장음표시 사용
371쪽
1M CAR. SIG. COMMENTA defensa re insecta recedit. Alii legati a Philippo ad An
nibalem missi prosperὰ tulerunt retuleruntque mandata, sed prius se aestas circum egit quam mouere qui quam rex posset. Fabius consul post prod i a Romae procurata cum collega circa Capua rem gessit. aliquot oppida quae ad Poenos defecerant vi cepit. Nolam, ne ad Poenum deficeret, M. Marcellum in praesidium musit. qui crebris excursionibus agro Hirpino & Samniti eo vastatis, A nnibale coegit ut Nolam duceret. Ibi Annibal Nolam oppugnatur', duobus proeliis pulsus, via B ctus ac fugatus a Marcello, ab Nola Apuliae hiberna petit circaque Arpos consedit. a Fabius,ut profectum in Apuliam Annibalem audiuit, Capuam propius m uit castra, agrumque Campanum ferro ignique est d populatus, donec coacti sunt Campani egredi portis,
&castra ante urbem in aperto communire. Tum Taurea Campanus Asellum Romanu equestri proelio pro- uocauit. In Hispania Illiturgi & Incibili oppida a Romanis obsidione Poenorum liberata: utrobique optimo pugnatum est. Omnes prope populi Hispaniae ad R C manos defecerunt. In Sicilia mortuo Hierone Syracusanorum rege Hieronym' nepos eius foedus cum A nibale fecit,ac post a coniuratis interfectus est. Res S culae ad Poenos inclinatae. Liuius, Florus, Eutropi',alii.
In hunc annum consules suggerunt M. Claudium Marcellum ira, Q abium Maximum iii I, Liuius, Plutarchus,&cum fastis Siculis Cassiodorus. Marcerulus absens consul creatus, quum ad exercitu esset. prae
D senti Fab ,atque ipso comitia habente consulatus c6- tinuatus. uin M. Emilius Regillus stamen Marti iis,& T. Otacilius Crassus a praerogatiua iunioru d clarati ante fuissent, auctoritate Q Maximi, in siisse
gium reuocata mutauit sententia. Hoc anno Ti.Gracchus pro cos. ad Beneuentu cum Annone Poenorum
duce bene pugnauit, ac seruis volonib', quorum Ur gia opera usus crat,libertatem dedit. Marcellus consulcum Annibale ad Nolam, cuius spe potiundae venerat,
372쪽
hoc etiam anno prospere decertauit. Annibal inde Ta Arentum ad certiorem spem proditionis prosectus est. Casilinum,quod duum millium Campanoru & septin
gentorum militum Anni b. alis praesidio tenebatur, a Fabio consule qui Marcellum collegam Nola acciuerat, oppugnatione receptum est. Marcellus inde N iam redit: Fabius in Samnium ad populandos agros, recipiendasque armis quae defecerant urbes, progres sus, Compulteriam, Telesiam, Cossam, aliaque oppida multa vi cepit. Annibal in Tarentinum agrum prosectus quum proditorum nemine inuenisset, vana pro- Bmissi se temere sequutum cernens Salapia tendit, eoque frumentum ex agris Metapontino & Hcracliensi comportat. Marcellus consul in Siciliam Hieronymi
morte turb.itam,& ad Poenos inclinatam, missus Syracusas a Romana amicitia alienatas oppugnauit: ne eas caperet, unius Archimedis industria prohibuit. . Vaselerius Laevinus praetor cum Philippo rege Macedonii bellum mouit, precibus Apolloniatii motus, qui se bello a Philippo, quod a Romanis deficere nollent, tentatos atque obsestas querebantur. Philippus neq: ter- Crestri neque nauali certamine satis fore parem se fides, subductis aut incensis nauibus terra Macedoniam pstiit. In Hispania Castulo urbs valida ad Romanos deficit. a Poenis frustra Illiturgi obsessum est. ad Mundam, quo castra Punica mota nerunt, egregie a Romanis pugnatum :Cn. Scipionis femur tragula confixum impedimento summae victoriae fuit. Ead F sortuna ad Auringen fuit. Saguntii a Romanis Punico praesidio pulso receptum ac restitutum est. Livius. censoribin abdicati . DEodem anno M. Atilius Regulus & P.Furius Philus censores creati L. Metilium principem eorum qui post Cannensem pugnam Italiam deserendi consilium ceperant , qui tum fortE quaestor erat, equo adempto triDu mouerunt, aerariumque fecerunt. Liuius S Val rius auctores. Addit Liuius, ne lustrum facerent, mo
rem prohibuisse P. Furii, M. Atilium magistratu se ab
dicasse. M. hic Atilius M. Atilii Reguli, qui a Poenis
373쪽
A primo Punico bello captus fuerat, silius fuit, ut ait Valerius lib. 2 cap. q. Hunc in pugna Cannensi cecidisse tradit Polybius, sed falso si Liuio credimus Ambo consulares fuerunt.
In hunc annum creati consules, ambo absentes, Fabius Maximus Verrucossi consulis P.& Ti. Sempronius Gracchus iterum. Liuius auctor,& cum sauis Siculis Cassiodorus. Fabius priore anno praetor fuerat, Gracchus biennio ante cosul. Prorogata imperia,pro
B uinciaeque M. Marcello Sicilia finibus eis quibus regnum Hieronis suisset, P. Lentulo pro praetori prout cla vetus: T. Otacilio classis, M. Valerio Graecia Macedoniaque, Mucio Sardinia.Bellum undecunque cum Annibale consulibus mandatum. Sempronius in Lucanos,in Apuliam Fabius prosectus est. Fabius p ter filio in castra ad Suessulam legatus quum venisset, equo a filio descendere iussus est. Arpi oppidum quod praesidio tenebatur Annibalis, a Fabio consule vi recepti. equites CX II Campani nobiles in fidem a Cn. Ful-C uio, qui castra super Suessiilam habcbat,accepti. In Hispania nihil ni emor. abile gestum, nisi quod Syphax rex
Numidarum a Scipionibus ad amicitiam Roman rum traductus cst. Romani mercenarium militem in
castris habere Celtiberos coeperunt. Annibal in agro Tarentino aestatem consumpsit spe potiundae per proditionem Tarentinoru urbis. Sempronius consul muruta proelia parua, haud ullum memoratu dignum fecit. Liuius, Appianus. De C. Claudio Centione Acta re. P Comitiorum consularium iam appetebat tempus. sed quia consules a bello intentos auocare non placebat, Ti. Sempronius consul comitiorum caussa dictatorem dixit C.Claudium Centhonem. ab eo magister eq. dictus est aut uius si accus. Dictator primo comitiali die creauit consules. Haec Liuius. C. Claudius ex consulatu descrimus est, quem gessit anno D x III: a uiuius ex conli latu, qu cm Scilitanno D x VI,
374쪽
Consilles a dictatore creati in hunc annum Q. Tuia uius Flaccus i , qui tum erat magister equitum, &Ap. Claudius Pulcher, cui in praetura Sicilia prouincia fuerat, teste Liuio, Pluyrchcrin Fabio, Cassiodoro,&Festo lib. i . Itaque in bulis etiam Siculis est Pulcherct Flaccus. Ap.Clau sus filius est P. Claudii Pulchri co-sulis anno D i i I. Moc anno de publicanis, qui naufragia ementiti fuerant, supplicium sumptu. Annibal Tarentum praeter arcem , in quam praesidium Romanorum fugerat,per Tarentinos iuuenes qui se noctu ve- Bnatum ire simulauer. ant, cepit. ea tame defectio utrum priore anno an hoc facta sit, in diuersum auctores tra aiunt, propioresque aetate memoriae rerum hoc anno
tradunt iactam. Ludi Apollinares victoriae causa ex Martii vatis carminibus, quibus Cannensis clades praedicta fuerat, instituti sunt: eorum curatio praetori urbano mandata est. Consules Annonem Poenorii ducem proelio fuderunt,viceruntque. Bciuueto ad oppugnandum Capuam ducunt, Beneuetum ex Lucanis Gracchum accersunt, qui antequam veniret, hospitis Luca- Cni staude insidiis circum uetus a Magone Poeno interfectus est. Crisipinus Badium Campans hospitem sus,
a quo prcelio prouocatus fuerat, interfecit. Annibal quum castra ad Capuam mouisset, collatis cum consulibus signis prope aequo marte pugnauit. Consules
quum a Capua a Diissent, item eo redierunt. M. Centenius Penula qui centurio militauerat, quum petis et a senatu ut sibi exercitus daretur, pollicitusque esset, si hoc impetrasset, de Annibale victoriam: octo millibus acceptis militum dux factus, conflixit acie cum Anni- Dbale,& cum exercitu caesus est. Dum Capua a consulibus si imma vi obsideretur, Cia. Fulvius Placcus Quinti frater prator circ. i Herdoneam male aduersus Annibalem pugnauit ac fugatus & castris exutus est. Anni-b il inde T. arentum duxit spe potiundae Tarentinae a cis. Syracusae in Sicilia a M. Marcello pro cos. in potest. item redactae sunt tertio anno quam obsideri fuerat
coeptae. in Hispania quu Scipiones adhuc Asdrubalem
375쪽
ne in Italiam tenderet , retinuissent, iam de finiendo bello agitantes, a mercenariis Celtiberis deserti, prope cum totis exercitibus caesi sint anno octauo quam in Hispaniam tuerant, Cn. Scipio post Publium fratrem die undetrigesimo. amissaque Hispaniae possessio suis. set, nisi L. Μarcii equitis Ito. virtute & industria contractis exercituum reliquiis eiusdem hortatu bina castra hostium expugnata essent. ad triginta septem mitilia caesa, ad mille octingentos triginta capti, praeda iam gens parta. L iuius, Appianus, Florus.
Literis acceptis inter se consules compararunt, Vt Claudius comitia persceret, Fulvius ad Capuam maneret. Consules Claudius creauit Cn. Fulvium Ce tumalum,& P. Sulpicium Ser. F. Galbam, qui nullum antea curulem magistratum gessisset. Haec Liuius. Eondem consules edit quoque Cassodorus, Orositis, &Festus lib.i . Galbam & Centumalu Siculi profitetur. Ser. Sulpicius Ser. F. P. N. Galba Maximus appellatur C in secundo eius consulatu Capitolino. Cn. Fulvius Glius fuit ut opinoo Cn. Fulvii Cn. F.Cn.N. Centumali sonsulis anno Dx XIIII, praetor anno ox L. Duluio Ap. Claudio prioris anni consulibus prorogatum imperium est,atque exercitus quos habebant, decreti. ata . lectumque ne a Capua quam obsidebant, abscederent iusquam oppugnassent. prorogatum & M. Marcello,ut pro consule in Sicilia reliquias belli perficeret eo exercitu quem haberet. T. Otacilio, & M. Valerio Suciliae Graeciaeque oracum legioni P classibusque qui-D bus praeerant, decretae. Annio at a Tarento, cuius a cis potiundae spes erat,a Campanis ad Capuae obsidi nem soluendam attractus , ubi se nec hostes elicere ad pugnam, nec per castra eorum perrumpere ad Capua
posse sensit, caput ipsum belli Romam petendi consilium cepit. atque ad tertium ab urbe lapidem super Mnienem castra posuit. Ipse ver4 cum duobus millibus equitum,ut urbis situm exploraret,obequitauit,& quurer triduum exercitus utrinque in aciem descessissent,
376쪽
tempestas certamen diremit. nam quum in castraro Adissent, statim serenitas erat. Annibal deserta Capua, in Lucanos atque inde Rhegium contendit. Capua Romanis tradita est, quum principes Campani vencno sibi ante mortem consciuissent. Quum senatiis Campanorum deligatus esset ad p. alos,ut securi feriretur, lite ras a senatu missas Q Fulvius,quibus iubebatur parcere, antequam legeret, in sinu possiit, & lege agi iussit, ct supplicium peregit. Capuam institutu ut quotannis praefectus mitteretur. Asdrubal in Hispania a Nerone in saltu conclusus, specie pacis componendae dum du- Bcem Romanum detinet, e saltu exiuit. P. Scipio P. Scipionis qui interierat, filius annos xx IIII natus, pr
fessus se in Hispaniam imperium quod reliqui omnes
post duos occisos Scipiones recusabant, accepturu, edextra ordinem pro consille missus est. et M. Iunius Silanus propraetor adiutor ad res gerendas datus est, qui Neroni successit. M. Laevinus cum aEtolis amicitiam& cietatem aduersus Philippum firmauit,& cum A se talo Asar rege. Livius. De triumpho ou Iune M. Mareia pro C
Eiusdem estatis exitu M. Marccllus ex Sicilia prouincia quum ad urbem venisset, de rebus ab se gestis in s natu sibi ad Bellonae dato disseruit. questus leuiter nomam magis quam militum vicem, quod prouincia co-fecta exercitum deportare nolicuisset. postulauit ut triumphanti urbem inire liceret: id non impetrauit. Quum ultis verbis actum esset, utrum minus conueniret, cuius nomine absentis ob res prospere ductu eius gestas supplicatio decreta soret, & diis immortalibus habitus Dhonos, ei pra senti negare triumphum, an quem tradere exercitum successori iussa illant, quod nisi manente in prouincia bello non decerneretur, eum quasi debellato triumphare, quum exercitus testis meriti atque immeriti triumphi abesci, incilium visum, ut ouans urbem iniret. Tribuni pl. ex auctoritate senatus
ad populum tulerunt, ut M. Marcello, quo die vrbena ouam iniret, imperium esset . Pridie quam
377쪽
A urbem iniret, in monte Albano triumphauit. inde uans multam prae se praedam in urbem intulit. Haec Liuius & Plutarchus. Valerius capite De iure triumphandi,qubd sine magistratu ad hoc bellum missus esset, Marcello negatum triumphum scribit. Itaque in libro De viris illustribus haec verba sunt, Marcellus Syracusas per tres annos expugnauit,& quum per calumniam triumphus ei a senatu negaretur, de sua sententia in Albano monte triumphauit. Fecit autem initium ut di-B xi in Albano triumphandi C.Papirius Maso cossit an no D x xii. Plutarchus item blarcellia quinquies consulem notat fuisse, ter triumphasse: quod est semel de Gallis, bis de Syracusanis. Hac victoria Sicilia tota in potestatem populi Ro. venit, atque prouincia facta est. Velleius.
Quum praerogatiua limiorum cosules T. Manlium Torquatum & T Otacilium declarasset, Manlius v letudinem oculorum excusauit, & bellum Punicum in V Italia,& hostium ducem Annibalem esse cogitare eos iussit. Quo faetum est ut M. Marcellum fulgetem iam Sicilia domita, & M.Valerium Laevinum, qui egregie res aduersus Philippum terra mariq; gesserar,absentes, consules dicerent. auctoritatem praerogatiuae omnes centuriae sequutae sunt. Haec Liuius.Cassiodorus autem Marcellum iis consulem edit, omissis cosulatu quem vitio creatus non gessit, qui unus est ex quinque quos ipse gessisse fertur. fasti Siculi Laevinum & Marcellatum suggerunt. Laevinus anno DX xx VIII praeturam genit. Tributum a populo Ro. in Laevini consulis sentcntiam belli caussa collatum. A M.Laevino consule in Sicilia Agrigento, de aliis oppidis occupatis, Poenis ex insula pullis debellatum est. Itaq; Cicero in Ve rem trium Siculorum bellorum confectores nominans ait, Qui M. Laevino, aut P. Rupilio, aut M'. Aquillio praetoribus in eam prouinciam successerunt. nam seruilia duo bella, alterum a P. Rupilio , alterum a M'.
Aquillio pro consulibus pδst sunt persecta. P.Scipio in Hispania Carthagine Nova urbe opuletissis via uno die
378쪽
expugnata rein bene gessit, alii in insequente annum Aeana expugnationem contuleriit. virginem captiuam
ad se adductam ad parentes & sponsem intactam remisit. Marcellus connil in Italia Salapiam per proditio nem recepit, aliaque in Samnitibus oppida occupauit. Cn. Fulvius Centumalus pro consule in Apulia, quum castra ad Herdoneam haberet, spe eius oppidi recipiendi,quod post Cannensem cladem ab Romanis defecerat, cum exercitu ab Annibale caesus est. castris praeda-
ue victor potitus. post autem cum eodem ad Numi-ronem Marcellus bene pugnauit. eundemque noctu Bdigressum insequutus, atque ad Venusiam adeptus tumultuosa magis proba quam magna, scd serme o mnia secunda fecit Liuius, Plutarchus. De si uiuis urere ictatore. Bellici apparatus ad repetendam Siciliam & inu dendam Italiam ex Africa nuntiati mouere senatu, vino expectanda comitia Valerio consuli censerent, sed dictatorem comitiorum habendorii caussa dicendum.
Illa disceptatio tenebat quod consul in Sicilia se M. Valerium Messallam,qui tunc classi praeesset, dictatorem Cdicturum esse aiebat. patres extra Romanum agrum
eum autem in Italia terminari negabant dictatorem dici posse. M. Lucretius tribunus pl. quum de ea re consuleret, ita decreuit senatus, ut consul prius quam ab ur be discederet, populum rogaret quem dictatorem dici placeret, eumque quem populus iussisset, diceret dictatorem: si coissul noluisset, praetor urbanus populti r garet: si ne is quidem vellet, tum tribuni ad plebem serrent.Quu consul se populum roSaturum esse negasset, quod suae potestatis esset, praetoremque vetuisset roga- Dre,tribuni pl. rogarunt, plebesque sciuit ut QIuluius qui tum ad Capuam erat, dictator diceretur. sed quo die id plebis concilium futurum erat, consul clam noctu in Siciliam abiir. destitutique patres literas ad M. Claudium mittendas censuerunt, ut desertar ab collegareip. subueniret, dicerEtque quem populus iussisset dictatorem. Ita a M. Claudio consule Q aulvius Flaccus
dictator dictus. & ex eodem plebiscito ab Q. Fuluio
379쪽
A dictatore P. Licinius Crassus poni. max. magister equia tum dictus.magistratibus in annum creatis Fulvius dictatura abdicauit. Haec ex Liuio & Plutarcho in Marcello. P. Licinius ex consulatu Capitolino anni D x 2- viri descriptus est. idem etiam cognomine Diuitis a Lficitur a Liuio in praetura anno sequenti. apud Plutarchum mendose est Q Fabius dictator, pro QIuluio
De censeribus abdicatu. Censores hic annus habuit L. Veturium Philonem, P. Licinium Crassum poni. maximii. Crassus nec coim v siil nec praetor ante fuerat quam censor sactus est. ex aedilitate gradum ad censit rana secit. Hi censores neque senatum legerunt,neque quicquam rei p. egeriit. mors diremit L.Veturii, dc inde Licinius censura se abdicauit. Haec Liuius. L. Veturium esse reor, qui consul fuit
anno Dx X X m. neque enim ut rem nouam in Crasso
notasset, censorem non consularem fuisse, sine coli ga quidem eius consitatum cepisset.
C Consules in hunc annum cre. ati abitis V, Fulvius Flaccus i si, idem qui dictator comitia habebat, Liuio auctore dc Cassi odoro. Iabium dc Flacculi
edunt quoque fasti Siculi. His consulibus Cicero contra Rullum Capuam recepta scribit, quod biennio an tEsactum prodidit Livius. Marcellus ex hiberias profectus Annibali ad Canusium occurrit. Solicitabat ad desectionem Canusinos Poenus, cedentEmque inde euaseqitutus b: scutit eo cogressus cst priore proelio Annibal superior fuit, Marcellus insequenti. Annibal in D Bruttios abiit. Q Fabius consul Tarentum per proditionem arte Punica recepit. P. Scipio in Hispania ad Baetulam cum Asdrubale bene pugnauit. Inter alia captum puerum regalem nomine Massiuam eximiae so inae ad avunculum Massamiam cum donis rei nist. lnepigrammate antiquo, uod supra attuli, scriptum est, Fabium Maximum ob receptum Tarentii triumphasse.quem quum praetermiserit Liuius, dc quum con a morem fuerit, qu bd non pro recuperatas rebus, sed
380쪽
, proaucto imperio triumphus, auctore Valerio, decer- Λ.neretur, & ipse omisi. De censoribus, 'o x OIII., Hoc etiam anno M Cornelius Cethegus, P. Sempros nius Tuditanus censbres creati, ambo qui nondu comi sules fuerant, senatum & senatus principem Q. Fabiui Maximum legerunt, quaeque locanda erant, locarunt.
Ceterum anno sequenti lustru condiderunt. censa sentciuiu capita C xxvii millia C vir. Haec Liuius. De hisa etiam sic Ennius in Bruto Ciceronis,
Mare, Din. Vterque ex consulatu Capitolino, quem una gesserunt
DE COS. AN. DXLV., Undecimo anno Punici belli consulatum inierunt
M. Marcellus v. ut numeretur consulatus quem viatio creatus non gestit & T. Quinctius Crispinus. Haec Liuius. in fastis ite siculis Marcellus & Cri inus sub- . sequuntur. Plutarchus item Marcelli, quintum,& Cria C, spinum,Cassiodorus Marcellum iiii, praeterito viti ' so consulatu prodit. T. Quinctius priore anno praetor fuerat. Hoc anno item P. Scipioni & M. Silano suae Hi- sp .ince, suique exercitus in annum decreti. Scipio cxxx xx nauibus, quas aut secum ex Italia adductas, aut captas Carthagitie habebat, quinquaginta in Sardinia transiliittere iussus, quia fama erat magnum naualem apparatum eo anno Carthagine esse, C C nauibus omnem Italia ,Siciliae, Sardiniaeque ora impleturos. Ludi Apollinares,qui ante in annum voveri soliti fuerat, D
j in perpetuum in statum diem voti sunt, factique ante diem iii Nonas Quinctiles. isque dies deinde itennis seruatus. Crispinus consul ex Bruttiis, Marcellus i Roma profectus in Apuliam inter Venusiam , Ban- ' climque coniunxerunt copias. eodem & Annibal r ' diit auersus ab Locris. Quum consules ingenio seroces pugnae, Annibal insidiis locum quaererent, iidem spe- ' cui adi caussa cii paucis equitib' e castris egressi, insidi: s