Henrici Jacobi Zoesii ... Commentarius ad Digestorum seu Pandectarum juris civilis libros 50. In quo præter plurima additamenta jampridem excerpta ex jure practico, publico & camerali per clariss. J.C. Martinum Naurath accedunt modo citati in eo Cano

발행: 1757년

분량: 671페이지

출처: archive.org

분류:

451쪽

IN L I B. XVII.

rimulos offendentem occidat, te mandatum non Nobetur , an illud intervenisse praesumatur vid. Treuit. Nol. I. diis. IV.rb. 3. lit. G. M1que Bacta Clar. quis. 89.

re M. In mandato si quid obscuritatis si, pro utro iacienda sit interpretatio Quidam

existimant Dominium, qui mandatum d dit , posse pro suo commodo atque arbitrio interpretari et Alii contra statuunt . Interpretationem a Mandatario contra mandantem esse faciendam : quia imp tandum huic suis, quod legem instrumenti non dixerit apertius , iuxta Reg. L Ne terib. 3 '. de pact. Id quod verius esse videtur u lemb. ad tit. de procurat. s. s.

1 Soeietas quid a Ioittir expresse is tacite. 3 Emmιo a pluribus communiter facta an indueat societatem. Initur praeterea vel pure, πιι sab

I De bonis via omnibus , etiam futu

Res incorporales non fiunt commuaes e cessoae. 8 In particularem focietatem quae ve

io Thesaurus venis ia facietatem unia versum. tar Patrimoniatia non veniunt : im an dicendum patrimoniale praearum , emptum ex prauo predii patrent divenditi ira V fructus eo a te matrimonio alterius proprιιιaιι coasui ius au

tore auctore. 8 Meletas errea quas rest versetur.

o Tertio, morte alterius.

nium bonorum .

SMunda species contractuum consensit

initorum , hic proponitur bocietas scujus ipn Otiationibus est usus maκ mus et in quibus , cum uepe unius facultatem

452쪽

HENRICI ZOESII COMMENT

rion sussciant , vel non sit consultum ,

unum uni negotiationi res suas omnes impendere , necesse si plurium opes conserri , aut etiam aliquorum os eras.' Societas est contractus, quo inter plures eoi st ituitur rerum communicatio; vel

quo, uberioris omesus gya ta . rerum eπ-

a communicatio init r. v Idone , vel e Hesse, verbis, nuntio, epistola, vel etiam tacite re ipsa, t. foetetaeem 4. h. tu. quam legem aliquis minus recte acceperit , non solo et niensu, sed Zcre iniri S cietatem I eum sensus istius legis sit, non istum verbis, vel ali x fignis expresse hoc converiri; sed dc re ipsa , ae iacto, ut

bori in commune relatis, vel alia taet-tre mentis conjectura . Quam non ponit coi sarguinitas , vel cohabitario , ut in-ἰ ter fratrρs cohaerede , nisi accedat ex ne ita une, etiam alterius tantum , lueridamni participatio : nam ex eo solo , quod indivisam haereditatem habeant, non possunt diei contraxisse Societatem , I. cum duobus a. F. Papinianus 6. verssi fratres b. t. Sic maritus, & uxor non dicuntur ex hoc Socii , quod smul habi

tent. Covarr. De matrim. c. 7. s. t. m. s.

nisi consuetudo aliter induxerit, qualis est in aliquibus locis harum provinciarum . a Ubi quaesitum : An emptio alicujus rei communiter facta a pluribus indueat So-eietatem Asserit Bar . in I. VrbiI 2.Dρ.

Commuri druidundo , & videtur insinuare I. Cum proponas 2. C. b. t. Verum Contra dicendum, per emessum textum in

I. Ut fit 3 i. b. t. Ubi dicitur , non inde sequi Societatem initam , quod res simul

empta, vel legata, vel donatio eommuniter nobis obvenit ; cum hunsmodi e iam citra Societatem contingant. Nisi a cedant aliae conjecturae, quae Societateminitam videri faciant; uti communicatio lucri S damni, ut tradit ROm. cons. 29 . aut alius actus, qui citra jus nomenque Societatis fieri nequir. Menoch. 3. P-fumpi. east. 36. N. 26. Nec obstat ei. I. a.

Nam , ut Glossa ibi recte expIicat , mrio ibi facta est animo ineundae Societatis . Moxxius . De naturat. foetetate n.

4 Contrahitur vel pure, vel sub conditi

ne, cujus eventu incipiat, vel cesses, Lde Derelare o. c. b. e. quam vix Olitri dubium ea de re fuisse asserit' tirip. d. Z. 6.

iuris quod Meletati inesset mancipatri , non admittens condictionem: Initor &M.

tempus vel ex tempore , vel in perpe inum , qua is Meletas non excedit vi-ram contrahentium. I. Deietas i. b. in In aeternum nulla est Societatis eoitio, L. N IIa m. b. s. quia excederet vitam eo trahentium , quod non admissum.

Contrahitur etiam societas , ves om- snium bonorum, quae dicitur Universalis, vel aliquorum dumtaxat , imo & unius mercis tantum , dc dicitur particularis: item simpliciter, sine rerum des gratione .

In universali omnia, non tantum praesentia , sed dc sutura, quacumque ex causa acquirantur, in commune rediguntur, L. Si societatem 72. h. e.

Hac disserentia , quod rerum existen- ώtium hinc inde tempore initae Societatis,

communicatio sat, non intercedente traditione , d. I. I. in fine l. quia a. b. e. contra communes regulas juris, quae non seiunt sine traditione dominium transse

ri ; post a vero aequisita non sint communia, sed jubselo Societatis communicanda per traditionem Sa quis P . h. t. Ratio differentiae est , quod traditio rerum

in Universali initio si disset lis , ut lex

eam Πo facta habeat, non etiam si di Diicilis eorum , quae postea acqui Ptur. Et haee ita . si res sint corporales : ' nam Tincorporales ne quidem in Universali ab initio fiunt eommunes sne cessione , Lea vero quae 3. b. e. Cujus rationem dat Cujac. in d. . r. b. t. quod actio ibi nomina p rsonae adhaerescant, ct in Socium non transeant sine praevia cessione. Ethoe quoad directam , nam utilem com mi ere in variis casibus, citra cessionem, videre est apud Glogam , I. aer alienumi. C. de bae ed. vel ast. vendita . In parti larem Societatem tantum ea aveniunt, quae rem illam concernunt: ecquidem Hr eommunicationem, quae hie non est dissicilis. Simpliciter inita Soeietas tantum ea- srum rerum esse censetur, quae ex quaestu veniunt, oc lucro, otara , atque in

νωι 8. hoe t t. ex partium conjecturata mente, quae tantum quaestum nepotian do mrceptum in commune reserri voluit. Ut ea, quae eitra quaestum ex donatione, .el successione acquiruntur, communi an

da non veniant , quod potius ob meriatum accedat , quam ex quaestu, L nec

ad e

453쪽

sint videri concessa nomine Societatis . GItis in I. aditio q . V. aequisit. ins De

Thesauriun , ab altero Meiorum in alieno inventum, ad universalem societatem pertinere , ac proinde communicandum

esse , non est dubium ; eum in litam

non tantum veniant ea, quae ex quaestu

procedunt , sed & aliunde , quocumque modo acquirantur. Ad particularem Societarem, eamve, quae inpliciter unita , non pertinet, quod illa non tantum sit verum certarum dae designatarum ; haec

autem tantum si earum rerum , quae ex quaestu & indiistria aecedunt, non etiam quae casu , uti thesaurus d ut patet ex eo,

quod data opera inquiri thesauros sit prohibitum, L usica C. de thesauris δε b. Io.

Hinc in locis , in quibus acquisita sive

acquesta, ut vocant, inter conjuges sunt communia, patrimonialia hine inde advenientia non veniunt in communionem,

quod acquisita dici nequeant. Ubi quaesitum : An ex paterni praedii divenditi praetio aliud emptum dicendum sit patrimoniale , an vero acquisitum :Pro eriori quidem parte stat regula su

rogationis , quod surrogatum in locum alicujus rei , centeatur iisdem legibus , argum. I. Si eum dotem 11. F. Si mulierfn. ins Solupo matrim. in I. Si is rem 22. δερ. de petit. haerea. I. Imperatον To. . D. Mf. GJeg. a. Receptior tamen est altera pars, iciscet censeri acquisitum , atque ita communicandum, quam partem Tiraq. de retractu p. r. F. 32. Glus I. num. I . seqq. probat , di pro ea faciunt dicta supra, tit. de rei vinduat. num. ia. Facit & I. si legata 6. Cod. eod. Dr. qis se habet, rem emptam ex pecunia aliena non esse alienam , sed ementis :

petiti haeredit. Ubi ex distractae haereditariae rei pretio comparatum non venit inhaereditatis petitionem e sed i plum pretium tantum ; quod & hic dicendum . Non obstante, d. t. si cum dotem. Quia loquitur in casu singulari, uti dictum superins tit. de rei vind. Non etiam o Ilat d. l. si is rem . Quia agit tantum de pretio , non etiam de ipsa re , per illud compara in . Non obstat denique .. t. 7o. Nam in ea agitur de fidei commissaris rogato restituere quidquid ex haereditate superest , qualis non potest uidinare in fraudem alterius r non censetur autem alienare , vel diminuere, qui rem aliam lom distractae emit . Faciunt, quae tradit Barb. ad Rub. p. 3. n. 7 . ius. Sola

Alia hie quaestio est: An constante main Iatrimonio us fructus alterius proprietati consolidatus, sit ceniendus utrique conj gum communis Assirmat Faber. Institur.

de ferat. s. si eui fundus v. dc alii, quoseitat COvarr. De matrimon. CV. 7. s. r. num. I. ex ratione, quod es fructus iste

non possit videri acquisitus eodem jure &titulo , quo proprietas , a quo censeturalia. Recte tamen idem Ovarr. diversam partem tenet, propterea quod ista

consolidatio non tam censemur nova acquisitio, quam reversio rei ad suam Or ginem dc statum primitivum , ex causa de praeterito dependente a proprietate, ut non possit inter lucrum censeri: atque ita ut proprietas non est eommunis, ita necus fructus ei accedens. Qua de eausa ocseudum , si aperiatur Domino directo, non erit commune, sive inspicias formam, &modum acquisitionis, eum non fit nova,

sed causam habeat de praeterito; sive inspicias jus, ct actionem , cujus virtute res revertitur , quod est antiquum , & pr

prium alterius tantum , ut alter non habeat quod exigat. Vide Gomea. a. Har.

Consistit Societas inter personas, qui- IIbuscum licitum est commercium , sive Masculi sint, sive is minae, L ex dive D i . A. item si . inf. Soluto matrim. 3c hoe sive eκpresse, sive tacite inita fuerit, negotiando circa rem indivi lam. I ri. in I. rer iudieata I s. s. socero a. ins S tuto matri . t Unde videri posset , cum v Clericis non recte iniri Societatem. quod negotiari lex Pontificia iis interdixerit, cap. Pen. is cap. ex titteris D. V De vita is ba s. cur. Verum cum in Societate etiam unum tantum contingat negotiari, alium quiescere, recte etiam eum Clerico irritur, qui lucrum ex ea particibmi : nihil obstante lege Canonica , quae

non vult Clericum negotiationi incumbere, ne a divinis avocetur ; non avocabitur autem in casu , quo alter solus ne

gotiabitnr. ' Cum Iudaeis videtur lici- Ista i ietas , quatenus in humanis actibus licitum Christianis cum iis communicare

454쪽

444 HENRICI Zol

r6 tot. tit. M de Iudaeis . Cum Paganis ,& haereticis Societas improbata . Me r. deci . 179. num. T. quia periculosa . Est di cum Excommunicatis reprobata Sincietas , quod cum illis non sit comm nicandum : non est tamen contractus ideo nullus, cum pertineat ad actus privatos , qui ab Fxcommunicato initi va-

trahunt sire Tutore , vel Curatore auctiale , ita nec Sticietatem ineunt, nequidem tacitam. Quo modo si Frater major inani erat cum Pupillo in indivisa haereditate negotiando, non obligabit tamen Pupillum, ι. Ut condum Ombas 33. borrit. licet eius sit Tutor, quia non potest Tutcr pro se ipso interponere suam auctoritatem , t. Quamquam t. ins de auctor. Tutor. suam vis illi quaerat , cum ex parte Pusilli possit contractus claudicare, I. Obligari 9. inf. d. t. de auctor.

11 Contrahitur Societas circa res honestas , di possibiles . Impossibilium, tu pium , ut nulla esi obligatio, ita di Societas nulla. Acquisit vin tamen ex Caula turpi, si in meditam collatum suerit , commune erit , I. Quod autem 3 3. Me ιιι. quo casu si contingat Socium ideo damnari , id ipsum erit restituendiim, una cum poena . Quod & Socios onerabit , non alias tamen , quam si sciverint ex turpi causa lucrum procedere , quia Originem approbarunt , ut & aequum sit eos lentire damnum , i. Si igitur 3 s. ἐν seqq. hoc tit. Ad res honestas pertinet Societas flumenti, vini emendi , Vendendi domos , agros locandi , conducendi greges, animalia pascendi. Est S Societas ossiciorum in Curia Romana usitata, cujus varias condictiones, ut sit honesta, tradit Racrius 3. parae Instit. Mora . tib.

s. cap. 8. Ο seqq.2s Natura Societatis consistit in aequalit te : ut lucri. , di damni communicatio sit

iacienda aequaliter , pro . contributione quantitat Is, vel operarum , quae saepe pro pecunia valent Inaequalis contributio p Rifin aequales partes : respondet enim aequi lati eum, qui plus contulit, plus serre , I. Iocietatem f. hoc t. t. Quo casu conventio tenet, ut unus auserat duas paseies lucri, etiamsi industriam tantum con- Iulerit , allet unam tantum , L. II noa

s II COMMENT

esse ita pretiosa opera, ut justum sit reto

meliori conditione admitti , Instituti eod. s. de rua a. vers. Servur. Imo & potest superare pecuniam ab altero collatam, ut iaciat talem Socium lucrum capere, damnum non subire, d. l. 29. g. ex hoc risboc tit. Ubi lucrum capiendum de eo ,

quod superest , deductis impensis, di damno , l. Mutius Io. Me tit. Ne conti gat alias Sociatatem esse leoninam , jure improbatam, in qua unus totum lucrum abiumst, alterum totum damnum manet , d. I. 29. in foe.

Ubi dubitatum : An stante hinc inde Ioaequali contributione, disparium partium conventio sit admissa Dissensisse hae in

parte Αχonem a Ioanne tradit Glossa , in d. l. i'. f. Aristo I. V Deletariin bootit. Affirmat Ioannes , nixus regula, quod cuilibet debeat esse liberum rerum is rum arbitrium , & quod liceat contrahentibus se invicem decipere , t. In ea aio. F. idem pexuit. δερ. de m κονιι. N gat REO, ex eo, quod Societas contineat us quoddam fraternitatis , amans aequa

litatem . Et facit d. l. 29. non alias admittens inaequalitatem ex pacto , quam si alter plus contulerit Societati : quae verba sunt restrictiva , quasi alias non admittentia inaequalitatem. Admittit tamen. Azo tale pactum , quo operae vel industriae aestimatio alias incerta, fiat certa ;etiamsi operae non mereantur talem aesti mali me in , & hoc non alia ratione ,

quam jam dicta A F. penultim. Quo admisso , nihil video , quod obstet, quominus seeundum Ioannis Opinionem conventio de partium inaequalitate teneat ,

quod imputare sibi partes debeant, si ab

aequalitate, sue donationibus , sive alia ex causa recesserint. Ouod videtur & sentire D. Mudaeus, ad d. l. 29. num. 3. ἐν Ieqq. quae non accipienda restrictive, sed secundum communem Societatis condicti nem. Aliter Covarr. I. Varaar. Resolui.

c. a. num. 3.

Probabile itaque est, ab aequalitate m. tuo partium pacto recedi posse; quo ceDrante aequalis erit lucri di damni ratio ,

pro rata contribution s. Quae res nullum

dubium patitur in casu , quo hinc inde

pecunia consertur . .

Quaestio est in casu , quo alter pecu- 2 niam contulit, alter operas. An ille pecuniam collata praeci Dat, de lucis nihil in

455쪽

hIlominus aequaliter participaturus Quod

rin t videri negandum , ex eo , Quod post collationem pecuniae lucrum , & damnum sit commune , ut & pecunia videatur communis, I. Cum duobut f. quidam q. I. Si id, quod 38. F. item Celsus r. h. t. per

quae loca hoc ita tenet Alex. cons III . n. 3. 1οI. s. Dicendum tamen , pecuniam praecipi ab eo , qui contulit, eumque nihilominus lucri, quod reliquum est ; participem fore: pro parte quidem aequali, in nihil conventum , alias vero parte conventa, secundum

dicta g. de VIa 2. Iul. b. t. Ubi ut hujus in di Societas non facit nisi lucrum operarum

esse commune, ita &nonnisi eκ collata pecunia lucrum communicari. Alias absurdum esset, quod unus perderet totum, vel

bonam partem , alius nihil, sed potius lucraretur, ut tradit Ball. ad L societatem l . n. q. C. b. t. V. G. alter operas, alter mille contulit, ultra quae ex lucro stipersunt quadringenta : si & capitale dividendum foret,

contribuens pecunias, trecentorum jacturam faceret, quae crederent lucro praestantis operas. Quo facit, quod tradit D. Th. 2. 2. q. 78. art. 2 ad s. Illum, qui committit pecuniam mercatori, vel artifici, per modum societatis, non transferre esus dominium , sed sibi reservare, ita ut ejus periculo alter negotietur, vel Operetur, quo ninmine licite lucrum repetit, tanquam de re sua. Et hanc opinionem aequam judicat D. Mudaeus, ada let. Si non fuerint 2'. n. 7. h. t. saltem in casu , quo capitale operis prae a valet. ' Quod si operae tam pretiosae fuerint , ut adaequent non tantum lucrum , sed& iptam pecuniam contributam, tunc aequitati consonum , ut etiam ipsa pecunia sola restans dividenda veniat ad servandam aequalitatem , quod tantum ex operis perdiderit alter, ex quibus nihil sit perest, quantum alter pecunias conferens, eκ quibus aliquid res lat, quod ideo merito dividendum . V.

3. V.rr. Resol. c. r. n. a. Fach. 2. Contr. e. 93.

23 At in casu, quo nec lucrum sit perest, nec pecunia salva, cui illa perire dicenda 3 Et tam priori , quam posteriori casu dicendum , illam petiisse conferendi. Ratio poste: toris est, qu cd tantum damni acceperit praestans

operas , atque conferens pecuniam ζ ut non

debeat iste praegravari in contributione alicujus pecuniae , quia poneretur inaequalitas inter aequales. non obstante , quod sit facta

communicatio recuniae, &Operatum . CO-Tarr. d. I ο - Ratio prioris est , quod ut pecunia non est commvn eata, sed mansteius, qui contulit,ab eo praecipienda restans, ita & idem perieulum subeat, secundum regulam , quod casus Domino noceat. Fa-chin. d. Dest eam 96.

Movetur alia dubitatio : An justa sit a

conventio, ut alter periculum pecuniae subeat, alter autem certum quid tueri percipiat Quod videtur dici posse , per dια. Ieg.

29. F. tiaratri t. Ubi recte convenitur, ut unus nullam damni partem sentiat, lucrumtamen participet: quod & habet Imper. iud. s. de Hu Instit. eod. Et facit , quod in aliis contractibus possi quis ex pactorem suo ericulo suscipere, leg. DNositum .F.Depe 37. δερ. Desto'ι , Ieg. Contractus 23. ins de Reg. Iuris. V lunt tamen plerique , contractum illum sapere usuram , quod non tam pecunia communicetur , quam potiust alteri mutua detur , sub lucro, quod sorte salva facit rem esse usurariam. Non facit d. l. 29. s. r. nec dict. g. de U-D . Cum tantum agant in casu, quo sum

est lucrum , de quo plus participet ille, qui

magis meretur. Non obstat quoque dict. F. sve is dict. I. 23. Cum agant de I cro ratione periculi, quod justum : ut parum faciant ad Qta aestionem , in qua quaeritur : An salva sorte in Societatem coli ta , recte quis percipiat lucrumi Covarr. d. cap. a. num. 3. Et hoc ita in isto contractus genere.

Major Quaestio est in alio genere, quod ascontinet triplioem contractum, cujus speciem ponit Navarr. in can. Si faeneraveris XIV. quaest. 3. n. Iq. & alia post eum, dc

vulgo dicitur Assecuratio. Est autem talis. Primo initur Si,cietas, ab una parte collata pecunia, ab altera opera , & industria , vel etiam ab utraque pecunia ad commune lucrum, & damnum, quae res ne quidem speciem mali continet. Secundo , alter suscipit in se sortis periculum, quam salvam alteri praestet, sub conditione tamen amplioris lucri, ejusque incerti, quod minus cedat alteri, cui sors salva. Tertio , ut pro incerto Iucro, quod alter habere posset , detur aliquid certo minus I verb.rrat. si potuerit lucrari decem vel amisi tuis, sit contentus quatuor , vel qui que: reliquum vero cedat illi , qui sortis periculum sui cepit. Pacta haec posteriora,

tanquam ab ulura non aliena , improbat

Sotus Ab. 6. De Iustitia , ἐν iure quaest. 6. arιicuI. a. quod pecunia videatur illi ,

456쪽

Es II COMMENT

qui periculum laicepit , mutua dari , cum

eam restituere teneatur cum lucro con- Vento, quod sapere usuram videtur colligi ex Tit. i. De αβνis . Alii contractum istum admittunt quidem ii fiat cum

alio, vel cum eodem successive , & ex intervallo, non etiam si simul . Verum

7. u. 2 4. illum , sive fiat smul , sive

successive , etiam cum eodem omnino , liberum a labe usuraria esse tradix : ejusque justitiam probat hoc argumento, quod etiam Solus , dc alii sateantur , posse ra- Iem contractum is paratim iniri, & cum diversis, citra Iabem usurariam , ex eo , quod illi, mat lcis salva, minus lucrum accedat, majus vero illi, qui periculum suscipit, eidem respondens ,. arbitrio boni viri . Quae ratio cum oc obtineat in casu , quo cum eodem , & eodem tempore initur talis contractus , quidni Ac idem jus in eo statuatur , nullo obstante textu , vel nulla ratione , modo aliunde non subsit fraus , vel injusta simulatio contractuna vitians. Nec Deit argumentum, quo Sotus vult, eo in casu mutuum contrahi : cum licit pecunia transeat in alterum S ium : non

tamen contractus iste transeat in Mutuum I cum socio tantumdem quidem sit praestandum , salvo tamen contractu 1b-cietatis , adinstar depositi, quod non ideo mutat lpeciem , quia usus depositae pecuniae sit concessus Depositario , qui ad tantumdem tenetur, ut dictum supra, tit. Depositi , dc manere nihilominus contractum Societatis colligere est ex allegato

loco D. T inae a. a. quaest. 78. urt. a. ad

Nequς recte quis dixerit, non posse trino contractu fieri licitum , quod uno facto vitium habet : nam hoc non procedit , quando per trinum contractum , Vel circuitum evitatur vitium , quod alias

subesset, uti iii casu praesenti. Simile est in beneficiis , pro qui bins pecunia vitiose

datur, dc simoniace; si tamen resignatum fuerit 1 ub pensone , ejus redemptio per pecuniam non habet in se vitium , cum pensio ista sit tantum temporale onus, quod per temporale extingui , nihil involvit malae labis, uti traditur si de Samona a . Quod & in aliis smiliter evenit , ut immediate Ac directe factum n. ineat vitium , quod remote α iruii-

recte factum vitii nihil habet . Ut recte'

probet hunc Contractum Couarta 3. mar. resolui. cap. a. num. q. dicens licite dari

pecuniam alteri , qui ea quaestum exerceat , suscepto ejus pericu Io dc lucro , quod alioquin aequis portionibus commune foret, majori ex parie, arbitrio loni viri , in pretium periculi retento . Ain probant eumdem Plerique , tum Theol gi, tum Iurisconsulti & in emporiis a que alibi passi in in usu est , ut eum n

tare possit vidcri temerariunt . Less. r. De Jussit. iure cap. et . atib. 2. BinsfeId. ad eaρ. 2 aviganti q. 8. i. De usuris. Videtur tamen contractus isse incidere

in Constitutionem Sixti U. quae incipit e Dersabilis. qua Pontifex in universum

prohibet locima is contractum cum pactia, .ut is is quolibet casu sit a. teri laIi a : ut putant aliqui propter dictam constituti nem , praediorum Scrii talis contractum illicitum esse, nec tuto practicari in i

l co, ubi ea recepta. Azor. Institui. Mo- rat. pari. 3. tib. 9. cap. 3. Posset tamen cum Scaccia Tractat. de commerc. s. I.

Gusf. 3 num. 37. ista Constitutio capi in easu simili illi , de quo in ict. caρ.

q. aviga fit, quo non alias quis non vult pecuniam conferre in Societatem, quam

si alter suscipiat erus periculum , dc praestet certum lucrum, propterea quod talis obligatio sit pretio arsi intabilis, dc consequenter ex ea resultet quaedam iniusti-- tia Societatis . Secundo potest capi ista Constitutio in casu, quo inscipienti periculum non est subvetuum majori Iucro, . respondente isto periculo, ex arbitrio b ni viri. Distrahitur seu dissolvitur Societas va- 27 iis modis . Primo mutuo consensu , F.

mauet q. Institui. eod. ex cammuni re gula , qua unumquodque eo modo dissolvitur , quo colligatum, I. V. biI 33. 3U. de R. I.

Secundo , alterius tantum renuntia- 23tione, dict. s. manet , quod nemo cogatur in Societate manere, propter dilco dias , quas communio parit: adeo ut conveniri nequeat , ne abeatur Societate, Leonvenerit Iq. bor tis. quia, vel hoc agitur, ne abeatur bocietate nisi rempestive,

de nihil Operabitur pactum, d. I. t . D leg. sed ir socrum I p. rn fixe hoc tu. cum tacite hoc insit , quo casu expressam nihil operatur , L no a recte 3. cos. ae se

457쪽

IN LIR XV

vet, ut non recedatur, etiam fian- ite iusta causa , & non sustinetur ita generaliter , & indi stincte ita conceptum pactum, d. ter. q. quod per illud a - riatur via malitiis e possent enim hine Socii arripere oceasionem delinquendi in Socium . Nec facit , quod conveniri pot- sit , ne ante tempus abeatur , quod in in perpetuum etiam iniri dicatur Sochias, I. Socret. I. hoc ιit. D, dict. 1. Iq. tam hoc non eo fine ut ante non reredatur, sed ut constet , utrum tempestive sit Societati renuntiatum : cui renunciatur tum per se , tum per procuratorem . Potest & procurator omnium bonorum renuntiare , tris Dominus pr. hil uerit , Ieo. Actione os . f. renuntiare

. b. tu. potest & renuntiarit ipsi Procuratori , dict. t. 6 . g. item scriptum 8. 29 t Renuntiatur autem , vel expresse vel tacite, inso facto. , quo quisque Sccorun negotium sibi rerere incoepit, lege itaque sq. boc tituI. Operabiturque dissolutionem cietatis, si praesenti di tempestrue satremi uiatio : nam absenti & intempestive facta iacit quidem alteri Socio postea quael tum illi soli cedere , quia fit extradol in ; renuntianti vero quaestum incommune inligendum esse ἔ quod impuputare suae debet calliditati . quae hac

via punitur , d. i. sed , si se ius i .

F. si a. hoc r1t. Io Tertio morte alterius , quod Societ tem iniens , certam personam , ejusque irdustriam sibi elegerit , s solvitur s. Instrior. eodem , quae non est eadem in haerede . Quod dc obtinet , s inter plures inita ; nisi alter convenerit , ut scilicet , morte unius non obstante, duraret Societas quoad superstites , I. actro

te Socii , si res , de qua societas in ita , sequatur, ad eamdem spectabit , dict. Ieg. 63. f. item si atieuius io. Ita autem morte solvitur Societas , ut nequidem per haeredem susti neatur , ex pacto ab initio addito, let. Adeo 9. hoe ritu . Cu-jris rationem ponunt in eo , quod vel alias restringeretur libertas ultimi elogii ejus, ad cujus haeredem proximum transiret, cui Socius bona sua relinquere cogeretur , L cum duobus 32. g. idem respondit 9. b. t. vel abi cogerentur hab re Socium, quem nollent , quia incerta esset peri via haeredis. Cogitur tamen hae-

res , licet non Socius , explieare ea , quae per defunctum in chcata sunt, I meres M. hoc tri. cujus doIus & culpa, in eo, quod ex ante gesto pendet , tam ab haerede , quam haeredi praestanda , d. L. 6 s. g. morte s. Damnum & lucrum, ne cum defuncto , ita etiam cum haerede communicandum, qni defuncti personam

repraesentat.

Eκceptam aliqui volunt Vin palium si' Societatem quali ea in haeredem transi-rjr, rer I adio morte 9. b. tit. in cujus principio dicitur , in Societate Vectigal lim nihilominus manere Societatem de post mortem alterius e verum stibi ungitur ibi . Sed ita demtim , s pars defuncti ad personan haeredit eius a seripta fit . Ut videri ressit nulla esse diversitas inter Privatam & vectigalium Societatem . Quo facit, quod in I erum 63. f. in haereaemg. boe titi ait Ulpianus, circa Sorietates vectuaI tim , caeter umque idem obstν ummas r ut haeres , dicet emolumenti si se ce r dc damnum agnoscat for ta n en si socius, nisi accitus per socios r manentes. Amplitas iamen quid ol tinere in societate rublica Vecti palium . dc ea terorum , quam in pri ara , videtur ex

eo, quid jam dicta loca dis inpetiant inter privatam vel voluntar am . di publicam , quae nec claria dici posse videtur rici licet quod illa ractum, quoad haeredes transeat soci tatem, omnino respuat, non haec ἔ eκ ratiore , quod interdum fiat, ut hac finita, Cporteat tamen eosdem conducere, ut in casu I. Dotem tr.

s. qui D. ins de publiean. quae res re haeredem defuncti gravabit , ne iterata conductio , ad quam lex cogit , nimis oreret aliquos . Est tamen hoc ip sum est causa aestimandum , s scilicet societati exercendae haeres con eniat , re ad miti tur vi pacti prioris . Et licet in privata, si videatur superstiti, possit haeres adsumi, non tamen tam ex vi prioris pacti, quam praesentis placiti e ut ista videa inresse inter publicam ct privatam societ tem differentia. IV. Finito negotio, super quo inita so- 3 Ecietas, d. I. 63. s. Item fi q. quia cessiat

voluntas contrahentium , propter cessam tem, & deficientem materiam.

V. Si ies interierit , quia rei non exI- 3 Essentis ni)lla est qualitas: vel si mutaverit condictionem, ut quia publicata, con

458쪽

ESII COMMENT

qui periculum suscepit, mutua dari , cum

eam restituere teneatur cum lucro con-

Vento , quod sapere usuram videtur colligi ex Tit. ii De usuris . Alii contractum istum admittunt quidem si fiat cum

alio, vel cum eodem successive , dc ex intervallo, non etiam si simul . Verum Navarr. dιE. Leo , in Manuati eap. δ7. n. 2 q. illum , sive sat smul , sive successive , etiam cum eodem Omnino , liberum a labe usuraria esse tradit : ejus- qtie jussit iam prohat hoc argumento , quod etiam Solus , & alii fateantur , posse falam contractum separatim iniri , dc cum diversis , citra Iabem usurariam , ex eo , quod illi, cui sols larua, minus lucrum accedat, majus vero illi, qui periculum suscipit, eidem respondens , arbitrio honi viri . Quae ratio eum & obtineat in casu, quo cum eodem , dc eodem tempore

initur talis contractus , quidni & idem jus

in eo statuatur , nullo obi ante textu , vel nulla ratione , modo aliunde non subst fraus, vel injusta simulatio contractu in vitian S. Nec saeit argumentum , quo Sotus vult, eo in casu mutuum contrahi : cum licet pecunia transeat in alterum Socium : non tamen contractus iste transeat in Mutuum; cum socio tantumdem quidem stpraestandum , salvo tamen contractu societatis , adinstar depositi, quod non ideo mutat speciem , quia usus depositae pecuniae sit concessus Depositario , qui adtRntumdem tenetur, ut dictum supra, tit. Depositi , dc manere nihilominus contractum Societatis colligere est ex allegato

loco D. Thomae a. a. qvas. 78. uνι. a.

Neque recte quis dixerit , non posse trino contractu fieri licitum , quod uno sacto vitium habet : nam hoc non procedit , quando per trinum contractum , vel

per circuitum evitatur vitium , ouod alias

subesset, uti in casu praelenti. Simile est in beneficiis , pro quibus pecunia vitiose datur, dc simoniace; si tamen respir tum , uerit i ub pensione , ejus redemptio per pecuniam non habet in se vilium , cum pensio ista sit tantum temporale nus, quod per temporale extingui , nihil involvit malae labis, uti traditur si de Si oma . Quod & in aliis smiliter

evenit , ut immediate & directe factum cianzineat vitium , quod remote dc indirecte factum vitii nihil habet . Ut recte

probet hunc Contractum Ovarr. 3. ρον. resolui. cap. a. num. q. dicens licite dari pecuniam alteri , qui ea quaestum exerceat , suscepto ejus perieu Io dc lucra quod alioquin aequis portionibus commuis ne foret, majori ex parie, arbitrio loni viri , in pretium periculi retento . Ain probant eumdem plerique , tum Theol gi, tum Iuriscon Iulii & in emporiis at que alibi pastini in usu est , ut eum n tare possit vidi temerarium . Less. r. De Justu. ἐν iure eap. 23. a b. I Binuet d. ad cap. Naviganti q. 8 tu De usuris .

Videtur tamen contractus iste incidere

in Consti utionem Sixti U. quae incipit :Det stabilis qua Pontifex in universum

pmhibet locie ais contractum cum Pacto, ut scis quolibet casu sit a teri salva: ut putant aliqui propter dictam constituti nem , praediorum Societatis contractum illicitum esse, nec tuto practicari in i

co, ubi ea recepta. Azor. Institui. Morat pari. 3. ιι b. v. cap. 3. Posset tamen cum Scaecia Tractat. de eommerc. g. I.

Greg. 3 num. 37. ista Constitutio capi in casu simili illi , de quo in dict. cap.

Navrga. ti, quo non alias quis non vult ecuniam conferre in Societatem, quam

si alter suscipiat eius periculum , dc praestet certum lucrum, propterea quod talis obligatio sit pretio aestimabilis, & consequenter ex ea resulter quaedam injustitia Societatis . Secundo potest capi ista Constitutio in casu, quo luscipienti periculum non est subventum majori lucro, . respondente isto periculo, ex arbitrio b ni viri. Distrahitur seu di sibi vitur Societas va- a

riis modis . Primo mutuo consentu , F. mauet q. Institui. eod. ex communi regula , qua unumquodque eo modo disiouvitur , quo colligatum, L Vibii 3 . infri R. I.

Secundo , alterius tantum renuntia- 2Stione, driff. s. manet , quod nemo cUM-tur in Societate manere, propter disco dias , quas communio parit: adeo ut con veniri nequeat , ne abeatur S cietate , Leonveneνιν Iq. boc tu. quia, vel hoc agitur, ne abeatur bocietate nisi tempestive,

459쪽

aetas. vet, ut non recedatur, etiam stante justa causa , & non sustinetur ita generaliter , & indistincte ita conceptum pactum, d. ter. q. quod per illud aperiatur via malitiis : possent enim hine Socii arripere occasionem delinquendi in Socium . Nec facit , quod conveniri nos-

sit , ne ante tempus abeatur, quou in in perpetuum etiam iniri dicatur Sochias, I. Societ. r. hoc sit. is dict. I. Iq. nam hoc non eo fine ut ante non recedatur, sed ut constet , utrum tempestive sit Societati renuntiatum : cui renunciatur tum per se , tum per procuratorem . Potest & procurator omnium bonorum renuntiare , nisi Dominus prohibuerit , Iet. Actione 6 s. s. renuntiare

7. b. rit. potest ἐκ renuntiari' ipsi Procuratori , dict. I. 6 s. f. item feriptum S. 29 et Renuntiatur autem , vel expresse vel tacite , ipso facto, quo quisque Scciorum negotium sibi gerere increpit, lege itaque

q. hoc titui. operabiturque dissolutionem Sometatis, si praeienti & tempestive sat renuntiatio : nam absenti di intempestive facta facit qii idein alteri Socio ostea quaestum illi soli cedere , quia fit extra dolum ; renuntianti vero quaestum incommune redigendum esse ; quod impuputare suae debet cali ditati , qtiae hae

via punitur , d. L sed , si foetus 17.

s. si i. hoe r t. Io Temo morte alterius , quod Societ rem iniens , certam personam , ejusque industriam sibi elegerit , s Disitur

s. Instr tui. eodem , quae non est eadem

in haerede . Quod di obtinet , si inter

plures inita ; nis alter convenerit , ut Icilicet , morte unius non obstante, duraret Societas quoad superstites , I. actio

te Socii , si res , de qua societas in ita , sequatur, ad eamdem 1 pectabit, dict. Ieg. 63. F. item si aheHas ro. Ita autem morte solvitur Societas , ut nequidem per haeredem sustineatur , ex pacto ab initio addito, ter. Adeo s. hoc ritus. Cujus rationem ponunt in eo , quod vel alias restringeretur libertas ultimi elogii ejus, ad cujus haeredem proximum transiret, cui Socius hona sua relinquere cogeretur , l. Cum duobus 12. g. idem νespondit s. h. t. vel alii cogerentur hab re Socium , quem nollent , quia incerta esset peribna haeredis . Cogitur tamen hae-

res , licet Non Socius , explicare ea , quae per defunctum inchoata sunt, L meres qΟ. boc tit. cujus dolus & culpa, in eo, quod ex ante gesto pendet , tam ab haerede , quam haeredi praestanda , d. L. 63. g. morte s. Damnum re lucrum , ut cum defuncto , ita etiam eum haerede communicandum, qui defuncti personam

repraesentat.

Exceptam asiqui volunt Ved ἰpalium at Societatem duali ea in haeredem transirer, rer I ad ν morte 9. b. tu. in cujus principio dicitur , in Societate Vectigal iam nihilominnx manere Societarem de post mortem alterius: verum subiungitur ibi . Sed ita demum , si pars defuncti ad persona in haeredis eius a seripta H . Ut videri possit nulla esse diversitas inter Privatam ct vectigalium Soeietatem. Quo facit, quod in I erum 63. g. in haereaem8. boe tit. ait Ulpianus, circa Soelerater veritigal um , caeteroνumque idem obseνν mus e ut haeres , licet emolumenti si si cest, . & damnum agnoscat . T D ta-n en sit 1Ocnis, nisi accitus fer socios reis manentes. Amplius tamen quid obtinere in societate rublica Vecti palium , dc eaeterori'm , quam in Privaris , videtur ex

eo, quid jam dicta loca distinguant inter privatam vel voluntariam , ct publicam , quae necessaria dici posse videtur riri licet quod illa rael una, quoad F aer

des transeat societatem, omnino respuat, non haec I ex ratiore , quod interdum sat, ut hac finita, Cporteat tamen eon dein condocere, ut in casiI I. Dotem r.

g. qui se . ins de pubiscan. quae res Achaeredem deiuncti gravabit , ne iterata conductio , ad quam lex emit , nimis oneret aliquos . Est tamen hoc ipsum ex causa aestimandum , si scilicet societati exercendae haeres con eniat , di admittatur vi pacti prioris . Et licet in privata, si videatur superstiti, possit haeres adsumi, non tamen tam ex vi prioris pacti, quam praesentis placiti e ut ista videa inresse inter publicam ct privatam societ tem differentia. IV. Finito negotio, super quo inita . 3 Ecietas, d. l. 63. F. Item fi q. quia cessat

voluntas contrahentium , propter cessam tem, & deficientem materiam.

V. Si ies interierit , quia rei non existentis nulla est qualitas: vel si mutaverit condictionem, ut quia Publicata , cor M

460쪽

secratave , d. I. 63. F. Iorie as Io. quia videtur non superesse. δε VI. Diminutione capitis ; maxima &media, quae pro mortuo iacit habere s rium. Quod & operatur publicatio Omnium

bonorum, cum in ejus locum alius su redat, d. l. 63. F. publieatrone ν 2. Dico, omnium, quia partis publicatio non idem operatur, cum Non impediat, quo minus persona socii integra maneat. Per emancipationem filii, vel adrogationem , vel manumissionem servi , qui hactenus s eius . non tam perit societas, quam potius eadem durat, manente eadem pers na d. t. ε s. f. Societas tr. act io tamen mutatur , quae hactenus suit cum patre , vel domino , imposterum sutura eum filio . vel manumisso, t. si id 33. s. si fhusfam. a. b. t. Alienatio servi tacit finiti societatem , cum post eam dependeata vilui tale alterius domini, d. l. 38. s. fervui fina . 33 VII. Si bona socii propter debita venerint , Institur. eod. F. iιem fi quis 8. Quod& operabitur Cessio , tum quod 1 ubstconditio, si in eodem flatu socius manserit , arx. I. Cum quis 3 v. tu. de solui. tum quod alius in locum ejus succedere

videatur; quod non fert societatis leκ . Quia tamen hoc casu integra manet socii persona, potest cum eo renovari societas a

36 VIII. Novatione actionis pro socio , per quam obligatio prior perit. Novatur, vel stipulatione animo novandi facta ,

stet judicio; quod vel socium dictare , id

est, instituere , ad hoc, ut distrahatur societas , sumit ad effecti im renuntiati nis, non expectato litis eventu . Dicitur autem dictari judicium , ut societas distrahatur , quando agitur generali acti ne societatis , ad totius administrationis rationes reddendas , & ut reddantur reliqua , quae vel sortis, vel Iucrorum n mine debemur. Neque enim potest videri instituta b aliam causim , quam reddendi a societate . cum ea manente non soleat Actio generalis ad reddendas ratio- :nes administrat onis prc poni, argum. Ieg. adve Uus 2. C. de administr. tutor. ἐν ibi

GAss. Aliud est, si edi rationes desideret socios: neque enim potest videri recede-ie a socie a te : quia inter Reddere dc Edere est dister ni a , Boves hs. in D. is. De S. sum hoc tantum spectet

ad exhibitionem rationum , non etiamsi ad restitutionem reliquorum. Potest & m- dum specialis Actio institui, non tantum in Societate vectigalium, sed & in aliis

casibus, quibus neutri expedit recedere ai societate. Reserendum tamen in commul ne . quod ab abero socio perceptum, leg. l Actioue os . s. nonnunquam penust. bori tu. Finita societate Actio est utrique socio- Γλrum ; dc quidem directa, quod utriusquel negotium principaliter, dc directe agatur. Unde dc utraque infamat , quod utrimque agatur de fide rupta . Instit. De me na temere Iitu. s. Ex quibusdam z. Iahane Actionem venit communicatio tu.j cri ex re communi, vel nomine societatis

percepti , in quo, s alter moram secerit , di pecunia usus sit, quod socii interest, moram non esse factam , praestat ;a quo liber erit, si vel peeunia usus non

si , vel moram non secerit, I. Socium 6o. in mine . b. t. Et hoc tantum, quΟ- ad percepta durante Societate, non etiam

quae finita: ad quae Communi sidundo agi potest, a. l. 63. F. fi potest 13. ne aut

lucrum rei communis unus sentiat, aut damnum patiatur. Lucrum hic non aliud

censebitur, quam quod superest , deductis

iis, quae in damno sunt, L Mutius 3o. b. t. Et in particulari quidem societate non alia conferenda veniunt, quam quae rei, circa quam inita societas , causa acquisita sunt non quae extra eam rem , quia C dunt commodo agentis. Unde ex foenebri pecunia nomine societatis perpetuae usurae veniunt in communicationem . Dico nomine societatis; nam si nomine proprio eas sceneraverit , quia periculo p cunias exposuit, usuras sibi retinebit , I. si u ut o . F. fi unus ex r. hoc titia. in universali vero communicanda Omnia , undecumque accesserint . Non facit , quc dnomine proprio socius emptum suum s cerit , L si quιι 7 . hoe istac quod & o tinet in societate eorum lantum , quae ex quaestu veniunt ; quia alias foret contra regulam Societatis , soli sibi taliter emia vindicare . Excipiuntur & ex proibitis causis acquisita, quae ne quidem socius omnium honorum O nferre cogitur , I. Cum auobu r. f. rbrdem ρe π.boe titui. quia delictorum tur is, atquQfoeda communio est , L. Quod autem SI.

SEARCH

MENU NAVIGATION