Henrici Jacobi Zoesii ... Commentarius ad Digestorum seu Pandectarum juris civilis libros 50. In quo præter plurima additamenta jampridem excerpta ex jure practico, publico & camerali per clariss. J.C. Martinum Naurath accedunt modo citati in eo Cano

발행: 1757년

분량: 671페이지

출처: archive.org

분류:

131쪽

, Transigunt domini , quibus mens est sana a sanam 27. c. eou. & libera rerum a suarum administratio . De minore dubitatur : ' at hune euratorem etiam habentem transigere posse verius est arg. I. pube νes Io I. ius. de verb. obtig. ubi C jacius , cum curator bonis datus non faciat personam minoris videri minus libe-4 ram . ' Procurator non transigit , quia

non debet posse alienare res alienas, seu domini , nisi mandatum speciale habeate. qui ad agendum a. de protur. in s. aut datus sit in rem suam I. Iustarandum

1 . in fine ins de iureJur. quia est instar domini, cui non cedit in lite movenda L

procuratore 3 . ins de procurat . Universorum bonorum procurator nonnisi cum libera transigere posse videtur L pνο- eurator 68. t. procurator 63. ins d. t. Syndicus, tutor, curator, Praelatus , administrator civitatis, non alias transigunt super rebus sibi commissis , quam quatenus jus liquidum non remi trunt l. Proe sei I 1. c. b. t. t. pactum 22. C. de pact. s. eum administrandi tantum non etiam perdendi iis sit licentia. Haec ita, nisi agatur super re, cujus alienatio est prohibita

l. non est a. C. de praed. minor. Costa l.

a Vassis super re seudali transigere licere , habet. ibi. 25. F. Si vasalus lib. 2. Fevd. modo bona fide de sine fraude transactio ineatur, decidendi rem dubiam ,

non etiam seudum alienandi aut minuendi animo, . cum non tam domino, quam

sibi & juri suo praejudicet , qua de re egimus alias in tract. Dud. e. t q. Adde Tim

2 . - r. sirper bonis emanci pati filii non transgit , quia simi alienat. de re. IO. b. t. Super adventitiis. autem

filii faui. pon alias transgit , quam cum eius consensu. . cum non fin. f. Ubi autem 3. C. d. bovis . quae Ab. Cunc. ad LI. IIo. ne alioqui . fructuario sit concessum laedere proprietatem , nisi aliud exigat necessitas i M. F. Sin auIem I. Qilo

casu cecreto opus esse volunt ebati ab And. Gil. a. odis c. 72. n. . Iq. Rationem

dant, quod parer sit legitimus, rerum ad liberos pertinentium administrator . Super dote qui .ue filiae sine ejus consensu minime transuit , tuli f*riola tuerit, quia aliter ei consuli nequit I. soluto a. s. M luntatem a. ins Iolato matrim. Filius- 1 familias & servus transigere posse videntur super peculio , cujus habent liberam administrationem I. contra 28. F. Si filiara. δερ. de pact. Super peculio eastrensi de quasi , quin libere transigat si ins , non

dubitandum, eum eius sit pleno jure. Materia transactionis res est dubia ra- stione litis, sive motae , sive movendae neum te proponas a. c. b. t.

An & post conclusionem in causa Ita

recte dici videtur, etiam immediate ante sententiam , cum sit adhue dubius litis eventus. Dd. ad L si ea a 32. Cod. eod. Io Post rem judicatam non est locus trans ctioni, cumque certa sunt, certrficatione alia non indigeant . Ut cesset materia transactionis L post 7. in princ. b t. ἐν ibid. Cu c. Ren. deris. Litua u. q. nis

mise. Uert. ao. Pactum tamen donationis causa interpositum hoc casu tenet d. I. 32. Paul. s. sent. tit. I. f. M. ubi Cujae. quia agitur de remittendo jure quaesito per sententiam . ' Quod procedit etiam in Iet casu, quo partes ignorant sententiam I tam esse , cum nihil faciat ignorantiae quominus res sit certa l. eum ad praefess37. eum l. respiciendum seq. ins de reb. ered. modo tamen sententia de jure teneat L eleganter 23. F. Si post I. ins de eom dict. indeb. deque illius valore non dubitetur ; tu flat enim alias adhuc lis aut saltem ejus metus , neque ab ea sit a

pellatum , nec appellari mist L post rem

II. b. t. quia faceret haec res non esse plane sopitam commversam . Contra tamen judicatum in Concilio Brabantiae m. 62q. quo aliquis. sententiam pro se latam ignorans transegit, & postea, re cognita petiit restitui : quod illi negatum male,

qua materia deerat appellandi, non etiam facultas. Hinc super sententia eorum, a quibus non appellatur , non transigitur ;quia Contra talem sententiam nihil attentatur L post rem p. h. t. Bart. ad dώ I.

23. Si tamen supplicatio porrigatur Prin- ΙΣcipi, AE admissa fuerit, fiet res dubia4 suod permisso Principis ex integro causa revidea tur di subverti possit iudicatam , &ita possit esse materia transactionis d. l. 7. is d.

I. II. b. t. Dim , aamisia, quia ante amadmittatur supplicatio,necdum est litis meras .' Idem judicandum est de restitutione in in- I A

132쪽

IN LIB. IL DIGEST. Hi

Integrum , quod non alias , nisi imp trata ponat materiam transactionis , quia tum demum ponit rem dubiam , d. L 3 a. c. b. LAliud est in sententia , a qua appellari pintest, d. I. . b. e. etsi necdum sit appellatum , quia appellandi potestas est sita in v Iuntate patris , facit necdum cessare metum Iitis. Res decisa juramento, quia certa habetur , cum a juramento non recedatur, s.

Item si quis postulante tr. Instit. de atit.

non ponit materiam transactionis. rq Res dubia ex alia causa quam propter litem , non ponit transactionis materiam , L qui transigit r. b. t. cum sit rei dubiae propter litem conventio 3 quae tamen valebit tanquam pactum . 'Super matrimonio ideo non trantigitur, quod ejus quaestio sit decidenda secundum Canones , non etiam secundum privatorum arbitria, c. praeterea o Io. , ex starte M. Γ b. t. ' Beneficia quoque trantactionem non admittunt, propter vitium Simoniae , quod induceret tran- iactio, quae non est gratuita ; cum per tran- factionem aliquid retineatur , detur, promittatur, remittatur, quod in beneficiis sine vitio Simoniae non contingeret. 7 Quaeres an recte transigatur super alimentis, inlod si ex contractu debeantur super iis transigi posse patet, Lex eum hi qui b. 8.1.Hiecoratio 2. in fine b. t. cum nihil fiat contra mentem contrahentium , qui ut obligati nem posuerunt ita eam pro lubitu resolvunt. Secus est , si ex testamento debeantur , d. I. 8. in prine. ἐν L de alimentit 8. C. eod.

Quod ιχ in pacto procedit, in quo major est prohibitionis ratio, quod in paciscendo nihil accipiatur , transgendo vero aliquid, x8 L qui transegit r. b. t. ' Quae res patitur limitationes. Primo nisi causam suam legatarius faciat aperte meliorem transgendo , d. L 8. g. eam c. b. t. ne inventa in compendium operentur dispendium. Secundo ut procedat, quando agitur de alimentis suturis non etiam de praeteritis, super quibus nihil vitii continet transactio , cum alimentorum rationem proprie habere desierint, nemo enim in praeteririrna est alienanctas , d. L 8. C. h. t. Tertio, nisi habeatura praetore venia , cauta cognita ne quid forte contra tellatoris voluntatem aaversi patiatur legatarius , interceptis per transactionem aliment:s. 3 Uiii quaeri posset, an juramentum transactioni subiunctum idem operetur , quod Vtaria praetorist Controversa in hanc rem

esse patet ex Bart. qui in L L eum hi 8. in

prine. b. t. vult non tenere juramentum .

Movetur , quod lex ista det sormam &procedat prohibitive. Verum idem Barti econtra tenet juramentum tale esse servandum de jure canonico, in I. si quis pro e n. 17. in f de DeJussorib. eκ ratione, quod transactio ista non sit prohibita ideo quia contra bonos mores est , sed ideo, quia de facili pro modico contingat quem remittere jus futurum e ut concernat priVatorum, utilitatem , cui renuntiari potest . Quae ratio melior est, dc facit posteriorem opinionem multo tutiorem , juxta regulam, quae vult servari juramentum quatenus se vari potest sine detrimento animae juran

λn teneat transactio sueer caeteris te- 2O stamento , relictis, eo non viso Non videtur, pr. L de bis 6. b. t. tibi. Bart. Videtur enim ibi requiri ad valorem transacti nis in isto casu, ut inspiciantur verba te tamenti, ne quid facile admittatur contrarium voluntati testatorix. Praeterea im . proba & captiosa videretur ejusmodi transactio, quod contingat homines modico in continenti dato, inspectato obvenientia , facile repudiare . Pro qua sententia est terius, in L cum quis D. C. de reb. ered. ubi is , qui juravit sibi deberi eκ testamento cum non deberetur, uti postea visis tabulis apparuit retinere non potest quod accepit. Facit etiam L Imperatores I. 1. Cum transactio r. b. t. ubi acceptum ex transactione super fideicommisso, non visis tabulis, si ex iis possea visis appareat minus esse consecutum , quam relicturi , potest fideicommissarius petere reliquum' Facit praeterea, L non es tr. b. t ubi transactio facta super testamento non comprehendit codicillos postea prolatos. Ut Cujacti opinio, in L eaWa I. C. de reb.ereri non videatur tuta dum vult, d. l. 6. pertinere ad transactiones, quae fiunt coaram judice , quod is non possit exquirere veritatem , nisi visis tabulis ubi verbum.

transi ρηdi vult pertinere ad judici

lem . Verum rectius illud accipitur in proprio suo significatu , quo facit c c ra tio , ne lacile admittatur quid Contra. test

133쪽

testatoris voluntatem. Sed eontra est LLuctu 1 78. 1. H. e res sis. 10. ad SC. Tr heu. R. ibi certum esse fidei commisium& de tabulis testamenti constare . non item etiam constare de rerum quantita te , super qua erat transactum . ai Quantum ad crimina publica sanguinis prenam ingerentia, superius transactionem valere citra poenam expressum est in I. transigere I 8. C. b. t. Ratio est, quod lex habeat honestam qua inaque viam expediende suae salutis , sanguinisque sui

redimendi , I. in capitanbus r. ν 0. de bonis eo r. qui ante sext. ubi & haee conventio est permisis , uti di in I. omnibus et a se . de prae varie. ' Ut non recte l'rai c. Hotomanus, nimis sibi lapiens, lectionem d. l. 18. corrigat, de legendum velit, fran- figere su ρeν crimine non eastitati, contra omnium textuum fidem , hoc modo jus novum & inauditum hactentis consti-ttiens lDOtus argumentis quibusdam com- unibus , nihil aut parum urgentibus . Hotona. IIIustr. q. c. a .

Nihil obitat, quod pacta super publicare nullius sint momenti: quia hoc casu potius asitur res privata dc sua, ne talis accidet, & edi eJus accusatione contingat languinis effusio , ut haec traria-ctio tantum operetur inter transigentes , i ec aliis ullatenus viam praecludat idem ictum persequendi, L qui coeta s. s. Qui vacantem M. ιέ. ad Iul. de vi. Est enim hoc in omnibus pactis perpetuum, ne per-loIII paciscentium egrediantur . Imo &Iudici liberum est reum prosequi , sive

novum processum inchoando, sive veterem exeque tuis, 'ita postulante ratione publicae vindictae.

α Nihil etiam obstat, Labolitio a. c. de

abutit. ubi abolitio petita per accusat rem nihil prodest reo : nam ibi , ut recte ait Bart. de Cujac is comment. agitur de abolitione petita per accusatorem super crimine non capitali et idque perdei pectionem: ita enim legenda volunt verba sequentia , quae continent explicati nem hujus nominis despectionis, qirod designat turpem pactionem sive corrupti

Nem, interveniente pecunia , Lo generariter 3. L. Me edicto a. ins de calumniat. Vide Fachin. i. contri e. 39. Valla de reb. dab. tract. 17. n. a. Mync cent. q. obf70. Ox cent. 6. a I. BIOnch. Cent. I.

Illud hie in primis quaeritur, an deci- assio I. leg. I 8. tantum procedat in capiatalibus, quibus est propos i ta poena mortis naturalis Vocabulum mortu comple cstitur quidem etiam mortem civilem , per servitutem , deportationem: proprie tamendes at mortem naturalem, & de ea intelligendum hic esse paret eκ dicta rati ne, i. I. ins de bos. eor. qui ante senti ubi fit mentio conservationis sanguinis , qui non essunditur per mortem civilem . Non venit dc amputatio membri , per quam , licet effundatur sanguis, non men tam sanguinis conservationi , quam vitae redemptioni indultum est beneficium, , d. 1. 33. Facit , quod per sanguinis effu-lionem frequenter apud bonos auctores amisso vitae defignetur. Can. s. eom. c. 7. Donet l. ad d. l. 33. n. v. , Io. ibid. Del- Rio n. 36. ω seqq. 1lenoch. I. Arbitri q. 86. N. 9. multis seqq. ' Hinc patet, si 1s agatur causa famae, non esse loeum deei sioni, d. l. t 8. nam, ut fama viro bono non sit minor vita, t. si 8. 1 spuod F ώ-Mνit pen. ins quod metus ea . longe t men major est vitae amisso, quam famae.' Non obtinet etiam in perpetuo carcere, MI quia vita salva manet. Iason. d. I. 8. n. q.

quamvis contra velit Panorm. ad c. I. N.

r. κ de eoIIU dest. Quod attinet ad pe nam, non a lege, sed arbitrio judicis infligendam. si ex delicti atrocitate veniat inserenda poena mortis, licita quoque erae trani actio; quod tum obtineat ratio a.

Alia quaestio est, an, ut jure civili, ita 28 dc canonico procedat decisio, d. . Ig. N2gantium opinio landatur in eo , quod isto jure, quod est benignitatis atque es ementiae plenum, nulla poena sanguinis imp natur. Quo spectat, quod delictum supra ad tit. de Iuri d. frustra quaeri , an jure canonico merum imperium demandari poniit, quod penes Ecclesiam non sit gladius.

Ita breviter Iason. ad d. I. l3. n. q. ytare auegam. I ber. ibid. in fine. Nec facit caρ. quouiam a. i. de usuris , quia ibi agitur de mena civili per judieem indicta. Et hoc ita, nisi crimen tale sit, propter quod post Pt reus tradi brachio iae lari , quo casu, ut habet locum ratio a. l. I 8. ita etiam videtur habitura locutis ista decilio . Quo posset videri sacere r. cr mina a. ae colus. deteg. ω ibi Gu fa . ni.i istud accipiamus de acculator

134쪽

desistente gratis, & ex charitate , in casu scilicet licito ,oiati videtur secundum

c. I. d. tit. ubi Gisga. 29 Magna autem d.sputatio est , an haec transactio, ut reo, ita dc actori sit impunita 3 Probabilius est etiam ex parte accusatoris esse licitam , citra poenam SC. Tur illiani3 cum a. l. 38. simpliciter & indi-incte dicat, transactionem super capit libus esse licitam . Quod autem fit id gerermittente , poenam non meretur , I. Grachus A. c. ad L. Iul. de adust. Deinde est expressum , d. I. I 3. impune est ei, qui adversarium corrupit, ut & impune d

beat esse accusatori ex ratione correlati P rum , quae in altero vult obtinere, quod

in uno est dilicsitum , ne, si actori, metu SC. Turpilliani, libera transgendi aut paciscendi potestas auferatur , nulla miseris reis redimendi sanguinis spes aut ratio supersit. Facit , quod pro regula sit traditum , privilegium res comprehendere, sine quibus inutile esset ei, cui principaliter est concessum , Leu Hvr d. I. Dp.

de iurisd. Facit & quod ut par est dolictum rraevaricatoris, accusatoris dc rei sugientis veritatis inquisitionem, L de err-mine i s. c. ad i. Iul. de adult. ita & par

utrique sit danda licentia , & quod uni

conceditur, alteri non venit denegandum . Ia: ad d. l. t 3. n. I. DOnell. 1bid. n. 3. θ' . Ant. Fab. 8. eonte I. c. 2o. Non Dbstant loca varia ; quae negant accusat

rem desistere posse citra poenam Turpil- Iiani , nam ea loca sunt accipienda in casu , quo non est licitum desistere , veluti in criminibus, non ingerentibus poenam sanguinis . 3o Transigere itaque reo est permissum etiam ipsius patri, quod videatur pater tran frendo pro stio proprium sanguinem redimere, L non est ins de in. M. testam. Quo facit regula iuris, quae fictione quadam patrem dc filium eamdem pene personam statuit, L si quis uis. in fine C. dei ab. γ at. subst. Et hoc non tantum

in illo, sed di in emancipato , cum eman cipatio non satiat cessare effectum natu.

ratem , qui facit in liberis noris terreri parentes, L istι 8. in fine , in L quod metus catis gest. esse die.s r Excipitur a superiori regula adulterium, super quo transactio nihil operatur, d. La 8. I. ro. C. ad L. IvL'de adult. Ubi dicitur aequale esse delictum actoris prae

varicantis , atque rei veritatis inquisti nem fugientis, qui hoc in casu habetur pro convicto, dc actor incidit in Turpilianum. Atque ita cautum erat lege Iulia, quae adultero non proposuit poenam capitalem . Quae quidem poena , licet postea iacta sit capitalis jure Cod. manet tamen prohibita super crimine adulterii trai factio: nam licet ratio legis antiquae cesset.

non tamen cessat dispositio , cum rati nem omittere praestiterit, quam subvert re legem . Deinde novae constitutiones strictius sunt accipiendae, nec ex iis consequemia contra jus vetus admittenda , nisi nominatim exprimatur. Nominatim quidem adulterium factum est capitale, cum olim non esset, quando etiam de adulterio transigi non potuit, d. l. io. quod , cum nominatim abrogatum non sit, de facto manere dicendum est. Quam rationem v ram ponunt exeeptionis istius ; de cujus

tamen veritate dubitatur , ut mox dic

mus . t Rationes illas alii adserunt. Sunt, si

qui in eo vim ponunt, quod, cum ina ct satione adulterii certae tantum personae admittantur, l. quam vir 3 o. C. ad I. Iul. de adult. timendum esse, ne harum fide expugnata , facinus impunitum relinqueretur . Verum ea ratio, nec certa , nec

propria cum tempore , d. l. i8. adulterii

accusatio publica fuerit, di cuivis de populo competi rtit: quod mutatum est d, mum per Constantinum , d. I. quamvis, qui secutus est Diocletianum, cujus est d. l. 18. ' Alii dicunt ideo exceptum esse aradulterium , quod ejus sit ordinis, ut facile repetatur , atque ideo se pretio rediamens , non tam de Periculo ex accusatione imminente videatur sollicitus , quam

viam munim ad novos complexus adult rinos , ut conventio talis, qua aliena m

trimonia redimuntur, incidat in turpitudinem lenocinii, secundum L ex lege a. f. Leuocinii a. I. is, cuius q. ω L. Marini 29. 3n pr. γ F. Plectitur a. DL ad L. Iunde advis. Ruae ratio communiter proba a.& probabilior posito, adulterium titisse capitale tempore istius L ι8. Contra quam nihil facit, L si mari rui I s. g. Si negave

rit s. eod. rit. ubi maritus negans te accusaturum, postea non est audiendus. ' ad Nam ibi agitur de accusatione, quae sp etali jure marito competit , ut tali, quam

ille remittere potest tervato sibi accusandi jure extranei, quod ipsi competit jure publico s

135쪽

ε14 HENRICI ZOESII COMMENT

blico, cui non renuntiat, I. Iuris gentium . s.fi paciscar sq. δερ. de pactis . Praeterea agit, A s. Lenoeιnii, de remissione ante litem Icontestatam: nam postea desistens incidit in Turpillianum, & amplius agere prohibetur, c qui destiteru 2. infad SC. Turpiti. 33 Frustra obiicitur . L aboritio a. C. de abolitioni b. ubi, qui suam , suorumque injuriam defendunt, & qui cognatos in a

cusationem deducunt, post uni petere ab litionem : nam hoc non est trahendum ad propos tum adulterium, sed tantum habet locum in levioribus, ut patet ex L DIM- citer 3. C. eod rit. in cujus fine dicitur rjudicem non debere admittere abolitionem in gravioribus, inter quae est adulterium, ut patet ex L aboliti I 6. c. ad L. IvL de

36 Obstare videtur Novella: ut Ileeat matri ἐγ avia: ire. III. F. His quoque D. ubi amicabili compositione videtur nosse remitti adulterium : Ubi quidam respondent, eam non posse videri turpem, quia fiat gratis, ut est ea, quae fit pretio i terveniente , L Marit. 29. 1. Plectitur a. ins ad L. Iul. de adult. Verum solutio hujusmodi non videtur tollere dissicaltatem , eo quod , ubi transigere non licet, ibi nec pacisci liceat, cL i 8. d. L de cνimine i . c. de aduis. Dicendum itaque d. F. . generaliter quidem loqui respectu e rum, quae ante dicta sunt : non esse tamen reserendum , nisi ad ea , quae speciali lege antea non erant prohibita, ne inducatur correctio juris veteris, nulla ejus facta mentione, non erat autem prohibitum pacisci ante propos tum crimen in iudicio. 37 Haec de communi ratione istius exceptionis. Quantum ad veritatem & accommodatam adjectionem ejus merito dubitatur: Nam , cum exceptio sit a regula, oportuit sub regula contineri adulterium,

di tempore Diocletiani, atque istius legis

18. fuisse capitale quod non videtur , cum

lege Iulia non fuerit illi proposita, nisi

relegatio aut, ut aliqui volunt, deportatio . Iure codicis demum invenitur proposita poena gladii, d. I. quamv. 3 . in De C. ad ZIul. de adtio. idque per Constantinum , qui est secutus Diocletianum ,

cujus est L L i 3. Unde est , quod aliquibus videatur ista exceptio adjecta esse a Trib niano , uti vult Cujac. Bb. 6. Obs cap. I l. aut potius ab aliquo imperito interprete ἰut vult Ant. Faber. lib. I. coHect. cap. 2. maxime cum non habeatur in codice Hermogeniam , nec quicquam in contrarium facit, L eastri. s. c. d. t. quae est Alexandri , qui sexaginta annis praeeessit Diocletianum in qua fit mentio poenae capia . talis . t Nam licet capitalis poena proprie Iscapiatur de poena sanguinis es mortis na- . turalis, significat tamen & mortem civilem , quae insertur per deportationem , hrei caprialis a. ins de panis. Cl. n. in

Cum autem in poenis semper mitior inter

pretatio sit sumenda, L fi praeses 3 a. infri panis , in dubio capitalis prena , de

qua in d. I. s. accipienda erit de morte civili, scilicet deportatione , non etiam de morte naturali. Clar. s. feni. s. . q. 67. Mync cent. a. obf. η . Quod habeturins. de pubL Judie. F. item L. Ivisa q. t meratores alienarum nuptiarum gladio puniri non est eκ ratione legis Iuliae , sed ex posterioribus legibus adjectum illi loco , ut ista exceptio male videatur subjuncta di istae L 18. Est tamen vera , ut Niet eae l. de erim. C. ad L. Iul. de adust. Ubi hoc i plum exprimitur non ex eo capi e , quod ingerat sanguinis poenam , sed p tius, quod ingesserit isto tempore sanguianis poenam . Cujac. ad sent. Pauli Iib. .

c. I. s. r.

Sumptum sub excepti e non videtur Iscontineri. utique non violentum, si non est proposita mina capita Iis, d. s. item L. Iulia. Quod si stuprum veniat capitaliter plectendum dicendum sub regula contine ri , eadem ratione , qua in aliis criminibus citra exceptionem praedictam, quae solum ad adulterium spectat , non etiam ad stuprum , quod etiam olim ante d. g. 8. erat proprie capitale. Quo facit, quod non eadem sit turpitudo in stupri remissione , quae est in remissione adulterii . Clarus d. F. . quo. 38. u. 1η.

luid dicendum de raptu Non impro- ω

iter a squi volunt super eo non transigi . Del-Rio in ad a. I. I 8. u. I q. Nititur primo haec sementia , L raptores , unica, C. derat tu viz. Ubi parentes puniuntur, si dolorem suum remiserint. S cundo, quod raptus a mesor sit adulterio, L qui caetu 3. F. qui vocantem, M. D. de vi pubI. Facit tertio, qiod etiam conscii,& ministri puniantur, a. L un. 1. Pinnas a.

136쪽

Magis tamen probabilis viderer contrariatum quia habet sanguinis poenam propoesitam etiam ex L Iulia d. g. . tum quia

lex tantum excipit adulterium, ut dicendum sit, regulam habere locu in in non exceptis. Non obstat primum argumen tum , quia est speciale in parentibus , quod remittentes dolorem in ejusmodi casu puniantus , cum iis sit inhonestum , tam gravem filiae injuriam sine vindicatione remittere. Facit, quod etsi non puniantur , non tamen dicatur transactio vel remissio irrita, ut patet ex d. F. D. Ubi post remissionem a patre factam , etiam extraneus potest reum postulare . Non obstat tertium, nam conscii ibi non aeeipiuntur, qui solum sciunt commissum crimen , sed qui sunt eooperati scienter, ut pater exeontractu , qui agit det opem serentibus .

Non obstat secundum : nam , licet raptus si atrocior propter violentiam , non habet tamen eamderet rationem turpitudinis super eo conventio , atque super adulterio . Et ut non haberet, non procedit tamen argumentum a simili in poenis .

Iason. ad d. t. I 8. n. 13. Clar. d. l. n. I 8.

41 Quid in crimine laesae majestatis Cu-jae. 6. ias. c. I i. saper eo transactionem

admittit, ex ratione superius allegata in confrmationem regulae desumptae eae d. I. ig. Probabilior tamen est altera pars kil. transactioni non esse locum : uti ex eo apparet; quod sola scientia dc reticentia aliquem obnoxium reddat huic crimini , etiamsi nec verbo nec facto cooper tus fuerit . Neque suffieit ista consideratio , quod non reticeatur erimen jam prOrosita in indicio quaestione: rram non est ' latis quaestionem esse motam, si quom dolibet deseratur, eum intersit Rei p. non ita deseri, & sere tale sit erimen , eujus pauci conseii: ita ut impunitum sit mansurum , ad missa super eo transactione . Delia Rio ad d. t. 8. n. s. Quo iacit , quod habetur L fauaciter r. io ne c. de aboot. non debere j didicem petitam abolitionem etiam consensu patris concedere, imo ponse aeeusatorem non minus ad docenda ,

quae detulit , quam reum ad purganda ,

qu Te negat, urgere in causa Maiestatis .

. uod idem dicendum in eausa laeso Ma-ienatis divinae. Super parricidio licite transigi negant

aliqui propter criminis gravitatem itur argumento criminis laesae Majesta-

tis divinae, super quod diximus , trans et ionem esse illicitam, cum violatio numinis divini & pietatis parentum pari vindicta videatur eκpianda . Nituntur Ο I. Utrum C ins ad L. Pomp. de parrici ubi etiam conscii dicuntur puniendi: verum ,

cum non excipiatur, non video , quomodo in isto crimine non debeat obtinere deaeisio d. l. t 8. Non obstat, quod comparetur crimini laesae Majestatis divinae: nam non est tam atrox, neque tantum damni Rei p. adfert. Nec etiam obstat d. l. 6. quia agit de consciis, qui dc sunt cooperati, cum conscii tantum sine cooperatione , etiam filii , non subeant eamdem poenam L

Super criminibus publicis , non inge- ες

rentibus poenam sanguims, transactio non est impunita , cum transigentes comitetur infamia , d. t. I 8. cessante enim sanguinis favore , insurgit zelus sustitiae publicae, habetque locum lex, quae corruptorem adversarii habet pro convicto , I. in omnibus . ius de praevarie. re vendentem judicium publicum , praevaricationis poena afficit L si pro eo a. c. ad SC. Turpili. nam qui de crimine paciscitur aliquo dato , vel permisso , erimem fateri intelligitur , I. furti 6. f. Pactusque I. ins de his, erui

Ubi quaeritur , an excipiatur crimen Vsalsi 3 Res ista varie disputatur , dc tota difficultas oritur eκ dictione, eitra, posita in a. t. IS. quam alii accipiunt exceptive pro 'raeter , quo modo aliquoties invenitur usurpata , uti in t de fer o M. ins de eatum. ni sit sensus in crisinibus publicis non ingerentibus poenam sanguinis, non transigitur , excepto crimine

salsi, super quo transactio licita . Prob tur haec lententia per L iue 7. c. ad L Cors. de falM. Rationem adsignant, quia crimen falsi plerumque ad privatam de pecuniariam causam spectat. Alii hanc adsignant, quod salsi poena postea coepit esse arbitraria, ita ut ad mortem Trueniri possit, L ma o rem a. D, I. ubi faβ 22. C. d. t. Probabilite haee lententia desenditur a Cujac. 5b 6. obf.

. mijs asto. Aliis placet To eura pro ne accipiendum esseis ud sit sensua : Non

tram

137쪽

i 16 HENRICI ZOESH COMMENT

transigitur super criminibus praedictis , quin

parata si ni adversus transgentem accusatio salsi, qui revera salsum committit ; praevaricatur enim dissimulando , tergiversatur desistendo, I. accusatorem r. ad SC.

Turpia. Qui sensus magis respondet s-gnificationi dictionis eitra , quae frequentius ita in jure accipitur , ut videre est apud Brasson. in V. citra , rarius autem pro praeter. Facit pro hac parte , quod poena salsi in se non sit capitalis . Quae sententia defenditur ab Alciato , ad a. l.

As Super privatis eriminibus non solum

ante inchoatum judicium libere transigitur ἱ cum ejusmodi transactio nullam contineat consessionem, quippe quae extrajudicialis non habet vim sussicientis pmbationis , quod di in publicis obtinet, I quaesitum I. ins ad SC. Turpiu. verum &post inchoatum , quatenus agitur civiliter: nutrius enim jus laeditur ; non etiam fi agatur criminaliter . Nam pactio non gratuita indiceret consessionem maleficii, quod non sine causa quis censeatur dedisse pretium, ιυι t. de men. temere Iitig. t L quo ηιam s. - . de his, qui not. infam. .esemb. Nic. Valla de Fachin. ubi Ivp. 6 Effectus trant actionis est, quod obtineat vim rei judicatae, L. non minorem 2D. Cod. b. t. idque propter bonum publicum , ut litium sit finis: quomodo poenitentia ex cluditur, I. si maior 36. ω l. quamvi3 39. c. eod. Ac ne quidem sub praetextu novarum specierum repertarum rescinditur , . sub praetextu I9. C. eod. Facit tamenerior . qui intervenit, eam retractari propter desectiun consensus, L si per erroremis. Iust. deiuriμ. uti dc salsa instrumenta , quae eam causarunt , L. fi ex penuit. c. b. t. etiam interveniente iuramento , quod non debet dolum juvare, c. quamυνι a. de pact. in 6. 7 Quaeri hic solet , an competat remedium , I. rem 2. C. de rescind. vendit. in

casu, quo est laeso ultra dimidium Negarivam defendit Iason. in I. si quis eum

sactici sic adinventa litium dirimendarum causa, qu u Iemel Icpitae non debent resuscitari ; dc quod non possit eommodae hic poni laesio propter incertitudinem , L.

fi fideleammisso r i. C. b. t. Et hanc lententiam praxi receptam esse, testatur Chero das 3. resp. 79. Viv. lib. I. deeis 426. Posset tamen videri affirmativa humani oc aequior . Cuius ratio consistir in evit tione damni, ne per illud alter loeus tetur: cum d. t. a. habeat loeum in omni bus cas bus , in quibus laesio considerari potest, h c autem potest, cum eventus liatis aestimationem aliquam habeat, secundum ma rem aut minorem probabilit tem instrumentis demonstratam . Ex quo oritur 1 pes considerabilis , ratione ejus , quod communiter dari solet pro tali acti ne: cujus remissioni si pretium est datum. quod nequidem pro dimidio respondeat , quidni ponitur laeso emendanda per in medium , d. I. a. Videatur ibi Pinellus p. I.

si advers. transact. desin. q. ω 3. Nec o stat, bono publico esse adinventam trans et Onem: quia non debet cum gravi d trimento privati bonum publicum foveri. Ut autem posterior haec sententia sit humanior dc aequior, in puncto tamen juris prior videtur verior. Porro transactio prodest tantum δc no- Αἶcet transgentibus, ex regula generali, quae habet inter alios acta aliis non praejudie re , t. Imperatores 3. b. t. ubi inita inter m trem dc haeredem transactio non obest i ratariis , quominus scriptum haeredem conveniat , is L neque t. c. eod. ubi cum duobus fratribus inita non prodest tertio . . Quantum ad actionem , ea ex transa- ηολctione alias non videtur dari, quam si sui juncta fuerit stipulatio , cum mstia 6.C.b. t. firmitatem suam habet ex jure civili. Alias, hu)uimodi conventio non nisi pactum nudum P mi, nec ejus terminos egreditur, I. De 28. C. b. t. nisi ab altera parte impleta. Derit, quo casu agetur praescriptisi verbis Aer d. I.6. Si tamen non praestet conventa adversassius actioni pristinae, quae non est iublata erit locus qua actor ut consequetur id , quod ei debetur , aut quod transactione continetur , d. I. 23. Nihil obstat, quod dictum est surra ex L. non

manorem 2o. c. b. t. non esse minorem Mi-i choritatem transactioni L quam rei judi-l cat , ex qua actio da ur: nam noni ne

138쪽

Necesse , aeuu i parata per omnia respondere , cum satis sit in parte respondeant , ut hic , quantum ad lites sopiendas si non per actionem , saltem per exceptionem , . si major 36. c. eod. Vide Fac hin. I.

so Actionem quoque non alias ipso iure tollit, quam subjuncta stipulatione Aquiliana, L actione q. Cod. eod. neque enim excedit terminos conventionis juris rentium, nihil obstat d. l. 6. C. eod. quae habet , omissa stipulatione esse locum utili action i praeseriptis Verbi, : quia agitur ibi

de haeredibus matris, quae transegerat , cui competebat querela inofficiosi, quae adhaeredes non transit saltem olim, nisi praeparata : dici autem praeparata nequit iam remissa. Unde cum ex matris parte satisfactum fuerit transactioni, remissa querela , merito datur haeredibus actio praescriptis verbis, ratione transactionis per m trem defunctam initae , ne alias haeredibus ejus nulla sit actio, cum , uti dictum , querellam intentare non possint, nisi praeparatam. Quin autem ipsa mater , quae transegerat, querela uti potuisset, non est

dubium , I. si instituta 27. in pr. ins derae R. testam. Continet enim trans actio Pactum , per quod non remitti actionem civilem est notum, & traditum supra tit. prox. Vide Donet l. ad a. I. 6. n. 2. Non obstat etiam textu in I. ubi qm. c. b. t. quia non negat, per stipulationem Aquilianam tolli actionem priorem , sed tantum dicit, in alterius, cui non est 1 e vata fides arbitrio esse, ut postulet transactioni stari, vel poena exacta agat pristina actione . Cu c. ad 1 pacto is. ω t. qui fidem i6. b. r. Si trantactio hine impleta suerit & dolo alterius alter sit deceptus , non agetur , praescriptis Verbis .

sublara enim ejusmodi ctio est , impleta utrimque promissoriisti fide, sed de dolo

ADDITA MENTA.

'Ad Tit. I s. de Transactionibus.

AD η- I. Transactio, quam varie suis

matur Vide u es hoc tit. n. Ad n. XXI. adi. I S. C. b. t. vide Arum. dio. q. per tot. & Treut l. Tol. q. dto. 7. tb. I. ibique alter. An paciscens de crimimine habeatur pro confesso indistincte 3 Negatur nisi enim Iudicium sit coep um ,

salva existimatione recte transigit, aliud, si jbdicium iam coeptum est , I. quoniam . evm seqq. d. his qui not. infam. ibique x es. in parat. n. s. is au tit. de confessis n. s. Eleg. Anton. Gabriel Ab. 7. conclus. 23. de malef. per tot. Transigens de sua quota, vel communi haeres itate, seu alia re , sine Consensu , aut praesentia reliquorum interesse habentium , an poenitere possit ec resilire, si hi transactioni contradicant affirmant multis Daniel. Moner. lib. q. semest. cap. I. uod tamen non indistincte concedit P.

Frid. Mindan. de eontis. ca . c. I . n. II

Ad n. XLVII. Remedium d. l. 2. C. de resci vend. an & quando locum habeat in transactione tractat Gabriel lib. 3. de

Transactio dc sententia quando per nova instrumenta annulletur Vide praeter

alios apud Menoch. de urb. tib. 2. eQui 6. CarpEOv. p. I. consit. I . det . n. s.

139쪽

IN LIBRUM TERTIUM

DIGESTORUM

TITULUS I. C. 2. 6. De Postulando.' SUMMARIUM.

Advoeati ἐν proeuram es unde dicti. a Advocatorum publicum, procurator mprivatum munus, is postulare quid rs Postulare quibus otim neuerit. 4 Postulare qui probibeantur. I Donatarias contra donatorem postu- dans , indignus est donatioue . ε Advocatus si vir bonus, Furio peri

tus.

non Iicet. 8 2 qeque etiam de quantitate cena , nisi ea moderata fuerit. s Advocatum proscriptι , aut haeretiei quatenur quis agere pust. ro omissum, aut comm um ab Adm

caro quatenus revocet, aut corrigat parX.

at omissa qua suppleat iuriae .ra Advocatur eui potest suscipere pa

trocinium .

I 4 causam minus probabilem suscipere,

aut deserere , an cogendus .is Advocato an variare tieeat.16 Advocatus fisci, in alia causa con

tra fiscum postulare potes .a7 Advocati olim in singulis causis im

SI res pacto aut transactione decidinequeat, ad Iudicem itur, coram quo desiderium suum quisque exponit , vel per se, vel per alios causam agentes: sive postulando , unde dicti Advocati , quod advocentur in cauta patrocinium live procurando, unde dicti procuratores, a cura, quam praestant rebus alienis . t a Horum privatum est munus & vilius olim quidem , hodie autem non ita vile; illi rum publicum , honorificum , laudabile , publice utile. Dicuntur enim Advocati , non minus providere generi humano , quam si praeliis, aut vulneribus patriam, parentesque defenderent, L. Advocati I Cod. de admoeat. divers. Juine. Unde &instar militum iis est quas castrense peculium , & alia privilegia concessa , C. d. tit. Postulare est suum vel amici desiderium , id est , negotium , in jure aevd I

dicem exponere, vel alterius desderio conis tradicere , L hunc titulum I. s. postulare a. hoc tit. Postulare possunt quilibet suscienter ervi Iditi, L nee caeterorum a. c. b. t. Ubi notandum, moris olim suisse, ut cuivis studiorum suorum fiduciam habenti , Iurisconsultum se profiteri & postulare licus rit. Postea rei pondendi de iure lacu Ita speti coepit . Denique Leo Imperat. non alios consortio Advocatorum sociari permisit , quam qui ad id suae eruditionis i stimonium accepissent, L nemini I s. Coc de Advoeat. div. Judie. hoc tit. post ce tum tempus studii, quod Iustinianus pra scripsit quinquennium : imminutum L die apud nos a Sereniss nostris Principibus , qui quadriennium praescripserunt , nisi alacritas ct diligentia faciat quid de tempore remitti . Et licet illud tempus quinquennii etiam hodie necessarium s rei legibus addiscendis, temporum tamen ratio non patitur illud observari. Prohibentur postulare quidam omnino, qquidam pro se tantum audiuntur ἔ ron pro aliis ; quidam pro se di conjunctis personis admittuntur. Rejicitur omnino

140쪽

mullier , quia id non fert sexus verecundia, & quia munus est virile, I. Faemina a. de R. I. infamis , d. I. r. f. Ait Praetor , q. hoc rit. quia est honorificum :minor II. annis , d. l. I. g. mitium 3.

quia non habet persemim judicium , quo opus est in postulando major T. annis, cum possit insigniri titulo Iuris consulti, quidni ad postulandum admittatur Nam di hae aetate Nerva filius dicitur de iure

responsitasse, d. I. I. s. initium 3. Vide es. in Parat. boe tit. Quidam in certis causis non audiuntur, ut qui ex testimemto aliquid acceperunt, illud impugnantes alio nomine, rejiciuntur , I. si ex baered. fin. de mos. test. Quidam contra alios postillantes non impune id serunt. Sic Clericus contra suam Ecclesiam postulans suo privandus est beneficio tanquam ingratus, c. eum sacerd. sin. v b. t. abi GL Quod idem obtinebit in eo, qui duas habens Ecclesias, uni contra alteram servit, GI. d. cap. D. Per can. deniq. x v. q. s. nisi superioris jussus excuset , I. puto 6.hre tit. aut Oiscii recessitas , L pes s. s. Advocatum II. ins de his, quib. vis inde. ' Postulantem donatarium contra donatorem quidam volunt privari don tione , per L generaris, M. C. de revor. a. quae tamen lex non habet , ut v rius sit', non alias privari donatione ,

quam si malitiose postulando grave damnum inflixerit donatori, haec enim causa continetur d. I. finati. vi Si ergo Advocatus , in Iure peritus, vir bonus, austus , cui displiceat lapientia hujus mundi, quae est cor machinationibus tegere , sensum verbis velare , quae vera sunt, falla demonstrare , & contra :qua sapientia nihil perniciosius in Repub.

Unde ejusmodi sapientes Cujac. vocat togatos vultures, Sapientiam potius just rum amplectauir, quae est, nihil per mstentationem fingere, sensum verbis apta-τ re, falla devitare . et Unde leges mitrae nolunt , advocatum inire pactum cum cliente de quota litis propter improbitatem , qua uti posset Advocatus: est enim contra bonos mores tale pactum, L Iumptum Dρ. de pact. Nam etsi Advoc. debeatur salarium nomine praestuae operae , di dubius sit litis eventus , tale tamen pactum improbum est judicatum in mali exempli , leg. qui advocatorum s. cod. hoc titia. I. Luem l . C. de proc. Zorsi comm. in Pandect.

ex eo , quod eontineat redemptionem l tium ; legibus exosam , L. item fi q. s.

itemque i. ino. de alienat. Dd. mur. ca

D DE. dc quod causidicis mesitiose litiagandi occasionem praebeat , atque arti bus malis, mendaciisque utendi, ad oppu-nandam veritatem , spe uberioris quinus , nam ut eum Satyrico loquar, Sat.

Posset & dici . hujusmodi pacta non

procedere eκ bona voluntate ejus , qui patrocinium desiderat , cum auxilii gratia quidvis non promittat patrono Ca sae: ut illae pactiones re te dicantur continere illicita compendia de depraedati

nes. Aliud est, si quis, nullo habito resin pectu ad litis ejus noli eventum pacise

tur de certa quantitate . Vide Menoch. Arbitr. casia 321. Cillac. 8. Observ. 3I. es. ad L ereditori s. Coa. de Pact. num. 23. seqq. BrOnch. cent. I. misc.

assert. D.

Quid si tantum rem certam pactus sit tsibi dari Advocatus Receptum , nec hoc pactum valere , quod eadem subsit ratio Bart. & Castri ad L fi mi F C. hoe lic& facit L praeses r. F. Si cui cautum

tamen & honestam , solitamque quantitatem pacisci, & patrocinii causa licet , cum & palmarii nomine, quis recte pristingulis causis paciscatur centum aure ,

quia nihil habere videtur improbi, d. s.

Srcuir eatitum. Eas enim munus hoc liberale sit , mon adversatur tamen salarium , d. I. I. F. in bonor. o. Gail. I.

observ. m. in mine. Imo & nudo pacto promissum peti potest, L θώμιum 7. ius

Mandata. Promissum staritendum pro me

ritis & facundia Advocati & litis modo, proque fori consuetudine , a. s. in bon rarat3- Pro paupere salarium de publico potius dandum, quam ut ejus causa in desen in relinquatur . Improbatur quoque legibus pactum , quod init Medicus cum aegroto super aliqua re, L. fi medic- 3. infr. d. xit. de quo supra ea'. de pactirn. 2I. Caeterum non tantum in ista ea se . sed in universum prohibentur pac scentes a postulando, propter pactum de quota litis initium cum cliente, perdis,leg. s. ubi placuit, tales ab hac prosessi ne penitus esse arcendos: ut α Glossa ibi I V

SEARCH

MENU NAVIGATION