Diui Theodoreti episcopi Cyrensis, Explanationes in duodecim Prophetas, quos minores uocant, iuxta interpretationem septuaginta. Petro Gillio Albiensi interprete

301쪽

ado D. THEOD. COMMENT.bis,quae admisierunt. Tum rursus in aetam uisionem ninae rationem travifer ac ait: c APUT II.

ET leuaui oculos meos, 5c uidi : N ecce

uir, di in manu eius seniculus geomestrae:& dixi ad eu: Quo tu vadisc di dixit ad me: Vt diinctiar Hierusalem,& uide quanta sit latitudo eius,& quanta longitudo.Et ecce angelus qui loquebatur, in me stabat: 5c angelus alius egrediebatur in occursum eius,& dixit ad eli,dicens:Curre & loquere adolescentulo illi,dicens:Frugifera habita, hitur Hierusalem, a multitudine hominu,

5c iumentorum in medio eius. Vide liqui ne urbH circumscriptionem pulsistam delasignes sed culm intellexeris a meo Cr tuo, er huius dolamino,quia permulta multitudo hominum, Cr iument rum evin bubitatura fit,dimetire,ac describe magnitia nem habitantium multitudini restondentem. caeterum mea benignitate ei ero minus,qui transiri, Cr transcenta di no post. Hunc enim uocauit muru ignis. Nam quemae admodum Dra ingens transiliri nequit,sc no uinci potarest,qui gratia dei custoditur. Non modo ei omne robur suppeditabosed Crillustrem, CT admirandam reddam, ut eius gloria per omnem orbem rerrarum pervagetur. Haec vero omnia uidit propheta, Cr praemι angeli ci rationem, Cr alioru angelora insura, et urbis dimenis sonem

302쪽

rN ZAc HARIAM. 3dasione,partim ut coMenter bonas Imisiones exciperet, partim ut populus bis sermonibus exucii fide basemet,auudiendo no modo uerba adhibitased etiam res praestrinares,ac stilis his demonstructis,prophetam iubet clamam.

O',8,fugite de terra Aquilonis, dicit dominus:quia de quatuor uentis coeli congregabo uos, dicit dominus: in Sion saluamini, qui habitatis filiam Babylonis.

Addis antlims, quoniam non modo uobis,qui iam reae uertists,hae promtiones Actae sunt,sita etiam adhuc uotabist ijs BGγlonem incolentibus, quibus cum potestis redeundi data Albet,distulistis in uestram patriam reditare,quam in priorem felicitatem proxime rectituam.

Haec enim dicit dominus omnipotens:post gloriam misit me ad gentes, quae spoliaues runt uos:quia qui tetigerit uos,quasi lagat pupillam oculi eius:ecce ego inferam masnum meam super eos, oc erunt praedae his, qui seruient eis:& cognostetis,quia domisnus omnipotens misit me. Tanto, inquit, opere deus omnipotens res viaras procurat,ut quilus cum accedit ad perniciem urbis mori siendi,arbitretur sie oculi pupillam contingeremon quod corpus habeat,atq; in membra diuisius fit,nam sine corripore existi,Cr no circumscriptus deus omnipotens: sed , quo lectu praeditus fit,burmatus modis ostendit . Hanc etiam perbeatus Dauid ab eo implorat curationem: curipodi me domine,ut pupillam oculi. I dcirco,inquit,omnes psala beos,qui

303쪽

eos,qui uos depopulati furrunt Cy praedati,in potestaeditioncms siubditorumsuoru redigam:us haec ab illis

perpetientur mula,quibus vos a Gerunt,ac ex his rebus ueritatem iuinorum oraculorum accipietis. Haec ad tabrate,Cr opice illis euenerunt: Verum prophetiae noritas nonris temporibus apertiore exitum habuit, is, daemones nos depopulantes,Cr mentem nostrum sibi uen. dicantes,omnias nullai corporis membra in si, uitutem suam redigentes,dominus cΗRisTus dissoluisset,sub iugum eos subiecitsanctorum struoru suorum quod di,

Iucidius per diuinum Esaiam explicauri,clamans: Quos timoestu,timebunt a uobis angeli mittentur ad pacem pe tendum acerbe flentes,nam disipabuntur horum in c. enatis. 8.d daemones uoci rutantur: Quid nobis er tibi i s s v flinaret . a dei uenisti huc ante tempus torqvcre nos. Itemqn Adiutaro te,ne me torqueas. c puella Pistonem stiritum ha-

. 16.e in urbe Appellan Philippis,uocistrabatur: Isti h mines serui dei cxcessiunt,qui annunciant uiam salutis. sic etiam prae martγribus iactoriam reportantibus Us in hunc diem clamant,inuitis it lorum uictoriam praedita cant,siuanis infirmitatem indicant. Hos igitur, qui nos olim depopulariseurit, quam stolia quaeda uexatis deis dit ille, ut post gloriam missus est,ut ueterem gloriani, quam deceptus perdidit princeps pater Adam hinc nutatura nostra recuperaret, Cr cognoscamus benesictore, ex conservatorem animarum norirarum,CI patrem quieu umbericordia motus infit,nec uero ut dirus mspus est,

Ioan. is sed ut homo. Inquantium deus est,squalis est patri:Ego, Ioo.io inquit,in patre,er pater in me manem, se jacit opera:

304쪽

Cr patrem. Mittitur autem ut homo,pro nobis procuraritionem suscipiens,no diuinam naturam extenuans. Nam

cum infrina dei esset, non rapinam arbitratus est,esse phil . x.d se aequusem Dostd semctipsum exinanivit, inam ferui

accipiens. Demonstrauit igitur nobis propheta,non sola duitatem personarum, sed etiam aequalitatem personaru. Hec dicit dominus omnipotens, post gloriam musit me. - Et ut demonstret,quis ille . qui nas i,inistri: Et cognosceritis, quia dominus omnipotens musit me. Ergo Cr g mi si donanus omnipotens est,er m M dsis omnipotens, Cr, nullam tintia disrut. Missus est, ut dixi, conditione humaria,no druina, .p nobis cina Auscipies, Cr tuitione: er missu fecu habuit,qui nustrat,patrem. Pater meus iume manens,inescit opera. Deinceps propheta infert,

Laetare Ac gaude filia Sion:quia ecce trema, di habitabo in medio tui,dicit dominus:&confugient gentes multae ad dominum erunt ei in populum, Zc habitabunt in mea dio tui:& scies,quoniam dominus omnipotens misit me ad te.

Haec etiam licue in nos ex gentibus vocatos, πsalutem adeptos conueniunt, quibus laetari, Cr gaudere iubetur,ut qui habuerimus nobisicum uersantem omnium rerum dominum. Est autem uidere Hierusalem sensibialem habitum a gentibus in dominum credentibus. Hoc Ioco pariter etiam personarum duitatem Cr aequali osvox.Ecce venia π habitabo in medio tui, dicit d minus:

305쪽

3ο4 D. THEOD. c o M M E N T. minus: 'es,quia dominus omnipotens misit me ad te

Et possidebit dominus Iudam partem sua in terra sancta,& eliget adhuc Hierusalcm.

Ex Iudascrui formam accepit domnus,G eam siuam Hebr. .b praetem Mit:cuius rei testis diuinus Paulus clamans: Mais ni istum est,quod ex tribu I uda ortus sit dominus. Ac ostendit,ut non modo Hierusalem, sed etiam unines genus haemanum ad salutem vocet,instri,

Timeat omnis caro a facie domini, quoniasurrexit de nubibus sanctis suis.

Vae .a Sic etiam Dauid ait: Ad te omnis creo ueniet. Sic etia uias: Et uidebit omnis curo salutem a deo 1iostro.N bes autem fractos prophetu recte vocat,nihil suum lariquentes,sed tanquam ex mari quoda gratiae stiritus pluis viam propheticam habentes. Ab his sie surrecturum erappariturum dicit, quoniam ut per hos praedixit ad trutum si ,σ bis,quae praefigni'auit, imposeuit 'em, re ipsa Cr utriste prophetiam diuinum ostedit.Es hae eludisis ad tempus reuersonis accommodotur, ut quia dam interpretati sunt,non ualde repugno. mod uero praedictio uerum Cr certum post incarnationcm constrauatoris nostri exitum habuerit hinc intelligitur: nam ex eo tempore infinita gentiu imilia, priori errore abiecto, ad dcu omnipotente perfugeruKσ populus euasit diuitanus. Ex eo tempore pius coetus ex gentibus cῖgregatus, habita uit Hierubale. Ex eo tepore omnis caro Cr priore conferuuioris aduentu excepit, Cr fecundum aduenti perhorruit. Sed te pus est,ut ad explanatione redeamus caput

306쪽

ET ostendit mihi dominus Iesum sacers

dotem magnum stante ante faciem ansgeli diai: N diabolus stabat a dextris eius,ut aduersaretur ei Et dixit dominus ad diabor Ium:Increpct dominus in te diabole: di inucrepet in te dominus,qui elegit Hierusale.

Haec nostrorum typus sunt. Nam quemadmodum Ierisum illum sacerdotem magnum, legationem pro popula obeuntem ad deum, sensimus Cr nequis mus diabori ius acerrime oppugnabat Sic t E s v magno sacerdotistiscundum ordinem Melchisedech a peccatis expianti muritatam,t ine hostis rursus repugnabat,*pplantare uolens.

Sed tunc Icfus Alius Iosedech non increpuit, si seseu si

Iosedech doimnus. Caeterim cum a sit ad I ES V Μ coaeseruatorem orbis terrae,is eo increpatre,nempe deo, σdomino,σ credit Vade retro satana. Vt uero sic diabolo Marc. s. dliberauitfliuem Iosedech ism,ncmpe deus Cy domnus adiunxit,

Non ne iste ut torris est erutus de ignet Et Iesus indutus erat uestibus serdidis, oc flais hat ante faciem angeli:& respondit,& ait adstantes coram facie sua,dicens: Auferte uessiimenta serdida ab eo.

Quoniam qui pauloante a captiuitate res flenticaptiauitati signa strabant, paupertatem, inopiam summam: recte et merito eos torrem nominat: Tomi est semiustuis u latum

307쪽

3ob D. THEOD. co MMENT. Iesum lignum ex igne vi reptum. Deinde prophetana ruit, ut uestibus sordidatis magnus sacerdos indutus esset: angelus uero populi tutor, alijs a'ntibus ungelis praecepit,ut ex illis uestibus eum exuerent:ac docens ut quiddaaliud per uestes designatur,adiecit,

Et dixit ad eum:Ecce abstuli a te iniquitas

Verisimile est eum ut hominem aliquid deliquisse. Ego en existimo eum nonitie magnum sacerdotem sibi populi iniquitatem uindicasse, Cr attribuisse: ex uelut una cum illis peccasset, preces adhibuisse, Cr tanquam suom rumueniam dolictorum populi suscepisse. Vt uero hoc modo ex ueste sordidata exutus fuit, sermones uola αptatis plenos excepit, induit stolam sacerdoti . Acueroisse,qui haec dixit ex scit, praecepit astitatibus, ut eum

induerent podere,G mura, atque cidarim capiti imporinerent. Et his perfectis,sanctus angelus conte titur eum, ac inquit,

Haec dicit dominus omnipotens:Si initiis meis ambulaueris, di praecepta mea custos dictis: oc tu iudicabis domum meam: oc si custodieris atrium meum, di dabo tibi, qui conuersentur in medio stantium istorum.

Sacra dignitate praeditus sacerdotii leges obstru erexiliis uiuescrua quaecunq; tibi interpretatus sum: haec dum jacies,in hoc honore litues Cr ipse, Cr usique ad post os tuos, populum hunc adminiarantes, muniis hoc pomariare licita.Hoc exprcsit,cum dixit, Dabo tibi,

308쪽

3or IN ZACHARIAM qui conuersentur in medio stantium istorum.

Audi ergo Iesu sacerdos magne:& proximi tui qui sedent ante faciem tuam, quia uiri

τερατοσκοποι, id est, portentorum spectatos res sunt. Portentora stemtores,non ut quidam fusticati sunt,

glires, rustices, er diuinatores: non enim his uerbis

ad eiusmodi homines usus filisset: neque ipse Iesus, cum esset pius,illiusmodi collegium amplexatus suit: sed notationem eis testifcatur,Cr erga res diuinas studium: nam a prophetis edita monstra, er figna pq asidue steculatabantur,m finem borum expectabant.Ad hos igitum erIoum coissequentia dicit, Quia ecce ego adducam seruum meu orisentem: quia lapis, quem dedi ante faciem Iesu,super lapidem unum septe oculi sunt. 'Postquam sacerdotem probe omavit, Cr vestem deestruxit, sacerdoti, uero stolam induit, Cr quid agendum esset, tendit, ac plurimum perpetuitatem eius posteris pronviis,modo leges diuinas obseruaret: Transit adgeaenus regium,atque Zorobabel nepotem Iechoniae a Data uide genus fiuium ducentem, tam illustrem Cr praeclari promittit se redditurum,ut orientis stlendidistino lumitani comparetur. Hunc ait dedisse lapidem ante faciem sata cerdotisseptem oculis ornaturamque tamen oculi intelligendi fiunt oculi, neq; septem nun rus certum quondam numerum designat. Nam diuinae gratis stactionem, deu α actio

309쪽

3M D. ΥΗvo D. co IIII EMTIdctioncm oculos appellauit: sepicni ucro oculos nominae, vis eius magnitudinem Cr multitudinem ex his fgnificis. . Sic etiam Anna inquit, Sterilis peperit septemmon desini tam numerum intelligens, sed multitudinem ostendens. Psal. 78.e Et perbeatus David: Redde uicinis nonris septuplum in. seu rorum: hoc est, pro multiplicibus mesis, quibus nos s. erant,dent pinnus. Iam vero cum lapide nonAnat,pro

picr firmitate Cr robur inexpugnabile: alioqui tγpus domini t E s V CΗRis τi fuit,qui in pleribi locis diuinae scripturae lapis appellatus est. Tum diuinus Dauid Lapis Psi Πης sinu reprobauertit aediscutes,hic Actss est in cap t anguli. Ex ore diuini Esaiae deus inquit Ecce ego pono in Sion ' 4 lapidem pretiosium,electum, angularem preciosium in Iu ,

damenta eius, Ur omnis credens in eum non con*ndetur.

Daniel x g item admirabili, Daniel uidit lapidem de monte absci

. sum, sine manibus, Cr stituam comminuentem, Cr materinas fctum montem magnum, Cr implentem univcrsum terram. His edoctus beatus Paulus, clamat:Bibebit autem LCor Ip a destirituali, consequente eos petra: petra aurem erat. Cor 3 c cuni Tvs. Items, Fundamentu aliud nemo potest po ncre,praeter id quod positum est,quod est C A R i s τ v si E s v s. Hunc in se gestas lapidem Zorobabel ex eo enim, fecundum carnem, manavit orbis terrae confertim tor) recte Cr hic lapis nuncupatur,omnibus grati s pera*lgens. Vt uero ita diuinitus duim Zorobales gratiam patefecit, praedicit trophaeum eius adminiarationis beL,

Ecce ego fodiam foueam i dicit dominus

310쪽

Qmnipotens, & contrectabo omnem iniquitatem terrae illius in die uno.

Haec de Gog Cr Magog praedixit, quibus in die uno perniciem attulit, Cr omneu pariter ad occisionem deduxit, quem per translationem atque comparationem staneam appellauit. His vero gestis,omnes, inquit, sub Eoarobabel n litantes, quippe uictores in reliquum tempus, in certa pace uersantes, subter uites Cr ficus inter se ad epulas imitantes,conuiuia insunt, hostium belltim nihil

m tuentes. ct haec propheta audia fici, Cr in tot, Cr tantarum reuelationum uisione positus, extra res humaὰ

nas constitisset,in illis totam mentem defigens,cuidam fianulis filis,qui uetemo deprimitur,m somno armore constini igitur. Idcirco sanctus angelus populo praefitctus:

qui eum per omnes uisiones contaxit, reuersius est, crdeinceps: c A P. I I I I.

ET reuersus est angelus,qui loquebatur

in me,& suscitauit, sicut stiscitari solet homo de somno suo, R dixit ad me: Quid tu uides it dixi: Vidi: N ecce candelabruaureum totum N lampas super illud: 8c se ptem lucernas super illud: & septem inis seria lucernarum,quae erant super illud: Recce duae olivae super illud:una 4 dextris las dis,& uoa a sinistris. . t