장음표시 사용
131쪽
testate habemus. Sed id quidem verum erat; diligentem; obseruabatur, si omnium tutorii consensu mulier coemptione in mariti manu conuenerat. Nam si vel tutoris unius in coeniptione deesset auctoritas, ius successionis huiusnodi cessabat. Idque euidentissime pro L Flacco docuit M. Cicero. Quum enim eo nomine L. Flaccus esset accusatui quod eius sorore Valeria intestato mortua sic eam rem Flaccus egerat, quasi ad ipsiani haereditas pertineret, quia contra certum esset eam iure coaemptionis ad Androne Sestilium Valeriae maritum, omnino deuolutam esse : alia quidem ratione nulla Flaccu excusauit Cicero, quani quod esset sine Flacci, qui tutor erat, consensu peracta coemptio . Verba Ciceronis haec
sint:At enim Androni Sestilio grauis iniuria facta est,& non ferenda, quod quia esset uxor Faleria intestata mortua, sic egit eam re Flaceus, quasi ad ipsim haereditas pertineret. In quo quid reprehendas scire cupio: quod falsum intenderit. qui doces' Ingenua, inquit, fuit. O peritum iuris hominem. Quid ' ab ingenuis mulieribus haereditates lege non veniunt' In manum, inquit, conuenerat. Nunc audio: sed quaero. virum usii, an coemptione
132쪽
usu non potuit: nihil enim potest de tutela rgitima sine omnium tutorum auctoritate di minui. Coemptione' omnibus ergo auctorisbus : in quibus certe Flaccum fuisse non di-Ces. Haec Cicero. Diximus quibus olim modis Contrahi, nunc videndum quibusti siclis connubium soleat. Et quidem usii uxor,vsurpatione uxor esse desinit: confarreatio,ut dif-ἰarreatione,sic coemptio remancipatione dissoluebatur. Quae usu uxor erat. antequa esset sicapta, si trinoctium a viro vi irpandi caussa abfuisset, lege duodecim tabularum usurpata dicebatur. V surpatio usiacapionis interrupti
nem signi ficat, non vi quidem & proprietatuverbi, sed per consequetiam. Si enim id quod
postideo, necdum tamen usicepi, ab aliquo bienniter usurpetur, siue apprehendatur, is si .eius rei dominus est, possessionem meam sua vi urpatione interrumpit. Quia igitur mulieres in potestate aut mariti,aut parent L 'lautorum erant perpetua, idcirco usi uxor no dum citi pia, ante annii a marito discedens, Vsurpabatur, hoc est, parentibus, aut si illi no essent, a tutoribus selenni quadam ratione ap-xprehcdebatur,& mariti potestate liberabatur,
di ab eo trinoctium abfuisset. Et hoc inde popi I v xiiiis
133쪽
tissimum, quod in veri locum, simulatus ille raptus, quo usu uxores habebantur, siccesserat. Quemadmodum igitur Sabinae virgines, quae domum raptorib. insciis fugiebant, usu pabantur, hoc est, ab iis apprehendebantur, quoru antea in potestate fuerant: sic usu v-xor statim quum a viro trinoctium absua siet, usurpandi gratia, usurpata dicebatur. Ita enim esse accipiendii non dubito, quod ex in Mutio de uxore, quae per trinoctium a viro ab derat, lege. XII. tab. usurpata G ellius ti , III. Ca. II. R Macrob. lib. I. cap. m. tradiderunt. Idque
non intellexisse visus est, quisquis ille fuerit, qui Gellium suis propriis,& satis interdum fit uotis,singuloru capitum argumetis illustrare
conatus est. Porro confarreatione matrim
nium contractum diffarreatione dissoluis . litum Festus obseruauit, qui diffarreationem
genus suisse ait sacrificii, quo inter virum &mulierem fiebat dissolutio: idcirco sicappetilatam, quia fiebat farreo libo adhibito. Et ita
quae farreo libo, hoc est, confarreatione factai erat in manus conuentio, eadem farreo libo,
id est, dissureatione dirimebatur. Et quia M. hil tam naturale est, quam unumquodque eo modo dissolui, quo ligatu est,ideo etiam non usus
134쪽
vsisvsurpatione tantum, no consarreatio diia farreatione duntaxat, sed & coemptio dissolui remancipatione solet. Testis est enim idem Festus, remancipata Gallum AElium eam de . finiuisse, quae mancipata sit ab eo, cui in manum Conuenerat. In coemptione aute quandam quasi in manus traditionem interuenire solitam, testatur expresse Symmachus, hunc in modum de Fuluio quodam scribens libro. II. epistol. Sororem Pompeiam olim viro maturam, te auspice in manus optat accipere, nec gonere minor, & re fortastis uberior. Huc spe
ctat quoque Terentii illud in Andria:
Hanc mihi in manum da mors continuo ipsam oecupat. Igitur quae coemptione in cotrahendo matrimonio mulier mariti in manum thadebatur, eadem illa in dissoluendo remancipabatur, hoc est, manu ab eo reddebatur, in cuius manum conuenerat. His ita expositis, videamus ecquid de diuortiis amplius in duodecim fuerit. Cuiacius se primum ait obseruasse, diuortia fieri ex. xu. tabul. Auctoresque laudat Caium cap. penuit. Ad L. Iul. de adult. de Ciceronem in. II. Philipp. Mimam illam,inquit Cicero, suam res sitas sibi habere iussit, ex. xii tab. claues ademit,exegit. Sane consuetudine
135쪽
siasse scribit Festus; inulierib. donare sauim ob significandam partus facilitatem . Igitur mulieri quae data suerat in cotrahendo clauis, eam adimi in dissoluendo matrimonio , DO cemuiri volitisse visi sunt.
LEGEM de tigno iuncto Decemuiralem,
his conceptam verbis fuisse, vir ille eruditissimusobseruauit, citii primus Festum temporis iniuria deprauatisimu, integritati summa diligentia conatus est restituere: TIGNUM
IUNCTUM AEDIBUS, VINEAcQUE, ET CAPY--λO NE SOLVITO. De qua lege sic scribit Vupianus: Lex duodecim tab. neq; soluere pe mittit tignum funiuum aedibus iunctum, neq; .vindicare. Quod prouidenter lex essecit, ne vel aedificia sub hoc praetextu diruantur, vel vinearum cultura turbetur: sed in eum qui est conuictus iunxisse, in duplum dat actionem. cap. I. de tigno iuncto. Lexigitur. XII. tab. nopermittit ad hoc soluere furtivum tignu aedibus iunctum, ut positi solutum vindicari. Sic enim haec Vlpiani verba esse accipienda Paullus me docuit, qui de tigno aedibus iuncto ad exhibendum ideo agi non posse contendit,
136쪽
quia lex. XII. tab. illud solui vetat, cap.VI. Mi exhib. Et si quidem qui vindicare non potest,- , utique nec ad exhibendum agere permittitur, hoc est, ut Vlpianus sentire videtur, ad soluendum tignum aedibus iunctum experiri: no est enim alius huius nodi ad exhibendum actionis effectus. Rursiis, idem Paullus tignit aediabus iunctum posse vindicari, idq; Decemuia
ros etiam no tonorasse alio loco testatus est. cap. XCVIII. in s. de solui. Et hoc tunc etiam veru esse idem Paullus ait, cum aduersias eum est actio, qui sciens alienum aedibus suis tignuiunxit. cap. XVIII. s.lignit. de rei vind. Igitur
ad exhibendum agitur de tigno iuncto interdum inutiliter : agi quoque interdum potest, utiliter. Inutiliter quidem, quum aduenus ea experimur, qui ignorans alienum iunxit. Ideo enim inutilis est haec actio, quia id quod iunctum est, aliter vindicari non potest, quam si selutu fuerit. Qui igitur ad exhibendum ad uersus eu experitur, qui ignorans iunxit, utiq; hoc videtur intendere, ut quod iunctum est, dissoluatur, Sc disibilatu exhibeatur. Lex autem vetat dissolui: igitur iriutilis est hoc casii ad exhibendum actio. d. cap. VI. & cap. VH- cum in suo. de acq.rer. domin. Aliud aute
137쪽
est, si aduersus eum stactio, qui sciens aliensi iunxit. Tunc enim recte ad exhibendum agiatur, d. tignum. Non ita quidem, ut quod
iunctum est dissoluatur: id enim fieri non potest, quia id fieri lex vetuit verum ita, Vt eum qui uinxit, sic conueniamus, quasi dolo malo fecerit, quo minus possideat,auctore Vlpiano Cap. I. de tig. iuncto. Igitur quae ipse iure ad exhibendum actio propter Decemuiralem hanc legem inutilis est, eadem illa utilis ex silentia, eiusm qui iunxit mala fide, essicitur replicationis auxilio. Itaq; si tignum meum petam exhiberi, quod aedibus tuis iunxisti, de tu dixeris illud te non postidere, nimiru propter mutatum habitum, iam si bona fide iun-Xeris, evanescit ipso iure proposita ad exhibendum actio : sin vero scientiam tuam curupem, teque non possidere quidem, sed dota
malo fecisse, quo minus posideres contenda, utilis essicitur huiusmodi replicationis auxiabo, quae antea ipso iure nulla erat, ad exhibendum actio : qua quanti intersi mea tignum
iunctum n5 fuisse fortasse consequar. Cap. III:.s sciendum est autem. ibidem. vers de quibusdam. Ad exhib. cap. XVIII. in pr.de dol. Hal. Et ita conciliandos esse illos prudentes iuris
138쪽
C A P. XXX r. ω iuris non dubito, qui de tigno iuncto nonnuui las scripsisse antinomias existimantur. Cet rum vindicari tignum aliter no potuit, quam si solutum esset. Qitae enim iuncta sunt aedibus, separata duntaxat dominii vindicare posse Vlpianus testatur. cap. VII. de excepi. rei iud. . Idq; Decemviros non ignorasse etiam Paullus admonuit, quamuis interim illa solui, ijdem Decemuiri prohiberent. cap. XCVIII. in
s. de solui. Eoq; miihi etiam vistis est Vlpi nus respexisse, quum ita scriberet: Sed si proponamus tigni furtiui nomine aedibus iuncti actum, deliberari poterit an extrinsecus sit rei vindicatio: & esse non dubito. cap. II. de tig. iuncto. Sensus enim est, si tigni iuncti nomi- ne sit aetiim,legis de tigno iuncto actione, an& eadem quoq; actione possit tignum quod hanctum non est peti, an vero separatim debeatvindicari' Et extrinsecus quidem vindicationem esse definit Vlpianus. Ea autem exintrinsecus vindicantur, quae aedibus non inhaerent. Idque Ciceronis auctoritate confirmatur,qiu sic de Orat. scribit: Extrinsecus auteassumuntur, cum ea quae sunt foris, neq; inhaerent, in rei natura colliguntur. Huic adde
illud eiusdem de Finibo Et, nuc quidem quod
139쪽
vitem tuetur, est id extrinsecus, id est, non in ipsa vite. Ex quibus locis perspicuti satis est , quae tigna aedibus non inhaerent, siue loluta, siue nondum iuncta fuerint, ea recte dici extrinsecus vindicari. d. cap. II. Tignum igitur . aliud quam quod solutum, aut necdum iunctum est, vindicari nullum potest. Legis auteactio de tigno iuncto, in duplum competit. Videamus quid appellatione tigni in hac lege contineatur. Quidam vir eruditus, tigni appellatione in hac lege, ea duntaxat tigna contineri sustinet, quibus aedes rumosae fulciuntur. Id si verum est, stupiditatis igitur legis huius interpretes Caius, Paullus, & Vlpianus insimulentur, qui non tigni solum, sed etiana huius tigni, cuius in hac lege mentio sit, ap pellatione, omnem materiam significari tradiderunt, ex qua aedificia fiunt, aedificia constant, non autem nil iuntur.d. cap. LXII. d. capVII.&Cap. VII. g. appellatione. De acq. reta
domi. Quid' anne tigni vocabulo in hac lege tegulam, lapidem, testam, immo calcem Marenam, ceteraque si qua aedificiis si int utilia, contineri scripsit Vlpianus ' cap. I. De tig. iuncto. Profecto puerilis est error, & non fe-: rendus,si quis haec omnia duntaxat fulcien
140쪽
dis aedibus ruinosis dixerit accommodari Qiiod si me rogites, cur Decemuiri contrarium ius in aedibus & in nauibus statuerint. negabo quicquam de nauibus Decemviros iuris constituisse, sed de tigno duntaxat aedibus, vineis,& capulis iuncto. Quod iussi Decemuiri non scripsissent, sorte dubium non esset, quin quod in nauibus aequum prudentibus visum est, idem in aedibus quoque, in vineis, & in capulis obseruaretur. Cur autem pasti non sint Decemviri, tignum aedibus,vianeis, & capulis iunctum distolui, haec ab Vlpiano prodita est ratio, ne videlicet sub hoc
praetextu aedificia diruantur, vel vinearum cultura turbetur. d. cap.I. Et quia capulum illud esse scribit Festus,quo mortui essemtur, profecto mirum no est, capulum ex alieno tigno factum dissolui non magis potuisse, quam tignum aedibus,aut vineae iunctum: fortassis ne funus impediatur, quod excusationem in ius vocato iustam & idoneam tribuit: neue iusta hominis mortui turbetur. Animaduerti mo
tuom Cadauera, aut Unco trahi, aut efferri capulo consti euisse. Et eorum quidem quibus iusta fieri poterant cadauera, solenni pompa capulo ad rogum efferebantur: aliorum vero