sciendum, iustitiae praecipuum munus in eo verti,ut pro dignitatevi meritis persenae,cap.cum in cunctis.
circumstantiarum qualitate, sinonfuerint.f. Ucis Distributio fiat, lege decima , iustita digestis de insitia iure Tractatur itaque angi aliquis restrictior in se sit, quam in alios, in ipsa rerum diuisione, intelligatur iniuria atifici. Et quidem si metu compulsus vel smili ex caussa id fecerit, non dubitamus tale distributione iniuriam continere,
213쪽
πια narratio In Ethieorum Aristotelis
Uurius proficis. Quod sivero libero arbitrio id faciat, non idem probavdumeris cuna cutq; ius sit de re lua,nuae velit, statuendi. a. fiaia miser clabem ora sint, Aedejῖas.=deprau.hereduci. mal j dea U .smi - - aue uis. isprit Aceediri quod minus tibi vena dieando plus gloriet conlequitur, ut exemplo Marcii Coriolant,dimas, wrim ustrium viror- docet Valerius Maxim us, hoc loco insinu4at Aristotclcs.Porro si aliaexeau 1LL,quod est', non pensetur, e ca fu,quem damno viderimi strines, non autem iniuria, quod ea volentiabus in risus temporalibus non in se atur .sio prate ea in instauiu isse sumaesti um a Mossis eburi vivi supra rem digessim ..
τω λαμaώονπ pin Duo Fare autem serbaAristotclis constituentis, eum idem, qui plus distribuit,sacere iniuriam, sed eum,qui obtinet non simper, satis pe- riculosa sum distinctione corrigenda, alioquin subuertent ea, qtis ab ipso Aristotcle Mnobiscin prox: mo articis olunt dicta. Stii tuo igitur illu intelligenda esse de e quid stribuitinon propria, sed alti na,rci iure gentium communia &sic ia.Exempq caii ni agrorum natas vel definitas, non pro modo praetorum , scd pro affectione priuata distrata int,vel si quis Honores&cetera officia,qiis aliquid comm ndii ad s. re solent,pon exordine aut lcge mandet atq; deserat,i. est 3'oragoe. . st de murna honor, i fame,g re ita assignata ac E pit, nu- nunquam excu Mi potust, si putet illud iuro Ter icimo deindebitoΤ
214쪽
Ad Nleomachum, Librum Quintum arx
aeprobat. maxime illa consideratione admissa, uod a distribuente actionis principium proficis alur,is nimia curiolitas in inquirendo ino xx
semper laudanda sit. ἱῶθJdenouat. .
Fraurea eum facere. Hac in sectione ostendit Aristoteles, multis modis accidere posse, ut quis iacturam rerum suarum faciat, non solsi sponte homines iniuriam inserant, sed etiam si a quadrupede pauperies inferatur ves utcgulis ex tecto cadentibus, aut tignis casu ruentibus
transeuntes obterantur, aut siquis manum alienam impcllat, vulseruus
iussu dominiqiiid faciat,hiscatibus non iniuriam, sed tamen restri iustas quem pari somparat, ut tapparet, Aristoteles, faeh im hominis peri inflabrantiam vel cum voluntate aliena committentis, cum damno,quod quis sntlaxare inanima, quasi silentio inserendum sit, quod quemad-ino inres inanimatae, si caussam mortis alienae praebuerint, certae tamepce gesti miliar,ut securis,qua bos in festo Iouis prosterniselet ita etiam eueniat invisibus superioribus,quod ipsum tamen non puto admittendum csse sine moderatione, de qua supra mentionem seo, quo lect rem etiam breuitatis caussa reiicio. minisse tamen conuemr, non mninoabsurdum videra, si in detestationem concepti seclaris Magistratus domum. nqua quis nefaria consilia miscuerit,uestu tia grauissima designariti funditus di moliri curcticis bruta animalia,cum quibus ne- filiam thiadinc in quis exercuerit, vel quae pueros dilaniaverint, etiam suppliciis publico mactentur,4 cadauera corum concremcntur. .muli
er. 3 q. . in aede manu vi impulia commc morantur, superiori est o sua inter fretinonem habucrunt. aliae de scri o autem,iussu domihi quid de--nance,icseruntur,cum noliri lcgibus parum conueniunt. Etenim si
215쪽
M Enarratio in Ethicorum Aristotelis
piraticam lium. domini seruus eaterceat, delictum contrahit, dupoena improbitati debita coercetur. Umine Mobu ct HI.l. seruos Lod is ipuboea,& generaliteris dominus,vel illi, qui vice dominorum sunt, qui
iubeant,quod atrocitatem facinoris habeat, adea,quast .ae νά-.P RPro in leuioribus' quamuis seruo ignoscatur Laae χρη--m liber humo. ia Aquillamen iniuria patienti infertur,& dominus actione iniuriarum tenetur,Lnonsorum. I.=sit sussis
Translatio Argy extus grae. Translatio Zuuin-
Insiperfitudieauit ignoram.)Haec propositio Aristotellia definitio.
amne legum' non videtur aliena,cum segesequi absentis negotia 6siiudex . . de obuistact.er L .deobbgationib-,quam quasidelicto nascuntur, trada- ur.iudicem contra leges iudicantem quasi maleficium solum colit. ahe-rα Quod autem Aristoteles distinguit inter ius legitimum, illud, quod ipse primum vocat,non caret ratione appellatione enim iuris primi ἀ-telligimus ius naturale,ciuot omnes homines imbuti sunt, vel imbuti en I se debeant, quippe,quoa cum ipso homine rerum natura prodidit. μμ gulorum. Ingis eridis . H earum dominio,cuius ignorantia pretexi nopotestit ictam tu vocando.
216쪽
& r cognoscens. velinquere iudicem, qui contraius legitimum sciens pronuntiet,secutum gratiam,inimicitiam aut sordos, L cumlim , fam=--ἀοκων eremaecata ino.&eius rei nomine cocreeti posse non dubitamus ι- ῶ-na rudicu,qm maletudicauia Iubam repetundarum, quod ipsum contirmat Aristoteles exemplo socii, iniuriasit particeps,hunc enim plus accipere&iniuriaehoc modoficere
Translatio Argy tus grae Translati Zutam
217쪽
a. Is narratio in Ethicorum Aristotelis
i a iusta, nisi per accidens ἄν οἱ - λέγιm Uerum hac nonfiunt iusta.
e queputant hominerisse. 9 Cum ex doctrina Aristotelis superius eosnita, iniuriam facerest voluntarium,fac' um cst ut homines malitiose si1btiles, ema axiomata inde elicere voluerint, quae nec menti Ar stotelis,neesiorum 'rectesentientium congruerent, quod qua ratione in potestate hominum positum sit,iniuriam facite, eadem rationestin manu eorum iuris& iustitiae partoe accommodare, & per consequem iustis esse: ducto scilicet argumento a contrariorum essectu Mossici Leseontra.σδε uul repulsi subflit Pisau .f.de legat s. si .l adoptiuum .glatronumIsdem sus vocando. Dcinde ad conmmationem cius, quod 'dictum est, huiusmodi utebantur collectione, nullius esset sapientiae iusti&iniusta nosse, quod ea, de quibus leges loquantur, non si dissicile intelligerer consectarium itaq; videri, ut idem quoque circa ius accommodandum, vel iniuriam faciendam eueniat occupatus itaq; est Philosophus, in confutanda utraque ratiocinatione. Initio enim negat,hic ipsi,de quibus commemorauimus, essest cuiusuis pol statαEtenim in
eoelestivi beata vita apud Deuin, Angelos,atque sinetos, quos ipse De- M orum nominesnsgnire solet, nullan iniquitas aut iniustit a cognita est: apud homines vero iustitiae habitu excultqs, nullam quoq; esse facultatem iniuriae tactendae; quamuis ehim aliquando impingere possint, vehabeant commercium cum aliena uxore, aut sypeum in acie obiiciant: tamen non possunt propteteit intelligi iniuriam facere aut ignauiae crimine sese obstrinstere,nis ex eventu, clinia ouod quis putavcrit, si habere eommercium ruri xore sua, vel quoi nullo consilio captb victus
affectibus lapsus sit. Ide m de fugiente icim e saeipublica sesema revoluerit, vahiloderabili aut inop hostitim impetu ic satiriae
ctus sit.xertum autem e lectantem, vel perturbationibus velasse ibus aliquandέ ut ibent Sex doctrina Aristotest iniuriamnon facere ed tune dem in haec ocum
218쪽
Ad Nicomachum, Librum Quintum. II
habent, quando ex consuctudine confirmata huiusmodi facta suseipiu-tur Semel enim mallis', maxime si obduruerit, facile eo consilii com 3 pelli tu .escribam.c. studisaextra depraesium.cap emelmaim,de re riniri mo. Queinadmodum ediuerso, qui benet facitndi habitum inguerit, o 3 dorem,quo semct testa ipsius imbuta fuit,disscultera mittet, capit mam
militari Persuasionem vulgi existimantium, non adeo magni ingenii aurindustria esse,discernere inter iustum &iniustum , distinguere inter licitum illicitum,&conuenientes iustitiae partes praescriboe, ut incptam ab inexperientia rerum proficiscentem quoq; retalit, quod πemoria comprehendisse nonnullas legestaut res, de quibus loquuntur, intellexisse, non sit iustum, nisi ex eventu Aliud autem esse, cum quis
cognitis legibus, item illorum vivi potestate, sire leges. f. de legibus scilicet rationet decidendi, quae omne imperium in leges exercere solet, sodum illas auget, et non possunt .sf. deleg restringit. l. ita depositioni. Τ δε--mst. Opericulotui est curat interprctatur. cum anust. de conati ordemonstrat corrigit. l. his cisian e Codridereuoc donat confirmat DP cum raIiost.de bonis damnat leg. nomini .f.yram suede verborumsignific.item circumstantiis rei personae, caussae, loci temporis, capit inaci σιot.Iitui. dist. 29. l. 2.=.sidquia natura. odic. de vetera iure enu. nonnunquam .dfiaeudiciis, quod negotio conueniat constituere, Madest ctum perducere
219쪽
113 narratio in Eclaicorum Aristotelis. Mi non mixus esseputant in- τε ν Ip.υἰ τὸ iusti imust hominis set
hoc modo se habententa hae iam dicamentopurgare, aut non δ' purgar sed assectum haec
memplo medicine Non esse n.magni negot cognoscere,quid Iairna,veratrum, vHio&si fio. Ceterum magno experiemii 2 a teresse inter haec adcin veru medicum.Hae e propterea videtur incultare Aristot. quod cum Athenienses in administranda reipublica forma de mocratia siue populari satu . pro insigni parte uteientur, &p ons nonunc indocti&inculti homineci insolescerent,u redeoitibi: diserrentur,&Iudicia coirstituerentur, cognoscerent,merita tamen es in legi&quomodo Imperatore Pontilla &alii Principessiit et genis Disitias by Oste
220쪽
Αd Nicomaehum, Librum Quintum. Is
quomodo magistratus&iudices constituendi, quis ordo in iudiciis seruari debeat, quae res in petitionem deduci possint, ut fundus, usus fructiis, seruitutes hereditates, res legat emtae,donais in dote datae, in stipii lationem deducta: pterea publica&priuata crimina Haec&similiano fuerit adeo inagni negotii cognoui e, sed utru huic, ex tali caussa Diali actione, cotra tale si exceptiones rationabiles obiiciat,decerni debeat, non paruae fuerit solertiaevi acuminis. Pari ratione si de cicetione tractetur, sis Eligere possit, id una aut altera regula facile expediuerit,sed si tractetur,qs
eligi debeat,cuius aetatis, cuius scientiar,cuius latus vel condicionis. qui b. moribus praeditus, de quibus cap. cum in cunctu, castannotus .cap. dudum. cicet.c. vene bium, cap. bonae,cap.nussus. item, qua forma talis electio expediri debeat, v c. aura R opter,cap. eis manter canonicos capιta causss.c.ώ-dum . . . cap. ecclesia. Zιι.con'regato est Iotopassim tit. de electione, hic opus
hic labor erit, cum etiam mediocriter in iure versati, usu rerum periti, facile incurrero soleant Multo periculo lior ratio adhuc est, in criminalibus cauisis, cum ex imperitia, vel sontem dimittimus, vel trino sontem torquemus,4 carnifici tradimus. Unde cum haec & similia sagacissit mi hominis iudicium, long tim rerum usum, Moxcellens ingenii acumen requirant, non alienum a proposito pronuntiasse Aristote 4 oles censendus ell, non intelligi illum scire, qui pauca praeceptit memoria teneat, veluti si leges duodecim tabularum matre propositas , vel regulas iuris quis recitare possit .vel si res, quae in iudiciu deducuntur extrinsecus noscat, nsidebere censeri, quod iura sciat, sed tunc demu, cum illa cum omnibus circumstantiis, definitione, diuisione caussis,erses tu, personis, rebus, contrariis testimoniis Mapprobationibus comperta hauet vire explicare,&aderfectum deducere possit,&soleat, hunccnim a vcstigiis, quibus niti coepit, non facile digressarum esse. aec. 'cio prasEt pratorio.
eicipes=nt eorum suntsim τουτοις at μέρος habent,ranter quos eoru qua pliciter bona. Habent a. exsu τῶν ἀπλω άγα, absolute bonasunt, comunιt vi