장음표시 사용
111쪽
C A P. x V I. R ' ouit' Quem locum Boetius sic interpretari videtur, ut contendat Ciceronem de rebus nec mancipi mancipatis loqui, & ideo huiusmodi mancipationem esse inualidam, quia omne quod non iure contractum est, nihil retinet firmitatis. Nunc his ita de mancipationibus,deneXu, deq rebus mancipi,& nec mancipi obiὐ ter expositis, videndii est quid sibi voluerint Decemuiri cum ita scriberent: Q; I NEXUM
CIET MANCIPIUM QUE UTI I. INGUA NUNCUPASSIT, ITA IVs ESΥO: VTI NOMINAssITI OCVΤvs,E ESI ITA IVs Esio. Sic legem hanc apud Festum lib. xu. deverb. signis restituo. Etenim nuncupassis, nominasio, es re alia id genus verba,veteribus admodum iamiliaria sunt, quemadmodum ex Plauto, F sto, & Varrone quiuis potest animaduertere. Testatur Cicero de Orat.lib. primo, in duodecim tabulis expresse scriptum fuisse, Ῥti lingua nuncupasiit. Et quia idem Cicero lib. iii. Oisc. duodecim tabulis caueri etiam scribit. ut ea praestentur quae lingua nuncupata sunt, idcirco non dubitaui,quin ex duodecim tabu
lis lex ista desumpta fuerit. Qua quidem lege nihil aliud visi stat Decemviri voluisse,quam
ea dunttaat quae in nexu aut mancipatione
112쪽
expressa sint, praestari: ea vero quae lingua nu- Cupata non sunt, no praestari. Videntur etiam haec verba,neχμm mancipium , licet coniuncta
sint, pro disiunctis tame Decemuiri positisse: sicut illa, agnatarum gentissum siquidem ut
est declaratum. nexus & mancinatio. nonni- duntaxat voluerunt: Iurisconsulti etiam reticentiae poenam introduxerui, ut auctor est eodem in loco Cicero. Nam cum, inquit, ex duodecim tabulis satis esset ea praestari, quae essent lingua nuncupata,quae qui inficiatus esset,dupli poenam subiret, a Iurisconstatis etiam reticentiae poena est constituta: quicquid enim inest praedio viiij, id statuerunt,s venditor sciret, nisi nominatim dictum esset, praestari oportere. Nec id absurdum adeo, si verum est quod Pomponius scribit, perlatis nimirum i gibus Decemuiralibus, quia naturaliter eu niebat,ut eam interpretatio desideraret prudentum auctoritatem, necessariam fuisse fori disputationem, qua ius quoddam a prudentibus componebatur. quod communi nomine appeti tur ius ciuile. cap. II. . His legibus latis De oris .iur. Et in hoc quidem iure com
113쪽
ponendo hanc mihi prudentes rationem s cuti videntur, ut partim leges interpretarenis tur, partim quae legibus deesse videbantur, ea supplerent. Interpretabantur, si quid obse Mari non legum verba,sed earum sententia omnino suaderet: vi contingit in legitima patronotuin tutela. Suppleuisse etiam ea Iu cons illos, quae duodecim tabulis deesse vide, bantur, obscurum non est: si consideremus, ius quod ab iis compositum fuit, appellari ius non scriptum consueuisse, hoc est, ius duodecim tab. non conaprehensum. Omne enimius, aut scriptum, hoc est, inclusim duod cim tabulis, aut non scriptum,hoc est, iisdem tabulis p rudentum auctoritate adiectum tunc appellabatur, cum legibus perlatis Decemuiralibus esse necessaria sori disputatio coepis set. Quo tempore iuris non talpti fuisse videntur, usucapio seruitutum,usucapio libertatis, usicapio haereditatis, tutela foeminarum, tutela fiduciaria, prohibitae in er virum & xorem donationes, prohibitae mulierum i tercesssiones, reticentiae poenae, & id genus
lia, de quibus in libro singulari De auctoritate prudentum, fauente Deo, disieremus. Et
114쪽
Et ita quidem scripto iure, quae lingua suerat
nuncupata in mancipando, ea duntaxat praestabantur: iure vero non scripto, etiam reti, Centiae poenae sunt constitutae. Haec hactenus de mancipationibus. De conuentionibus au tem legitimis nihil hic tractabitur, certe quia de iis Variorum libro quarto accurate disieruimus,legem illam Decemuiralem interpretantes, cuius auctor ad Herennium libro .iu meminit. Nunc de usucapionibus videamus.
De discapionibus. CV.XVII. au i possidet, vel a domino posside vel
a non domino. Qui a domino posita det, iure gentium & ciuili dominus esse potest: potest etiam iure gentium dominus esse,& non ciuili: rursus iure ciuili, & no iure gen. tium. Qui rem mancipi mancipio accepit,istam ciuili quam gentiunviure dominus est: qui rem in bonis habe iure gentium,non civili: qui dominus rei quiritarius est,iure ciuili non gentium rem possidet. Qui autem a nodomino possidet,nec iure gentium dominus est, nec iure ciuili: sed usim rei, siue posseLsionem illius nudam habet ad certum tempus sine do 'inio: quo tempore finito, dae pos sesi1o-
115쪽
C A P. XVII. frsesioni dominium adiicitur. Et ita qui nec
gentium, nec ciuili iure dominus erat, tempore legisq; beneficio tam rei possessae dominus efficitur, quam si mancipio, aut cessione eam acquisiuisset. Quod cum ita sit, nunc in telligimus quid sibi voluerit pro Cecmna Cicero,quum ita scriberet: Lex UumAuctoritate fundi iubet esse biennium. Et in Top. sinoniam us, auctoritas fundi biennium esset etiam a diu. Sensus enim eli: Lex voluit Vsum esse fundialictoritatem : quam diu' biennium: hoc est, fundi auctoritatem no diutius biennio ex nudo usu & sola possessione constare: siquidem sinito biennio, eadem lex possestioni voluisadiici dominium. Certum autem est, qui quid
mihi vendit, eum auctorem meum dici. Cap. xim. in s. de Public. in rem aet. p. IIII. I. Cap. VI.6 IIII. cap. LII. HL deact. empl. Mob id, ius quod idem venditor in me transi eri,
auctoritatis nomine etiam contineri. cap. fi.
de pignor. act. Et quia plus iuris in emptore transierre, quam ipse habet, venditor no potest,idcirco fieri etiam potuit, ut interdum auctoritas fi indi, ex nudo soloq; usu constareti: quod tunc accidere solet, cum a non dominores emitur. Vitur ne quarundam rerum diu,
116쪽
C A P. TV 233. ODrCEMVIRALIs lex testamentaria nullam habet obseuram sententiam: . siquidem eius haec verba simi: PATERFAMILIAS UTI LEGAS SIT SUPER PECUNIA , TUTELA,E REI SUAE, ITA I V s ESTO : aucto re Cicerone de inuent. lib. II. Cornificio Rhetoric. lib. i. & Vlpiano in fragmentis. tit. XI. Permiserunt enim Decemuiri patrifamilias, hoc est, Romano ciui qui in potestate non est, liberam testandi facultatem. Legare autem D cemuiris idem esse, quod Iurecosultis testari, alio loco diximus. Porro latisiimamraanc testandi potestatem interpretatione coangustatam esse vel legum, vel auctoritate iura Conis v stituentium,auctor est Pomponius cap. CXX. de verb. signis. Hinc originem habent leges tot testamentariae, Fescidia, Furia, Voconia,
Velleia, Cornelia, Caninia, Sentia, Papia, Gli. cia. Hinc regula Catoniana, hinc Aquiliana formula. Adderem varia testamentorum Re- .nera, sed quae ab aliis recte tractata sunt, hic repetere non est necesse. Vt interim non omittamus, actionem familiae erciscundae ex duodecim tabulis descendere. cap. I.famil. eraecise. Et nomina ipse iure in portiones haereditarias ex eadem. xII. tabul lege esse diuisa,
117쪽
Gordianus Imperator rescripsit. cap. H. C. famil. ercisse. quod quidem rescriptum qua ratione accipiendum sit, commodiore loco domonstrabimus.
p. XIX. Ev No e M secuti in successionibus D
cemviri Sc Praetores ordine sunt. Quemadmodum enim illi ante de iudiciis testantiit, deinde vero de silccestione ab intestato tractarunt: sic hi postea quam de bonorum postes sione eius qui testatus est, edixissent, transitu ad intestatos secerit t. cap. I. Si tab. test. hi sunt quidem intestati gradus partim legitimi, partim honorarii,sic nimirum, ut primum Vocentur sit haeredes, secundo legitimi, tertio cognati, quarto Vir & uxor. cap. I. Quis ord. in bon. possest. Sui haeredes vocantur lege XII. tab. Lia: legitimi vero etiam aliis legibus, α Senatusconsultis: cognati deniq;,sicut etiam
vir ω or, sine legis cuiusquam subsidio, ad possessionem bonorum iure honorario admittuntur. Hinc titulos huiusnodi, viae liberi, unde legitimi, viae cognati, unde vir s Paeor, ita interpretari soleo, quasi per eos propon tur.
118쪽
C A P. XIM Dtur, si nullae exstent testamenti tabulae, unde liberi,unde legitimi, unde cognati, unde vir dcrior ad bonorum possessionem admittantur. Nunc de siccessionibus quae ex lege duodecim tabularum ab intestato competunt , hic' tractabimus, de aliis suo loco disputaturi. Et quidem mortuo patrefamilias intestato, flos haeredes ad siccessionem vocant Decemviri, iisque non exstantibus agnatos, his verbis: SI
INTESTATUS MORITUR, CUI sVVS HIE RE sNEC EXTABIT, AGNATVS PROXIMUS FAMI
LIAM HABETO. auctore in fragmentis Vlpia no, tit. XXVI. Decemuiri intestatu appellant, aut qui nullum, aut qui no iure testamentuni condidit: Iureconsulti vero etiam eum cuius ex testamento haereditas adita non est. Cap.
LXIIII. de verb. signis. Et hoc inde potissimii, quod haeredes, suos suos dicebat, eosdem Decemuiri necessarios esse voluerint: siquidem illi sive vellent,sive nollent, tam ab intestato, quam ex testamento haeredes lege. XH. tab. sebant. s. necessarh. Inst. de haered. quat.& dissPani quoque non sent Decemviri, sceminini sexus necessitudinem ad intestati sissicestione admitti : adeo ut ne quidem inter matrem dc stium filiam ue ultro citroq; haereditatis ca-
119쪽
DE sv CCE s. IN TE s T. piendae ius darent. .ς I. Inst. de s C.Tertuli. Sed hae iuris angustiae postea emendatae sint. Porro Iulianus legem. XII. tab. etiam eum Vocare ad haereditatem auctor est, qui monente eo de cuius bonis quaeritur, in rerum natura
fuit. cap.VI. de suis & legit. Quod sane vetiLsimum mihi videtur,si no ob aliud, certe quia lex seos ad mlestati haereditatem primo gradu vocans, quinam siti dicerentur non exposuit. Et idcirco sitos deinde sic interpretati
videntur Iureconstiti, ut eorum nomine tam
postumos legem intellexisse quam filiosfamilias contenderint. Nam postumos prudentes iuris, alios quidem sitos appellasse, alios verbalienos, manifestius est, quam ut probationibus opus habeat. Nec quide satis erat,quem suum dici ad hoc ut posset ad intestati haer ditatem admitti, verum necessiim etiam fuit, ut eo nullus gradu esset proximior. Quemadmodum enim sitis deficientibus ad agnatos proximiores,ita iis exstantibus ad sitos proximiores haereditas pertinet. cap. I. V.&. VI. de sitis & legit. Igitur mortuo filio,proximis
gradum obtinet nepos, nepote mortuo, pronepos, & ita deinceps. Ceterum si propon mus ex defuncto, qui duos filios habuerat, su
120쪽
reste filium, & ex altero filio nepotes item duos pluresue, videamus an pariter nepotes Cum patruo ad auitam haereditatem admitti debeant. Et debere quidem Caius, Ulpianus, Iustinianusq; testantur, negantque patruum, qui gradu proximior est, ulteriores, quales hi nepotes sunt, excludere. Et idcirco conueniens esse aiunt, non in capita, sed in stirpes haereditarem sic diuidi, ut filius partem dimidiam haereditatis habeat, & ex altero filio duo pluresue nepotes alteram dimidiam. cum filius. Inst. de haered. quae ab intest. des lib. poster. Inae Casi tit. ix. & apud Vlp. infrag. tit. xxxi. Idque etiam lege. XII. tab. euidenter Caueri, Impp. Diocletianus & Maximianus auctores sunt. cap. III. C. de suis dc legit. Atq; huius quidem iuris non est obscura aut admoti dum absurda ratio, si consideremus patrefamilias mortuo in stirpes siue diuersas familias eius domum discedere. Adeo quidem, Ut quocslsi fuerant familias, totidem cofestim patres. familias efficiantur, qui singuli singulas &separatas familias, siue stirpes const,tuunt. Si igitur patrefamilias mortuo tres superfuerint fisi, in stirpes tres familia paterna diuidetun. α quia non plura quam tria capita sint, ita