장음표시 사용
211쪽
da videtur Gem. I. g. Verum de haere
O Controversia magna est, an in criminalibus, si agatur causa capitis aut m tilationis membrorum Iudex teneatur se qui acta neglecta privata scientia, eaque certissima Qua in quaestione hoc apud omnes in consesso est, ut si aliqua via reum liberare possit, ad hoc teneatur Iudex non tantum ex charitate, verum &ex ossicio, sive accusatorem honesto aliquo medio divertat, aut crebris interro rationibus testium necessariisque interlocutionibus , dc suos sensus aperiat dc t sium deprehendat aut alia via utatur , exeundo Iudicis personam , dc coram' superiore testem agat pro re , aut sibi non liquere, pronuntiando, ut fecisse se tra-ἀit A. Gel. tib. I . POct. Atti . e. z. Quia
dc probat D. Th. a. a. q. 6q. art. 6. ad 3. & patet eae d. e. o. s. s uia vero insta. ἁ de UM. ALIn eo quaestionis dissicultas vertitur, an si aditus judici non sit ad superiorem, vel scandaluin non patiatur, ut judicatu se solvat, aut superior po es as fidem insoriori judici non habeat, ideoque excus
tione ejus non accepta , judicare eum omnino cogat Anceps haec est dubitatio, dc in qua laboratum , quae non flosculis& sententiolis, quorumdam more, earum
moventibus , est determinanda uii quod ex animi sententia Iudex iudicare debeat, veritatem sequi, justum & insontem non occidere, quod illi sit arbitrium , quantum testibus fidei habeat, L Testium I. in f de testib. quod facti quaestio.in ejus si potestate cujusmodi argumentis sententiam contrariam firmare nitebatur Diod. Tulden. 3. de priac. Iuris pr. c. 6. quae tamen facile possent dissolvi, ut infra videbitur sed ex veris dc urgentibus ra- r rionibus agitanda hinc inde. t Pro negativa sententia adducitur textus in . I. de re Jud. in . quo inhibetur judicibus con- . dem nare illum , quem aeterni judicis tribunal non condemnat. Idem habetur incum. l. f. Verum, de ruered. Sed textus illi simul agunt. de judice inique gravante partem Inrdes aut favorem, viti jam dictum : sit parum pro negativa faciant . Verum pro ea multum facit de urget, quod habet sacra Scriptura: Mue
eos , qua ducuntur ad mortem : quod vult
Ἀκ dc charitatis & justitiae , si causa p MIet, uti In casu praesent I . Plurimum
autem urget . quod occidere certo innocentem sit intrinsece & per se malum , dc contra iustitiam , nullo fine honest bile . Ninil obstat . quod probetur quis nocens per testes , quia per hoe nihil adimitur de rei sustitia ac bonitate, cum
nostrum assirmare aut negare nihil mutet in re . Tenet hanc sententiam Panormit . in L F. Quia vero. Angel. ind. F. Sin minur , N. q. Petrus a Nava ra Tr. de restit. lib. 2. e. 3. n. I 6 I. is seqq. dc alii, quos citat Covarr. I. Tar. Resia. c. I a
Contrariam sententiam plures tenent, saatque inter alios D. Thomas 2. 2. quaest.
67. art. 2. Ubi ait, quod Iudex debeat iudicare secundum id , quod sibi ut publicae personae, quam in judicando gerit, est notum ; non habito respectu ad privatam perlbnam informatam particulari s- .ve privata scientia , licet certissima ;quod ita exigat bonum Reipubl. in qua alias perturbatio & majora mala isequerentur, cum de privata notitia non constet. Sequitur & ean dem sententiam Navarrus in Manuati c. a . n. i. & Covarr. d. Io
eo, qui in ejus probationem adducit d. c. Pastoralis L Quia vero . ubi ordinarius jussus a delegato Ponti scis sententiam e xequi, eam recte ex equitur , etsi sciat i Iustam , quatenus tamen justa est lecundum allegata & probata. Adtert dc pro ea sententia L iuuisar 6. f. Veritas I. δερ. de osse. Praefid. ubi nostri hanc materiam communiter tractant eo textu elicientes eum , qui jurisdictioni praeest , non debere secundum scientiam dc relingionem suam judicare, sed secundum al. legata dc probata . Idem ibi sentit Ant.
Vacca, in eam rem adducens eκ Valerio
Maximo lib. q. e. r. factum Africani , qui censor, etiamsi sciret , Cajum Liciunium conceptis verbis pejerasse , nullo
tamen alio ad ejus testimonium accedente, mandavit, ut traduceret equum dccensoriam notam lucrifaceret, ne & accusatoris, dc testis, dc judicis personam gisse videretur . Nec repugnat huic lententiae , quod Iudex secundum animi se tentiam , secundum veritatem judicare debeat, quod quantum testibus fidei habeat, in ejus sit arbitrio: nam haec di similia intelligenda sunt, quatenus publice ex actis illi res nota. Hoc enim scire videtur, quod exactis
212쪽
actis publicia illi notum . Adde Baeh.
is P. Verum ista sententia etsi sit probabilis
propter auctoritatem DD. qui communiter eam tenent: priorem tamen tutiorem iacit vel unum argumentum, quod scilicet occidere innocentem per se & intrinsece sit malum. uti dictum. Nee iacit quidquam pro posteriore se tentia d. g. Quia vero : cum non loquatur in casu capitis , aut mutilationis , in qua non judicat Ecclesiasticus , pr pter irregularitatem , sed vel in civili, vel criminali quidem, non tamen ardua. Ut propter publicum borum ordinarius, cui
executio tantum est mandata, non etiam cognitio. recte eam exequatur: quatenus
tamen illam videt justam , secundum al- Iegata S probata , quia tunc superioris . praeceptuin est justum , de quo non judicat inserior. s . Quantum ad d. g. meritas l. quo sulcitur communis opinio , nihil habet , quod ad propositam quaestionem possit
accommodari , cum non conseratur eo
loci scientia iudicis eum probationibus in judicium allatis , sed veritas rerum gestarum . Ut sensus sit, praesidem in judicando veritatem negotiorum debere se qui , non si quid perperam a partibus
suggestum , quod veritatem non minuit , L n e omissa is . C. de Aber. Causa . Quem intellectum admittunt Cujac. &Vacca , hic au d. s. nritar , ille ra. Obs. c. I9. Et ut concediatur uti eoncedendum est in communi & ex naturaret judicem teneri causam judicare secundum fidem corum, quae probabuntur, in Particulari tamen casu , quo certissimo enit condemnatus ad mortem innocens, jus naturale strictius praecipit contrarium: quod potius sequendum , cum jura humana & doctrina accommodentur iis , ua: ut plurimum accidunt , non etiam lspecialibus e bus . In quibus proinde , si aliquid statuendum , advertendum , ne quid intrinsece malum contineat sententia arg. c. inquisitionia qq. de sent. ex- cstmm. ubi potius sustinenda humiliter
sententia excommunicationis, quam contra judicium conseientiae committere Cnsensam . Ut ita & judici omnia mala potius serenda sint , & mors subeunda ,
recte concurrere ad mortem innocentis .
Nee obstat euivis licitum esse se prius
defendere quam proximum , & ita invasorem sui occidere, non tamen etiam non invasorena ut in casu praesenti: nam alias liceret mihi occidere Titium, a quo nul lum mihi periculum, ne occidar alias a potentiore aut tyranno mortem minante, nisi Titium occidero.
Nihil facit , quod dictum , judici eam
esse licentiam in caulis civilibus & minoribus criminalibus : nam Respub. habet auctoritatem de sortunis suorum civium disponendi, prout bono publico est expediens , quae semper sunt subiectae Rei p. non etiam subjecta est vita innocentis, ne que membra: de quibus ideo non recte dii ponit, utpote cessante jurisdictione , Leaede Iust. γ jure lib. 2. c. 29. dub. IO.
Posset tamen videri procedere posterior Soopinio in casu, quo agitur bonum publicum, quod alias periclitaretur, oc in ex ' tremum discrimem adduceretur per sedi tiones & caedes : cae ratione , quod privatum bonum innocentis non sit conserva dum gravi malo publico , argumento jus quod traditur magistratum habere jus. ut civem suum tradat hosti, si alia via liberationis civitatis nulla suppetat . In de tamen non recte quis excusaverit Pi latum a traditione Salvatoris ad necem , propter vitanda pericula & scandala , &quod praesaret unum hominem mori , quam totum populum perire: cum Salvator non re solum esset innocens , Verum& nomine & fama apud probos ; nec I gitime convictus, vel ipso Pilato test, . qui non invenerit causam in homine i R nihil dignum morte. Ut scandalum suerit irrationale, & ex malitia , cui per mortem in nccentis non erat occurrendum .
Dixi, posset videri procedere; nam non desunt , qui nee tunc quidem putent in nocentem damnandum , quod ni nilominus directo judex cooperetur in malum per se. Non sunt autem admittenda naal adirecto , ut eveniant bona. Econtra quaeri hic posset ; an liceat s7 Iudici condemnare. aIi quem re ipsa n centem & taliter privatim certo cognitum; publice vero prohatum innocentem . Dicendum ne quidem Principi id licere: cujus licet judicium si certius, quam priva
213쪽
torum , illique regulariter magis si credendum quam alteri de populo; non B-cit tamen ejus privata scientia crimen publicum , cum nihilominus maneat is
n. 9. gravissime peccare ait principes , qui inauditos trucidari jubent , aut omelis spoliant , ducti sola privata scientia . Quo iacit , quia traducitur in c. fi Sacer d. i. s de Ulaia ordin. neminem condemnandum esse , nis qui judiciario o dine fuerit probatus nocens . Non obstat resolutio superioris dubii , qua dictum , judicem certo innocentem cognitum cnon posse condemnare , sed notius in liberationem ejus intendere debere : nam condemnare certo innocentem
cognitum habet in se malitiam intrins cam , ct materiam indebitam , non e iam absolvere publice innocentem probatum, licet revera nocentem ; quod ipsum potius est opus pietatis.18 Non desunt tamen casus , quibus omiso judiciario ordine , damnatio erit justa: ut , si quis inveniatur in flagranti
crimine quia tune in ervenit notorium secti : manifesta autem acensatore non indigent eam de manifesta I I. qu.est. I.
Praeterea si persona rei talis fine, quae s- ne metu maJoris mali aut gravis scandalicitari non posset, & de crimine alias susscienter pateat, videtur permissi, in saltem Principi procedere ad damnationem dc poe-Nam , etiam secreto , ut tradit Navarr. a. c. 2 . u. I. Nam isto capite non pinfest videri reo justa sui defensio , siquidem
illa nihil illi prodesset. Pet. a Nav. d. c.
3. n. 192. Less. d. e. 29. dub. II.
Spectat & ad cffcium judicis, ut sententia contineat abs tutionem aut condemnationem rei certae , quatenus materia
subjecta admittit , F. curare , inst. de actionib. qua de re infra tit. de re iudie. D Iudicium absolvere intra tempus Constitutum ; nam jure civili causae civiles in
tra triennium sunt terminandae , t. properandum I 3. F. Ce u semus I. Cod. h. r.eriminalis intra biennium , tit. C. ut im
putandum a lite contestata , tunc enim judicium incipit , d. l. II. f. r. ne lites fiant immortales , Ratio disserentiae est , quod causae privatae sint obscuriores, vel potius , quod durius sit in reatu haerere
longo tempore . Cujac. t . obf. c. 23.
Unde dc eius nomIne dicitur poena intinuenda , L si diuturno 2 .iff. de paenis. Si dicto tempore lis absoluta non suerit, instantia ipso jure perit cum aliis , quae agere pergenti repetenda in nova insta tia, quatenus concernunt litis ordinati nem , cujusmodi sunt citatio , libelli oblatio , contestatio , d. f. I. Adeo ut sententia postea lata nulla sit e definitiva selliacet, nam absblutio ab observatione judicii & eius, per quem stetit, in expentas condemnatio tenet . Quatenus vero
decisionem litis respiciunt , cuius ordinis sunt acta probatoria , ea salva sunt, . alio in judicio vim suam habent , Ieg. testa 6. Cod. de re iudici modo sint publieata . alias iterato videntur perasenda rnisi ex hae luce testes sint subtracti, tune enim stabitur examini prioris instantiae , arg. l. eum apud D. Cod. de testibus , excipiuntur ab hac regula causae fiscales , d. F. Ceuemur, quae breviori tempore sunt absolvendae, I g. . Cod. de iure mei I. io. Determinatio ista temporis Cum prae- 6ocinue sit fundata in publica utilitate , non admittit pactum prorogativum temporis , sive tacitum , sive expressum & ne quidem auctoritate judicis dict. s. I. quia juripublico privata pacta non praevalent. Adeo ut neque juramentum ad hujusmodi prorogationem prost, cum per illud non possit firmari actus contra publicam utilitatem, ut recte tradit Guarr. de pactis L. I. n. lo. Vid. Vas'. de fureus
tomo I. lib. I. g. 7. n. 39. O' q.. Myns cent.
3 obf. 323. Ut autem tempus istud arctetur per partes, nihil babet inconveniens, qu ad publicam , quae potius angetur in do- trimentum paritum, juri suo renuntiant; iam . Si interea temporis per partes in compromissi im itum fuerit , dictum tempus non videtur labi, arg. Gem. quamdiu de προIIat. Aurb. Si tamen Cod. de temporis. avenat. Causa fiscalis non concernit dictum tempus, duae etiam arctissime ante illius lapsum firmanda, Da. omvis D. C. de jure Dei. Nec est disserentia quoad istam temporis praefixionem inter Ius CL
vile dc Canonicum , cum ter Canones nulli bi contrarium sit dispositum dc ratio abbreviandarum litium etiam Can num jure obtineat e. de doti eont. Vide varr. d. n. i . O d:cta ad de retal boe tit. Qucd si. absentia actoris ;mpedimen- 6 Ito fuerit , quominus lis peragatur ,
214쪽
accusari a reo potest & eompelli ad per gendum judicium, d. l. i . s. Et si quidσm a. idque quasi ex contracta . sini si non
comparuerit contracto eremodicio, idest, deserta lite , in potestate rei est , ca tam persequi & per sententiam definitivam petere liberari se a petitione adhoris, si de causa liqueat, aut absolvi ab observatione judicii . Ad quod renovandum non admittetur actor , nisi pri aes stilutis 61 expensis , d. s. Et fi quidem . Sin re
sua contumacia eremodicium contrax
rit, dc actor de jure suo lassicienter docuerit , sententia in reum sertur , cessante appellatione , cujus executio fiet inhonis, satis in territorio Iudicantis: aut si alibi sita , per judicem loci , d. I. II. s. si autem. Ante litem comestatam reo contumace, quia sententia ferri non potest , mittetur actor in bonorum possedi 63 nem. ucd si fato judicis lis pror gata fuerit ultra triennium, mulctatur ad decem libras auri , si major suerit ; minor vero ad tres, nisi subsit causa excusans . Advocatus si in ea uia fuerit , ad
duas , a. c. properandum II. F. Sin a rem , O g. tuo. Tutorum, curatorum , prccuratorum negligentia facit eos teneri ad damnum datum , d. I. r3. f. .
64 Spectat praeterea ad officium judicis, si
quid omissum ab altera eartium animadverterit , non tantum in facto , sed di in jure supplere , qua de re actum sup. t. de postul. Itemque partem eam, quae te mere litigasse convincetur , advenario in
eκpensas condemnare , L eum 79. b. t.
Quod ipsum sententia exprimendum , Lias non repetentur sumptus, i. termi narro 3. C. ue fruct. ω Δι. expens Nisi litem suam secerit , I. prosterandum 13. g. Sive autem s. c. b. tit. Dixi temere , nam si ratio litigandi subfuerit, cessat ista condemnatio , L qui Dridum 73. s. Etiam de Iegat. 2. Iudicis autem cum sit determinare controversiam , oportet , illi adsint media , per quae eam expediat, cum concesso aliquo omnia concessa intelligantur , sine
quibus , quod concessum est , explicari nequit, L cu/ 2. δερ. de Iurisd. quae resos i pectu ad judicis potestatem. t Hinc citat partes, etiam abientes tribus edictis , intervallo decem di retari inter singula . utque perem p riu .i r ponat , Ma dis m, quod vitra illud non patiatur au-
torium proponit, continuo tinam pro triaus, secundum causae , per nam m, temporis conditionem, L non nunquam Ta. b.
t. Cujus die superveniente, citato absente, sive responderit sive non , sententiam profert judex , non senarer secundum prae sentem , sed dc pro absente , si bonam causam foveat , I. o' post. 3. b. t. Et hoc quoad reum : nam si actor absit die cognitionis , reus vero adsit , edictum circumducitur, id est deletur, d. L 73. g. r. & pro eo erit, ac si vocatus non esset. Atque ita absolvetur ab observati ne judicii reus: poterit tamen ex integro conveniri a g. r. Qua in re aliquid mutatum jure Novellarum , quo permissum judici , non com parente actore , partis
praesentis allegationes examinare , & s cundum veritatem sententiam proferre . de Ateios. II 2. cap. I.
Caeterum, cum judicium detur in in- εό vitum , qui cogi non potest, nisi ab eo , cui subditus: respicienda venit personaeis jus , qui ad judicium provocatur secuniadum regulam, quae habet, actorem sequi rum rei, I. cui 2. C. de iurara. Cog tur itaque reus a suo judice'; nisi privilegium aliud habeat, de quo infra, ' aut 6 nisi reus soro suo renuntiaverit , vel e presse , vel tacite, re icilicet dc facto, eontestando litem coram alio judice: quia res ista concernit privatum rus , cui quilibet renuntiat, L Si qu/s yen. C. de pactir . Exceptis illis, quibus expresse interdictum, ne iudici saeculari se subjiciant , nempe Clerici ς e. Sr dilige ta I a. te de foro c=mpet. Est autem satis , consensisse in ali num judicem ipsos litigantes I. I. b. tit. Praetoris consensus non est nece starius , cum prorogatio etiam in eum ignoram tem subsistat L eonsensisse 2. f. r. b. t. quia sufficit prinei palam jurisdictionem subsistere, cui accedat ac fibria. Unde si judeκ tantum ad tempus datus sit, prorogatio non procedet , nisi ipse contei ferit , qui non est principalis, d. l. r. F.
Sa is 1udex 2. quatenus tamen consentinre potest , non inhibitus principiti rescripto . Qua de causa judex , nonnili ad camiam summain ludacare Iussus, eκ Comenis in partium itumnaua non exced. t , nisi
215쪽
I. do qua re Tq. g. Juden I. b. e. quod est triennium, uti dictum supra . Ut quis consensisse videatur in judicem non suum n eesse est, ut sciat , non esse suum: alias non dabitur jurisdictio , propter errorem , d. I. a. iv pr. qui tollit consensum, L per errorem I . Dp. de jurisae ubi ea de re actum . Sit tamen consensus iste liber: quia nemo invitus subjiciendus non suo judici, d. l. 2. in pr. nam ct vis consensui contraria .
63 Requiritur itaque competens sit judex , &sorum competens , ad quod vocatur reus, quod est locus exercendorum judiciorum o .dinarius , cui reus immediate subjectus. Nam proximo omisso , non recte trahitur reus ad sudicem uberiorem , ne quidem principem, saltem de jure civili . Coram non competenti soro citatus impune non Comparex, quod extra territorium jus dicenti impune non pareatur, I. M. de Iuri
εο diis. t Ad hoc tamen comparere tenetur citatus, ut alleget sua privilegia, & pra tor aestimet, an sua sit iuri ictio, L siquis s. h. t. Nisi notorinm fuerit citatum , non esse de territorio citantis . cum. Pasto- ratis f. Hud de feni. excom. Cum , quae certa sunt, non amplius sint certioranda. Hi ne notorie Clericus habitus, captus alat eo, iudici suo restituendus: uti & is , pro quo praesumitur, propter clericalem habitum & tonsuram , e. Si iudex ra. de sent. exeom. in ε. Si dubitetur, an elericus sit, res ea inquirenda per Eccletiam cum judicem I quod causa videatur Ecclesiasti ea , d. c. Ita COVar. pract. q. c. 33. in pr. n. r. Interim judex laicus iupersedebit quidem de qualitate delicti cognoscere, C. 3.u de ordin. eunit. non videtur tamen teneri relaxare in carceratum, cum pendente
judicio nihil sit innovandum , secundum Innota in east. Ut famae 3 s. ii de feni.
exeom. quam sententiam tutiorem judicat COVarr. d. I. n. I 2. in fine.
o Quantum ad forum competens illud aestimatur ; Primo, ex Domicilio. quod certum quis aliquo in loco habet, in quo
larem rerumque ac fortunarum suarum summam constituit, inde non recessurus , si nihil avocet, eives T. C. de incolis lib. io. Unde incolae ibi conveniuntur ubi habitant, quatenus ibi haerent. Nam domicilium habitationis saltem originis enim
semper manet, cum sit naturale. I. Ori
mutari potest, alito transferendo rerum suadrum, ae krtunarum substantiam , LDomietis
liam Io. ius ad munieip. et Studiosi non Iacensentur domicilium habere in loco Studii , nee sunt subjecti Episcopo quoad ordinum susceptionem,cum non sit iis animus ibidem
permanendi, nec rerum suarum summam
ibi posuerint, nisi per decem annos ibidem haeserint, L fi imi 2. C. de incoris . Recte
tamen ibi conveniuntur, ratione contractus Ac delicti. Murb. babita, C. ne filius pro patre , qua de re mox. Quoad Saacramentorum tamen perceptionem 1'ast rem loci, ut agnoscant. cogit necessitas.
R. gula autem supradicta, quod quisque 72 necessario conveniendus sit, ae defendi debeat , ubi domicilium habet , ita obtinet, ut, ni fi ibi defendatur , bona ejus possideantur: quod tamen exceptionem in variis patitur. Et primo inhaerede deiuncti, qui eo loci defendi debet, ubi debuit defunctus. I. Hae res absens I9. in ρrine. h. t. Cujus ratio est, quod haeres & defunctus censeantur eadem persona , quodque jus &domici lium defuncti transeat in haeredem . Ethoe ita in judicio jam suscepto per ipsum deiunctum , L si is, qui Rom. e 34. b. rit.
ubi iubjungitur ratio, quia succedit in i cum ejus, a quo haeres relictus. Si judicium non susceperit desunctus , non alias convenietur ejus haeres in loco, tibi potuit conveniri defunctus , quam si ibidem inveniatur , Deundum d. I. I9. rn praue. quae lex videtur distinguere inter primum dc seeundum casum . Et ratio est, quia, ubi coepit judicium , ibi de finiendum , I. ubi Io. b. t. quae ratio non habet locum necdum coepto judicio. Additur autem in illa Lx s. non posse haeredem se excusare proprio privilegio, nisi clausum sit in corpore Iuris , cujus sunt Legati , Studiosi . Clerici , qui an laicorum haeredes existentes coram laico judice conveniantur, dixi:supra di a d. t. Decret. κ de foro com
Secundo patitur exceptionem , ratione 73 contractus, qui facit aliquem conveniri, ubi ille initus : censentur enim Contrahentes & loci legibus se accomodasse, euec ibi. dein solutione fieri voluisse , I. venire I Lubi 2. I. aut. 3. ins de reb. aut. jud. possia. Nisi convenerit ahb suuionem fieri, quo calu conveniri loco convento poterit retis quCd ibi contractum vide tur a. I. I. in L coniraxiso a I. ius de
216쪽
obtigat. D act. Et hoc non tantum , si expresse conventum , verum & si tacite . Unde mulier dotem non exilit in loco contractus matrimonii, sed ubi m ritus domicilium habet , quod in aliud transitura mulier , ut & dos eo loci collata videatur , t. exirere 63. bor tit. nisi aliter conventum fuerit, uti potest, arg. d. l. 19. F. Proinde . Similiter eum advena cito decessuro contractiis initus habet , conditionem tacitam , ne ab illo exigatur in loco contractus, sed domicilii . d. g. Proinde , nisi contractus sit circa ea, quae secundum naturam contractus statim sunt expedienda , d. f. Proinde . Si tamen tabernam sive ossicinam ibi habuerit advena , ibidem conveniendus erit, quia verosimiliter cum eo contrahens ignoraverit eum statim recessurum . Quod si reus in loco contractus non compareat , citari poterit a Iudice loci , non quidem ad eum effectum , ut personae ejus Ossiciatur , quia non est
subiecta, sed , ut fiat missio in bona ibi existentia . Si ea nulla ibidem sint, de cernetur missio in bona alibi existentia , cujus executio fiet per Iudicem loci , e.
Romana, g. Yontraventes de foro eo ei. in 6. Covarr. pact. qq. c. II. n. q. Licet autem contrahendo,sequamur forum
contractus , nihil tamen impedit , quominus reus in foro domicilii aut alibi
inventus conveniatur , d. l. I9. in fine. qua de re infra, t. de eo quod certo loco. Vide Bronch. cent. I. f. II. Ratione delictit in cujus enim territ
rio quis deliquit, ibi exspectat judicium , quia delinquendo illi se subjecit, L uniea
C. tibi de eri min. πι oporteat: ita , ut domum revocare nequeat , & omne pr, vilegium cesset. Auth. quae in provinc a , C. de t. non minus tamen & in loco
domicilii accusari potest , quocumque in
loco inventus, d. I. un. ne crimina m neant ini punita. Alibi tamen captum repetere licet judici loci delicti . Nov. Ut
nulti iudicum. 33 q. s. Si vero quis, i. 7. 1U. de custod. reor. Ratio est, tumne auferratur actori facultas probationum,
quae ibi facilior : tum praecipue , quod ibi quis sit puniendus, ubi deliquit , ut ,
cucd exemplo nocuit, poena emendetur,
cc solatio fit cognatis & adfinibus, I. capitalium 28. F. pen. ire. de parmi. Quae ratio essicit , ut etiam post sententiam a judice loci , ubi raptus reus, facienda sit remisso , ut recte tradit Alex in La D. Pio I s. s. Sententiam , I. col. 3. infde re iudie. in quam sententiam oc inclinat Covarr. pr. qq. c. II. num. 6. iu
e . Est autem ista remissio necessaria adpetitionem judicis loci delicti, In gravi
ribus criminibus : ut judex remittere ii lens non sit extra poenam , d. g. Si vero
j quis. Et hoc ita inter judices , qui sub
l lunt unius ejusdem imperio, non etiam si diversis. Meri dec. 29. Quam vis & hoc casu non sit deneganda remisso , eκ bel nignitate . propter rationem supra posi- . tam , etiam in casu , quo inferior judex petit remitti sibi captum a superiore , licet hic non teneatur , ut tradit Chans an . ad consuet. Burg. Rub. II. g. l. mi is. Oldradus eo is ia4. Remissio itaquel facienda nonnisi ad petitionem judicisi sit loci delicti : alias nihil est , quod al-l terum judicem impediat procedere incaui sis d. g. Sι υιro qui . Da mandante delictum quaeri posset , 7 subinam puniendus Et verius est , eum etiam in loco delicti puniendum esse; cum
non teneatur ratione mandati in loco .s ubi mandavit . quia illud turpe non obligat , sed ratione delicti perpetrati. Clar. t s. m. quaest. 38. num. s. Fach. s. conte.
IV. Ratione Rei, de qua quaestio : ut 75
enim in persona in agens eam sequitur , si e etiam agens in rem eam , ubi sita est , petit , t. actor M. Cod. ubi in rem actio exere. deb. dc quidem contra posse sessorem , I. in rem actro I. C. d. t. Qui frustra nominabit sive laudabit suum auctorem , etiam in aliena provincia eκistentem : nec enim huc mutat jus in ris I. i. c. eou. cum non tam persona, quam res conveniatur , & de possessione , quM penes eum est, restituenda agatur, cuiust defensio principaliter ad possessi rem spe
ctat, L saepe 63. 10. de re Iad. Quod ital accipe de eo , qui suo nomine possidet dc restituendae rei facii ratem hab t, n In etiam de eo , qui tenet nomine alieno , uti colonus , depositarius, ct similes , qui laudando suum auctorem satis faciunt , nec judicium reale sustinere coguntur, LSI quis 2. C. d. t. Auctor nominatus si non comparuer l, i r terrum presur ejus posis estio , sicitque ejusdem contumacia , ut sum maria cognitione praemisi i actor , in possct
217쪽
possessionem miri- , reo servata sua defensione super principali d. Ressi mobilis , an immobilis, non interest , 77 d. I. fio. t Fidei eommissum actione reali petendum, ubi haereditas relicta, . fide commissum, r. c. ubi fideicom. peti Non. ant major ejus pars , L fideicommissum O. b. tit. Quod di idem dicendum delegato , quia haeres sequitur serum res :potest tamen & alibi peti , ubi res est , live agatur reali, sue personali, L quod legatuν 38. ἐν I. sed et sa. s. pen. h.
. Legatum , quod constat pondere, n mem, mensura , ibi dandum, ubi petitur, nisi aliud ex verbis eolligatur , a. I. 33.
3 et In possessionem haereditatis missio facienda , ubi res sitae , I. unie. cod. uisi de Mered. agat. Posset nihilominus conveniri
possessor in lore domicilii, si malit actor.
Nam commune omnium causerum , ut
quisque, ubi degit, recte conveniatur, si actor elegerit . Imo non alias videtur posse procedere actor in rem , contra po1
essorem, in loco rei, quam si ibi degat, aut inveniatur: quod iniquissimum sit , aliquem ex loeo domaei lii extrahi ad I
cum , ubi res sita, cum sui detrimento. jac. ad tit. c. ubi de Mered. Quod videtur probari I. unica C. d. t. Praxi t men coe non receptum , & Iustin. Nov. ut omnes judires 69. subjicit reum loco,
ubi res vel hypotheca sita. 79 Quaestionis est , an Clericus ratione rei possit conveniri coram laico Quod videri posset , cum secundum dicta , non
tam conveniatur persona , & damn tur, quam res: argumento servitutum ,
in quibus sententia dicitur fundo dari ,& fundo adquiri , I. Immratores T. inmine. ins de pubi. ω vectigal. ιχ ita judicatum in Camera tradit Gail. I. Obs. c. 37. v. q. Myns. eent. q. obf. 22. u. a. ἐγ eq. Et videtur eo facere , e. Cum CD-νiei s u de foro eompei. quod negat sonali actione Clericum conveniri pol
coram laico , ut in reali videatur asmittere . Contraria tamen sententia nequidem ratione rei coram laico Cleri- Eum conveniri posse de si re vera est , per e. si diligenti Ia. i. d. t. qnod e presse prohibet Clericos in criminali aut civili negotio , suo kro relicto , saecula ria judicia subire . Nee facit , quod iste textus loquatur de Civili negotio : nam dc reale negotium civile est r atque ita sub isto verbo indistincte prolata omnia comprehenduntur, ad quae ejus signifieatiose extendit. Et facit, quod singulariter excipiatur eausa se alis, qua de re infra .
Nihil obstat, quod dicatur ius dici rei ,
non personae, argumento servitutum: nam ct in his actio personam concernit, L mctiones r. ias fl serviti vindie & illa r stituere cogitur . Praeterea in restituendare per clericum concurrunt multa per nalia , uti fructus, & alia. Contrarium quidem habet praxis in aliquibus locis, ut in Francia & Anglia , quae tamen d mnatur a multis, ut iniqua ministris Dei, eos avocans a sacro ministerio. Magis tantur Hispaniarum mores. apud quos si eerdotibus & sacris rebus plus deserturum nerationis & reverentiae, atque ita in re libus eorum suo judice Clerici conventu tur . Vide Cov. pract. q. c. 3I. ω seq. V. Ratione causae , quae Ecclesiastica tractanda coram judice Ecclesiastico, uti matrimonialis , de qua ne quidem incudenter cognoscit laicus , e. a. s. . si qui δει δει otii. beneficiorum , decimarem, juramenti, & smilium . t Dudalis tam gosii si ab Ecclesia dependeat , cognoscenda ab Ecclesia r si ab Imperatore, aut alio laico coram eo tractanda, etiamsi a Cl rico seudum Obtineatur , cap. 6. O T. V de foνa es et. Hudnm enim res est domini, cujus interest bonum habere V talium , qui proinde de iure ejus cogno scit tanquam superior . Caula liberalis pud praesdem provinciae deciditur, Lc- statur s. c. de ordine eurit. eum sit cingnitionis , non ordinarii iuris: ut Ma gistratus de ea cognoscat, non etiam de legatus, nisi incidenter, I.' rite x. C. deo . iud. Quae de delegato Praescis aec pienda, alias directo contradiceret, L qua
Quaeri hic posset, an causa possessoria si rei spiritualis tractari possit per judicem laicum e De rigore juris non videtur , siquidem causa posedotia rei spiritualis sit spiritualis ; atque ita tractanda per suum judicem . Quo facit, quod ad ejus justificationem necessaria hi aliqua pr batio tituli apparentis . Deinde in naccausa damnari contingeret Clericum per judicem lateum , quod non respondet canonibus , ut mox dicetur . De consuetudine tamen contrar um invaluit , quatenus nihil proprietatis admixtum est.
218쪽
est. Quae toleranda aliquibus videtur, quod possessorii causa videatur non tam
spiritualis, quam temporalis . Gail. l . obseap. 38. Eam tamen damnandam iudicat var. pract. quo. r. 3 .ga VI. Ratione Privilegii personae competentis: quale est militibus , quibus attributus suus judex Magister seil. militum L Magisteria pen. c. de iurisd. ne e suis lignis au centur. Studiosis datum , ut utrum malinteoram suo magistro aut Episcopo loci eo veniantur. Avib. habita C. ne fias pro patre. Hujus Academiae Studiosis illud praeterea privilegii indultum, ut suos debitores , etiam in alia irrovincia degentes coram conservatore privilegiorum evocare possint , quod:& Academiae Parisiensis Studiosis datum. Artifices eamdem negotiationem proficientes coram judice tui opificii suas raulas tractant L. Per ini-83 quum D. C. deiuri . t Pupillis, viduis, dc
miserabilibus personis concessum , pietatis intuitu, ad principis tribunal evocare, di agendo & defendendo , si negotium sit cum potentiori, quem perhorrescunt ,-dc adversus quem suum non sacile obtineant, . Si contra un. c. quando Imp. pupillas is viduas, ire. Pupilli nomine vetiit patre Carens , vidua honesta, mulier marito privata , sue per mortem, sive per captivitatem , sive per exilium e nam &Iin ea locum habet rario privilegii de quo ια d. I. un. quia se. viri adjutorio careat. Miserabiles sunt debiles, & valetudinarii , dc qui indigent aliena ope, de quibus late
Iunt autem privilegium hoc tantum procedere in pupillis ἐκ viduis pauperibus,
non etiam divitibus, propter adjectas mi-l erabiles personas: vult tamen Covarr.pract.qq. c. 6. num. a. id privilegii etiam divitibus competere, excepto eo , quod Jis non sit subveniendum publicis expensis. Idem vult Menoch. d. num. II. Virgini coelibi idem non videtur competere , quod diei vidua nonnisi late sumpto vocabulo possit: posset tamen eidem attribui arbitrio judicis tanquam miserabili personae. Est de amplitudini Senatorum datum , ut non nisi coram Principe , aut eo, cui cmgnitio commissa, conveniantur , I. suo-
84 Clerici judicem agnoicunt Ecclesiasti-Cum , neutiquam laicum , qui damnabilis
P sumptionis notatur, c. 2. de Ior cst .
is ε. Clericos damnare praesumens ex mina municationi subiicitur c. a. it d. t. Adeo, ut nequidem Clerici soro renuntient, sive expresse sive tacite etiam cum juramento ,
e. si diligenti ra. si eod. quod privilegium hoc non tam personae sit datum , quam toti ordini, cui injuria irrogaretur , si Clericus , qui laico dignior ab eo judicaretur. Ut privilegium hoc sit publicum, cui ne mO renuntiat , qua de re latiua ad titiit de foro eo ei. Ut & de hac quaestio. ne, an Clericus laici haeres coram Iaico defendi debeat In qua communiter distinguitur,an judicium per desunctum fuerit inchoatum, nec ire. Ut priori casu sit re ficiendum coram laico per Clericum, qui eadem persona cum defuncto dc quia secundum jus commune ibi judicium re ficiendum , ubi coeptum , l. ubi Io. b. t Facit & quod continentia causae dividi non
de et . Et hanc sententiam uti communem de veram probat OVarr. pract. qq. c. 1. num. 2. ω 3. ubi alios citat. Posterio ri casu res magis est dubia: cum non de lint, qui velint etiam tum Clericum conveniandum esse coram laico; ex eo, quod non debeat obligationis qualitas mutari ex persona haeredis, quae repraesentat desunctum, nec excusetur proprio privilegio, L haeres i9. in princ. b. t. Quam sententiam tenet Va'. de Iucces stom l. F. 22. num. 7o. Verius tamen est tunc Clericumi conveniendum esse coram suo judice Ecclesiasticor juxta decisionem d. e. la. Quae esti& Bart. sententia in d. t. 9. ubi communiter doct. Ialon. ad Aut b. quas acti uer n. 39. C. SS. Eccles Couarr. d. Deonum. q. Et ratio est, quod licet occas ne laici conveniatur , proxime tamen
ratione patrimonii , quod jam suum est , non etiam amplius defuncti, qui vivus nunquam impetitus . Contra mo tuum autem neque petitio, neque processus
fundari potest, L de qua re M. F. I. b. t. Cleri eis itaque est privilegium , ne con. 8s veniantur coram laico . Ut idem etiam competat Rom. Pontifici, quem impudenter nimis imbuti haeretica pravitate Im- peratori subjiciunt , ejusque vasallum faciunt , cum ipse Pontifex iudicet etiam Iulia peratorem , m modo, quo reliquos Christianos. Quo iacit can. si Papa 6. d s. s. ubi Pont. dicitur a nullo judicandus , qui omnes judicat. Excipitur tamen ibi causi haerelata, quae facit eum desinere esse mei brum
219쪽
briam Ecclesiae & proinde etiam Pontifi-χem , cum secundum omnes patres haereticus amittat juris dictionem: ut . non sit mirum , talem ab Ecclesia puniri posse , qua de re latius Bellum. ae Ponti e lib.
8s Dicia de Clericorum immunitare a Iurisdictione laica procedunt in iis tantum, qui pro tempore Clerici sunt, non etiam in iis, quae ante Clericatum sunt gesta, neque enim Clericatus superveniens quidquam prodest , t. si qui1 7. b. t. cum, ubi ereptum judicium, ibi si finiendum.
Quod & obtinet, etiamsi reus solummodo fuerit citatus, c. pen ..u de foνo eo myra. Et licet citatio non ponat litem contesta- . tam, antequam non potest dici, coeptum jddicium , facit tamen litem pendere .cis m. a. ut lite non contest. & per eam Iurisdictionem esse praeventam , a qua se fato suo non eximit reus. Cujacius ad d. I.7.17 Legati Romae existentes, etsi videantur ibi domicilium sortiri , quod Roma olim tedes Imperii, domicilium orbis Romani , patria communis esset, L Roma 33.
i . ad munie0. quod jus hodie urbes Regiae non habent, ut ibi conveniri pol
sint : habent tamen jus revocandi do mum , l. 2. F. Lepatis b. t. id est , possulandi litem transferri in locum domicilii. Quod ita inductum, ne occasione litis a munere publico impediantur. Quae ratio etiam obtinet, quod Romae contraxerunt
aut ibi soluturos se constituerunt l. qu ιι8. b. t. Cessat vero i sta ratio & privit gium in casu, quo ipso tempore legationis ibi contraxerunt, a. I. a. F. Omnes, quia alias daretur potestas transferendi domum res alienas, L. si legationes a L h. t. Cujac. H. Obs c. II. Bronch. cent. I. αάν. 68. Excipe aditionem haereditatis, cujus nomine et si quasi contrahant , non competit tamen in eos actio, L de eo 26.
boe tit. quod res ista multum habeat , negotii, possitque peream impedIri legatio. Legatarii tamen α creditores, nisi iis satis-ee ur, mittentur in bonorum posscitioneni, a. I. 26. Restitui in haereditatem rogati copi possunt Romae adire, & restituere , quia res ista levis est, L sed etsi 28. h. t. A. gentes quoque in loco legationis etsi non facile id iis permissum , I. Paulus η. in n. in . de legatios b. indiea causa sunt, ut ibi reconveniantur, d. s. Omnes , uti&
si mi iacta ligatione ibi ivbiulant: cessat
enim supradicta ratio impedimenti, d. t. 2. F. Sed fi 6. ω l. qui non cogitur 22.
b. t. Injuriam tamen suam aut damnum quod passi, prosequentes, juri revocandi domum non praejudicant, ne alias impune damnis aut contumeliis assiciantur,'d. l. ad . Item s. vers. Sed et 3. Ut & est pio. vocantibus jus revocandi salvum , quia necessario agunt, non voluntarie, l. 2. F. legatis 3. vers. Et quoque h. t. Ratione delicti omnino Romae conveniuntur, ne illis si impune delinquere, L. non alias 24. g. r. b. t. Est & jus revocandi d mum iis , qui ex causa necessaria sunt eu eati , ut tutelae testi inonii dicendi aut alterius negotii peragendi, d. I. 2. g. legatis 3. vers. Nam is D. Pius: quo tamen Iure facile excidunt, ut videre est in d. I. 2. Vide COV. pr. qq. c. s.
Denique alienum judicem experiri facit 1 Irecon ventio . Nam agens coram judice rei, ab eodem reconventus coram eodem eum
ut in competentem non detrectat , quod cujus in agendo observat judicium , eum eontra se habere judicem non debeat d dignari , L eum Papinianus I . is Aurb. consequenter C. de sentent . Idem colligitur ex d. I. qui non cogitur 22. b. r.
ubi qui non cogitur in aliquo loco judicium pati, si ipse ibi agat, cogitur & excipere actiones ; ouod & videtur statutum canonibus si de mat. petitionib. Qu modo etsi iudex tantum possit judicare
qtae ad certam quantitatem , poterit tamen & de majori cognoscere ratione recomventionis , t. si idem ri. F. Sed ἐν fi i. fu de iuris d. idque, ut lites facilius diriman- tur : quod & respondet bono publico.
Quaestio est, an secundum canones Cle- 39rieus laicum conveniens coram eius judice, recolaveniri coram eodem possit Pro negativa militare videtur rescriptum Pont. in east. Si diligenti ia. R de foroi compet. quo expresse statutum, Clericum ne quidem pacto expresso , & per Iuramentum vallato , posse in se prorogare jurisdictionem laici , propter rationes sup. alla las . Quam sententiam propugnat Ant.Faber. a. coniec . c. 7. accipiens d. I. I Aatb. γ consequenter, in casu, quo non
sunt omnino separatae jurisdictiones, quo scilicet possint partes in alienum judicem consentire, non quo consentire n posisint, ut in quaestione proposita . Quae lententia ut non sit improbabilis, comm niua
220쪽
nhis tamen receptum . Clericum agentem coram laim , coram eodem respondere toti . Glossi in c. r. ia de mutuit perit. in c. q. v b. t. Felin. ib. num.
a. s. Ita Panorm . in d. c. q. num. a. Et
videtur pro hae parte esse e. ex litteris c. u de mur. petit. ubi Pont. indictincte approbat reconventionem, causa boni publici . Facit ratio naturalis desensionis , qua jus reconveniendi nititur , dc bonum publieum. Nec obstat dictum e. I 2. nam allud communiter accipitur , quando fit principaliter jurisdictionis prorogatio per nominem : non etiam , quando per i xem : de ex coni uenti, ut in calu praesenti , quo non tam judicatur Clericus , quam id apitur , ut prima dc principalis causa facilius terminetur . Et ut videatur judici licentia dari sententiam contra actorem Clericum serendi , & quid factu- cum daturum pronuntiandi , bonum tamen publicum ita postulat sec. eau. I. D. q. 8. quo Videtur approbari deciso. d. I. Iq. Nihil facit dictum Fabri , quid. I. Iq. restringit ad casum , quo non sunt omnino separatae surisdictiones , cum lex indistincte loquatur , & ratio ejus se generalis . Atque hoc ita , nisi sit cauta spiritualis , cujus cognitio neutivam spectare potest ad laicum . Fallite in casu . quo Clericus injuriam egit contra laicum e neque enim recte ab e dem reconvenietur coram ejus Iudice org. e. 2. s. tem s. vers. sed es , h. tit. ne alias a lateo impune Clericus injuriam sentiat. In Caeterum proponenda reconventio tempori . hoc est , vel ante litem contesta tam , vel cum ipsa contestatione , vel in contintiui post, L Auth. Θ, eonsequen-ιer , , d. e. l. de mut. pet. ut Injic necessitatem simultanei processus , c. strudentiam 2. d. t. Ut scit. pari lassu uir que musa ambulet , uuaque etiam simul decurrat.. Neque enim maiori diligentia conventionis, quam reconventionis cauta acceleranda , cum quod in una locum habet, etiam in altera sit observandum , d. c. a. Qua in re si Iudex peccet , erit parti laesae salva appellatio . Si detrect verit actor respondere reconventioni , d
negabitur illi audientia . Hoc ita , nj- si in limine judicii nequeat de meritis
causae comvent; alis , reconventionalis autem altiorem requirat indaginem, tune
enim iniquum seret illi per hane injici
moram , ut recte ex Mariano Socino iu
poni vero potest haec reconventio sive coram Iudice ordinario sive coram delegato , nam dc in hoc habet locum ratio d. t. Iq. Idem est , si prorogatus sit Iudex eκ consensu alterius , non ditiam ex communi partium consensu si; electus : quia est instar arbitri , c ram quo non est locus reconventioni , c. eum dilectus si de arbit. eum arbitri non excedant Anes comproamissi . Habet locum non tantum in actioni- frbus personalibus , sed de in iis , quibus agitur in rem , licet hoc non placeat Ant. Fab. 2. conuect. e. 8. Nam ut dicturusu p. etiam in realibus persona possessotis dicitur eonveniri . Nec facit , quod in realibus non si locus compensationi enam non semper agitur reconveniendo , ut fiat compensatio , sed ut sciatur in eodem iudicio , in quantum vel ad quid vicissim oblisetur ipse actor reo . in litium abbreviationem. t In eriminalibus sanon obtinet , quod non relatione criminis , sed purgatione reus sat innocens ,
Deinde reconventioni non est locus , nisi quatenus quaeritur reconvenienti , in criminalibus autem non quaeritur .inisi agatur civiliter , tunc enim poena cedit parti, in qua etiam habet locum eo Apensatio I. si ambo Io. g. r. ins de eo e . t In causs executivis non videtur admittenda reconventio , quod non supersit ulla cognitio, sed tantum executio. Isai. iud. Avib. ἐν consequenter . Quomodo, dc in causis spolii non admittitur , quia sp Iiatus ante omnia restituendus; nisi super spolio , suta causa haec atque favorabilis. Praejudici is etiam causa non admittit reconventionem, quod semper praemittenda sit cognitio . per reconventionem non retardanda . Qua de causa nec in suini rilis admittitur, quae accelerationem desiderant . nisi sorte quoad judicis pror gationem . quod dc dicendum in causa depositi . Maranta p. q. dist. 6. sum. 38. Y 39- . Dubitatur, an in causia appellat Ionis sit sqadmittenda reconventio ὶ Negat Bart. ad d. Matb. b consequent. xv. I . Quae O sen-