장음표시 사용
31쪽
Antestatos autὁ inde appellatos putauit Porphyrion,quod ante superstites, siue testes deberent aduocari,& in testimonium adhiberi,
quam actor reum manu posset p hendere.
Et id quidem expressa Decemuirali lege fuis- se cautum, idem addidit: quam ego sic resti-
tuo: SI VIS VOCATIONI FUAT, TE STAMINI: IGITUR EM CAPITO AN-
ΤESTARI. Veteres autem fuat dixisse profa expresse testatur Nonius Marcellus, & in Virgilium Iulius Sabinus. em quoq; pro eum antiquos positisse, auctor est Festus. Itaque si actor aduersarium vocaret in ius,& is vi resisteret, mi ita vis fieret vocationiὰ voluerunt Decemuiri actorem testari; hoc est, testes aliquot aduocare. Igitur em capito, id est, tunc eucapito, siue eum manu pirehendito: antestari, hoc est,attestando, sive G corum more, μαρτυρμου . Sic enim ante stari Grece dici ex aedis Beati Germani Parisiensis Lexico primus obseruauit Barnabas Brisionius. Vt ita ne ex lege quidem. XU. tabularisi reus manu pM-hendi sine antestatione potuerit. Nec vero satis erat Deceuiris manibus antes attonis medio reos p hendi, verum si caluerentur, si pedem struerent,hoc est, si frustrarentur, vix pedem
32쪽
DE IN IVI VOCANDO.dem pedi praeferrent, fugere ociose irent,remoraretur ut Festus in verbo Struit,&Caius capit. CCXXXIII. de Vein .sig. interpretantur)manus in reos iniici, hoc est ut mihi quidem videturJmanibus reos trahi, & rapi in ius perinmiserunt Decemviri, his verbis: S I CALVM TVR, PEDEM, E STRUIT, MANUMENDO IACITO. ut auctor est: idem Festus.
Antestationes autem sic fieri solebant: Auriculam actor unius ex stiperstitibus attingens, sic eum interrogabat, Licet antestaris Si ille responderet, Licet, manus in aduersarium iniiciebantur, perq; manus iniectionem ducebatur, trahebatur, sique Opus esset, ad Praetorem obtorto collo rapiebatur. Horatius libro primo se . sit. IX. Osu venit obuiis illi Anersarius: s quo tu turpissime' magna Exclamat voce. s, licet antestari' ego vero Oppono auriculam: mpit in ius, clamor Ῥtrimque, GHqiιe concursu . Vnde satis perspicuum est, medio antestationis, in aduersarios manus sic olim actores inisiecine, ut eos reluctantes, pedόmue struentes, vi ad Praetorem raperent. Hic illius facienda mentio antiqui lapilli est, quem cum tuus
Marce generosissime, germanus frater G uido
33쪽
Laurinus mihi nuper exhibuisset, statim ea
mke de antestatione coniecturis aliquot verisimilibus confirmaram, esse verisima deprehendi. Erat enim insculpta lapillo manus atterens auriculam, cu hac inscriptione, MN HMONET E,quod idem est cum memor esto.
Eoq; reserendum esse illud Virgilij in Bucol.
Inthius aurem Pellit a monuit. vir clarisiimus, eruditionisq; tibi,& affinitatis nomine charisiimus, Iacobus Susius nuper dum. haec legeret, rectὸ animaduertit. Et sic quidem aliud nihil in effectu significare videtur antestari, quam testibus uti, vel,Vt Plautus ait, testes facere, quando actor in reum manus iniicere volub t. Plaut. in Curcul.
Ne facias testes,nes equidem tibi debeo quicqua. Quin & Caius cum de illis ageret, qui neque
sequuntur, neque ducuntur, in reum manus iniici solere, reum manibus teneri scribens, indicare vis is est: Solutum n quilinon intelligimus eum, qui licet vinculis liberatus sit manibus tame tenetur. Cap. XLVIII. de verb. sig. Quod si antestatus no ellet actor, dc manum iniecisset, iniuriarum, ut existimat Aero, reus
eonstitui poterat. Hinc illud Plauti in Curcul. Hoccine pam indemnatu, ars intestatume arripi'
34쪽
DE IN IUS VOCANDO. Nec immerito, qui enim non reluctantem trahit, aut rapit, vim inferre videtur. Proinde ne sine iusta caussa sic in aduersarios siruirent actores. lege constitutum reor Decemuirali, ut qui sine antestatione in reum manus inieci1set, iniuriarum posset conueniri. Nec vero huius antestationis solennitas in tantum ab aliorum testimoniorum iure discedebat, quin ut a
testimoniis reliquis, sic ab antestatione serui repellerentur. Plautus in Curcul. - Seruo=eantestari' PH. Hide. C. Hem, viscuis me liberum esse. Porro ut quis in ius raperetur, non semper Ο-pus antestatione fuit: nam si reus improbus esset,& intestabilis, ut sunt lenones, fures, Mid genus alij. sine antestatione ad Praetorem
rapiebatur: id quod doctissimus Praeceptor meus Hopperus in eruditissimo suo de iuris arte libro tertio adnotauit. Vtilius siquidem
erat, plagiarios,& fures priuata manu,ciuiuq; cursu ad Praetorem sine antestatione rapi,
quam sub praetextu securitatis traquillitatisq; publicae, tergiversatione rapinis, plagiis, aut surtis indulgere. Quod cum ita sit,miru n mini prosecto videri debet, in improbos huiusnodi homines manus etiam sine antestationa
35쪽
tione iniici consueuisse. Sic Lyconidem adolescentem aulae quadrilibris furem suspicans Euclio, in ius rapere visus est voluisse, apud Plautum in Aulularia: Nisi referes. L. si uid tibi ego referam' E. quod surripuisi meum. Iam equidem ad Praetorem hercle te nuptam, π' tibi scribam dicam. Nam quod nullam hic superstitum optauerit ptiesentiam Euclio, quod nullum viatoris implorauerit auxilium, hinc potest probabiliter
argui, communi iure in eum quem iurem esse non dubitabat adolescentem manus iniicere Euclionem potuisse. Similiter in Persa, cum in Dorpalum lenonem manus iniiceret Saturio parasitus,interrogatus a lenone antie an testaretur, respondit: - Tuane ego causa carnifex bcu uam mortali libero aures attenum, cui bἰc commercariis ciues homines liberos' Rursus in Rudente, cum Labrax leno a Pleusidippo in ius vocaretur, sic eum interrogabat Pleusidippus: Rapter hinc obtorto collo mauis, an trahi Vtrumvis via dum licet. . Cumq; se neutrum velle leno respondisset,
36쪽
subiecit statim Pleusidippus: Abἱ sane ad littus curriculo Tracbalio, /Iube illos in urbem ire obuiam ad portum mibi, uos mecum duaei,qui hunc ad carnifice trabant. Ego hunc scelesti m in iuου rapiam e&ulem. ge ambula in ius. L. quid ego Ali1uis Et paulo post: -- Olsecro subueni mi Charmides, Rapior obtorto collo. CH. quiis me nominat' L. Viden' medit rapior' C H.vitio sinstecto lubes. L. N. Onsul venire mihi audes' C H. quis homo te L. Adolescens Pleusidippus. nupis'
Ceterum si honestior esset persona, quam Vt eam rapi conueniret, erant cnim qui in ius, Vocati, duci, aut rapi ne medio quidem ant stationis poterat, ut ex epigraphe cap. XLV M.
de verb. signis colligimus j diem ei dicebat, eamq; promissa pana,quam multam Plautus appellat, datis G, ni pmdia possideret,vad bus,vel pignore, dimittebat. Plaut.in Capt. Hse diem dicam, irrogabo multam.. Nam quod lege cautum fuisse diximus, in ius vocati ut irent, Praetor illud edicto sic est interpretatus: In ius Pocati τι eant,avisa δετου cavsum dent. Quod enim certos Praetor sessionum haberet dies,quibus postulationibus,
37쪽
C A P. V. igquibus etiam cognitionibus eum vacasi lib. primo Variorum demonstrabimus: manus in aduersarium iniiciendi oportunitate actores fraudari diutius Praetori iniquum videbatur. Proinde concessit agere volentibus aduersarios sitos vadari, hoc est, sic in ius vocare, ut ni poenam stipulantibus actoribus promitteret, aut satis vel cautum aliquo modo darent, praedia ue possiderent, manus iniectionem paterentur medio antestationis vel ad Praetore, si is postulationib. operam daret, ducerentur: vel si aliis negociis occupatus esset P tor, in carcere proxima postulationum die in iure sistendi causa adseruarentur. Plautus in Persa: Vadatur hic me. P.Ptinam Pades
Defint, in carcere visis. Quod etiam de his qui neq; sequuntur, neq;
duciatur, Caius adnotasse visiis est,ca. XLVIII.
de verb. sig. Ac ne eum,inquit, intelligimus solutum qui in publico sine vinculis seruatur. Per publicum enim carcerem siue custodiani
intelligi, illud Plauti in Amphit. liquido de..
Teregre adueniens disim publicitus accipiar. Vades autem dicti sunt, qui pro altero vadimonium promittebat: dictosq; putat Acron,
38쪽
quod qui eos dederat,vadendi haberet pol statem . Et quamuis putauerit Festus, Vades sponsores significare datos in re capitali, nihilominus tam in ciuilibus,quam in capitalib. causis vades dari, vadimoniumq; promitti selere, ex sola qua Cicero pro P. Quintio scripsit oratione, satis probari potest. Promittiatur autem vadimonium, cum aliquis formula praescripta certo tempore se spondet praesentibus antestatis in ius venturv. Nec aliter exigi vades potuisse existimo, quarti si de reo sibi
non satis confideret actor, eum non ignorans rebus incoeptis no satis idoneum. Tunc enim consuetudine fuisse scribit Varro,ut reus pro se alterum constitueret. Quasi e contrario, si reus incoeptis rebus satis esset idoneus,Va:
des peti non debuerint. Hinc factum deindosiaspicor, ut apud Macrum possessores rerum immobilium setisdare no debuerint. Cap. penuit. Qui satisd. cog. Et cum Vlpianus duplicem esse in iudicio sistendi cautionem scriberet, Unam nudam sitisdato alteram: si domum reuocadi beneficio gauderet reus, nuda cautione promitti vadimonium addidit. Vt sic non solum possessores rerii immobilium,
shq; rebus incoeptis sitis idonei,a sitis lati se
39쪽
C A P. V. Une liberarentur, verum etiam qui domum reuocandi ius habebant. Si itaq; reus non satis locuples actori videretur, nec domum reuocandi,aut aliud aliquod habere priuilegium, sic eum actor vadari solet, ut si nulla idonea interueniret satisdatio, manus ab iniectione non abstineret. Ideom, vades,vel pignus dare vadatus debebat.Vades reum sistere certo die promittebant. De pignore aute addidi,quod vi reis, sic etiam pignorabus idonee caueri Vlpianus responderit. cap.I., VII. de collat. Quo modo satisdato,aut pignorib. datis idonee caueri, de si fides sine satisdatione habita fuerit promittendi, idonec cautum videri,rea spondit idem Vlpianus, cap. IIII. VI. de fidei
Com. libertat. Hanc enim veram esse cautionum, quae iudicio sistendi caussa in usu erant, distinctione, satis indicat titulus octauus libri secundi Pandectarii. Et haec quidem omnia sic olim locum habebant, si Romanii ciuem Civis Romanus in ius vocasset. Ceterum si cithoste manus esset conserenda, nec trahi, nec
rapi peregrinii in ius pasti stini Decemviri, sed diem duntaxat condici. Hostis, inquit Cicero lib. I. offic. apud maiores nostros is dicebates, quem nunc peregrinii dicimus: indicant se . C iij duo-
40쪽
PRIsCO IV RE VINDIC. duodecim tabulae, AUT STATUS DIES
C V M Hos TE. Et haec hactenus de in ius
De prisco iure Mindiciarum. Cap.
I Nitio ciuitatis Romanae haec fuisse priua
torum iudicioru ratio videtur, ut qui rem suam vellet persequi, manum cum aduersariocosereret. Nam de qua re disceptabatur, siue ager, sitie quid aliud esset, solet eam actor caaduersario manu praehendere, & in ea re omnibus verbis vindicare: quae vindicatio, vindicia dicebatur, eaque vindicia correptione manus in re, atque in loco praesenti, auctore Praetore ex . XII. tabulis, fiebat, in quibus ita scriptum est: s I Q V I EX IURE M Α - NUM CONSERUNT. auctore Gellio, lib. XX. cap. IX. Cum enim angustiorib. quam quibus Italia circumscribitur, Romanum imperium finibus concludebatur, tunc qui iurisdictioni praeerant una cum litigatorib. ex iuruin fundum controuersiam, dicendarum vindiciarii causa, proficiscebantur: ibiq; manuum facta consertione, quem suum esse fundum a ctor contendebat,eundem contra vindicabat