장음표시 사용
111쪽
Ingratam patriam sto , o Elestiam. Ad snem, omnia vitiorum genera coronat Haeresis, quae niI aliud est, secundum D. V .qδε Thomam, nisi error intelleetus, cui voluntas obstinate ad hiret circa id, quod creden- πη dum est. Itaq; prolaac indicanda cristatura Ripa anus horridi aspectus, cum libro in .sextra manu ,ex quo Serpentes egredi videntur:vt falsa demonstretur doctrina,ex qua postmodum prauae sententiat,tanquam veneno si Serpentes ad nocendum humano se neri emergunt. . 'De statuis, narrat Contarenus in libro de Antiquitatibus Romanis, conspici in Vita .ridario Belut ere, nuncupato Laocoontis Troiani, & filiorum, cum Serpentibus sta V tuam,quam omnium pulcherrimam multi statuariae prolatares esse testificantur siqui 'dem horum, alter spirare animam, altzr eXimio premi dolore, tertius Vero erga duos abs , ssi misericordiam exercere vadetur. Plinius etiam in Palatio Titi, opus hoc antiquissi mum Laocoontis merito caeteris anteponendum conspicatus est: ideo in hanc Lao coontis statuam extat pulcherrimum hexastichou in opere Ioannis Pauli Vbaldini hu
ius tenotis. Audax ingenium fabri emare Mineruae Α Posset, ct impune vinceresu sit opus. Laocoonta ceras gemina eum prole tolubrisi D pastum, laesere matrophaa Deae. Ut cum laetasuospaenas dare cerneret hostes,
Iterum in Viridario Re uerire nuncupato supra Palatium summi Pontificis visitur statua Apollinis integri,cum pharetra collo appeis,& arcu fracto, manu dextra ad heiarens trunco marmoreo, circa quem Serpens reuolutus apparet. Rursus Romae in vinea Statua cri- Caldinalis de Carpo, di potissmim supra ianuam viridarii conspicitur magnum Me- pitis Me- cusat caput, inter cuius crines varij Serpentes videntur. Item in Palatio Farnesioruin dus. pulcherrimae visuntur statuae, nimirum statua Mercurij manu sinistra gestans hae illum, cuin duobus Serpentibus. Item Serpens, & Luo mordentes coi uum; & demum Serpens in cauato arboribus trunco bibens: ibidem etiam egregia Aeseulapij statua , cum Seria A sm p pente videtur. Amplius Romae in aedibus Ioannis Baptistae Galletti Oeconomi, Iuli; V Tetti j Pontificis Maximi, licet varias obseruare statuas, inter quas est caelatum marmor referens Aesculapium, cum magno angue in manu dextra: ibidem visitur statua mulieris, quae finistia manu alium Serpentem magnum stringit: hanc esse uxorem Ae-
scibi apij, vel simo lacrum Medicinae multi arbitrantur: supra Serpetem Asculapi j, talis legitur inscriptio. NUMINIBUS C. PUPIUS C. F. ANI FIRMINUS.&supra Seriapentem mulacris hae insculptae sunt litterae. SANCTIS. Di . Deniq; Romae in aedibus Domini Petri de Dominicis penes rum nuncupatum aetati scilicet in virida rio eiusdem domus, visitur magna .&insignis A sculapij statua, cum Serpente insilistra inanur ibidem apud hane lie et conspicari aliam puelhe itatuam, cuius sinistrum brachium Serpens c ircumplectitur. VSVS
112쪽
ril . V BI IC A VIT Herodotus Troglodytas,& AEthiopes Serpentibus, alijsq; hu
ius generis reptilibus vesci.Quamobre in non imaria sci ipsit AElianus Iroglody- A. tas esse gentes arguibus formidolosas, quippe quae eorum carnibus vescantur. Cano i etiam populi , ut ricitat Plinius, qui appullantur ophiophagi, Serpentes conludunt: unce post a tale cognon unium sibi vindicarunt. Imir o Solinus narrat Araiahas, quibus asper victus est , coinibus anguinis sumptuosas cenas parare. Vt omitta-Z. i. i. D. Iratis Indica, Regiones, in quibus, cX Scaligeto , multae Seipentum species esculentae inuc niuntur. Quocirca tu tius Martyr Sci s cntcs quosdana apud Indos in lautitias epu- Iarum haberi inc morat: dc indu addit Iosai rellari Iu anna : propterea ad ueriundum Li. i. --, cst hanc fruci cni argutum ad lacerto iun gQ u rc ducei dan.cne, de quibus in Histo Feti unit. ria Quadrupedum Digitatorum vburtim LSinius. His i cm: scuid c min histolia naui tiri ιαμιν. gationis in Bria ilia in , qt. d Incolae grand c, Lai cnt 2cii cnic , classit idine in humani brachi j mulantcs, quoium caro valde insipidac si illom tan en, more anguillarum, frustatim concidunt,&opipare instructam, inter alios epulari. ut apparatus reponunt. In Ci l a , cius Serpciuum ita suauis reputatur, ut soli Regcs anguibus in instructa cp L ὀ.9. cap. larum magnificentia viantur, si veri: at cm fastus est Elianus. Nostia etiam aetate nouia Io. reus homines, qui Scrrcntibus, capitu, & cauda abscissis, abi L ctisque interaneis, tanquam suauissima vituli cornu vulcantur.
TON palum utilitatis medicinae allaturus est Serpens. Vertim antequam in medicamentis adhibeatur, diligenter praeparandus est. In Iibro igitur manu stria L pio c uiuida In nominati, Serpentis janguis, trucato capite, & cauda, vase viat leo colligendus, & scrvandus est: dc inde ablatis interancis, ritu anguillarum, dcglitabitur, pellitq; supra lignum posita exiccatur;& carnes diliscnter lotae, in olla cu dua-hus vini partibus cocltiuntur, iureq; cum aromatibus condito, laudantur in Iepra, omni genere scabiei, epilapsa,& surdit .ite. Quamuis Avicennas agens de medicamentis ad cpram attinentibus, commendet potius oleun , in quo Serpentes potissimum nigri, di decol ticati incocti sierint cum modico aceti, aquae thapsiae ,& radice dracunculi. O Z- δ Alibi autem idem aut lior oleum de Serpentibus dejcribens, coquit Serpent et ni- Ser tuos. gros in oleo Iesami, lento igne, donec caro ab ossibus separetur. Postea , in cute deter
genda ,& auferenda impetigine illud summopere prs dicat. Alij cum floribus herbae
Podagra paralysis Serpentes inolin communi dccoquunt; & hoc tanquam insigni medicamen rimatam. io, in podagra taliciter utuntur. Alioquin platearius in paralysi potius Serpentem tu sum quatit allud bcrpetitis gcnus achi beta liniussuffiubei pentis inueterati, inmensucinis Scr- bus pio Locaudis utitur. Cinis etiam Serpentis combusti cum salem istetur, S: ad nienia penus an templinij, cum iosaceo, in contrariam aurcm infunditur, ut dolor dentium sedetur. qui . Pradictoni cui crcm O laus Magnus in fistulis sanandis summopere magnificat. Nico. Stνώπ- i latis My ipsus beri entes in olla concrcmat,& cinere cum aequali potitisne fanu gr παιδών - ei, de mellis sitici mixto, struinis medetur. Dcmum, referente Plinio, baculus, quotana ab angue cxcus a lit, parturientes adiuuat. Sed notandum est hic aliquem potius Seircni cm aquatilem intelligcndum csse, cum rana in aquis fere semper versetur. Mi do si ad virtutus medicas sngularum partium Serpentis accedamus. Io primis Lib. 29. Plinius oculum dextrum Surpentis, ad cpiphoras, nempe ad oculorum iii flammati Cor MVe- nescimi humoris copia , utiliter alligat : dummodo Serpens vivus dimittatur. Ex eo liuitis quiri dem authore, cor anguis si mordeatur, aut alligetur, in odontalgia eruax esse pet hi Iecstr. hetur. Itcinic cur huius animalis si quis degustaverit, deinceps a nullo Serpente laede L. a. c. qm tur. Lut quoq; luis non carcζ hirtutibus: nam Paulus Venetus promulgat, in Prou:ncia
113쪽
A cia Graj.im, hoc caro vendi pretio; cum demorsos a cane rabido sanet, S inuIter partus Fu--ἄdificultate laborans , degustato huius stilis tantillo, facile enitatur, nec non patiensi inor,hoidas, facto ex hcc selle linimento, paucos post dies liberetur. Exta Serpentu Haemo
aduersus omnium Serpentum ictus imposita, mirandum in modum valere Plinius opi. νιοι tim renatur. Sanguinem etiam, cx libro manuscripto InnCminati, pluris, quam balsaminia, nudum. faciendum esse arbitramur: quandoquidem pallida labia co linita rubicunda reddunia Santris amtur , facies hcc peruncta nullam contres it maculam, dcinde dcntibus eodem perlini tuom adtis, omnis gingiuarum faetor austri . Succcdunt pinguedinis virtutes: hac enim cum quid inlecoleo mixta Plinius situmis medetur. Matthiolus hanc cum unguentis ad luem gallicam
expugnandam spectantibus permisca. Ex scriptis Innominati, aruina Serpentis cum butyro Maij in olla probe vitreata, & pasta obducta nc quidqua CXpiret, inponitur: p piis M, stea lento igne, spatio horarum duodecim coquitur, pannoq; linco percolatur,dcinde in vasculis aurcis, vel argenteis clauditur, ne quicquam exhala: nam ad annos usque quadraginta, ad podagram , di patalysim cis X coniciuatur. Hunc etiam adipea p uri, 8 Plinius ad disruptas oculorum partes cum aerugine misca: cui adstipulatur Quintres Se- ct parao
renus, dum canit. psis rem Anguibus ereptos adges aruim 'scer dium.
Hi potcrunt ruptas oculorum iungere partes.
Tandem ad sterilitatem ob partus noxam , non solum Plinius, scd etiam Hippocrates In BL ohunc adipem commmdant, si eo cum icile tauri mixto possi imbuantur. Postmodum iterii. ex cai nibiis Serpentinis utilitatem immensam percipiendani csse fatetur Porta: dumis D. s. Ph .
perpendens anguinas cxuuias colligit cx hac signatura carti horum animalium ad tu i a. mundandam, & detergendam humanam cuti iri valete: in cibis enim sumptae cunctas Caraus -- corporis superstuitates ad lupcrficiem pellunt,iuuentutem conseruant,&alopeciae, i ec sti um ad non laprae medentur. uram.
Avicennas vero, in detergenta lepra, has carnes inhumat, donec vermes ab illis enascantur: postmodum una cuni vermibus illas exsiccat,&drachmam huius pulueris L. 1.IMiti sylupo de melle, leproso cxhibet. Immo his carnibus . elephantias, & strumis Tagni- esiuiset. C tius medetur. Amplius secundum alios,vsu carnis anguium, more anguillarum, lendcs D. 1.ρst. auferuntur. Item p dictae carnes ad vulnera,& incitos nerum admodum conteire, Ex eo. 1 2. signatura,Porta attestaturi quandoquidem Se cntes disiecti brevi temporis spatio, &facili negotio coalescunti Li.2. Eupo Catethm inter alias anguium partes,spolium in varijs assectionibus insignem vide- rist. tur habere praerogatiuam: nam primum Galenus senectam anguinam con.bustam ,& Parca. illitam ad casuin pilorum conducere aut uinat.Hinc sorte Timotheus,ad pratiandum ea .c. 13. eis illorum defluuium, didicit senectam anguium comburere, caquc, cum axungi d is mixa caput inungere. In affectibus oculorum, hac Serpentum munibrana, sed potiusmiam viperina commendatur: nam Galenus illam , ad sugillationcs cum aqua mane Senecta ameritam adhibet. Immo sola huius frictione, ex Plinio, claritas oculorum augetur. His Diu forte verbis fretus Cardanus pronunciaut non corripi hebctudine visus, aut suffiisis rara ne, qui quotidie de lecto turgens scnecta anguina oculos fricauerit. Reieit Galenus ctus. quosdam scripsisse senesitam anguium in aceto coctam ad odomalgiam valere quamuis I b. s. de D Dioscorides hac in vino decGeta, ad os colluendum, viatur. Plinius vero hanc mixtam se Q. cum cera, ad dentes eradicandos, adhibet. DLr I. de Similiter in inalgia corium anguium non est contemnendum: nam Dioscorides il-μυ. Iud in vino coquit, deinde in aures dolore vexatas instillat. Theophrastus, ad prae- fac. dictum affectum, in oleo coctum imponit. Alij ad aurium graveolentiam, pellem an- Lib. a. i tuis in testa candeLaetii cum rosaceo ustam applicant. Alij tet testudinum cum senecta m meg. anguium, & aceto purulentis auribus prodesse opinantur. Tandem Archigenes apud cap. i Galenum, senectam anguium cum capitibus pamueris in oleo coctam auri dolore vetaxatae infundit. InaMetu colico, Galenus in vase aeneo spolium anguis frigit, donec comburatur: deinde hoc in oleo dissoluto, partem laborantem inungit. At Plinius .m hoc spolium cum rosacco in vase staneo coctum, ad dysenterias,&tenesmones laudat: G. a. προ immo ex aceto, in omnibus viti jssedis, cilico esse promulgat. Amplius propter an risi. tipathiam huius animalis cum homine, ut animaduertit Porta, suffimentum ex sene. D. I. Magis
eia anguium paratum, didicultates partus soluit: cui sententiae Plinius quoq; assenti- nM.
114쪽
tur,dum lumbis parturientis h.:nc membranam alligat, scd a puerperio illam proti- EPHID UL nus remouci. Verum nostra aetate, non senectam , sed pel lem deglubitae viperae exste. rea exis- catam is mori mulieris alligantes faciliorem partum reisdere profitentur, nec praeter cara partu rationem, cum ex libro manuscripto In nominati, pellis, &non senecta anguium supra facitur m ventrem mulieris in partu laborantis imponatur. rea I. Arnoldus autem Villanouanus ex spolio Serpentis cum opopanace, myrrha , galbano, castoreo, stercore coIumbino, vel accipitris parat sussimen, indeq; fumum dimanantem per em turn in uterum Iccipi curat, ut istus mortuus, & vivus educatur. I super Plinius senectam anguium cum masci lo cancro tritam moisbus canis rabidi in Morsus eri ponit. Immo, Ex e dcm, haec vino incoeta cicatriccs ad pristinuin colarem reducit, neenis νὰbidi non omne verucarum genus delet, & in pelle taurina alligata spasmos fieri prohibet. ν mediam. Myrepius hanc membranam caedit ad sermam magni numismatis, & taticis intrudit, quas ieiuno,&inscio aegrotanti praebet edendas, ut spatio trium, vel quatuor horarum, internae, di externae eminentiae decida it. Pariter pellis haX sputo lauata, &supra apo
stema posita grauem dolorem sedat. Deniq; Avicennas lapidem Serpentis inlithiasi Fsummopere commendat.
, VICVMQVE coniectamus esse exploratissimum, ex doestina Plutarchi in AIMxandro,Bacchantes Unigeras no solum angues impune tractasse,ucrum quoq; in tripudiis,&choreis,anguibus se cinxisseud significauit Catullus his versibus.
Item apud AEgyptios veteri consuetudine receptum suit Reos capitali iudicio damnatos in foveam Serpentibus plenam pracipitarc: ideoq; hac occasione virtus citrei ma- Gli aduersus angues cognita fuit, dum duo Rei, quorum alter malum citreum comcdorat , ad lacum Serpentum condemnati essent: hunc enim Scrpentes, altero deuorato, intactum reliquerunt. Apud caeteros etiam Ethnicos, praedacium anguium supplicium1M Sanctissimi Christi Martyres passi sunt: nam Baptista Mantuanus de martyrio S. Tecta IV μν verba faciens sic canebat. Tortitibus iam cotabria, uectam aspiri, o fae s
Pamriridis Item in puniendis parricidis olim Serpente utebantur; dum Reum cum Simia, gallo pari. gallinaceo, & Serpente in culeo insutum in mare tanquam omni elemento indignum praecipitabant: addebatur Serpens tanquam homini inimicissimus, ut in reum crudeli ter saeuire posset. Cur autem alij adderentur animantes suo loco explicatum fuit. India quoq; aduersus Elephantos, Serpentes nutrit longιssmos, quibus tanta vis inis η μγ ' est in vincienao, ut postica sui corporis parte, elephanti animalis omnium robustissimi Am inseri , pedes ligent, & immotus contineant. Immo Ioannes Hugoagcns de moribus Indo
rum recitatibi multos circulatores magos versari, qui Serpentcs e corbibus c intonubus eductos ad sonum inusici instrumeti tripudiare cogunt: dcinde cos tanquam doine. sticos osculis, amplexu, & collocutione coram populo facillIme contrectant, , t a spectatoribus pecunias corradant.
, -- Tretus narrat alium Serpentem usum, dum olim Serpentes per fundas in exerci otium , tum Barbarorum, ad illas perterrefaciendos, immissos fuisse scribit. Neq; hoc a ratio. bisu. ne alienum videtur; quoniam legimus apud Egnatium, quod Animal patria pulsus Lib.ε. - . ad Anthimum Syriae Regem prosectus est, cui, aduersus Romanos, naualem victoriamsi . Serpentum stratageinare comparauit: nam Romanam classem ingenti vi Serpentum, quos figlinis inclustiat vasis, adortus, illos in hostem nihil tale sperantem,de uia prout so eiactitatus est : hinc trepidatio,ex trepidatione pugnae obliuio, ex obliuione turpis
115쪽
A His animaduersis,nunc varias Serpentum partes ponderabimus,quae in varijs usibus Iocum habent. In primis Migaldus linguam Serpentis cera virginea inclusam in aure snistra equi reponit,ut animal tamquam mortuum humi procumbat, qua ablata, non Gethas resolum a terra surgit, sed qtioque animo alacriori currit. Olim Prisci maxillae Serpentis, Histic ante serram inuentam, ad secundam usi sunt hinc puerum Attalum instar maxillae Seria
pentinae, serram fabrefecisse multi arbitrantur. Carnibus anguinis utitur auceps ab Serea in Oppiano edoctus, ut aues citius pennas mutent. Quamuis MiZaldus pulpamentum uentio. gallinae carnibus Serpentum nutritae, pro mutatione plumarum accipitri exhibeat. Ceriar. 8.Praeterea adeps Serpentis apud Veterinarios est ex usu: nam ad equorum stranguriam
Hierocles cuidam medicamento permiscet stercus lacerti, sanguinem columbae, & a Fe σμ' ς op Dπετῆ, nempe sebum Serpentis, ut multi interpretantur.' Di m V Rursus idem author in sanando ulcere maligno dorsi equorum ex compressione na 'Vνto , nec non in equina scabie delenda , adipem Serpentinum adhibet. Iterum ad fistu V talas in ungulis equorum ortas commendat unguentum ex adipe Serpentis collecto, dug frusta Serpentum in veru assantur. Albertus, qui partibus Serpcntum perpetuo nugatur, sumit corium unius, sanguinem alterius, & alterius adipem pei miscens omnia in ' panno exequiarum accendit in lucerna , ut tota doinus viridis, plenaq; Serpcntibus appareat. Alibi ex pinguedine Serpentis, modico salis, & panno exequiarum quatuor format elychnia cum oleo scambucino in lampade notia penes quatuor angulos domus accendenda, ut domus lacum Serpentum representet. Aliter spolio Serpentis nigri in ciuitate lampadis viridis, vel nigrae collocat; deinde ex adipe eiusdem Serpentis, &panno exequiarum cocinnatum ellychnium, &accensum in oleo sambucino suspendit, ut totam aedem iconibus anguium repleat, donec lampas extinguatur. Neque Oinitia in 'guisum tendum est Serpentis otium, quod aliqui in litibus superandis, & controuersijs diri- -- ad mendis minime infrugifer u se expertos esse fatentur:quapropter quidam eques Romanus hac superstitione motus, ouum Serpentis secum deferebat, dum coram Claudio Augusto litigaret: ideo Sei peritis ouum gestare deprehensus tanquain venς ficus, iussu Principis interfectus suit, inde coparata sibi nece,vnde,ad referendam victoriam,opem C expectabat. Demitin tabem Serpentum ab usu remouendam non esse asseuerat Porta: LI3.3 I. quandoquidem ad communicandam ferro talem temperaturam, ut marmor porphy- nriticum indicat, illud candefactum in tabe Serpentis extinguit. Tabra -- Demum senecta, & corium anguium varios etiam habere usus dicitur. Primitus gura a MAmaZonibus, referente Pierio, coria anguium tegumentorum bellicorum usum prstabant. Palladius, ut poma florem continerent, urinam veterem cum aequali portione aquae temperabat: deinde totius anni spatio id radicibus ier infundebat, vel corio an Cρ ν δ
guis inuoluebat. Corium quoq; Serpentis in templo Apollinis, olim adhibitum fuissest νι nonnulli affrmant: nam tribus ille, vel sedes cum vase aureo a tribus pedibus fulta, col-μ V ry locata in templo Apollinis, ubi sedentes Phoebi sacerdotissae, dubia petentibus solu bant, cortinam aeream habebat,secus quam praedictae Phibi ministrae responsa d abant: de qua Virgilius sic cecinit. ω 6---nean te Phali cortina feri uis. A M. Hanc autem cortinam antiquitus ex pelle Serpetis ab Apolline interfecti fabrefactam D fuisse multi asseuerant. Insuper senectam anguineam ad varios usus tractam fuisse legimus:etenim Antiqui Serpentum exuuias tanquam amulet a pharmaca, in armillis ligare consueuerant. De his igitur suetonius Tranquillus hse habet. Deprehensis in octo eius, Lib. 6.ri
Postmodum de hac anguium senecta, Cardanus miranda praedicat nugamenta: ni- Lib.9.de
mirum si cinis huius crematae, Luna Soli opposita, & primam Arietis faciem occupate, μία inspergatur capiti alicuius, somnia terribilia excitabit: n ex eo diluto facies lavetur, horribilis ante conspectum hominum apparebit: si sub lingua teneatur, bonarum litterarum, ae Iinguarum praesdijsquis instructus esse videbitur: si sub planta pedis gestetur, apud Principes, & magistratus gratiosus erit. Addit incertus author, quod puluis anguini spolij paratus,Luna ad Solis oppositionem properante,& per primam Arietis Pellis seria parte gradiente,in scutella lignea,vel metallica si supra mensa collocatus fuerit,ii ade- pcntiae v tit ibi venenu, dispergetur. Verum his omissis,ad seria,& utiliora descedemus. Pliniussisti enim
116쪽
enim hanc pellem tritam cum sa Ie ,& serpillo iniRit in fauces boum, vita maturescen- Ete, ut per totum anni curriculum valeant. Alij hunc pulverem inspergunt, ut apes ad allicam reuertantur. Deniq; Odoardus Uuor banc senectam anguium in capsis, &arniari)s inter pannos reponit, ut illos a tineis tueatur.
T nihil non distincte,&adamussim de hac bestia exprimatur, aqua, inter caeteros Serpentes, historiam inchoamus : cum haec θηρί,ν, nimiia Frum fera Graecis και id est per excellentiam dicatur, tum quia inter Serpentes maxime insignis, ob veneni facultat cm habeatur; tum etiam, quia Medici ex hac scia utilitatem immensam accipiant, ut suo loco ubertim agetur. Primum huius fers nomen , clim apud Latinos,llim apud Graecos non est situm cxtra omnem dubietatis aIeam: siquidem prima fronte Vipeia dicitur fuisse quaedam anus venefica, in quam Petrus Crinitus carmen scripsit elegantissimum. Dcinde, ex Alberti ,&Isidori sciatentia, Vipera est piscis marinus, aliter araneus nuncupatus. Amplius Vipcra secundiam alios appellatur cancer minimuI, nonnullis pinnothera cognominatus, qui, ut voluit Plinius, vacuis ostreorem testis se condit, deinde auctus in capaciorcs migrat: hac de re a Lucano haec vipera custos pretiosae conchae nominatur hunc in modum.
Alioquin apud Lexicographos graecos huiusmodi cancellus πιννιε, pit dicitur, qui, ex GAtheneo, pinnam semper concomitans, illam hiantem obseruat, num pisciculi in eam ingressi sint; siquid cm lcui morsu comprimendam concham, praedamq; illapsam capiendam esse doccti Qu ainuis alij fuerint huius opinionis, Lucanum, Ioco citato, non depraedicto animalculo vel ba icci Isse, scd de vipera Serpente in mari tubro potissimum versante,quae conchas margaritis cras ibi diligentissime obseruat. Demum illam ophi tis marmoris speciem punctis nigris in liuido corpore constantem Lithotomi nostrae aetatis viperam AEgypti appcllant. Ex altera pat te apud Graecos, vocabulum, quod vi peram denotat, ina tori aequi uocatione laborare vidctur: Na Sanctius in com menta rijs ad Alciatum, ubi icon Bellerophontis Chimeram extinguentis repraesentatur, echidnam chimers fuisse matrem retulit; idemq, Crlius asseuerat . Gyraldus vero Echidnam fuisse nympham prodidit. Vettim Heliodus inTheogonia,Echidnam statuit ese nympham, parte superiori spetiosam puellam,infima vero immanem Serpentem , in spccis quodam versantem , ct cruda mandentem: quae tandem cum Typhone mixta Cerberum Inferorum canem, & Hydram peperiste dicitur. Haec forte apud Eua ustathium vocatur γδα M/ξοπα θω ot, nimirum vipera virgini mixta. Immis Tretres hac memorans sic legit. η ι ἔδ α περi λυδια --αι ν, τα δὲ α τω Dc Haec igitur era i virgo umbelico tenus, x liqua berpentis species, quae postmodum, Her doto teste, compressa ab Hercule Agathyrsiim, Gelonum, &Scythum concepit: nam Hercules boues Geryonis agen , cum in bcythiam peruenis let, accidit, ut equae eius a curru solutae pascentes, ipso interim dormiente, alio migrauerint; quare experrectus eas indagans in antrum quoddam a praedicto monstro ex virgine, & vipera integrato habitatum ingressus es quod monstrum se illi equas restituturum promisit, dummodo cum ipso prius congrederetur. In genere muscar si quaedam species viperis valde similis, echidna appellatur, quam multi authores non pi Clitarij ab hac signatura ad uvrsus viperarum ictus non mediocriter valere astiuunt. Ad finem hoc nomen echidna a Poetis pro hydra, ab Hercule superata accipitur. Id prastitit oui dius in fastis, quando cecinit.
117쪽
Hist. Serp. & Dra c. Lib. I. Iose
sanguine Centa. ι, -e angara et Ena Minus ad auxilium tempora nulla dabar.
Interdum echidna pro quocumque Serpente sumitur; ideoque Ovidius in hoc sensu sie
canebat. Oris rerberei s=amas, or visaseeέianae.
Alibi quoq; idem author echidnam in eodem significatu usurpauit canens.
. VIDAM Grammatici viperam, quoniam vi pariat nuncupatam fuisse opina. tur:quandoquidem Priscorum nonnulli astru exeunte aluum matris Iacerari commenti sunt.At secundum rei veritatem vipera,dicta est quasi viuipara, &per contractionem viparan vipera cum haec,in genere Serpentum,oua intra alvu concipiat, deinde istum vivum enitatur. Ideo Nicander in Theriacis sic canebat.
Sola etenim vivos rordatur Ugera fatu, Mortua eum reisuumpassimgenas oua reponas, Squamgerosique greges per inhoorta resqua pro aget.
Quicquid scribat Suessanus in Commentarijs ad Aristotelem, quod vipera non sit Sem L. 1.is c. pensi cum Serpens a Philosopho appelletur ἐω, & vipera Φχu. Clarissimus Mercu- a nariis vialis optimo iure hoc Suessani nugamentum admiratur : proptereaquod Aristoteles ranio alibi viperam in genere ινιῶν, idest Serpentum collocauit. Quamuis, ad mentem ip- MFλ. sius Philosophi, vipera duabus conditionibus reliquo Serpentum generi non conue- Gen. A, enientibus gaudeat: prima est, quod vipera istum vivum editi altera est, quod brumali iis C rempore cateri Serpentes sub terra, viperi autem sub saxis stabulantur. In asserti confirmationem, doctinam Avicennae, & in ni; in medium asserremus, qui nominantes Serpentem, viperam per excellentiam intellexerunt: sicuti hoc nomen oφα apud Graecos, quod per excellentiam aliquando pro una specie serpent is, idest pro vipera usura patur. Immo Oppianus de congressu muraeciae, & Serpentis verba faciens, nominando Serpentem viperam intelligere voluit. Insaper vipera, ex mente Physiologi, nepa cognominatur ecum nepa stimulo libidinis agitata caput maris pracidat, & tandem a ,. ipsa ab exeunte saltu necetur. Haec opinio absurda esse videtur : cum nepa, ex proba- ctorum authorum sententia, scorpius esse perhibeatur. Caeterum animaduertendum est, quod vipera est Serpens in marem,& laminam diis stinctus. Quamuis Latini vocabulorum inopia coacti, una, & eadem voce, tam ina- rem,quam taminam complectantinam habent infinita alia nomina,velut Simia,m stela, columba, & similia, quibus uterque sexus denotatur. At Graeci copia nominum redundantes,duobus distinetis vocabulis,viperam marem,& iaminam designant: cum D ipsis vipera mas usi, iamina vero nominetur. Circumsti tur entin hoc vulga
tum carmen Vipera Romanis, Graecis dicetur a.
Quapropter Graeci suas de vipera historias inscribunt. Περί εχεω: ,-is m. Quoad Elymum , auissimi authores retulerunt viperam Graxis nuncupari utinaν παρά syὲν ἐαυτη την γω ν ἄχω τανύρου. nimirum quia ad interitum usque istum conti- yneat: quandoquidem ventrem matris, hora paritionis, a istu lacerari credebant. At Suidas ,&author etymologici tradiderunt ἔχιλαν dici posse παρα Hυ-αυνῖνό ζόων , quoniam vipera intra aluum animal contineat, ad aliorum diiserentiam Serpen. tum, qui Oua concipientes, eadem enituntur. Haet autem etymologia, ut nostra sertopinio, magis probanda est. Hodie in Graecia ueste Bellonio quidam Serpens, hem E hisdradra cognominatur corrupto nomine ab echidna: nihilominus hic Serpens ipsi vera vi--ου ἡ-- pera esse non videtur. Varinus moenius' pro viperis usurpat: cum tamen prudi. Leta voces pingues Serpentes denotenti πM enim pinguedo exponitur. x Italis,
118쪽
Italis, ex Mipho, & Leoniceno, hax bestia marassus nominatur. od autem maras. Esus, & vipera sint synonima , authores inter se senient ijs variant. Primitus tradit hu- deus se Romae vipcram, quam Itali cisculatores, sub nomine Marassi, ostentant, saepe diuq; aspexisse , atq, Pristorum viperam haudquaquam sibi visam fuisse. Alij pronunciarunt Marassum e sse Serpentem venenosum longitudine unius cubiti,coloris cincrci,& oculis m in mis, nec non igneis rosci tum , quae conditiones in vipera minime ob cruantur. Pratcrca Cuatra inius in sua historia Thcriacae, & Mithridati, marassos cc n- templatur vario colore in signitos,ncmpe subrubro,subsauo,cinereo, nigro, leu pl. ,& varium arenarii colorem imitante: cum vera vipera subflaui, &rufi coloris esse rem hibeatur . Insuper addit marassi oculos esse rubicundos; cuin oculi vipeiae subrubri conspiciantur. Item vipera quasi summitati caudae innixa incedit, quem gressu ii natura marassis non concessit . Adfinem maras suin marem quatuor armatum dentibus esse attestatur, cum vipera mas ducibus tantummodo muniatur. Quare hic author omni smarassorum conditiones petius aspidibus , quam viperis competere assevcrat. Ex altera parte viri doctissimi afirmant vis ram Antiquorum a marastis Italorum , F minime discrepare. Nicolaus Leonsccnus hoc argumento licci lcui viperam csse ma-rassumastruit: nimirum quoniam Aristoteles, Z alij authorcs non vulgatus a sola vis c-ra inter csteros Serpentes vivum fistum in lucem edi seris crint, qui partus Marassis Italorum competit. Due autem pra dictuin opinamur esse argumentum, cum etiam Cerasses, seps, & alii Serpentes huius generis, ad instar viperae, & marassi, vivum animalenitantur. Praeterea Caelius Rhodiginus viperam vulgo marassum nuncupari, & nomenclaturam minime barbaram esse suspicatur: cum a Populis Marsis deducatur, qui huiusmodi Serpentum genus familiariter pertractant, & viperam appellitant. Praedictis addere possumus maximam viperae Antiquorum cum marassis Italorum conuenientia; siquidem Aetius scriptum reliquit viperam esse flauain,& Nicada illam Cerasti assii nilauit. Nihilominus hunc viperae colorem melius expicssit Galenus,quando viperam subrufam praedicabat, qui color, si maculae nigricantes Marassi demantur, optime quadrat. Deinde Cerastis, cui ex Nicandro, vipera est similis , demptis corniculis , p dicti Gcoloris esse celebratur. Itaq; Nicander viperae colorena silentio inuoluit, satis esse ar bitratus viperam Cerasti coparasse: cum huiusmodi Serpentes vivos istus, & non ova pariant. Amplius Nicander vipcrae firninae plures dentes , mari autem binos assignat, pariter Aetius totidem. Vel ima hic dentium numerus Marasso Italorum, & taminae, &mari competit. Neq; refragatur nostrae opinioni Nicander, quando dentes viperae latos describit cum tamen in Marassis nostris exiles obstruentur: si quidem lati in com paratione addentes aliorum Scrpentum Nicandro dicebantur. Insuper cauda Marassitam ing magis γ ν ncmpe mutila, quam mari inest: quemadmodum de sua vipera Nicanὸer toties decantauit. Liamo marassi ictus eadem generat symptomata, quae demorsu suae viperae Vacres praedicabant. Accedit, quod soli Marsi,qui teste Plinio in Italiae sunt populi, viperas venari soleant, a quibus huiusmodi bestiae nomenclaturam de duxerunt. Item rustici Bononiensis agri, Serpentes, quos peiores csse iudicant, nempe viperas Magarassos indigitant. Praedustis etiam addamus, quod Plinius viperae duplicem vulvana tribuit,quam prsrogatiuam in Marasio fimina,& duplicem penem in ma- Hre olim clarissimus Anatomicus Gaspar Taliacotius inanitest: ssime, secans huiusmodi bestias demonstrauit. Idem postea repetit Baldus Angelus Abbatius in suae viperae hiastori .i, veluti inserius in Anatomicis uni cleabimus. Non est tamen negandum ad montem Quatra nij, quod multis in locis aspides et lain marassi nominentur. Suessanus in Cominentarijs ad Aristotele vipera Murtionem vocitat. Et apud Ni colum Florentinum ScorZonei vim nominaturiquamuis sint, qui scribant hoc vocabulum Scothone apud Italos esse nomen generale ad omnes Serpentes, qui repunt,& dentibus scriunt, apud Hetruscos populos, Olcorzones appellantur viperae , hocque antiquum nomen deducunt ab Osco,qui olim Hetruscis imperauit, de pro Insigni, Ser pentis Icone delectabatur: hunc autem anguem fuisse speciem Serpentis celeberrimam nempe viperam, multi aifimant. Sed tandem temporis tractu, dempta litera O. scuret nes huiusmodi Serpentes nuncupati fuerunt. Ali; referunt hoc nomen, ScurZo, esse
Flispanicum; nihilominus est Catalonicum, nec viperam proprie significat, sed illum
119쪽
A Surrentem viperae similem, cui hei ba Scorronera aduersatur. Alioquin Hispanis via pera Biuora, & Bicha, Gallis autem Vipere nominatur. Alij tradunt, quod Arabes,&baibaram sectantes medicinam,Thyri vocabulo,omnes Serpentes,sed viperas potissi-rnuni antelligant i Idcirco a ffectio illa Gracis cognominata Ophiasis , ipsis Thyria n minatur, vocabulo a Graecis detorto, qui hac voce, eapio, seram indicant. Neq; hoc videtur admiratione dignum: siquidem Andromachus,& ipse viperinos pastillos ferinos appeIlauit, non alia forte ductus ratione,nisi quia snt, seu τηείον nonnunquam pro vi pcra usurpatur. Ideoq; pastilli, seu trochisci ex vipeiis parati, non immerito steriaci cognominantur: cum tamen in hanc antidotum carnes viperatum, & non aliarum ferarum ingrediantur. Aliter vipera Labane,& Alia hay Arabibus dicitur. Alie quoq; ad mentem Leoniceni, viperam in sc bolis Arabum denotat. At secundum Andream Nomina Bellunensem Ala farai,& Alfahai est nomen pio prium vis crae,ex qua,illa celebrata si rasiccuma antidotus nempe theriaca paratur. Caeter tim leguntur apud Syluaticum nomina opera. harbar Eois an , Synon, & Afis, quibus vipera designatur. Ans tamen esse videtur B L incn detolium a voce grica ἴφι,ophis qua interdum per excellentiam viperam indicate solet.Tandem hac be stia Gei manis lectin dum Matthiolum, Brandischlangen, secundum alios, Ein Nacer Sotter,& secundum Gesnerum, Ein Bectnater, Viper natarappellatur.
PERSONANT Suessani mon intenta, ad rem nostram, nulla consideratione di- Li
gna in comentarijs ad Aristotelem, viperam ad genus Serpentum minime re- ν r. a duci posse cum Ari stoteli vipera ἔχι, de Serpens spic nominetur: dc tamen Aria si Io soteles cannotante clarissimo Mercuriali viperam inter Serpentum genera enumerauit: ut etiam paulo ante alte stati sumus. Similiter explodenda est illorum opinio, qui C εχ ν απῖ τμ scilicet viperam marem a tamina genere,& natura discrepare arbitrati sunt, his potissimum moti rationibus, primo quoniam ἄπο τοῖ ἔλεος percussus conuulsione, non siiniliter asciatur ideinde quia ἐχ Ast morsus albus,& archis, o ἔχε in liuidus esse feratur: tertio, quoniam ad mentem Nicandri,duorum vestigia den- Echiis tium appareant, dum morsum infligit iχκ, plurium vero, si momorderit Has aesserui I rationes nullum pondus apud viros eruditos habere arbitramur: siquidem classici au- - , , FIT
stores conueniunt uniuersi, Ha so vae non genere, non natura, sed sexu tam cita
tummodo differre; cum illum marem, hanc taminam esse pronuncient. Avicennas species viperarum diuersas costi tuere videtur, dum scribit viperas esse Alesillati, inter quas, quercinas, & sitim inducentes reponit. Propterea ad aures Avicennae ut notat Leonicenus vipera non erit nomen speciei,sed generis sub se multas species comprehendentis. Unde etiam colligendum est hunc authorem assignare viperis multas cO ditiones, quae ad alios etiam Serpentes pertinent. Praeterquamquod idem Avicennas videtur existimasse Thyrum esse Serpetent a via D pera valde diuersum: quandoquidem in varijs theriaca deseriptionibus interda trochiscos Thyri,aliqua dotrochiscos ex viperis noin inauit.Ηinc postea aliqui authores nuperi nixi Avicennae authoritati trochiscos thyri, atrochiscis viperinis discrepare crediderunt.Gentilis Avicennae interpres viperina naturam no vni speciei, sed multis Serpentum generibus communem esse exponit. Nicolus Florentinus verba faciens arem eae de speciebus anguium, quandoq; viperam inter Serpentes cornutos in AEgypto na- it. scentes reponit, & paulo post, ex Ari stotelis authoritate, thyrum inter Serpcntes Ouiparos memorat: deinde addit Serpentes graciles,&oblongos esse viperas apud nos inuentas, quarum aliae maioris, aliae minoris malitiae esse perhibentur: inimo ipsas ta quam surdis proximas inter aspides collocat. Idem author alibi scriptis madauit paruas viperas in nostris regionibus stabulari, inter quas breues, & crassas nostro idiomate no om dictas enumerat. Hinc collige se roni sdum e st hunc au thoremssub nomine viperaru ,plures Serpentes,& etiam aspides comis Serpemes.
prehendisse. Nec mirandum est ipsum fuisse hallucinatum: siquidem citat etiam G Κ a Ienum
120쪽
lenum loquetem de Regina AEgypti semetipsam interficiente imponendo manum su- Epra thyrum, cum tamen Galenus scribens de theri. aca ad Pi nem, interitum huius re ginae,nec thyro, nec viperae, sed aspidi attribuetit. In eodem errore teste Lconiceno versatus est Montagnana, dum echidnam,nempe viperam,sive thyrum ad aspidu m genus reduxit. Et tamen Galenus in sermone de theriaca ad Pisonem , aspides a viperis manifestissime distinguit. Albertus Magnus multas viperarum species constituit δε interdum specie pro summo genere usurpat: cui sentcntiae non est adhaercndum,cum doctrina Aristotelis aliud nobis insinuet. Est quidem vertim in doctrina Nicandri, AEliani, Sc Tiij, hos angues, nempe haemorrhoim icera stem, & dipsadem ad viperas referendos elle: ctenim more viperarum oua concipiunt,& fa tus vivos excludunt. Id autem in serius ad aures Euangelistae Qti atram ijdiligentius conte plabimur. Praedictis Serpentibus nonnulli addunt aspidem, tanquam faetus vivos patientem: cui sententiae refragantur Historiographi d icentes oua Crocodili,& aspidis sub terra occultata, &ab Ichneumone inuenta frangi,nisi per oua aspidum,oua aliorum Serpentum intellexerint. Praeterea Galenus Fuiperam lAge diuersam esse a dipsade prodidit; quod Hieronymus Cardanus minime anima duci tens viperam cum dipsade confundebat. Hinc colligend si est viperam illaveram csse, cuius carnes compostionem theriacae ingrediuntur: quamuis postmodum detur aliud genus Serpentis catulos, & non Oua enitens, quod cliam nomine viperae donandunust. Idcirco Euangelista Quatram ius in historia theriacae, & mithridati, asseuerantius dicit plures viperarum species assignari, cum proprijs oculis Obseruaucrit aspidem is, sepam, & Ammoditem catulos, & non ova excludere : quamobrcm non est contemnenda sententia Pier ij valeriani,qui ad mentem nonnullord,scriptum reliquit qusdaScrpentum genera, Praeter viperas,animal parere; quamquam has Serpentum species non nominauerit. Immo suspicatur Quatram ius, praeter nominatos Serpentes, inueniri etiam alios, ritu viperaruin, parientes quemadmodu unusquisque varias anguium species in capsulis distinistis claudendo obseruare,st conspicari poterit. Praeter haec, ratione coloris,uiperae inter se differre dicuntur: nam Porta fatetur se Gobseruassi mutatione Soli, in quo huiusmodi bestiae vivunt, alias virides , alias rvia bras, alias rufas, alias albas, alias nigras inueniri. Vnde Cardanus quoque magnam diuersitatem vipetarunt in colore, ob locorum ,®ionum situm , annotauit. Neque admiratione ulla teneri debemus: siquidem Pausanias in AEthiopia,& Libya viperas nigras es e testificatur:etenim illud clima non solum indigenas,lud etiam aduenas, temporis tractu fuscat. Deinde meminit Cardanus,in recus cndo tabis remedio, cuiuia da viperae rubrae cissae,& hrcuis ab Italis 3 olori nuncupatae:quamuis postea Matthioalus in commentarijs ad Dioscoridem hanc opinionem explodat dicens, Serpentem, quem Mediolanenses,& caeteri Insubres vocant Ariori a vipera discrepare : cum hoc animal sit innocentissimum, & domibus familiare ; vipera autem ictibus perimat. In pridi tum confirmatione addemus verba Bellon ij pronunciantis,quod curiositas,&desiderium cognoscendi viperas effecit,ut ipse in Anglia,Gallia, Italia,Graecia, Asia,& AEgypto, viperas colore, & forma diuersas obseruauerit. Nonnulli, ratitane veneni, viperas inter se discriminare conantur, dum alias vene-Hnatas, alias non venenata S esse constituunt. Non venenatas autem magnas ,& capri mulgas nuncupatas esse a seiunt; quia libenter caprarum , di vaccarum ubera fuganticum tamen hoc Serpentum genus a viperis omnino segregandum sit . Alij ponderanates symptomata morsus illius Serpentis E cario nominati esse similia symptomatibus inductis ab ictu viperae, talem Serpentem ad viperarum genus retulerunticum tamen, toto calo, a vipera discrepet:cst enim animal longitudine sesqui palmari, parte infima tenui, Spaulatim ad caput usq: crasscscente,capite crasso,& quadrato,Ore magno,&hiate,lingua nigra,& mucronata,dentibus pusillis,quibus ierit, licet etia lingua instar aculei scorpionis pungat,prsd itu est colore cinereo nigricate maculis di stimcto, ardE incedit,& deniq; teste Nicolao Monarde eius morsui sola herba Scor onera occurrit. Ratione magnitudinis,&paruitatis, promulgat Atheneus bestias ex vipera mare, Smuraena genitas esse alijs viperis minores, variegatas, & quodammodo alteram viperarunt speciem repraelantare. Item Amatus Lusitanus in Dioscoridem anima dis