장음표시 사용
111쪽
s Petitio quomodo formanda in actione uni versari is particulari.
s Libellus quomodo emendetur On m
Io Emendatio admiuitur usque ad sen
hi Mutatio usque ad titis eo visationem .ia Imo on post litis eontestationem , ex veriori sententia. I 3 Verum tune nova interpretatione opus
esse. 3 Edenda sunt reo infrumenta ab acto
is Fiseo an edenda instrumenta a rest. I 6 Edere rationes tenentur O argentarii. 7 Adversus recusantes data actione ad
id, quod interfuit. i 3 Motiva iuris an parti edenda. I Oe in ordine recessum ab eo , qui La est in Codice, in quo prius agitur de edendo, quam de in jus vocando, uti& observat praxis. Recte Ulpianus hic
Lq a quisque I . qua quisque actione agere valet, eam edere debere ait, ut reus sciat, utrum cedere , an ultra contendere debeat, & si contendendum putet, Veniat instructus, cognita. actione , qua con
2 Edere est copiam describendi facere , vel in libello complecti, & dare vel dictare , d. l. I. g. edere r. hoc tit. Hoc est libello conceptam actionem dare, vel excipiendam dictare, ut species Iitis futurae appareat, i. edita 3. C. eod. Nam scripto ea res peragenda videtur , libello judici
oblato. Amb. offeratur Cod. de litis contes. c. ignarus a. se Iibeiis oblat. actoris intentum, ejusque causam coutinente .
In judiciis summariis sufficit voce declaretur intentio. Gem. saepe a. de V. S. Cui respondet, quod habet , d. l. I. F. I. eum quoque edere , qui adversarium suum ad album producit, & demonstrat , quid sit dicturus , vel id dicit quo uti velit. 3 Libellus autem duo praecipue continere debet: petitionem scilicet actoris, eiusque
exprimenda, ut facilius reus scire possit. cedat, an contendat. t Unde clarus sit qOportet , certus , dilucide exprimens intentum , quia alias speciem litis non dein
monstraret, nec teneretur reus responde
re: sed potius rejiciendus esset libellus ,
nisi eum expIicaverit actor, ad petiti nem rei. Quamvis parte non opponente sententia secuta sustineatur, saltem in ca
fa civili. GL , Din. in I. si ex D. C.
de anna . exceρt. non etiam in crimina
li, per L Lbellarum 3. in f de accusat. ἐν inscript. Vitanda etiam omnis ineptitudo, quae faceret sententiam subsecutam nutulam, c. Examinata I s. M de Iudie. Cl rus ut sit libellus , in criminali expri
mendum nomen accusati, acculatoris, d
licti, loci, annus, menis, qua de re infide aeeusat. In civili quis quid, coram quo , quo iure petatur , a quo a Diei & consulis non videtur necessaria ad partis instructionem cui sussicit vidisse in tentionem, idque ne ex parte malitiae quid
excogitetur , d. l. I. g. Editiones a. In personam, an vero in tam agatur universalem an particularem , mobilem an imm
bilem , tota an pars petatur, & ubi sita. explicandum, e. Agni . u de δε b. oblig. 5o I. si in rem 6. in f de rei vind. o- sad univer alem di particularem differentia est in modo petendi. Illam universa liter petere sussicit ; veluti peto haerediatatem mihi relictam , peto reddi rationes tutelae , me pupillo gestae . Res singulae
non exprimendae . Gail. I. I. obf. cap. 68.
In hac rei circumstantia describenda , d. ev. a. is d. l. si in rem , ut amoveatur obscuritas . An vero libellus incertus admittatur in universalibus disputat, & tenet , quod sic Petr. Barbosa, ad Rubr. D. soluto matrim. p. 3. num. 49. γ so. Esi & disserentia inter actionem S. in rem di personam e nam in illa causam propinquam , scilicet dominium , allegare satis est , in hac etiam remota alleganda hoc est non tantum dicendum , quod reus sit obligatus , verum addendum , quo eκ contractii. Ratio disserentiae in eo consistit, quod res nonnisi una ex causa nostra esse possit, L possidere 3. g. Εκ. plurimis q. t . aeq. pQ. deberi autem ex pluribus causis possit . Unde in actione reali illa causa censetur deducta , non etiam in personali , I. 2ν an eadem I s. actiones a. inf. de excepi. rci iuu. In qua
112쪽
ῖdeo reus dubius esse posset, ex qua causa agatur, & proinde ignorare , cedat , an contendat. Gail. r. obf. 6 I. n. q. Non est tamen inutile in actione in rem eκ primi dominii causam , ne postea ex alia causa agens submoveatur exceptione rei judicatae, quasi omne jus suum in judicium deduxisset, qui nullam specialem causam expressi. Clarus itaque libellus sit, oportet. 7 Ubi quaeritur , an alternative libellus ricte concipiatur Posset videri, non recte & inutiliter ita concipi, ex eo, quod libellus debeat esse certus ; talis autem non videatur alternative conceptus , quod alternatio ponat incertum, arg. I. ubi I . 3. IIIud η. ιη'. de V. O. t. praetor euixit 7. g. Duod autem q. ins de injur. Ex quo & incerta sequeretur sententia , quae libello conformis esse solet, quod non est admissum . Verum ea res nihil ossiciet , non tantum si obligatio sit alternativa , aut in rei sit potestate, rem vel pretium
praestet, ut in materia , L rem ma oris 2. C. de reserna. ven. d. ne adversario jussuum invertat; led & alias si inceriumst, qua actione agendum praeserti in quando illa incertitudo pendet eκ facto alieno, ut I hoc interd. I. 1. Quia autem q. ins quorum let Similiter quando quis probabiliter dubitat de actione sibi com
riis quoque ut fructibus & expensis, libellus incertus sustinetur : uti & quando agitur ad id , quod consistit in faciendo, d. l. s. g. Qui id quod 7.S Quaeritur autem, an & actionis nomen in libello sit exprimendum i Volunt aliqui conceptis verbis id exprimendum esse, quod plerisque actionibus certum esse constat. In quam partem adducitur d. t. r. h. t. in verbis: qua quisque actione agere valet , eam edere debet , is l. non videtur 33. ins de judio. Ubitreus potest petere sibi genus actionis edi . Et hoc ita Iure civili , quod aliqui correcti ina volunt, per ca DHectι 6. si de juale. quod suffcit ex apta libelli conceptione actionem intelligi . Verum , cum ea res nec concernens peccati causam , nec materiam spiritualem , non sit tu, jecta canonibus: minus recte dicitur per Canones correcta . Imo rectius dicitur ,
diis legibus nihil obstantibus etiam jure Zorsii co m. in Pandect.
civili suffcere verba libelli ita Molitare,
ut ex iis intelligatur, qua actione agendum sit; cum non alia de causa nomen actionis sit edendum, quam ut comm dius reus deliberare possit, cedat, an con tendat. Quod cum ex facti narratione &petitione eius subjecta cognoscere possit , non est curandum de speciali nominis expressione . cum nihil reserat, proprio nomine quid exprimatur, an alias sum cienter demonstretur , I. certum 6. ιηf. de reb. crea. Unde consequitur, causam petiti iris apposite exprimendam esse.
Vetum quid si minus apposite aliquid νsit expressitim, aut error contigerit in libello , an licebit actori eum emendare , aut mutare 3 tabi sciendum , emendare libellum esse aliquid ei adjicere , aut res care , vel eum reformare , confusum distinguere , obscurum dilucidare , salva
semper libelli substantia & ex eodem acti
nis genere manente : veluti si quis ex causa mutui petierit decem , di postea eκ e dem causa petat viguati , vel econtra . Mutare est Omissa priore actione, Vel per sona litem ex alio capite instituere, vel manente eadem actione dc persona dc ca ita petendi recedere a re petita dc aliam petere: veluti si quis primo io. ex stipulato petierit, postea petat Stichum , vel, eadem 1 o. petat exempto. uantum ad emendationem libelli ea roadmittitur, non solum ante litem contestatam, L edita 3. C. b. tit. sed usque ad sententiam e neque enim causa originalis agendi mutatur , nec deseritur petitio , nec tam facit aliud peti quam idem:
expensae tamen temerariae petitionis onerant actorem , caρ. Examinata l . R de
judieiis . Nisi justus error eum excuset. Plura de emendatione libelli , an locum habeat post litem contestatam in judiciis universalibus , an in particularibus. Fa-
tatio usque ad litis contestationem admirutitur , per L edita 3. God. boc tit. Nee ea res patitur dissicultatem ; cum ante litem conteitatam necdum coeptum sit judicium , quod demum accis tur , postquam iudex per narrationem negotii causam audire coeperit, L res in V. t. Cod. ,e δε-tii coni. flat. Ut ante parti sit licitum alite recedere, & multo magis debeat licere libellum corrigere, si quid minus intenti ni conveniat i aut mutare, quia necdum
113쪽
agatur detrimensum pariis. Unde intel-l igitur , quam supereve vulgo inseratur libellis clausula: fareo iure addendi, mutanda es e. cum ipsum jure sit concessum
I 2 ante litem continatam . ' Post litis con . testationem non tremitti libelli imitationem communius est receptum ex eo, quod
in judicium deductum videri nequeat, quod post illud accidit , L non potest 23.
inst. a. iud. Contrarium tamen est probabilius, yer L Si minus I. inst. de adi. ubi videtur, licitum esse mutare libellum in eodem judicio, cognita veritate, Mon est autem judicium ante litis contectationern . Facit Lin delictis q. f. Si detractata D. ins de noxal. actionis. ω I. huiusmodi 8 l. s. Qui fervum I. ae leg. r. ubi post unam actionem intentatam, cognito errore licet aliam proponere . Qui reditus clatioressimi, quam ut sustineri possit nepantium opinio. Pio qua facere derogationem allegatorum textuum, nemo existimet sanctionem novissimain Iustiniani Imp. Nov. e Iitigiosis aret. s. omnes 3. qua constat u- tum , actorem cogi adversario postulanteactionem exercere usque ad finem , cum ista sanctio tantum redarguat fraudem, qui actionis institutionem persecutionem in aliud tempus differunt ad vexandum adversarium. Nos autem hic loquimur de iis, qui ab instituta agendi forma recedunt , eique renuntiant, mox aliam amplectentes: quod licet, cum nemo invitus cogatur agere dc lite coepta pergere,
tamen, ut tamen si reus desideret, apti re actione debeat absolvi, nec iterum eadem de re conveniatur. Pari ratione Slicet motae actioni aliam adjungere, m do tales sint actiones, quae ab initio cumulari potuissent, vel uti possessorium cum petitorio, qua de re tit. decretal. de ea . mss. is propriet. vide Donetl. ad d. t. edita 3. n. II. C. hoe tit. Gudelin. de Iure noviss. Iib. q. c. I. circa D.
13 Verum adhuc superest dissicultas an lihelli mutatio post litem contestatam ita
permittatur , ut nihilominus duret eadem
instantia Videtur id infinitari, in a. f. Si minus, qui permittit in eodem judicio cognita Veritate, errorem iuum cor
rigere. Verum cum in iudicium venisse dici nequeat, quod post litem contestatam accidit, .. I. non potes ins da iud. venus est eamdem instantiam non manere , sed nova interpellatione opus esse . Nee obstat d. s. Si minus, quia is non acci. piendus, quasi post mutationem duraret eadem instar tia , sed quod actor ante senten. tiam advertens suum errorem , possit,
antequam absolvatur judicium , mutare lihellum , non instituta nova vocatione injus. Cum citandus non sit, qui in judicio est praesens, quem susscit monere ejus rei, eique novae actionis editionem facere, dato deliberandi spatio. Cui dc sumptus retardatae litis dc eius quod interest, acti nem ab initio minus recte conceptam sui nse, reddendum. Ita enim postulat aequitas , ne alias consi hum suum mutare in alterius detrimentum alicui sit liberum , L
nemo potest s. de R. I. Haec de editione libelli, sive actionis, 14
quae imprimis necessaria secundum dicta. Praeter eam dc alia instrumenta lunt reo edenda, quibus in judicio actor usurus comtra reum , cujus interest eorum habere copiam , ut apte actoris intentioni possit respondere , ut fides viri constet , L non es s. l. ustum 6. in L quae D. C. δ t. Fa
cit quod istorum editio sit species de senis
sonis . Contra reus sua instrumenta actori edere non cogitur ad fundandam ejus intentionem dc prtitionis originem . a. t.
n. cum actor ipse instructus ad iudicium
venire debeat, non etiam ex domo adve
sarii petere probationes , a. nimis grave C. de tes. Cujus interest ea non exhi-ri quod actore non probante reus veniat
absolvendus . etiamsi nihil ipse praestiterit, tam in causa criminali , quam civili, L.
qui accusare q. c. b. t. ubi excipe primo ea instrumenta, quibus reus in iudicio est usurus fundando suam exceptionem ;nam haec exhibenda , ut videat actor quan tum illis fidei habeat Ac sciat, cedat, aucontendat. Secundo nisi aliter exigat aequitas, aut nisi aliud judici videatur ex causa, L i e I. c. b. t. veluti, si sit proprium
instrumentum actoris, si commune , I. ρνε- eurator pen. C. eod. quia cuilibet liberum
uti re sua dc communi ad usum desimatum. Si causa sit publici muneris , L praetor A. in prιne. D. h. t. Sic & edere cogitur usurarius. Clem. ex gravi I. g. costisterum de usuris. ' Fiscum quoque petere Is posse instrumentorum editionem a reo ali-Jui putant, per leg. Senatus s. b. t. ἐγ
de iure fisci; sed cum fiscus utatur jure
114쪽
ommuni , recte accipiuntur dfictae Ieges& similes de jure ad' fiscum pertinente ,
Vel quando , alias negotium probari nequit. Videat ut Gail. r. obf. ro6. dc Menochi Arbιtr. tib. 2. casu q99. Is Instrumenta quoque publici muneris exhibenda sunt: uti c argentariae mensae exercitores rationes suas edere cogit aequiti ima ratio, d. t. q. Ο t. argentariusio. b. tit. etiam sic sint filii familias , aut servi, d. t. q. g. seu ἐν z. quod eorum ossicium publicam causam habeat , ut rationes sint quodammodo communes , d. l.
t Idem juris est in eorum successoribus, si quis 6. boc tit. dc hoc sive cum ipsis
argentariis controversa suerit, sive cum alio d. I. io. Exhibenda autem ab iis rationum saltem ea pars , quae ad instrumentum eum facit , qui exhiberi desiderat , iuramento praevio, quod non calumniae causa petat eam sibi edi , L quae-17 dam s. f. caeterum pen. b. t. In eos , qui edere recusant, actio data est in id, quod intersuit eas edi tum temporis . cum decerneret praetor eas edi , non quod hodie interest . Imo & quod intersuit, peti potest , et si interesse desierit, L ubs exigitur 7. s. is autem I. b. t ι t. nam actio semel nata eκ quod interfuit , non intercidit per hoc, quod interesse desierit; cum actiones semel competentes non extinguantur nisi certis modis, inter quos non
est iste, re Quaeri hic posset, an allegationem juris, quas vocamus motivum juris , copia sit exhibenda parti ; Varias opiniones refert Menoch. . a. ArbiIr. casu Ps. &vult
esse judici arbitrarium si id causa postulet, nisi consuetudo i uper hac re quid certi indiκerit. Recte dicet ut, non esse earum copiam parti exhibendam , eπ eo , quod non exhibeantur, ut instruant pro-ressum , sed potius ad instruendum dc minuendum animum judicis . Ut ad adversarium parum pertineant : cui similiter est liberum pro sua parte jura allegare ad instruendum judicem . Alex. in Aurb. Jubemus c. de iudie. Ex qua ratione In-nOc. in e. Peν tuas i8. R de resib. interrogatoriorum copiam edendam patri
negat, quod dentur ad instruendum iudicem , dc sequitur Felin. ibid. n. x Unde est , quod communiter pars eas iudiei os
serens pro testetur , ne copia adversario fiat. amel. con'. canon. I 26. nisi aliter
pateat de mente part Ia , quae patitur eas . actis inseri, ut tradit Maranta , p. 6. decimus actus: aut nisi nova facta contineat , tum enim prudentis judicis est , eas parti edere non omnes, sed praecipua sundamenta, quae dubitationem habent , secundum Menoch. d. Deo in D. Adde &Marantam, d. p. 6. tu. de actor. edit. n. I
serentia est haec : Exhibere dicitur , praesentiam corporis facere, sive sint tabulae, sive aliarum rerum species , L ex- bibere a. 1'. ad exbib. I. locum I. g. ex bibere 9. f. de lab. exbib. t. plus est 22. I. apud 2 6. f. de V. S. Edere autem est copiam , sue exemplar vel libellum , quo quis intentionem suam complexus est , dare vel dictare, ire. ut hic . Ad n. XIV. Quando ec quibus eκ usis reus edere teneatur actori rationes de instrumenta, latissime tractat Menoch. dear b. Jud. q. seb. 2. cas 499. P. Friderie. Mind.tib. a. de moest Τ. c. s. per tot. yr ertim num. q. Berlich. parte coneL q . Con-
I latrectans editionem dc Iuramenti praestationem , si actor est , , eausa cadit , sin reus , instrumenta pro editis & recognitis habentur: Quandoque etiam indicti ne mulctae arbitrariae, ad edendum instrumenta , vel jurandum reus compelli potest . CarpΣ. ivraor. forens parte I. con stιt. 7. def Io. 3 I. Ruland . de eommissparte a. d. l. ev. 26. num. 3. Gail. I . ob I rq . numi II ..in qua tota ob s. tractat de
actorum editione & compulsorialibus. Cum omnis substantia re vis totius cau- sae in actionibus investigandis . de qui-
bellisque recte reformandis potissimum consistat, igitur ex praecipuorum Classicorum & Practi eorum lcriptis quaedam exempla & Typos variorum productorum rem iiiive subjicere dc allegare placuit. Videatur Metinet Imper. Camerae Alessi in Dec. eameνatibus, ubi variarum acti num libellos Germanos, lummarios &
115쪽
TITULUS XIV. C. 2. 3. De Pactis. su MMARIUM.1 Pactum vaede dictum ἐν quid χχ.Toctum stridie On Iatius fumitur.3 Pactum aliud nudum, an ad non nu.
' Pactum non nudum, aliud publieum, aliud privatum. 3 Item aliud expressum, aliud tacitum. 6 Reddito ebrographo ponit pactum tacrium de non petendo. 7 Reddito pigη ore censetur remissum Iaspiixoris . 8. Pactum riem aliud in rem, atiud inperfoxam Pactorum ea a efficiens. ao Paelici qui non possint. I Prodigi eontrahendo, an on qui Ob ligentur ara Pupiui, an ἐθε quatenur obligentur, remissor. Is Puberes paeiscendo ob igantur.
rue Paciscitur quisque sibi non alteri .
i 8 Pacta quibus ad detinum quis inviratur , improbata .rs Padiis ne maleficium fiat probatum .eto Pactum , de quota ritis, remusive , On Medιei cum agνoto Improba
et i Pactum de facee de σdo nox obligat.
23 Testamentum non obstante tali pad revocari posse .et4 Lieeι quis Iuraverit, se iἰIud non re
vocaturum remi ve .as Iuramento buis contraveniens, aa fit perJurus. 26 Donatro mortis causa, vi iuramenti transit in donationem inter vivo . 27 Poena adiecta in casu revocationis, , an debeatur. 28 Pactum super haereditate inutale etiam quoad partem. 29 Pactum ree rocum de Deeedendo
3o Pactum super bae reditate tertii improbatam . si Nisi sonsentiat iis, de russus haereditate agitur.3 a Pactum super haereditate tertii ita ramis, an firmetur Juramento. 33 Pactum D reditate fortuito obven
34 Pactum de fuceedendo, lege ais eoa suetudine indari potest. 33 Ex concessione Francipis potest reddi iννevoeabiis testamenIum, 36 Pactum de non succedendo improba
37 Firmatur tamen iurameaso secundum
38 2bn babita ratione dotis , vel legitimae 39 Renuntiatio simplex an exesudaι alegitima. Ao Renuntiatione facta θ' aecepta Legit ma , aus dole, an au tis patris Dis euhatibus posset peti augmentum 4r Renuntiatio ista non exeludit a peta 1ione Hrmentorum . qa An praeJudicet liberae νenuntiatio. 43 Renuntiatio per filiam, monasterium- iuressam facta an mortuo parente excludat monasterium a debιιa pom
116쪽
lente, in ecus gratiam renuntia um .
a Renuntiatio effectum non habet , nisi quoad successionem ejus , cui re
D Valet nactum super fideicommisso eon
14 Aliud est repudiare , aliud pacisci.
sue Pactorum effectus . 36 Pactum fervandum etiam eum boste
37 Ex pactit nudis non datur actio, sed
38 Ioteluctar I. 7. C. de Pactis . 19 Ex ρacto geminato an detur actio. Pactum in eontinenti , vel ex intem vallo afectum , quomodo inesse dicatur bonae fidei contractibus, si Inesse ea parte actoris ἐγ ex parte rei quid , O' quando dicatur. a can is stricti Juris contractibus infii pactum , is eontinenti afectum . Inteuectus l. lecta do. D. si certum
6 Intellectus l. petens 27. & de pactis. 63 Ex pacto continenti adjecto , quae
actio detur . 66 Pactum tottit naturalem obligatio
OUia saepe dubius est litis eventus,
etiam in casu , quo quis hona meainam fovet ,& expensae judicii sunt praves, non est infrequens , vocatum in ius; actione dc instrumentis actoris examinatis, de litis successu dubitantem consultius sacere super lite pacisci, aut transigere: de quibus duobus hic', priusquam ad reliquas judiciorum partes transitus sat , sit b- Iungitur dc primo de pactis. Pactum a pactione ductum adserit
ν Ulp. l. hujus I. h. t. tanquam concretum ab abstracto: estque eodem definiente , duorum vel plurium in idem placitum consensus. . Recte consensus loco generis p Detur , aut cum aliis Conventio : qnae duo nomina sunt synon ima di lati uxpatentia , quam pactum , cum ut habet JC. in d. l. I. g. eonventionis 3. Conventio nomen si generale omnes' obligationum dc contractuum species iub se α' conlinens . ' Pactum itaque stricte sumptum species est conventionis, dc distinguitur a contra lin, ut mox videbitur . Distinguitur etiam a pollicitatione,
quae est tantum unius offerentis promtiasio , etiam absenti facta dc obligans ad praestationem L actam 3. ins de ροα eit. Interdum pactum sumitur Iatius, ut sit idem cum conventione: qualiter sumptum genus est contractuum 3c de iis praedicatur . t Dividiturque in pactum nu- Idum dc non nudum , quod veteres vesti- tuna, voeabulo minus accommodo dixerunt , rectius legitimum dixeris. Non tamen omnia pacta legitima sunt contra- εctus , eum sint quaedam ita dicta , quod per legem specialiter confirmentur dc interdum actionem ex pacto dent aut tollant , dc tamen racta nuda permanent δε quib. i . eod. Ut dixeris potius pactum civile, quod non tantum nitatur aequitate naturali, sed & civili dispositione, per quam confirmatum . Illud in nudo placiti , sive consensus fine consistit, id est s-nes de terminos placiti non egreditur nixum naturali aequitati , neque a traditione , neque a stipulatione sumpto effectu: veluti si inter nos convenerit, ut ego tibi equum meum , tu bovem tuum mihi commodares ad opus aliquod faciendum; vel ut haereditatis nobis delatae , ego hanc partem, tu illam obtineres oc factum vel datio aliqua non intervenerit. Ut definiri possit, duorum veI pDeium de dando aut sapiendo in idem consensus 3 & com nau-
niter pacti si in pliciter positi nomine Venit , ad quod pleraque hoc Tit. tradita reseruntur. Hoc non stat in nudo juris gentium nomine, sed vel transit in proprium Contractus nomen per legem ; cujusmodi sunt contractus, quos nominatorvo amu , ut emptio, venditio, locatio, conducti O , mandatum ,& similes L juris gentium T. quae pariunt I. b. tit. vel proprio quidem nomine caret, causa non caret ; cujus ordinis sunt, contractus , quos 1nnominatos vocant, uti permutatio, Dout des, ct smiles d. l. 7. F. Sed ἐν 2. ex quibus actio est praescriptis verbis ita dicta , quod detur ex pra,scripto conventi num , vel perinde uti conventrit , qua de re ins ad tit. de praeser. verb. PO- sterius hoc pactum definitur duorum vel faetendι consensus habens causom: ebc quo contrahitur obligatio dc venit nomine com rastus . Qui alius est utrimque obligatorius , uti emptio , locatio, alius ab una parte tantum ut stipitiatio , mutuum.
Pactum iterum , aliud publicum , quod fit
117쪽
st circa rem aut causam publicam , veluti circa inducias , aut pacem cum hoste ineundam , ab eo cui circa eain ρο- testas ut a principe aiat belli ducibus I. eonventioniam ς. h. t. aliud privatum quodue fit inter privatos super horum rebus . 'Et hoc aliud eκpressum quod constat consensu verbis, litteris , re expresib I. Labeo 2. b. t. aliud t citum , quod elicitur ex praesumpta paciscentium voluntate. Exempla sunt in d. l. a. s. Et idco x. I. postquam 3. Ο l. item quia A. b. t. Sic invecta & illata in praedium: urbanum iocatori tacite sunt pignori d. l. q. qua ε de re in s. qaeib. mod. pig. tacι te contr. t Et redditio chyrographi facit tacite conventum , ne petatur d. l. a. s I. cum
non possit videri alio fine facta redditio,
quam liberationis, aut tacitae convenit nis , ne petatur . Cujus ratio est , quod principalis obligationis auctoritas contineatur chyrographo . Ut non obstet, quod redditio pignoris dicatur non liberare debitorem, quia pignus tantum continet causam accessor in , qua sublata remanet ni-
hilominus id quod est principale t Quin
autem per redditionem pianoris remisium sit jus pignoris, non est dubitandum : nam reddere , nihil aliud est quam retrodare , idest , dare , quod accepimus I. verbum sq. ins de V. S. Uti eo loco res sit, quo erat, antequam pignori supponeretur, in od ipsurru debet habere essenum , si non liberationis a debito principali , secundum dicta saltem ab accessorio ; nisi invito aut ignorante creditore redditio contigerit L quod debitori s.c. de fotat. quia inviti & ignorantis nulla est voluntas. 8 Aliud item pactum in remi, quod rem comitatur & omnes tangit, quorvio imterest, ut quoties quis seneraliter pacistitur, ne petatur, aliud in personam quando quis paciscitur , ne a se petatur L LI. 1. Pactorum . 7. Illud haeredi prodest . tale go. m pr. b. t. non etiam hoc Lim haeredi a l. b. t. Aliud judiciale , aliud ext judiciale , aliud denique obligatorium , quod obligationem parit ; aliud liberatorium, quin, liberationem inducit, qua de re infra.' Pactorum causa effciena remota est lex, aut xentium , aut civilis , aut praetoria. Propinqua est consensua ea ineuntium LI. I. s. coaveat Onia pen. b. t. etiam a
sentium , cum non tantum ver is , ita& litteris dc per nuntium pacta ineanturi Ex his consequons est eos non pacisci, Io rquibus sensus deest cujus generis lunt i fantes suriosi, a mentes , qui non tantum non obligantur aliis , sed nequidem alios sibi obligant quod desit iis contensus , --sa obligationis F. furiosus 8. inst. de inuti st0. Insantiam egressus ; etsi alteri obi pari nequeat sine tutore, alios tamen sibi Obligia, quod itae receptum causa utilita. tis, cum aliquem habeat sensum , & incommodum ejus inventum non debeat verti in dii pendium f. Pupi s m inst. d. t. t De prodigis dubitari posset. , quod I x sentu omnino non careant cum possint conditionem suam facere meliorem &c mparentur pupillis L certi V. F. Sed et T. ins de reb. eνedo ut possi videri obligari, saltem naturaliter, ad i ustar pupillorum . Quo facit quod ex delicto tenean tur dc poenam lubeant . Responsum lammen, ne quidem naturaliter eos contra-
hendo obligari l. iis , eat ε. de V. O. Ecnequidem fidejussorein pro iis dari , aut datum obligati , quod est signum , eos naturaliter non obligari. Est enim prod, pus instar furiosi , cui nulla est voluntas 1. Fuνiosi a. res t. de curat. lebe r. in fine de eurat. furio Quod accipiens dum de prodigo , cui bonis est interdiactum de quo insta de eo a t. furios vide
Cunc. ad d. I. 6. de V. O. cy' thrd. D. neu. n. I 3. q..I . DIeri torti tam brum 8. conJea. e. s. o. Pupillos an- Iactore tutore obligari etiam civiliter ex omnibus causis habet L Pu tus s. s. Pot pilius I. I. obtigaνι s.c impuleνes I 3. in f de auctor.rator.cum tutor consensum suppleat. Civiliter sine tutore auctore eos non Obliga
ri, patet ex variis locis ins C tit. quod, eredantur sensum non habere. Et hoc in iis, qui sunt insanies: de aliis an saltem naturaliter obligemur, dicetur infra de l. ire Oct. ' Puberes quin obligeatur , Is
paciscendo . non est dubium , non tam tum, si curatore caneaut , veririn etsi eum habeant, aut cum qnod agunt , . intelligant dc liberam perlonam habeant L. st heres io I. ins .e U O, is ibi Cuj. Curo tor enim datur rebus, non personae NMhil facit t. fi eaνatorem f. C. ἀς in. inter restit. quae mi rem habentem. curatorem comparat prodigo nam issa comparatio non est universalis, sed tantum quoad rerum ali ristionem, quarum a milustratio est pinea
118쪽
curatorem . Viae Fach. 3. cerare. cap. s. Ant. Fabr. Jariis. Papin. tit. I 2. de tute .prine. 6. i Vat. 2I.
'Iε Mutus pacisci non prohibetur , quia potest mentem exprimere , vel scripto, vel signo alio, quod sussicit ad paciscendum L I. a. g. O ideo I. b. e. Uti nec prohibetur si esus; nam & hic senti mentis exprimere potest , ut etiam omnino surdus, vel voce vel scripto , aut alias, lL in quibuscumque' '. ivs de oblig. cract Filii familias paciscuntur non inutiliter, ne a se aut patre retatur, L si tibii . s. filius M. ἐν L. ste de se . b.e t.
In detrimentum patris pactum ab iis initum non ib istit , L fBur 23. C. eos. Servus etsi itire civili pro nullo habeatur Ac in eum non cadat obligatio civilis, Lin personam. 22. I. quod attinet 32. de R. I. pacisci tamen potest , & domino acquirit, non etiam detrahit , d. g. D. quia per filios sam. & servos melior conditio nostra potest fieri, non deterior , I. metior 333. de R. I. Cum patre domin ve istae personae nullam civilem obligationem contrahunt, quod civiliter habeantur una 'persona , L Bs A. inf. de iud. naturalem cum illis , quominus ineant , nihil vetat. qnia naturaliter diversae sunt personae uti α cum aliis : quibus quod manumismis solverit, non repetit tanquam
indebitum , L s duo S . inf. de solis. quod
est 17gnum, naturaliter cum obligari. rs Paciscitur autem quisque sibi , non alteri , eo modo quo quisque stipulando quaerit quod sua interest F. Asteri r 9. inst. de inutil. stipxl. 5c quidem tempore pacti : nam exposliacto , si intereste incipiat, non confirmabit pactum, L si tibi 17. F. si pactus A. b. t. Quae regula etiam de jure canonico subsistit cum diim jure requiratur duorum consensus ad aliquem alicui obligandum ; hic autem sit unius tantum . l aber F. Si quis n. 8.iUit. de mutil. sipui. ubi rerer allegat
cap. quamquam a. de usuris in 6.16 Pacta internoni super contra i ibus ine-
undis, non est dubium, modo eorum prinprietatibus non repugnent. Ubi sciendum, proprietatum , quae contractibus cohaerent , duplex esse genus et unum earum
quae sunt de substantia contiachiis, & abeo non possunt'; alterum earum , qua abeste possunt, & vulgo dicuntur naturalia contra us. Priores nullo modo abes le
possunt, quia dant esse rei; cuiusmodi est
pretium in emptione, merces in locati
ne atque ita pactum super iis additum ,
quo mutantur Non tenet, nec sacit contractum videri initum . Posteriores quas quasi comites contractilis jus adjunxit, mutari rosunt secundum regulam , quod contraeliis ex conventione legem accipere dignoscamur, Q. contractus 23. de R. I. cujus ordinis sunt praefatio culpae , evietio rei ila stin ilia, quae per pacta rem veri possinit. Quo spectant notata ab H
tom. quo. 3Π r. c. 36. Zasio tu fingularibur fuis νη rethct. ec D. Pechio ad e. contractus 83. n. 9. b io. de R. I. in 6. Ineuntur pacta super quavis alia ma- II teria, modo si ulla non sint, aut imposia sibilitatem conineant. M. omodo pactum cum moribundo amico , ut post obicii mrevertator , deqi e natu tuo indicet , ineptum est, cum lit a Delat alienum: ea
velle discere& ci rix :e smi ara , quae Deus utiliter nos vult ignorare ; dc deinde in potestate animarum non sit , pro lubitu suo deserere ea loca, ad quae divino junsu semel migrarunt . Similiter oc ineptum est pactum , si quis cum aliquo pacisca tur , ut reliquias suas in male projiciat, . quidam penult. inf. de eonuit. instri. Legibus quoque dc moribus contraria pacta mici , habet L pacta 6. Cod. b. t. do generaliter, quoties pactum a jure communi remotum est, servari non oportere tradit Ulp. l. 7. F. Et genera iter I9. b.
r. Remotum est, quod lege est improbatum quod peccat in verba, vel potius in mentem legis, secundum L fcire i7. -- per. delea. Quod prohibitum tantum non
etiam declaratum irritum, nullius esse m menti voluit t. non disium 3. C. d. r. Bonis moribus contraria sunt pacta, qtila laedunt pietatem , aestimationera, verecundiam noliram , quae ideo nullam ponunt obsignauionem, eo quod habeantur imponsibilia , L Filιπι D in f de cond. inu. ad quae nulla est obligat M. ' Hinc non va- iglent pacta quibus ad delinquendum quis
invitatur uti de surto, aut alio maleficio satiendo ne dolus praestetur, I. contractusa a. de R. I. I. si usu 1 27. 1 ilud 2. b. t. ne iniuriarum aut similis delicti eausa agatur quod expediat, timeri furti injuriarum dc aliorum delich. irum poenam cum spes immunitatis lit illecebra peccati. Et hoc ante delictum admissum : nam post quam
119쪽
quam admisitim fuerit , pactum super eo non est improbatum , d. I. 27. 1. Pacta'. quia non contiret idem vitium . Eadem ratione & similia pacta , re a patur
judicati , depositi , aedium incens artim , valent, quia cui ibet iuri sibi quaesito
renuntiare licet. ' Uti nec improbatum 19 convenire ; ne malescium fiat; cum de eo , quod lege cavetur , non sit incor veniens pacisci L non impossibile so. b. t. Non tamen eam ob causam recte promit titur pecunia d. l. 7. 1. Si ob mas ei-tim 3. b. t. quod non pactionibus privatis, sed potius amore virtutis vel legum auctoritate a criminibus avocandi sunt homines; ut isto in casu nulla subsit causa tali pactioni art. I. aΥunculo M. infae eondit. De ea . Deinde praesesert aperte malefaciendi voluntatem sui nummis eam aestimat. xo Inter pacta quae contra bonos moressuri , duo praecipue a Iurisconsultis memorantur. Unum est , quo Causidicus cum cliente paciscitur de quota litis quod non tenere probat textus in I. Sumptus
a. h. t. 33 i. si quis 3. C. de postul. quod
invitet ad delinquenduim , cum patronus , ut quotam ampliorem coni equatiir , victoriae causa, dolis di mendaciis usurus praesumatur, de quo plura infra ad i. de
postul. Huc reserri potest re pactum , quod init. Medicus Cum aegroto super ali qua re , de quo L si medicus 3. ins de extraord. cognit. quod pactum istud sapiat quanadam extorsionem . Et licet ista levtantum loquatur in certo casu , generaliter tamen istam vult obtinere Pinet l. ad I. a. p. a. c. a. n. 32. O 33. C. de rescivend. Nec tantum in casu onerosi contractiis, sed & gratuiti, per L Arebiatri C. de pros O, Medie. lib. Io. quae prinmissa a periclitantibus habet irrita. Alterum pactum est super haereditate alicujus , ejus successionem concernens:& est duplex, unum de succedendo alicui , de quo agitur in L pactum quod de tali Iue. Θε I. de quaestione D. C. b. t. alterum de non succedendo , de quo agitur L pactam 3. C. de cov. ἐν I. parer in. inf. de Dis ἐθε Ieg. Prius illud nullam inducere obligationem , responsum a I. C. - I. Stipui. hoc mod ε l. D. de κα1 O. & responsum ab Impp. d. l. II. O d. I. M. ex ratione tum qu d auferat libertatem testandi , jure publico concessam, ut privatorum cautione, quae legIs auctorritate non censetur , imminui nequeat, d. I. I . Os L habeat, I. c. de SS. Eeci. tum quod contineat votum captandae
mortis plenum tristissimi periculosque eventus d. l. D. s. Sed nobis , O- I. de fideicommisso ii. C. de transact. Cui accedit , quod turpe sit agere de bonis viventis ; ut ex tali pacto tanquam turpia tudine notato nec nascatur causa petendi, nec impediatur promissor mutare voluntatem , d. l. o t. de V. O. ἐγ L ex eo q. C. de mutil. stipui. quod non tantum verum , ut non valeat in vim testamenti, sed ne quidem donationis mortis causa LAeet i9. C. b. t. quam verba pacti ne liquam admittunt, quae loquuntur de su cessione, quae non datur per mortis causa donationem , quae titulum ponit privatum . Imo qui vivi ignorantis bona d navit alteri , si postea eidem succedat,
non tantum haereditariae ei denegantur a
ctiones, verum & ausertur haereditas per fiscum, L donari 29. in fine cum seq. infri don. propterea quod adversiis honos mores & jus rentium festinando indignum se haereditate praestiterit . Ut nihil possit ei prodesse , quod non si mutata voluntas ejus , quocum pactum initum , cum quod
in principio actus non valuit, non convalescat tractu temporis. Vid. Cujac. ad I. generaliter 26. de V. O. Ant. Faber. de Erroribus pragmat. dec. I 3. per plura capita . Forster. tract. de pact. c. s. n. 9.
aritur autem hic , an iuramentum Iasubjunctum salvet praedictum pactum Respond. praesupponendo , juramentum esse super materia , quae repugnat bonis moribus, uti vocant, civilibus , lecundum illos non tenere, validum tamen & se vandum esse jure canonico , atque ita videri posse praedicto juramento firmari talet actum ; cum licet reprobetur per leges,
oc tamen non alia ratione , quam quia sit contrarium bonis moribus civilibus, de quibus intelligenda d. I. Stiput. 6 r.
non etiam quia contra bonos mores naturales , Cum non revocare tale pactum
nihil mali moris includat : ut patet ex consuetudine , quibusdam locis non admi tente testamenti factionem , veluti olim pud Germanos , teste Corn. I acito de morib. Ger. & hcdie apud nos in Geldita,
quae tamen ideo non judicatur im rota.
120쪽
Ut succedat reg. tradita in c. cum est u- tingat 28. si de iure1. omne iuramentum , quod non vergit in dispendium animae jurantis , nec in tertii detrimentum , servandum esse. Non obstat, quod dici pose set , subesse votum captandae mortis , &roinde non esse liberum a peccato : namoc non tangit jurantem , sed eum , incu)us favorem est juratum , quo tamen nomine juramentum non potest dici irritum , arg. c. debitore1 6. s de jurejur.
23 f His tamen non obstantibus , probabilius videtur hujusmodi testamentum non esse irrevocabile , sed mutari posse ; exeo ; quod juramentum sequatur praemordialem actus naturam & conditionem, cui apponitur L indubitati D. C. de nonnum. pecvn. ubi juramento, quod subjectum etiam est chyrographo , subest eadem conditio , quam habet chyrographum , scilicet numerationis : atque ita & huic ipacto jurato subest conditio libertatis revocandi , a jure concessae , I. quod fi q.
D. de adim. Leg. quam jurans non censetur per juramentum sibi ademisse. Non obstat d. e. 6. quia obligatio . de qua ibi , simplex est , non habens subintellectam conditionem , quae redderet eam elusoriam. Ut jurans ibi solvere obligetur simpliciter, ex juramento nihil mali moris includente ex parte jurantis . Dicta procedunt , si Iuramentum simpliciter sit adjectum de faciendo testamento,& in eo scribendo aliquem haeredem, tunc
enim sequitur naturam actus , ut tradit Cov. de tes. p. 2. Rubr. n. qq. Vide Fach. 8.cont r. c. 72. Sich. ad I. 3. n. p. C. de cov. BOrch. tr. de pact. c. s. n. 66. O seq.24 Quid si i pecialiter quis iuravit , se dicere haeredem Titium , nec revocaturum Eut mutaturum voluntatem 3 Validam nihilominus fore revocationem di posterius testamentum priore potius , haeredemque in rosteriore scrip im potiorem, VPrior habet sententia, qua de re plura dicentur interius ad i. de is sto , rupto ,&c. ubi etiam dicetur scriptum haeredem non teneri in secundo testamento haereditatem restituere illi , qui in primo esti criptus. Verum alia hic oritur Quaestio , an praedicto juramenio contraveniens sit pe jurus Z Sunt, qui n. erant, inter quos est
Gomeκ ad L. tauri 3. π. s7. ex eo quod Iuramentum sequatur naturam actus, cui
adhibet ut , ut , si ille sit prohibitus , & hoe
nullius sit momenti . Ut non possit habere adjunctam obligationem , quod implicet contradictionem , aliquem ad procatum obligari, a quo prohibetur: ut videatur potius iterato peccaturus, si perficere promissum cogeretur , sub poena per-jurii . Verum , cum tale Iuramentum nihil includat bonis moribus naturalibus contrarium, nec peccato obnoxium reddat jurantem , licet actus sui natura sit mutabilis : non tamen absque ratione potest videri mutans perjurii reatu notari, cum servare debuerit Iuramentum , quod servare poterat sine animae suae detrimento. Alex. in d. I. 6 r. col. 2. vers. it em facit ins de V. O. Ioan . Andr. rn c. quod Pe mel. de R. I. in 6. Plures alios citat Coa Var. d. loc. num. 32. Non recte objicitur natura actus , quae est mutabilis : nam expresse ea est remota per ipsum juran. tem , qui ut non peccavit , eam reminuendo , ita contraveniendo non est immunis a perjurio. Gornez inst. de action. . item fi quis n. 6. Non recte etiam objicitur , quod sit contra honos mores : nam tantum est contra bonos mores civiles,
qui lassiciunt ad invalidationem juramenti . Imo iis non obstantibus Iuramentum tenet & obligat, ut d cetur infra suo loco . ' Quod multo magis obtinet in do- 26
natione mortis causa , cui additum juramentum de non revocando , ponit eam esse inter vivos, eum ista donatio ex simplici pacto trans migret in donationem inter vivos, L ubi ita 27. de mori. O .
donat. Ut juramento adjecto eadem vis non sit deneganda, uti apposite tradit C
An poena subjuncta in casum revoca- 2 tionis debeatur , non videtur, quod ubi actus non tenet, ibi nec i psa poena debeatur , quando in poena etiam militat ratio prohibitionis actus principalis , ut hic; quin ut est turpe inhiare bonis viventis, ita & per poenam adstringere , d. I. 6 I. Et hoc niti juramentum sit adjectum, quod facit promittentem teneri ad poenam . Cujus adjectio non est mala ex na tura res , nec apparet ulla lege prohib
tum esse, ut moraliter malum, poenam promittere: ut succedat regula . cum coa-
tingat 28. v de Jurejur. Nec est quod dic tur , accessori um esse irritum , quando principale non tenet: nantiaoc nihil ad Iura memtum γ