장음표시 사용
361쪽
Σuei CAR. SIG. COMMENT. DE COS. AN. DXXXV.
O beta, Punico I I. Consules subiicit Cassiodorus & Polybius P. Cornelium, Ti. Sempronium: Zonaras Sempronium Longum & P. Scipionem: Longum & Scipionem sisti S
culi: P. Cornelium Scipionem, Ti.Sempronium Longum Liuius, Eutropitis, Probus Orosius, Paedianus. P. Scipio pater fuit P. Scipionis Africani P.F.L. N. consi lis anno DLIx. Ti. Sempronius pater Ti. Sempronii Ti.F.C.N.Longi consulis eodem anno. auctor Liui'.
His consulibus bellum Punicum secundum initum est. B Hoc intulit Annibal Amilcaris filius eius qui priore bello imperator ad AEgates insulam victus a C. Lutatio consule fuit. Hic quum iam inde ab ineute pueritia Romano odio esset imbutus, ubi primum per aetatem p tuit, animum ad renouadum bellum adiecit. Extrema cum Asdrubale Poenorum duce foedus Romani icerat, ne Poeni armati Iberum flume in Hispania traiicerent,n Eue saguntinos populi R. socios vexarent. hoc ille V foedere violando satis magnam ad lacessendos Romanos caussam se habiturum ratus est Itaque PCornelio, M. linucio cos. imperator in demortui Asdrubalis locum in Hispania declaratus, in Olcadum fines irrupit, atque Altheiam expugnauit. sequenti anno in Va caros ducens,Helmandicam a Arbocalam urbes cepit Carpetanos ad deditionem adduxit. Quo terrore finiti, mi Saguntini compulsi, legatos qui haec senatui numtiarent Romam misertim. bellum a Romanis Annibali,nisi Sagunto abstineret, per legatos indictum.M.Li-D uio & L. Emilio cos. Annibal Saguntum oppugnaui atque in .ra octo menses cepit. legati tum a Romanis Carthaginem missi, qui Annibalem rupti foederis auctorem deposcerent, & nisi traderetur, Dellum in dic rent. indictum est. Hoc autem anno Annibal traiecto Ibero Ilergetes, Bargusios, Ausetanos, & ceteros Hispaniae populos usque ad Pirenaeos montes subegit, ac
per Galliam ad Alpes venit, & in Italiam tr. ansgressus,l'. Cornelium consulem qui se ei ex Alpibus d cscen-
362쪽
denti opposuerat ad Ticinum, Ti. Sempronium iam Aex Sicilia,re ex sententia gesta , reuersum ad Trebiam acie fudit. Haec Polybius ac paulo secus etiam Liuius& alii. Solinus anno urbis conditae D xxxv hoc bellum initum scribit. initum autem P. Cornelio, Ti.Sempronio cos. Omnes consentiunt: quorum alteri Hispania,alteri Africa cum Sicilia obtigerat. Eodem anno
Cn. Scipio consulis frater in Hispaniam pro consule missus ut Asdrubalem Annibalis fratrem inde expelleret, cum Annone bene pugnauit. Boii solicitatis Insubribus defecerunt,atque in triumuiros qui Cremonam Dci Placentiam colonias deduxerat, impetum secerunt.
Livius. Polybius. DE COS. AN. DXXXVI. Consules inde stibsequuti Cn. Servilius cum C. Fl minio, ut auctor est Polybius, Cassiodorus & Liuius: qui duo cum fastis Siculis Seruilio cognomen Geminum adiecerunt. C. Flaminius is consul eadem qua ante superbia usus,magistratum idibus Mart. non Romae,sed Arimini iniit. Idem neglectis auspiciis, quum se Annibali qui primo vere ex Gallia in E truriam, A- Cpenino superato,oculo etiam frigoribus amisso,transgressus erat,ad lacum Trasimenum obtulisset, collatis signis, exercitu amissb, occisus est. Paucis pbst diebus quatuor millia equitum cum C.Centenio propraetore
inissa ad collegam a Seruilio cos. in Vmbria, qub post,
cladem ad Triisimenu auditam auertcrant iter, ab Annibale circumuenta sunt. Liuius, Polybius , Valerius lib. i, Plutarchus in Fabio, Probus,alii. D. Q abio Max. HAIatore II. Quum ad cladem ad Trasimenum acceptam Cen- Dienti clades accessisset,in magno terrore ciuitas ad diactatorem dicendum confugit. & quia consul aberat, a quo uno dici posse videbatur,nec per occupatam armis iunicis Italiam facile erat aut literas aut nuntium mi ti,nec dictatorem populus creare poterat, quod nun quam ante eam diem factum erat,pro dictatorem p pulus creauit Q Iabium Maximum, S mag. equitum
M. Minucium Rusum. Igitur abius Max victator
363쪽
A G, procuratis prodigiis ac ludis magnis votis, deleta
habito,ac Seruiliano exercitu accepto quum ad Ann
balem hostem peruenis et, haud procul Arpis in Ap lia castra fecit. eo enim iam Annibal ex Etruria p Vn briam & Picenum, Marsis inde & Pelignis vastatis,c cesserat. Ibi quum se castris tenens Fabius ab Annibale elici nulla ratione ad pugnam posset, a magistro sequitum assidue tanquam segnis ac timidus appellaru est. Annibal inde in Samnium mouit,atque aliquot oppidis captis, spe Capuae recipiendae oblata,quum se Ca B sinum inde duci cuperet,Casilinum per errorem dum castris ad Vulturnum flumen positis, agrum sociorum in conspectu Fabii, qui per iuga Massici montis eum
persequutus suerat,exussit. quo in loco iteru magister equitum dictatoris cunctationem palam concionibus inuidiosis exagitauit. Inclusiis inde ad Casilinum Annibal sarmentis ad cornua boum alligatis, iisq; per no ctem incensis,atque ex collibus eastris Romanis imminentibus bobus ipsis immissis , dum nouo Romanos apparatu perturbauit, per Calliculae iugum agmen tr C duxit,atque in Pelignos populabundus rediit, ex Pelignis inde retrδ Apuliam repetes Gerunium peruenit.
ictator interea nec absistens nec eongrediens, castris in agro Larinate positis sacrorum caussa Romam reuocatus est. Quum absente dictatore bene a magistro equitum cum Annibale dimicatum Romae nuntiatum
ellet, M Metilii tribuni pl. concionibus populus incitatus, qui cunctationem Fabii infamem ad populum fecerat, rogationem eius de iure dictatoris & magistri qui tum adaequando accepit. Dictator inde consule in D C. Flaminii locum M. Atilio Regulo sussecto in eastra rediit. Minucius solito etiam ferocior exercitus parte a Fabio accepta cum Annibale sisna contulit, quumque
iam Romana acies inclinaret, a Fabio cu exercitu suo accurrente seruatus,p. atrem eum appellauit, ac se imperio statim abdicauit. Fabius summis laudibus in coelum& in castris, & Romae sublatus.Omnium prope annales Fabium dictatorem aduersis Annibalem rem ges.
Ne tradui. Coelius etiam eum primum a populo cre
364쪽
ium dictatorem scribit. sed & Gellium &ceteros fise Α, git, uni consuli Cn. Seruilio, qui tunc procul in Gallia prouincia aberat, ius fuisse dicendi dictatoris, quam, moram quia expectare territa iam clade ciuitas non pos terat,ed decurium esse, ut a populo crearetur qui pro, dictatore esset. res inde gestas,glori Emque inligne du- , cis, di augendae titulum imaginis posteris , ut dictatori pro prodictatore diceretur,iacilὸ obtinuise . Haec Lui Mius. Polybius tamen dictatorem eum creatum scribit.
i. idemque in epigrammate antiquae urbis libri scriptum t est hoc modo, B
Eodem anno Cn. Scipio in Hispania minus terra cum, hoste propter ingentem famam nouorum auxiliorum V concurrere ausus, delecto milite in naues imposito xxxv nauiu classe ire obuiam hosti pergit. ad ostium Iberi fluminis Punica classis stabat. quum avide utrin- que pugna commissa esset, meliore fortuna Romani pugnarunt. una enim leui pugna toto eius orae mari potiti sunt. ex valearibus infulis, & in continenti
365쪽
Lues CAR. SIG. COMMENT.A Hispania populi amplius centum viginti pacem peti
runt. Interea P. Scipio prorogato post consulatum imperio ab stilatu missus in prouincia venit. obsides Hiaspanorum qui sagunti custodiebantur,Aceducis artitacio Romanis trailiti sunt. Cn. Servilius & M. Atilius consules,quum exemplo Fabii in castim uniuersae dimicationis, quam omnibus artibus petebat hostis, no v nirent, adeo inopia Annibalem presserunt , ut nisi tum fugae speciem abeundo timuisset , Galliam repetiturus B fuerit. Legati ad Philippum Macedonum regem missi ad deposcendum Demetrium Pharium, qui bello vici' ad eum fugisset. Liuius, Polybius. L Vetririo Philone d Zarare. Extremo anni a consulibus rescriptum est , sine d trimento reip. abscedi non posse ab hoste: itaque per interregem comitia habenda esse potius quam cons tum alter a bello avocaretur.Patribus rectius visum est dictatorem a consule dici comitiorum habendorum caussa. dictus L.Veturius Philo M'. Pomponium m C gistrum equitum dixit. His vitio creatis, iust isque die quarto decimo se magistratu abdicare ad interregnum res rediit. Livius. L. Veturium esse reor, qui consul fuit anno D x x x III, M'. Pomponium qui anno
Deinceps consules suggerit Polybius L .Emilium, , C.Terentium . Paullum & Var ronem fasti Siculi: Plutarchus in Paullo Terentium Varronem , 2Emilium Paullum:Liuius,Cassiodorus,alii, C. Terentium Va ronem, L.2Emilium Paullum. Varro non humili s D lum,sed sordido loco natus, pater lanius, ipse institor mercis. quaestura & duabus aedilitatibus patricia & plebeia,ac praetura perfunctus,ad consulatu venit. L. Paullus is est qui ante cum Μ.Liuio consul fuit,auctore Liauio. Consules ambobus cum Annibale bellum deer tum erat ut in castra venerunt, castris bifariam factis. ut noua minora essent propius Annibali, in veteribus maior pars, Somne robur virium esset, M . Atilium aetatem excusantem Romam miserunt, Cn. Servilium
366쪽
minoribus castris praefecerunt. Annibal quum haud Aultra pati inopiam cibi, qua valde laborabat,posset,aduentu cosulum audito, ex Varronis temerario ac praepropero ingenio in spem rei bene gerendae erectus, locum insidiis quotidie quaerere. quae ubi non processi
runt, mouere inde istatuit in calidiora , atque eo maturiora messibus Apuliae loca. profectus est nocte. ea res nuntiata Roman: s: Varro, vel repugnante Paullo, Annibalem cum cetercitu insequutus est. Prope Cannas vicum castra posuerat Annibal auersa a Vulturno vento, qui campis torridis siccitate nubes pulueris vehit. BConsules sequuti Poenum, ut ventum ad Cannas est, v-bi in conspecitu Poenum habebant, bina castra communiunt, eodem ferme interuallo quo ad Gerunium,
sicut ante, copiis diuisis. Annibal spem nactus loci ad equest una pugnam, qua parte inuictus erat, facturus copiam pugnandi consulibus, dirigit aciem, lacessitq;Numidarum procursatione hostcs, neq; ad proelium, quia eo die imperiit penes Paullum fuit, elicere potuit. Varro autem postero die,cui sors eius diei imperii erat,
nihil consulto collega signum propoluit, instructisque Ccopiis flumen Aufidum transiuit, sequente Paullo, quia magis non probare quam non adiuuare consilium p
terat. Acie utrinque instructa concursum est. Maxima,
siquando unquam alias,a Romanis clades accepta est. L. Paullus consul cum Romanorum quadraginta millibus, senatoribus L x x x, consularibus, praetoriis Scaediliciis multis occisi sunt. septein millia hominum in minora castra, decem in maiora, duo serme in vicum ipsum Cannas, Varro cum quinquaginta equitibus Venusiam profugit. capta tria millia peditum, & equites Dtrecenti dicuntur. Ex maioribus & minoribus castris inulti quum euasissent Canusium incolumes peruen runt, reliqui pbst ab Annibale circumuenti in eius deditionem venerunt. Quum ab iis qui Canusii erant, imperium P. Scipioni trio uno mil. adolescenti mand tum esset, atque is a nobilibus adolescentibus propter desperationem consiliu de relinquenda Italia iniri aussisset,stricto super capita deliberantium ferro, iurauit
367쪽
A se pro hoste habiturum eum qui in verba sua non ii
railiat, effecitque ut omnes ii qrelictum a se iri Italiam iureiurando astringerentur. Interea Venusiam etiam ad consulem ad quatuor millia peditum equitumq; qui sparsi stiga per .agros lucrant, peruenere. Romae ingcs luctus fuit,sed tamen S.C x x x diebus finiuis. Liuius, Polybius, Florus, alii. De M. Iunio Pera Haistore. Quum ad Cannensem cladem nuntiatum esset, re gnuin Hieronis in Sicilia classe Punica vastari, dictator v ex auctoritate patrum dictus M Iunius & Ti. Sempronius magister equitum delectu edicto iuniores ab annis x vir, & quosdam praetextatos scribunt. ad socios Latinumque noliten ad militcs ex sormula accipieti dos mittunt,arma,tela alia parari iubent,& vetera hostium spolia detrahunt templis porticibusque. octo millia seruitiorum empta publice armauerunt. Captiuis ab Annibale permissum, ut de se redimendis legatos Romam mittercnd. quos redimi non placuit sinatui Cannensi clade dcsccc runt ad P aemu in hi populi, Attellani, C Calatini, Hirpini, Apulorum pars & Saninitum, Bruttii omnes, Lucani, Surrentini, di Graecorum omnis fere ora, d arentini, Metapotini,Crotonienses, Locriq:,S Cisilpini omnes Galli. Redeunti Romam Varroni gratiae actae quod de rep. non .lcsperasci. Haec Liuius. Hinc Valerius lib. 7, C. mi iciis is cladcs adco ciuitalcm nostram csithidit,ut opera ba I inii dictatoris spolia hostium aflixatum plis, deor uni numini consecrata,instrumenta militiae futura conualerentur. Et Liuius lib. 3, dictaturam Varroni consuli post cladem Cannensem D a senatu dclatam: lib.auteni , ab co no acceptam scribit. qua de re nihil Liuius. Hic cst M. Iunius Pcra qui consulante& ccnsor suit,& Ti Sempronius Gracch', se tienti anno consili futuriis,quem Liuius in aedilitate magistrum equitum L ctum tradit, si us ut opinor Ti. Sepronii Ti. F C. N. Gracchi consulis anno DT v,
Annibal inde ex Apuliam Samnium proscin' Cossam in deditionem acccpit. post Neapoli, ad qua oppugna-dam duxerat, insccta re pro secius, Capuam fectit Heri
368쪽
seditione intestina senatorum plebisque laborantem. ALegatis a Campanis Virio auctore ad Annibalem mis. sis, foedus cum eo initum, Annibal Capuae receptus est. Dictator M. Iunius rebus diuinis rite periectis praeter duas urbanas legiones & seruorii delectum, dixit, qui capitalem fraudem ausi,quique pecuniae iudicati in vinculis essent, qui eorum apud se milites fierent, eos se noxa pecunisque exolui ius urum,& sex millia hominum
armauit,atque cum x x V millibus armatorum urbe proficiscitur. Annibal Capua recepta, quum iteru Neapolitanorum animos tentasset, in agrum Nolanti exercitum traducit. Nolani nuntios ad M. Marcellum, qui Canusii cum exercitu erat, mittunt.quanto in discrimisi e sit Nolana res, plebem nouarum rerum auidam ad
defectionem spectare, ostendunt .sebaduentum Ma celli qui eo proporo accurrerat, Poenus agro Nolans excessit, ac Neapolin quis concesserat, non admissus petit Nuceriam, suam demit fame in deditionem recerit,eimque incendit. Inde Nolam quam Marcellus t nebat, castris motis, cum Marcello congressus tum primum a Romanis fugatus est. Itaque spe potiundae No clae adempta Acerras contendit, easque captas incendit atque diripuit. Inde Casilinum oppugnatum ducit. ea oppugnatio quum diuturnior videretur, castris cona munitis, ac praesidio modico imposito, ne omissa res videretur, in hiberna Capuam concessit . Ibi maiorem hiemis partem exercitum in tectis habuit. post autem mitescente hieme ducto ex hibernis eneruato Campana luxuria milite,Casilinum redit, quod cotinuata Obsidione ad extremum iam inopiae venerat, idque postremo Graccho magistro equitum se, absente dicta' Drore, in aciem non committente, recepit. Liuius, V lerius, alii. De N. Mo Buteone d Iarare. Quum patres se & solitudinem curiae, paucitatEmq; conuenientium ad publicum consilium respexissent, neque enim post L. AE milium, C. Flaminium censo res senatus lectus fuerat quum tantum senatorum adurata rugnae,ad hoc sui quenq; casus per quinquenniu
369쪽
A absumpsissem, ac ea de re relatum absente dictatore a. praetore esset: dictatorem qui censor ante fuisset, vetu-His iniusque ex iis qui viverent, cens briis esset, creari placuit, qui senatum legeret: accirique C. Terentium consulem ad dictatorem dicendum iusserunt. Is N Jabium Buteonem ex S.C. sine magistro equitum dictatorem in sex menses dixit. Is ubi cum lictoribus in rostra ascedit, neque duos dictatores tempore uno quod nunquam antea factum esset probare se dixit, neq; diactatorem sine magistro equitum: nec censeria vim perus missam uni & eidem iterum, nec dictatori nisi gerendae
rei caussa creato in sex menses datum imperium. quae immoderata sors, tempus ac necessitas fecerint, iis semodum impositurum. nam neque senatu quenquam moturum ex iis quos C. Flaminius, L. AEmilius cens res in senatum legislcnr, transcribi tantum recitarique eos iussurum,&ita in demortui locum subiecturum, ut ordo ordini,non homo homini praelatus videretur. eoque facto extemplo magistratu se abdicauit , & priauatus de rostris descendit. Uictator Iunius Romam re-C uocatus comitia creandis consulibus habuit. Consules designati Ti. Sempronius Gracch', qui magister equutum eriat, L. Postumius Albanus. qui antequam irret, in Gallia insidiis ipse cum exercitu a Boiis dcletus est. Eodem anno res bene a Scipionibus in Hi ani ag stae. Asdrubal ut in Italiam traiiceret, ac se iratri Ri l nibali coniungeret, ad iberum descendit. cuius consilio a Romanis cognito ambo duces iunctis copiis o uiam ierunt, ac collatis cum eo signis bene pugnariit, castra hostium ceperunt atque diripuerunt. reliqua: Hi
D spaniae ciuitates Romanis iunctae sunt. Asdrubali non modo in Italiam traducendi exercitus, sed ne in Hispania quidem tuto manendi spes relicta est. Livius.
consules in hunc annum designatos prodit Liuius L. Postumium Albinum iii, qui tum prouincia Galac. Obtinebat,& Ti. Sempronium Gracchii, qui magister equitii crat. Item liber Cuspinianus, in quo est,
370쪽
GRACCHus & ALBi Nus. Postumium autem ante- Aquam magistratum iniret, in Gallia occisum tradit Liuius. Quod idem Polybius intelligit, quum praetorema Gallis interfectum scribit. In eius mortui locum sub rogatus est M. Marcellus, qui priore anno praetor ad Nolam rem bene gesserat. Ei v ro ineunti consulatum
quum tenuisset, vocati augures vitio creatu videri pronuntiarunt. vulg6que patres ita serebant, quod tum
primum duo plebeii consules facii essent, id deis cordi non esse. In locum Marcelli, ubi is se abdicauit, suffectus Fabius Maximus tertium. Liuius & Plutarchus Bauciores. Hac de caussa Cassiodorus& Eutropius Ti.
Sempronium & Q Fabiium Maximum: fasti Siculi Maximum & Gracchum in hunc annum consules edunt.
od autem inquit Liuius consules plebeios ambos
fieri non licuisse, idem admonet etia ne patricios qui' dem ambos creari potuis e vi anno DXLV , quum C.
Neroni M. Laevinum,& Q Fabium addere colleaam cogitabant. primi autem consules ambo de plebe facti
sunt anno DXx Cl. Hoc anno Philippus rex Macedonum inclinato ad Poenos animo legatos ad Anniba- Clem de foedere & belli societate iungenda misit. qui a Romanis capti, atque quia Romam se ire prae se ferebant, dimissi, quum foedus sanxissent, iterum in reditu capti, atque ex literis Annibalis, quas ad Philippii deferebant, inuentis re & fraude pateficta, Roniam mi ias sunt,& in vincula conditi. Ti. Sempronius cosul ci ca Liternum quum castrs posuisset, quia otiosa stativa erant, crcbrb decurrere milites coegit, ut tyrones ea maxima pars volonum erat assuescerent tigna sequi. castra inde Campana ad Hamas posita,ut in peruigilio D neglecta , simul omnibus portis invadit. alios stratossemno, alios perpetrato solenni sacro inermes redeuntes obtruncat. ac Cumas se propere recipit, ab Annibale metuens qui super Capuam ad Tifata habebat ca- stra. Is fatigatus Campanorum precibus sequenti die cum omni apparatu oppugnandae urbis Cumas tendit, ac populato agro Cumano mille passus ab urbe castra locat, atque urbe oppugnata, eaque fortiter a Graccho