장음표시 사용
191쪽
Cujacius 19. O . e. rq. dis in uit inter absentem nomine Rei p. di civitatis aut municipii : dc dictam I. sed etsi 26. t qui putat de absente nomine municipii, Alique minus obesse procuratorem , quam absenti Rei p. causa , quia is datus sit, totius ordinis di decurionum consensu; unde ab illis nihil esse attentandum in ejus dispendium . Id vero aliter se habere in eo, qui Rei p. causa abest , & qui a
Principe mittitur. Verum, cum non minus debeatur absenti e Reip. causa , quam civitatis , rectius dicetur , neutri subveniendum esse, qui procuratorem reliquit,
quod utriusque indemnitati prospectum
sit, per actionein mandati contra procuratorem . Nisi tamen ea sit frustranea, tum enim ex causa aequitatis , tam qui tabest Rei p. nomine, quam civitatis , debebit restitui, re ita accipienda d. I. 26.
s. sed is his finali.,; Quaeri hic posset , an ablaturus cogatur relinquere procuratorem , ut oinisso illi impuretur Videtur hoc velle Papinianus , in L Papinianus Io. δερ. de m/rrorib. cum taris videatur damnum sua culpa sentire, quod sibi imputet, L quod quis 3. de R. I. Posset iamen subesse causa , quae restitutionem indulgeret , d. I. 26. s. adversus r. cum & jussa caiisa faciat ei succurri, qui reliquit procurat rem , ut jam est dictum . Causa talis esse potest, si procurator idoneus, qui absentis causas agat , inveniri non possit ;li mortuus sit, aut datus non inveniatur
idoneus, ct ita accipienda L. fi quis qo.
h. t. quae alias Obsiaret . Sunt di aliae caiisae, quae excusant a non relicto princi ratore ut quia quis in carcere, aut alio impedimento detinetur ab hostibus captus I. ab hostibus i . is non etiam I 6. b. t..14 Coeterum ut absenti ex causa justa &. probabili, si qua laesio illi contigerit, ne capiatur , ita di adversus illum est consultum , ne capiat, i. qui reipublicae M. hoc m. Nam, ut damno eum inici non vult Praetor , ita nec lucrum sacere patitur, Ieg. ergo a r. hoo rit. Quod & h bet locum in praesenti, si sorte commode inveniri nequiverit, ut quia in vinculis erat, q ia furiosus , quia infans non de-1 rsus , M. β. Iig. 22. ita tamen est , si prcci NVO em non reliquerit praesens aut ad iiit in gallonim si et Iis ab amicis non
desciitas , si tamen lint , qui, rosari Pos sint , dict. leg. 22. Nam alterutrum , si factum sit , cessabit restitutio , let. item 2 t. s. a. leg. aiι praetor 23. in fine princiboe tit. Habet enim , quod sibi imputet, qui cum potuerit jus suum salvare agendo contra procuratorem aut defensorem, id neglexerit. t Hodie praesenti contra I praesentem aut absentem non est necessaria restitutis , cum sit aliud remedium promptius inductum per L super a. C. de annal excepi. qua statutum , quod in casu , quo possessor conveniri non potest, ut quia absens non relicto Procuratore aut defensore , aut insans furiosus , non habens tutorem aut curatorem , vel aliquis potentior gratia dc opibus valens , ut sit dissicilis conventu detur licentia interrumpere volenti contestari apud Praesidem intra constituta tempora , vel si ejus copia non sit , apud Episcopum civitatis , eoque deficiente apud desen rem , deficiente vero & eo , publice ad domum possessoris assigere libellum contestationis , cum tabularii, aut, si ejus copia non sit trium testium subscriptione : qui modus plenissimam dabit interpellationem , d. l. a. quem, si neglexerit actor imputet sibi. Laesus itaque, nomine absentiae restitui- Istur, ut de ejus haeres, I. si Valerianus y.. Cod. de νsit. milit. qui repraesentat defuncti personam ct ius; quatenus tamen defuncto competiit : nam si is praesens, idem damnum passus suisset , cessabit restitutio eκ hoc capite, quia causa deest,t is qui qq. b. t. Datur autem contra eum , in cujus persona laesio contigit , dccontra haeredem ejus, I. cum miθι Io. b.
δ. ex eadem aequitatis ratione.
Restitutio haec olim petenda erat intra II annum utilem , L hius ri in D. b. t. Hodie ejus loco inductum est quadriennium , L INervacuum D. Cod. de temp. in inter . rest. dc quidem continuum. Estectus est, ut omnia in integrum sta- Ixtum revocentur , cum fructibus , L nee non 28. in fine hoc tis. quod restitutio haec plenissimam adserat indemnitatem. Non ultra tamen essectus ille se extendit, quam quatenus laesio, contigit : quae stantum sit unius dies, ut quia Rei p. causa absens quis esse coeperit , ultimo die a te finitam usucapionem , nonnisi ad unum
diem fiet restitutio, d. f. s. s. sed is fi
192쪽
AD η. Absentia alia est necessaria &privilegiam, ut militum , alia prinhabilis tantum , sed tamen privilegiata. ut studiorum causa : alia voluntaria &probabilis non tamen privilegiata , ut mercatorum ; alia necessaria , improbabi- Iis ec odio digna, ut damnatorum . G dos. ad I. Sed etsi 26. in m. b. t. Schneideo. de divort. num. 38. In rure nostro vario modo secundum subjectam materiam absentia consideratur :ram aliter consideratur absentia , quoad praescriptionem, aliter , quoad stipulati nem , aliter, quoad judicium , & aliter ratione provinciae. Gail. . obf. q9. n. s. Iustae causae absentiae quae sint : vid. p. Berlichium parte I. concl. II. num. s. q9. ω seqq. melin. in obf. mact. Verbo Ebebast pag. Irq. Schoranus in cxam. Jurid. pag. Ii q. Gletus deris. IO . O in process. Execut. p. I. c. a. n. II.
O seqq. Et de probatione legitimi impedimenti , Mynsmg. 3. observ. 92. Ma
TITULUS VII. C. 2. I. De alienatione judicii mutandi causa facta. sUMMARIUM.
t Restitutionis huius ea a. a Actio ex hoe vestitutorio edicto datur in factum is in rem.
6 Ahenatio debet esse facta futuri iu
Si & justa causa concedendae consti- itutionis rei alienatio quae sectat actori ejus persecutionem molestiorem , ut quia facta in potentiorem , cui par esse non potest , aut in alterius provinciae hominem , in qua experiri molestum , I. omnibus i. is quia 3. b. t. aut in alium quempiam , qui vexaturus sit adversarium , Laut alium a. h. t. Similiter & si homo petitus , sit manumissus , durior redditur condictio actoris, quia libertatibus solent favere Praetores, d. lib. 3. s. sed etsi i. Alii modi passina hoc tit. reseruntur . Iure Digestorum ex hoc edicto actio aest in factum , quanti interest, rem non esse alienatam , cc adversarium alium objectum, ad expensas etiam, si quae factae dc aliam incommoditatem , quam passi sactor , I. Omnibus i. O quia I. g. ex quibus penult. b. t. Iure Codicis videtur occoncessa actio in rem adversus quemcumque possessorem , I. l. Cod. eod. ex jure dominii , vel quasi, quod alienans in rem habuit ante alienationem , quod revocatur per in integrum restitutionem. Quo modo facta aliena io , non inte- 3 'rest , sive titulo lucrativo , sive oneros O, L cum miles pen. h. t. Tantum requiritur, facta siti Primo judicii mutandi causa I. omnibus i. hoe tit. Secundo , in fra dem atque ita animo dolc , d. I. I. unis de si alia de causa citra dolum facta sit cessat edictum ; nam tunc alienans usus est jure communi , quo cuilibet liberum est rem suam alienare I. a. i . si quis a parente manum ius. Unde qui valetudinis eausa aut ob alias occupationes necessarias , aut quia lites execratur s quod est verecundum in alium transtulerit litem, huic edicto non est obnoxius , se . 'Item si 4 F. itemque l. F. Sι ρυιs y. D. r. ' Hinc & alienatio oportet facta iit qinter vivos, suod in ea locum habere posisit ratio edini, non etiam in ea, quae sit causa ultimi elogii, instituendo scit. aut i rando : quia hii usmodi alienatio est necessaria , ut Non praesumatur judicii mutandi causa subesse , cum ei iam si vellet rem pones se retinere non posset, L ex b. d. 8. f. 3. b. t. Tertio, quod intersit ejus , qui ex hoc sta ictoag t,d. q. f. Haec actu Frustra enim restitutio petitur in casu , quo nulla subest laesio, aut ordinario jure aeque commode reparari potest. Unde s res alienata non fuerit retitoris, aut sine culpa possessoris perierit,
193쪽
rassat actio d. f. Mee actis. Ut nee Ioecus ei erit . si reus rem , quam alienavit, receperit d. I. 8. s. penuit. Et qui rem emulam r.ehibet venditori, non videtur mutandi iudicii causa alienare , d. I. b. s. D. cum redhihil O homine omnia retro agantur , t. qura 9. b. t. Facit enim redhibitio quasi renes emptorem res nunquam fuisset. Et hoc, si bono animo sat redhibitio , quia jure suo utitur redhibens, non etiam, si judicii mutandi causa, ut
noceat actori: quta Praetor ludicavit, non ferendum , d. l. s. ne malitiis indulgeatur. I. Botem, q3. g. Sε quis D de AEdit.
edi dio. Aliud es , si cui, solverit , quod
debebat, licet alias non soluturus, L nam et i Io. i. t. solutio enim & ab initio exigitur, & respicit potissimum comm dum ejus , aeui iolvitur , qui proinde non habet, quod cor queratur. Redhibere vero non cogitur emptor . Cujus savorem ea res respicit: urde redhibens alias non facturus in fraude videtur esse. Praeterea non linterest .actoris, si reus sit paratus su- dictum excipere , ac si res alienata non
fuisset L quia I. s. quid ergo M. b. e. Atque ita eo casu cessabit Edictum , tum quia non videtur in dolo esse , qui ultro iudicium utile suseipit , perinde , ac si possideret tum quia nihil interest actoris, cui pristina causa videtur salva . Quarto .6 requiritur, si facta suturi judicii mutandi causa, id est, propter et item, quae super re timebatur a. I. 8. 1. 3. nam, quae
pendente lite fit alienatio, est vitiosa, ut dicetur infra est. de litigio 3.7 Actio haec cum ex patie actoris sit rei persecutoria , etiam ha redi competit , Lrtem q. s. haec ady. . b. t. in eum, qui alienavit , etiam in tertium possessorem jure Codicis , ut supra dictum . Contra
quem si primo actum fuerit & exactio
lecuta, liberatur is , qui alienavit. Nam cum possessor rem vel aestimationem prae- nitit, non interest amplius actoris: si v in alienans praesitit quidem id, quod interest, rem non esse alienatam, potest postea agi contra eossessorein , quia poenae exactio non perimit rei periecutionem, . Soebum 93. s. D.is s. ubi Cuj. rufde Dut. Contra haeredem rei non datur, quia ex ejus parte videtur ex delicto da-3 si L. quia γ. λ. t. t Unde etiam tantum annua est actio. Ubi annum recte acceperis de utili, ut in caeteris restitutionibus. Cujac. ad d. t. item fi l . vers. Pest annum δερ. quod metur causa, quod oc
ubi etiam vult, pro isto anno utili competere hodie quadriennium, per L. Sum vacuam D. Cod. de itemp. in inter. res tui. Quod videtur non probabile, eo quod lex ista de causa hujus irestitutionis non
Habet locum in iudieiis realibus, imo
interdum personalibus, ex parte debitoris. contra quem invitum actio est cessa, ut redi potest , I. Delvatio I. cod. de novat. Si tamen inde detrimentum sit debitori, propter oppositum iduriorem actorem a huic edicto locus erit. Imo cessionario deis negari actionem habet L cum miles p nult. ἐν I. Si quis D. b. t. quod accipiendum inedia restitutione . Unde in Clericos cedi actiones , prohibet Pontifex, c. . ,. b. t. Quantum ad creditorem cum
illi invito, alius debitor obtrudi non possit, quod jus illi quaesitum in personam debitoris, ejus facto mutari nequeat, ediacto huic locus non est.
Ad Tis. VII. De Alienatione I duri mutandι causa facta.
FIlio Scholasti eo , actionum cesso seri
potest, etsi ratione privilegii potet tior st. Horat. Luc. de ρνivia. Seboian privilegio as. De revocandis his, quae in fraudem odiditorum alienata sunt; vid. Christin. Meg.
Si debitor ad inopiam vergit, an , &quatenus in fraudem creditorum hypothmeam constituere, vel I rorogare mi Iit. Ber-lichius decis 8.
Debitor , qui legitimam sibi debitam pleno jure Mon petit , an id in fraudem
creditorum facere videatur. Raert. renyadie. Iib. 3. e. II.
De Ergolabis , ive redemptoribus ali narum litium , selecta quaedam vid. a Cujae. q. Obs. 66. ω 3. Obs 3I. 16.
194쪽
De receptis arbitriis, qui arbitrium receperun , ut sententiam dicant.
r Rere tum arbitrium quid . a compromissum , unde dictum . F Arbiter aAa r Iuris , ahur compro-mri sartur, qui is arbitrator.
4' Arbiter juris est adiuuar' Jtidieis.
In arbitrum mn co-κ Dromittit papιLIas De tutoris auctora tare . 6 'n minor euratorem habenν .
8 Filiuifami l. tutor , curator' , recte
9 Item vasallas supeν re sevdati. io Farmina super re sua. In In ρvο3 compromitta possit.
I et In mutierem , quatenus compromittaturi 3 Item in minorem . annis .
i In filium omitiar. is In iudicem. is Iu sacerdotes, ae religiosor. I De να sua arbiter sententiam dieere
t 3 compromitti in unum vel plures potest. I9 Super quibus' causis comprom: tti non
G Arbitrium suscipere nemo cogitur , verum Iusceptum cogit i Iere Praetor. Ei cause extusantes ab arbitrio. et et Arbiter sententiam intra quod tempus ieere debeat. 23 Dicenda sententia, partibuι praesem
et Effectus arbitrii. 23 Arbitris variantibus in quantitate,
16 Minor summa , quando dicenda inesse majori. ΣΥ Arbitrio partes parere oportet. G. Ex sententia arbitri an γ quae actio
z9 Arbitria quatenat dieantur reducta od oνdanem iudiciorum. 3o Appellare a sententia arbitri non licet. .
3 i Reductio an is quatenus peνmissa. a Reductio coram quo iudice intra quod tempus petenda . 33 Appellar ea iudice reducta onis an liceat. XI nulla praedictarum exceptionum tueri se milit reus, ut judicium evitet, de res sine strepitu componatur, solet Arbitro deridenda dari , qua ratione hic de
receptis arbitris lubiicitur , aut ut quiudam rectius legunt, de reeeptis arbitriis . ' Receptum enim dicitur, non quod liti- rgantes arbitrium recipiant , sed quod ab arbitro ex eona promi sto liti antium recipiatur . ' Comprouissu u dicitur , quod a litigantes sentenciae arbiti is e statutos com- promittant , I. Compromi - I. C. b. t. id est, simul de invicem poeitam promittant, nisi sententiae arbitri ' stetur . ' AD Ibiter ab arbitrando dictus, alius a judice datur , dc dicitur arbiter juris, a quo χappellari potest, quod inaretur iudici, de quo tu I cum Deetalis fin. C. de iuάι c.
I. Arbitrio s. suo. qui Iait Irare cog . c. Arbitν is , de os'. deleg. in 6. Alius Privato partium consensu cognitor conr versae eligitur : & aut simpliciter Arbiter dicitur aut Arbitrator , ignoto I iri: uni ultis vocabulo , I. Soeietatem' γo. ias. pro Ioelo. Vide Cujac. ad i. 77. ω 79. ex L. q. qq. Pauli. ins eod. tit. Ille vir bonus eligitur, partium consensu , super lite cognoscenda dc' definienda; hie vero amicabilis compositor , a partibus adsumptus, non tam ad lites finiendas , quam ad com-- ponendos contractus de controversias superiis , d. l. 76. t Prior, sive aequum , sive qiniquum dixerit : parendum ejus dicto , d.' l. 76. cum sit inuar judicis, quoad pr. ' cessum ,:servetque juris ordinEm in citationibus, dilationibus, dc at i is I. Compromissum I. b. t. r. quae dicit: Compromissum adi similitudinem judiciorum redactum , adi finiendas lites pertinere . Posterior veroi noti tenetur juris ordinem servare, sed secundum quod sibi aequum videtur , pr i cedit: nec statur ejus sententiae , si vide, tur iniqua, sed reducitur ad arbitrium boni viri, d. I. Societatem τώ. in fine . Prior tantum est hujus loci, non etiam p. sterior, cujus arbitrio citra compromissium quid permittitur componendum , veluti, i t opus sat , dos certa ad lignetur , pr tium mercis desniatur L in s Deseg. 2. In arbitrum compromittit quilibet, cui s d. rerum 1harum libera est administratio. Ut rejiciatur pupillus sine tutoris aut ritate , , quod ab eo poena exigi non possit. Si tamen fidejussorem dederit, ab' co na exigetur, L s, pustinus 33. b. t. Si item
195쪽
statutum iubeat super eontroversas , mter consanguineos compromitii , sub eo &pupilli comprehenduntur : quia statuta generaliter loquentia , etiam minores comprehendunt . qua de re pulchre dc lates Alex. cou ah. voL 6. ' Minor et si Obligari possit , cum orem tamen habens , super rebus suis immobilibus non compromittit sine curatore dc decreto. Idem- est in rei us mobilibus , quae servando servari mssunt , cum ea res spectet ad alienationem de qua re insta tit. de reb. eor. ire. Curatorem non habens , cum obligare se milit & alienare , etiam pinterii compromittere e laesiis tamen restituetur etiamsi tutore auctore compromis
rit L fi minor . I . s. I. βρ. de minorib. ' Sersus inhalilis est ad compromittendum , L non dis iuvemus 3 a. s. f θνvvat. b. t. quia compromissa redacta sunt ad similitudinem judiciorum e cum servo autem judicium non subsistit nee si servus condemnaretur in judicio daretur actio de peculio, L 3. 1. Si Drvus. 8. 3ns depec. quo casu ne quidem liher homo, qui
cum eo comprcumferit; tenebitur , ne claudicet compron, istum , d. I. 32. . Si se 8 uus 8. ' Filiusfamilias , quatenus patris res non asitur , sed sua cujus ei liberta est administratio , compromittere dicendus , cum habeat liberam personam &ligitimam iii judicio standi, seque obligare possit. Compromittit etiam tu Or, curator S similes personae super rebus quissi icite alienam non tamen si per jure liquido. Idcin drcendum est de Religiosis, quibus est ad intrustratio rerum Ecclesiae luctic dum dicta si pra de transactionibus.s In dubium vocaria , An vasallus super re seudali compromittat Et eum non posse in arbitraturem consentire communiter traditum est , prcs inea qx cd ille ncia teneatur sequi juris ordinem, ut aliud dicendum si dearlitro , qur iecundum juris ordinem prccedit, di probatur idipsuniab. 2. Feud. ae Iur Corrad F. Si autem Quo iacit, quod 1uper nudo transigatur per vasallum ; ita tan .en , ne domino aliquod fiat praejudicium hoc enim stret iniquum. Currius de seuais, p. q. q. ι. irro s. & post eum Clarus 1. Fevd. p. 38. 'Foemina super re sva rompICulittere non prohibetur, secus super aliena , suae onim rei tantum illi permissa est defensio, non alienae, d. L. nos is iuvemuI 32. 1. Sι mulier I. nam videtur compromIttendo
Compromittitur in eos , qui iure non Irinveniuntur prohibiti propter statum , conditiovem , aetatem. Ingenuus sit , an t ibe tinus , integrae famae , an ignominiosus, non refert, L Pedius 7. b. t. cum res ista ad dignitatem quae intimibus non patet non pertineat . Rejicitur servus propter conditionem adeo , ut nee liber cum eo electus cogatur dicere sententiam , d. . T.
in fine . Insantem furiolum rejici saeit d sectus judicii ; mutum , surdum desectus sensus , L sed si in s. s. Sed Beque I. b. t. opus enim est judicio & sensu ad terminandas lites . In excommunicatum compromissum non tenet, ne quis cogatur in animae suae detrimentum cum eo communicare . In mulierem compromitti non is fert jus civile, quod pudicitiae suae mem res non deceat se immiscere virilibus i. n. c. b. t. Si tamen de consuetudine obtineat jurisdictionem in eam recte compromitti tur , cum cui est promissum , quod est majus etiam permittendum sit , quod est minus east. q. i. h. t. Minorem 2α annis compromissarium iu- Is dicem accipere est vetitum lege Iulia, Lcum lege qs. b. t. adeo ut & minori as. annis . si acceperit arbitrium , suceurratur per restitutionem , ne cogatur invitus se tentiam dicere quasi oneri, quod suscipere non licuit, se subjecerit. Posset tamen videri in majorem octodecim annis , corn- promissu ni factum , ex parte compromi tentium , qui aetatem sciverun i, lubsisterea V. I. quιdam 37. inf. de re Iud. ubi nam jor 8. an. potest esse iudex, uti & potest delegari , e. cum vigesimum At. i. de νε. . delet. Nisi dicamus aliam esse rationemn dicis ; aliam arbitri , quod illum publiaca auctoritas muniat, hunc tantum privarus consensus. ' Filiussamilias non ha- I betur inhabillis , I. sed ἐν 3. b. t. cum perlonam liberam habeat. etsi non si sui juris: hoc enim ut in publicis non obestis' ita nee in arbitrio recipiendo. Imo & suis per re patris eum arbitrum esse posse habet . quin e Mam s. b. L cum debeat sibi imputare , qui in talem arbitrum consentit,
De judice quaestum est, an recte arbu Istrium recipiat Videtur hoc inhibitum lege Iulia, d. tib. 9. F. 2. ne hac via sei eximat a judicandi. necessitate : ubi Num temet
196쪽
hmel sententiam dirarit , non lictbἰt ei. postea judicare, tanquam suspecto . Quod accipiendum de judice , qui in causa e mi lius est r nam quin jure civili in Consules . Praetores & caeteros Magistratus compromitti possit , non potest esse dubium , propter L labeo 3. O l. nam Magistr. q. h. t. quae negant tales posse cogi , ut
arbitrentur ἔ addita ratione, non ex eo,
quod judices sint, sed quod cogi non possint ab inseriore Magistratu , cui in superiorem non est imperium : inferiores autem cogi posse habeat d. L nam Magistratas q. .
I 6 In sacerdotes compromitti posse videtur si jus ei vile spectes , I. non distinguemus
32. F. Sacerdotio q. hoe tat. ubi a recepto arbitro sacerdotium excusat , non
etiam a suscepto postea . Quod & dici potest jure canonico Ac de Religioso .
Nihil obstante tit. 'κ ne clariet via Monaebi ere. cum res ista non sit aliena ab eorum professione , quod deerat illos litigantes componere : non si tamen hoc frequens
Ir in re sua arbiter iactus sententiam dicere nequit , I. Si de re penuis. boc titui. quia sibi jus diceret, quod non licet. D inde sibi debet jubere sacere , aut prohibere : imperare antem sibi nemo potest . In inimicum , quod aliquis consenserit , sibi imputet, neque enim ea res vitiat
18 Non in unum tantum, sed & in plures compromittitur, convenientius numero impares, ne contingat atras arbitrium
tam iri ; propter naturalem hominum
diuentionem I. ιtem fi l . F. Hineip. 6.bae tit. Ipsis arbitris dissentionem tertium eligendi, licentia non est danda cap. Innotuit II. κ boetit. possent enim de ipsi arbitri dissentire in eligendo , d. I. II g. Si in duos so aut ab iis electus partibus minus placere a. t. non dis 1 Mimus 32. g nu eHum 36. hoc tit. Unde rectius in casu dissensionis nominabitur a partibus, v. F. si in ausi e quod tamen non sem per ulu iervariar . Si in duos quidem sit
compromissem simplieiter , sine licentia eligendi tertium in dissensu Praetor eos
poterit copere tertium eligere , ne eausa
maneat indecisa , d s. principat. 6 Nam in casu da ae licen iae non magis potest
Praetor cogere arbitros, quam parto qua
piendum eam cum Periati ε i. v de appellationibus . Compromittitur super quavis causa. Εκ- Iscipitur criminalis , quia crimina privato arbitrio non remittenda , sed condigne vi dicanda per publicam auctoritatem, d. l. 32. F. Iul. C. Matrimonialis, ev. yenuit. i. de in integr. restit. qui requirit maj rem judicem , ne contingat matrimonia ldissolvi , aut conciliari eontra Canones et Beneficialis, ne sine canonica institutione aperiatur via ad beneficia, east. I. GR. f. in 6. Liberalis, nam favor libertatis exi git majores judices, quorum dignitas m jor, fides eκploratior d. I. 32. F. de ob
rao : Res sudicata , ne publico judicio
praevaleat privarum arbitrium . e. Eκρο ta ii. M b. tit. Super illa quoque causa non compromittitur, in qua agitur de alicujus praejudicio , quomodo Ecclesia e cepta non compromittit super exempti ne sine Roman. Pontificis licentia, cujus vertitur praejudicium, e. s. i. h. t. Et in summa compromitti non potest in causis, quae non sunt privati arbitrii, sed in leges publicas incurrunt, publicamque auctoritatem dc animadversionem exigunt, uti
usurariae & similes, spirituales etiam , uti baptismi & similes.
Arbitrium suscipere neminem cogit Prae- 2otor, quod sit extra jurisdietionis terminos dc mandato proxime accedat : sulceptum tamen adimplere Praetor compellit , LIabeo 3. g. rames r. b. t. etiam filium familias, L sed is D eod. ubi advertet , an cogere debeat: nam si s des, aut tu pitudo arbitri sit manifesta , non coget eum dicere sententiam . Eum quoque quem litigatores infamarint, exeusabit, causa tamen cognita. I. Da fi p. s. sunt cys. γJM. q. b. t. Non coget etiam judicem iaea causa, in qua commissus est, a. t. s.f. si quis M Non compellet quoque eum , qui eum servo electus arbiter , L pedius T. g. vade r. h. t. qui frustra diceret senten- . tiam, quod eam non , ut recepit, diceret. Est enim litigantium mens , non ut, quod unus dixerit, teneant, sed quod omnes , . rtem fi l . s. item fi a. b. t. adeo, ut quoaduo ex tribus tertio abietate protulerint , non valeat , I. Ruti t8. hoc tit. Potuisset enim teri iux, si praesens fuisset , in con-l ramam partem alios traxisse: quamvis HOmnes praesentes fuerint , a majori parte dictum praevaleat L . a. SI tamen con e
197쪽
- se , ut unus aut aliqui re pluribus
pronuncient, tunc & liber cum servo adsumptus , cogetur sententiam dicere , LME ita 8. h. t. non cogetur etiam sententiam dicere iv , quo ipreto partes ad alium iverunt, etsi mon redierint, I sed si is s. r. sine B vel alium Io.-ι. litigat a--3 I . b. t. propter contumeliam , quae . et E cto eontigit. ' Faciunt & inimicitiae capitales cum litigatoribus supervenientes, vel altero eorum excusari arbitrium : uti &aetas , valetudo postea superveniens facit remitti hoc munus, Livet I v kt. Excusabisne de arbiter . rudicii sui nomine, nisi dies compromissi partium consensu possit proferri. i. es i6. s. arbiter r. b. t. Altero
quoque litigantium bonis cedente , non cogetur sententiam dari, da I. 37. in princ. quia inessi A seret, eo quod poenae em cito nulla sit eontra eum , qui bonis ces-st . Non enetuν autem arbiter sententiam dicere , nisi uterque compromiserit poenam ; non etiam si unus tantum , quia claudicaret compmmissum , L litigatoresti. F. item penult: b. ιrt. & qnidein pure e nam si sub conditione'. ante ejus eventum non cogetur dicere sententiam ,
de Z r i. g; . quod posset alias sententia frustra dicta esse. Dicenda autem intra diem compromis-ὶ comprehensum di qui si elabatur sinea a mora arbitri , non cnetur is sententiam dicere, nisi de proserendo die sit cautum,
L quid tamen a I. s. Papiniantis b. tit.
Si sine die compromissum sit consectum, arbitri erit diem statuere edi partium consensu. Quod si praemittat, omni die cogi poterit sententiam dicere , L sed si i q. b.
t t. non tamen eo , quo non potest cogi judex sententiam pronuntiare , videlicet
satiato, L si oriatis 36.. b. t. qnod sit in star judicis, ejusque partes susceperit; ni-- s. alias dies compromissi exitura sit , IV.
Pomp. I 3. fis arbitr. pem bor est. In quo compromissarius disseri a judice , cui non verendum L ne dies exeat, cum per litis contestationem perponata sit actio. m- proinissarius autem non habet judicandit multatem nisi a litigantibus , & quidem ad tempus tantum ab iis statutum, quod non excedit. Unde recte praelian, ad -jus ossicium pertinet studere finirit lites , etiam seriatis: diebux arbitrum p nunti
a Dicenda lententia, partibus pyaesentibus. Qeoa fi ali jus absentia impediat, quoin
minus sententia pronuntietur, ab eo po na committetur, 1. die in V. f. Sε quit A. b. t. etiamsi insta causa impeditus sit, quae' tamen facier illi suceurri , L quid. ramea 'a. F. Si quis '. Me tit: Si tamen compromissum habeat, etiam uno aut' altero
absente pronuntiari posse ; valebit pr
nuntiatior quae: & facienda loco convento , alias non committetur poena, d. I. a I. . Si arbiter I δCerta sit sententia oportet , quia alias controversiam non finiret, di quidem de tota lite, nisi super pluribus controversis separatim fit adsumptus d. I. Quid tamen aic in stri non alia de re , quam comprinmisso est comprehensa , d. L 2I. F. Item A. de ab initio quidem , non etiam quae postea supervenit. A de bis s. eodem . Ut arbiter nore recte vetet , ex compromiss3 peti poenam, quin de ea non est compro- , missiim . Hinc ex communi conclusione reconventio non habet locum eorum arbitro. Abbas in eo. Cum dilectas ε. γῆ eodem, qui tamen ib. num. I. hoc intelli git de arbitro voluntario , secus de arbi- tro ruris.
Arbitrii essectus est , quod sententia di- 2 cta eorrigi nequeat per arbitrum , t quia' arbiter M. b. t. ad instar judicis , qui ubi sententiam dixit, sive bene , sive male os ficio functus est , L Iudex ues: ius de reiud. Quod item partes ei parere debeant,
aut pcenam conveliram luere: si tamen a pluribus lata, se tonsormiter , aut saltem major pars in eam consenserit . Quod si hine inde sint pares, praevalebit ea , quae est favorabilior , uti pro libertate, priri tamento , L intre 39. ins do re Jud. Unde quaesitum ineata , quo sunt trer 2s arbitri, dc unus sententiam disit in quinque, alter in decem , tertiuPin quindecim, quae sustinenda. sententia 3 Et responsum ,
, eam prae alere , quae continet minorem quantitatem , L diem 27. F. Si plures f. boe tit . quod in eam omnes contentiant :nam in majorem lummam consentiens , . 'videtur & in minorem contentire , non econtra , quia, minor summa inest majori . t nod intelligi potest dupliciter ; Pri- is
mo naturaliter de phy sice, iit pars est in toto integrali . Secundo intentionaliter , sive civiliter , & quamum ad dispositionemo hominum , quo modo tunc demum inest minor lumnia mia r , quando in lem
198쪽
tio disponentis aeque , vel multo sortius adaptatur & convenit minori . Nam si sit limitata ad maiorem summam , ita ut in minorem seorsim , & per se non seratur contensus, non inerit minor majori, ut in I. si decem set. infra lorati , ubi si dominus locet fundu in decem , Titius autem putet se conductum habere quinque, nihilamim e quamvis econtra si dominus I cet fundum quinque , Titius autem existimet se conducere decem , Valeat contractus . Ratio prioris est, quia in domino deficit consensus, qui non erat mininris locaturus. Ratio posterioris , quia conductor aeque A multo sortius consenturus est in quinque. Ita & in a. F. Sι Mares , 3. etsi non tormaliter quidem comentiant omnes in quinque , cum vere dii lentiant, secundum quid tamen consentiunt , praesupponendo eo' ad minus velle minorem summam deberi . Dico praei upponendo ;nam si aliud exprimant . non valebit a 27 bitrium , propter dissensum . ' Parendum autem arbitrio sive seqvam , sive iniquam sententiam dixerit . quod ipsi videtur Levalem I9. in pr. I. diem 27. g. flara E. h. tit. nisi evidens gratia intercesserit , aut ros , quae res exceptione doli iacit adversarium repelli, Q. arbatrorum I. C. b. t.
28 Non erat autem jure veteri ex sente tia per arbitros dicta actio judicati nec exceptio, sed tantum poenae petitio , t. ex compromisso 2. h. t. si non fiat, quod arbitrium continet a ideo enim scena pro mittitur , ut ejus metu a placitis non recedatur, I. praeses C. b. t. Certa poena, si
adsecta sit, certa exigitur d. Let. Si poena non sit adjecta, incerii adversus eum , cui stare arbitrio dicto recusat . actio est δ. . at . s. . licet compromisso facto si e poena non teneatur arbiter arbitrari . Iustinianus ex sementia aroitri 3e action)m deindit agenti & exentio m fugienta , quinties lententia arbitri rohora a litigatorum
consentu, sive expresib , verbis, scripio , sive tacito, qui ccaligitur ex lapsu decem dierum , a die dati arbitrii , quod vulgo
vocant homologare, a verbo Graeco , de quo in L ne is q. s.fa autem fis. C. b. t. Ustatum erat olim iuramento firmare arbitrium , quod necessario servanduin erat, Larbιtrorum I. ne in q. c. b. t. Verum cum juramento in arbitrum compromittere pinea vetitum, ad evitanda periuria.
autb. deceraιt, C. t. Si neque expressus, neque tacitus consensus fuerit subsi cutus, non videtur hodie actio aut exceptio esse, nisi ad poenam , ad quam Pa tes se adstrinxerunt. de 3udie. 82. F. Quia vero . Unde m et distinctio arbitrii a sententia, ex qua exactis , L Judieati fit. ins de re iudie. propter auctoritatem publicam , qua munitur sententia. ' Non fa- 2scit, quod arbitria dicentur redacta ad mmilitudinem judiciorum , t. comρν omissum I. b. t. neque enim hoc ita intelligendum, quas tanta vis si arbitrii , atque lententiae : verum quoad personas litigantium& arbitri , cum sui judex esse potest , possit re esse arbiter, & qui coram judice agere potest, possit & compromittere; di quoad ordinem procedendi, in citando dilationes dando libellum, offerendo , in s renda sententia, &s milibus. Vide Maran
Appellare ab arbitro non est permissum: Iout supradictum di habet Lex finientia I. C. h. e. cum appellatio suspendat jurisdictionem , quae nulla est arbitrio. di pa test imputare sibi debeant, quod nn arbitrum consenserint, ejusque sententiam ain
probarint. Quod accipiendum quidem de arbi ro : de quo hic non etiam de arbitro juris, a quo appellari posse dictum smpra . Ut autem appellari ab arbitro nequeat , poterit tamen agens repelli exco.
ptione doli , si soldes doceamur interv
inisse, I. arbitrorum I. c. h. t. si inhonesti quid contineat, ad quod nulla obli Mistio d. I. a. F. ' on debenni aut si inimicitiam manifestarit arbiter , d. I. 32. F. camquidam.
An igitur reductio erit ab arbitri sen- silentia Videtur hoc aliquibus, ut cum appellare non liceat, saltem hac via su curratur laeso. Verius est, ab arbitri sententia reductionem ad arbitrium honi viri peti non posse , cum hom6lopato , id est approbato arbitrio sive expresse , sive tacite, lapsu decem dierum, illi sit standum , t. cum antea penuis. Coc eod. sve
aequum dixerit, sive iniquum d L diem a g. sari a. Θ. t. l. Deietatem 76. int pro socio . Deinde compromittendo transigi viis detur , quod scit. desistet ab ulteriori proosecutione, eo dato Vel accepto , quod dicet arbiter. Transactione autem litem semel decisam iura instaurari non permittunt , ne quidem praetextu enormis imsionis, ut dictum surra t. de transact. Et
199쪽
hoc ita de vero arbitro . Nam quantum id arbitratorem , ab ejus arbitratu reductionem ad arbirrium boni viri leti posia constans est sententia probata dict. leg. focietatem 76. in fine , quae habet ait rum genus eiusmodi esse, ut ad arbitrium boni viri redigi debeat , etsi nominatim
persona sit comprehensa , cujus arbitratu fiat : a qua, si iniquius arbitratum , recedimus , cum non tam personam nominatam , quam arbitrium boni viri videamur secuti L in personam a 2. F. I. de R. I. Mudaeus ad d. l. 76. 32 Petenda autem reductio coram judice illo , coram quo , secluso compro Gagendum, L 2. Cod. ubi , ἐν apud quem Mynsng. eent. a. ou. 6 I. Non intra decem dies a dato arbitro , ut aliqui male volunt, sed intra triginta annos : eo quod in rem iudicatam non transeat amicabi-
Iis compositoris arbitrium , dc jus Petendi reductionem ad arbitrium boni viri strersonale , cui non praescribitur nisi triginta annis. Oldradus conm. 16 . num. 2. Marant. pari. s. de appello. num. Ira.
o, seqq. Amictus decis 232. Si juramentum intercesserit de non recedendo ab arbitratoris dicto, illi standum erit , nisi
laeso pravis relavationem juramenti faciat impetrari. Maranta arcto Deo numer. III. ne juramentum sit vinculum iniqui
33 Quaeritur , an a judice reductionis appellari possit Negant aliqui , affirmant alii, ut videre est apud Gail. I. r. σηerv. Iv. num. q. ipse aflirmativam amplexus , quae & verior est, quod sententia ista reductionis a judice si prolata , a quo a inpellatur . Nec facit , quod ut viro bono censeatur illi commissum arbitrium reductionis, & quod in locum arbitratoris
succedat, a quo non appellatur, cum perhoe non desinat esse ordinarius, a quo appellare permissum . Coorr. lib. 2. var. ν , DI. c. I a. n. 3. Oseqq. ubi late hae de re .
Est & ea arbitrii vis, quod indueat usucapionis interruptionem: acta & gesta coram compromissariis inter easdem pers nas valeant in judicio ordinario , a pen. is fine c. h. t.
Ad rit. Vm. De recepi. arbitris Oe. AN partibus magis expediat comproismittere, quam coram ordinario j dice procedere Nepat Alciat. in I. fide eommiss. c. de transact. ubi ait : Cum ab arbitri sententia appellari non possit, eo ipso aliquis rem suam facit deteriorem , cum dubio eventui rem suam objicit. Vid.
Arbitri in jure nostro varie accipiuntur aliqui enim lites , aliqui ad contractus pertinent γ eorum , qui ad lites sunt, qui
deputantur ex collegio judicum , quos 1 lemus appellare commissarios. Tales sunt arbitri familiae erciscundae, communi dia vidundo, t. fi divisionem Deobaere. I7. Cod.fam. ercise. I. ad inctam 3. C. eomm . divid. horum si mentio in I. s. is r . ff. qui I iiD. eor. Alii a partibus electi ex compromisso : Alii amicabiles compositores, qui non tam litem definiunt, quam proxen tae & adjutores transactionis sunt , horum mentio in autb. fi vero contigerit , C. de Iudie. Eorum vero, qui ad contractus pertinet, alii ad perficiendos contra ctus , de quibus in L fver a Cod. de eon-trab. empl. ut definiant rei pretium , ve sus mercedem , alii opera de quibus actum, probanda solent adhiberi, de quibus LIq. f. locat. I. 76. in . ἐγ LL. seqq. pro Deio . Inter arbitrum & arbitratorem disserentia haec est, arbitrator est, qui agit inter partes litigantes, ex aequo & bono , sine juris ordine : Arbiter autem est Iudex comprom issarius . Ad a. XV. Iure canonico e. T. Ita H F.
t. ire. 2I. v de praeb. & ex consuetudine hodie solet in iudices committi valide: ut & in judicium Camerale recte compromittitur . h. in obs pract. verb. Prae standa Iudicialia . Processum compromisin
200쪽
Nautae , Caupones , Stabularii , ut
I Nauta , caupo , stabularius qui . a Tenentur hi nomine custodiae elua
3 Actio de recepto es praetoria ,stpe
3 Eaque poenalis in duplam. UT arbitrum, qui eompromissum re
cepit , cogit praetor lententiam dicere , ita Ac in nautas, caupones , stabularios, quod receperunt nisi, restituant ju-I dicium 1e daturum pollicetur . ' Nauta est, qui navem exercet, id est, quaestum
ex navi facit, trajiciendo vectores, merces . Idem est de exercente ratem vel Mn. tres, I. Ait Praetor I. g. De exercitoribus a. b. t. Caupo est , qui exercet cauponam,
illa excipiendo viatores . Stabularius, quia stabulo jumenta excipit, L 2 aura b. t.' Hi quamvis pro custodia rei mercedem
non recipiant, sed tantum pro trafectione, tenentur tamen custodiae nomine, d. l. v si alicujus eorum, quorum opera utuntur, facto damni quid datum sit circa merco, aut res alias , quae mercibus accedunt, d. LI. 1. Ait Proetor 6. Nec immerito cum exercitor res suo periculo suscipiat, L δε- ώet D. in pr. h. t. Et quidem Omnium mercium nomine tenebitur, quas ipse recipit, a. t. i. s. Recipit 8. cum ipso facto , quo recipit , videatur profiteri, navem , cauponam , stabulum idonea esse, quibus res tuto credatur , d. l. iacit Praetor , . in Inne . Si alius receperit merces , non alias tenebitur nauta , quam si aut magister navis receperit ad cujus Curam res ea pertinet non etiam, si alius quilibet. Datum etiam damnum a vectorinus ec viat ribus praestandum est ,. d, L Au Proetoν . I.
in fine is L sicut a. b. t. quod recipientibus videndum erat, quos admitterent. s Actio haec de recepto est honoraria , competens illi, cui damnum datum , siven re propria , sive aliena quatenus eius Enterest eam salvam este, d. f. I. 1. Idem
Pompo tur 7. Perpetua est, continens res persecutionem ; ut etiam haeredi detur se& in haeredem , a , ita I. F. Haec autem, . boe tit. Non potest ista actio dici sum vacanea, ideo quod vectoribus di viatoribus , provisum sit actione locati : nam illa tantum competit ex culpa levi , haec ex levissima ; excipiturque solus casus d.
Est dc hoc casu actio, quasi ex male. Φeio , quia cuIpae exercitoris adscribitur , quod malis hominibus usus sit, quorumhdem non exploravit, L debet M. g. me
autem A. b. t. Hac action tenetur, quate nus ab illis, quorum opera exercitor usus, damnum datum est intra navem, non emtra , nec de damno dato per viatores , aut
vectores, L Aeet 6. g. in factum is t. r. in . furti adtersus naui. eav. ij. quae leges hoe in easu intelligendae sunt, ne alias videantur contrariae dictae I. I. in fine is I. I. Ita autem tenetur exercitor , nisi praedixerit , unusquissue viatorum dc vectorum res suas sibi adservaret, damnum se non praestitutum, eique consenserint , d. t. so.
in pr. t Actio haec poenalis est in duplum, sui haeredi quidem , non tamen in haeredem detur , licet perpetua sit exemplo actioni fnrti, d. I. M. tu me. Servorum
suorum nomine, qui damnum dederunt, exercitor tenetur noxiali, d. t. . s. Hae autem q. vers Sermorum. Ipse exercitor si damnum dederit, tenetur ex vero delicto,
inst..de oblig. quasi ex Ghcto g. D. ADDITAM ENTA.
- Tit. IX. Naut.e . Caupo es , Sta in Iarii inrc. AD n. II. Caupones an Ec quatenus te neantur pro rebus in cauponis, hospitibus seu viatoribus surto ablatis 3 vid.
p. Pegner. q. erim. 43. Carpae. p. a. constit. 26. def. Io.
Caupo vel tabernarius cogi potest , ut aliquem suscipiat hospitio, Lun. g. . f.
furi. advers naui. eauston. ye. Bronch. EcDec. ad L is 6. f. de R. I. Schneideo , ad s. item exercitor. hs. de obligari quae ex del.
na c. Quod tamen intelligendum de hospite publico cum pro hospite non sit --bendus , qui Caupo publicus non est . Carin ZOV. iurior. forens. parte et . eon'. I q, f