장음표시 사용
801쪽
A interpretem Paeanium nominatur: & P.Scipio in tomis, & apud Ciceronem pro domo dicitur, quu ait, Atqui C. Atinius patrum memoria bona QPetelli, i qui cum .ex senatu censor eiecerat, aut tui Q etelle,& vi P Seruili, & proavi tui P.Scipio. Asiati ci verb Lucii praenomen tulerunt Deinde quod inBruto auum hu. xks vogat P. Scipionem Nasicam oratorem , proauum Pincjpiqnem Nasicam Serapionem, oratoris patrem, ab μm vero P. Scipionem Nasicam Corculum Ser litonis patriis: quae quum in Asiatici filium cadere nuruo lo possint, in Nasicae certe maxime caduni,hoc .m db, i P. Scipio Nasica Corcula.
cos. 91- 98. abavus Scipionis Metelli. C. Laelius.coses 3ai, auus Scipionis M tessi. Σ P. Scipio Nasica Serapio cos. 6i . proauus Metolli Scipionis.
. P Scipio Nasca paterMetelli Scipionis.
Mucia filia uxor L. Licinii Crassi
Licinia filia. uxor P. Scipionis Nasicae, patris Metelli Scipionis. .s P. Scipio Nasica oui ad os P. Scipio Nasca, quiplatus a Q,Μetello Pio, adoptatus a QMetel- et l: us Pius Scipio lo Pio, eten Pesticius est. cos. Ol. Scipio dierus HLco
802쪽
Descripsi autem etiam maternos Metelli auos ex Ci- Deeronis sententia in Bruto , nequis eundem de mater
nis, non de paternis intellexisse suspicari posset, atque ita rem quod fieri ne hoc quidem pacto potest id Asaticos traheret. Haec autem commutandorum ex adoptione nominum ratio cum in aliis, tum maximὸ in
M. Licinio Lucullo C. Cassii in consulatu collega Ciceronis interpretes dic epit, qui quum in Verrem M. Terentium , C Cassium cos. ac legem Terentiam &Cassiam nominaret,mendum esse in Terentio, & Lucinium reponendum esse duxerunt:quod prosecto no B
fecissent si adoptionem subesse intellexissent, quod ex
fragmento ilius consulatus Capitolino colligitur, in quo ita est, M. TERENTIUS M. F. v ARR. LV-
CVLLVS C. C ASSI US.Ita etiam alibi A. TERENT ivs v ARRO M VR E NA. neque enim Murena Terentiorum sed Liciniorum, ut Lucullus, cognomen fuit. Transeamus ad seruos. Non est aute dubium ouinquemadmodum quum seruitutem seruidbant, praenomen domini sequebantur, ita ut Luci pores, Marci po- Cres, Publipores, Quinctipores: quasi Lucii, Marci, Publii, & Quincti pueri dicerentur, ut a Plinio & Quinetiliano scriptum est: ita etiam in liberi item vindicati, patroni a quo manumissi essem,nomina usurpaverint. nam praeterquam quba exemplo sunt M. Tullii Ciceronis liberti duo, quorum . alter M. Tullius Tiro, alter M. Tullius Laurea dictus est, & Liuius Andronicus poeta, quem a M. Livio Salinatore, cuius filios erudie rat,libertate donatum scribit Eusebius in Chronicis: id etiam ex verbis Ciceronis ad Att. lib. , & Artemidori Dlib. primo effici potest. Cicero enim de Eutychide seruo Attici manumisso ita loquitur, De Eutychide gr. alii iii,
qui vetere praenomine, nouo nomine T.erit Caecilius, ut ex me & ex te iunctus M. Pomponius. Artemidorus
autem de serui cuiusdam somnio ita, Cognovi inquit quendam, qui quii sibi videretur tria pudenda habere, ex seruitute in libertate vindicatus,pro uno nominetria accepit, duobus nominibus ab eo a quo manumissos
803쪽
fuerat, sumptis. Iam verb eos qui in ciuitatem se estiessent,illorum potissimum nomina tulis e quorum D neficio ciuitatein impetrastent, Latinorum scriptorum exempla ostendunt nam & Cicero ad Acilium ita scri bit, Cum Demetrio Mega mihi vetustum hospitium est ei Dolabella rogatu meo ciuitatem impetrauit. qua in re ego interfui. Itaque nunc I Cornelius vocatur. Itemque in Verrem, in utatius Diodorus beneficio Q Catuli a Sulla ciuis Romanus factus. Eademq; ratione de Dione, qui beneficio QJletelli ciuis factus, Ca cilius Dio .esi appellatus. Et Caeser lib. 1 De bello Gallico, ita,Commodissimilio visum est M. Valerium Procillum C. Valerii Caburi filium, cuius pater a C. Valerio
Placco ciuitate donatuS erat, mittcre.
CVR GENTI O CI A NOMINA IN iv s desinant, oe quia Geni a
His rebus expositis, reliquum est ut de nomin bus gentiliciis agamus. de quibus amicus meus sic scripsit, V Sciendum omnia nomina quibus familiae significatur, proferri in ius, ut Porcius, Cornelius, Iulius. rectὰ ille quidem, sed parum ad rem tantam . Illud enim docti
hominis,& Romanae antiquitatis periti erat, causa ostsidere,eamque veterum usu & auctoritate probare, qua ipse si potero exponam. Credo enim eos ita factitasse, ut gentis originem eiusmodi derivatione significarent, ut quemadmodum in voce derivatio verba, sic gentis etiam, quae voce illa inprimeretur, principium in voceo appareret. Siquidem antiquissimam quanque gentem aut a viro aut a loco, tanquam a sonte aliquo, manasse& nomen accepisse,perspicuuin est: ita quidem ut haec derivationis significatio in omnibus studiosissime coim serii. ata sit. Hanc autem cosuetudinem si in paucis quia busdam gentibus,& antequa urbs conderetur,& pos quam condita est,sub regibus consulibusque diligentissime retentam esse ostendero, tum nemine fore puto qui contra dicat.Age enim cur luliam gente credimus aut amiti tu, aut Atiam, aut Nautiam banc eiusniodi
804쪽
terminationem adeo religiose seruasse, nisi ut appare- Aret in voce quod in re existit,ab aliquo ipsas initio dortuast yest autem ita,Nain Iulia gens Iulum AEneae, milia Emilium Iuli filium, Atia Attin,Nautia Nautem
Troianos viros sui generis auctores nuncupant. At vero condita urbe n5nne id etiam obseruatum est Scribit enim Plutarchus Numam regem filios quatuor reliquisse, Pomponem, Calpum , Pinum & Mamercum, ab iisque Pomponiam, Calpurniam, Pinariam & Ma merciam gentes Romae propagatas. L. autem I arquinium Priscum scribit Dionycus Damarati Corinthii Bfuisse filium,& quum Taruuiniis viveret Lucumonem Etrusco praenomine suisse vocatum: ubi vero Romam commigrauit,ad morem Romanum sibi nomina composuisse: itaque communi nomine se pro Lucumone Lucium, gentilicio vero a Tarquiniis urbe non se T. ar
uiniense io, sed Tarquinium appellari voluisse. Idem ecit Ap. Claudius, qui ex Regillo Sabinorum oppido post reges exactos anno sexto te cum cliciatibus Romam contulit.Etenim uvii Clausus anted ceretur,non
iam amplius Clausum, sed Clausium, 'bst Claudium di Cci se, ubi Romae domicilium collocauit, oportere existi- mauit.Itaq; ab eo caeteri omnes Romae Claudii nominati sunt. Id autem ita esse, cx eo etiam intelligi potcst quod ait Priscianus lib.2, nomina haec in i v s apud Romanos idem valere quod apud Graecos patronymi c. a. verba eius sunt haec , Nominum derivati uorti in multo genera sunt. quoru patrony micii, id est quod a propriis tantummodo patrum nominibus derivatur secundum formam Graecam, quod significat cum genitivo primitivi filios vel nepotes ut AEacides Eaci si ius vel nepos. pro quo Romani nominibus familiarum utuntur, ut Cornelii Omnes enim ab illo qui primus Cornelius .appellatus est, hoc nome habuerunt, quicunque ciusdem familiae sunt, sicut omnes minores Tliesei Thesidas Graeci appellarunt.Haec ille. Ide autem sentit etia Dionysius,qui in Prisco haec nomina πια -ο vocat.Neque verbdubiu est quin haec tota ratio terminaci usque ad reip. interitum incorrupta pervencrit.
805쪽
Nam res nonnullos quasi gentilicii nominis experto
esse reperimus,ut M. Perpernam, & C.Norbanum cosulares,quos ita & in libris & in Capitolinis marmor bus nominari videmus, id tamen contigit se videtur, aut quod ii cognomine magis quam nomine delectati sunt, ut M. Agrippa, cuius genti ictu nomen in omnis bus lapidibus omissum est, quum tamen ex Vipsani rum eum gente fuisse Nepos & Dio tradiderint: aut certe quod ea nobis ignota sunt Q cunque aute caussa sit, non est quod exiguus horum numerus tam relin giosam tot aliorum consuetudinem impediat, pr se tim vero amico meo summo viro auctore,qui ita habere omnia sine ulla exceptione asseuerauit. id autem
sit Gens, unde ipsa omnia gentilicia dicta sunt,ac quida familia disserat, nunc dicamus. Inter gentem dc familiam illud interest, quod gens ad nomen, familia a4
cognomen resertur. Itaque illa tanquam totum continere videtur,haec quodammodo partem exempli gratia. Valerii omnes unius esse gentis dicuntur, quia uno nomine continentur omnes: at verb partes gentis hu-C ius sint plures, qu e ex cognominum varietate distinctae sunt, eaeque familiae nominantur, ut ingente Valeria Maximi, Messallae, Flacci, Laevini, Faltones: in Cornelia Scipiones, Lentuli, Dolabellae,Sullae, Cinnae: in Emilia Mamercini, Lepidi, Paulli, Scauri, Barbulae .itemque in caeteris. At vero Valerii omnes unius sunt Rentis, itemq; Cornelii atque amilii. Itaque rectE FOitus gentem definit eam quae ex multis familiis coficerretur. Quod autem interest inter gentem & familiam,
idem interest inter genus & stirpem. Quae quidem ira D esse, ex his veterum historiarum Uerbis intelligitur. Suetonius in Galba,s magines uniuersi gelaris exequi lonSum est, semiliae breuiter attingam. Qui primus Sulpiciorum cognomen Galbae tulit,cur aut unde traxerit,
ambigitur. Et Liuius lib. 38, P. Scipio Nasica orationε
habuit plenam veris decoribus non communiter Corneliae gentis , sed proprie familiae sitae. Et apud Sueto Diu Caesar, Ab Anco larcio sunt Marcii Reges,quo nomine suit mater: a Venere, Iulii,cuius gentis fiamilia in
806쪽
nostra. Et in Augusto, Gens Octauia a Tarquinio Pr
sco rege interRomanas gentes allecta, mox a Ser.Tullio inter patricias transducta. primus ex hac magistr tum cepit C. Rufus. is quaestorius Cnaeum & Caium procreauit, a quibus duplex Octauiorum familia defluxit, conditione diuersa. Et Cicero in Bruto, Funebres orationes ipsae familiae quasi ornamenta seruabant ad sum,siquis eiusdem generis occidisset.Et Liuius libro nono, Duodecim Potitiorum familias suisse, quia gens Potitia tota interiit. Et lib. i, Iulia gens Iulii auctorem sui nominis nuncupat. Et lib. septimo sic loquitur Valerius Corvus, Non si mihi nouum hoc Corui cognomen diis auctoribus homines dedistis, Poplicolarum vetustum nostrae familiae cognomen memoria excecst. Et lib. , Inde cognomen familiae inditum, ut Annales appellarentur. Et Catullus, Non decet tam vetus sine liberis nomen esse, id est tam veterem gente, qua lis erat Manlia. Haec de gente, familia & genere. nunc
de stirpe dica. Cicero pro Rabirio, Qua in familia lactaliqua sorte floruerit, hanc ferὰ qui sunt eius stirpis cu- 'pidissime persequuntur Et prim5 De legibus ,Hic orti ii irpe antiquissima sumus. Et in Laelio, Qui aliquandiu propter ignorantiam stirpis & generis in famulatu
fuerunt. Et lib. t De oratore, Quid λ qua de re inter Marcellos & Claudios patricios centumuiri iudicarus
quu Marcelli a liberti filio stirpe, Claudii patricii eiusdem hominis haereditatem gente ad se redisse dicerent, n6nne in ea caussa sitit de toto stirpis & gentilitatis iu-i re dicendum Et Suetonius in Claudio, Claudius Cn. Pompeio antiquissimae stirpis Magni cognomen ademit. Quae autem ratio est inter gentem & familiam, eadem est inter gentiles & agnatos.ut enim familia aut stirps nos propius attingit quam gens aut genus, sic agnati quam gentiles. Siquidem gentilis auctore Festo dicitur, qui eodem ex renere natus, & is qui simili nomine . appellatur. recte. quatenus enim ait, Ex eodem
genere, eos intelligit qui eiusdem gentis eundem primcipem habent: quatenus, Simili nomine, eos qui quanquam uno gentis nomine omnes utuntur, tame alium
807쪽
A atque alium auctorem sui generis nuncupant. quom do Cicero in prima Tusculanase gentilem esse ait Ser. Tullii regis, quod uterque simili gentilicio nomine
teretur,quum tame e diuerso uterque fonte manaret.
Quum autem ad Herennium scriptum sit, si furiosita existat, agnatorum gentiliumque in eo pecuniaq; eius ius esto. ite, Si pater familias intestato moritur,familia pecuniaq; eius agnatorii gentilisimq; esto: agnati pro- .fecto videntur esse qui ex eade familia sint, quibus deficietibus,gentiles subeant. Nam Cicero dixit primo De B oratore, Iura getilitatum & agnationum .item, Ius gentilitatis & stirpis. R de legibus primo, Homines deoruagnatione & gente tenentur: quum utranque coniunctionem complecti vellet. Amicus autem meus in suo libro De nominibus,gentem & familiam , gentiles &agnatos idem esse censet, quum ait, Agnomen Anailiae ea appellatio & gentis,unde agnati & geratiles dicebantur qui ex eadem erant familia, ut Cicero in Topicis ait,&idem in Bruto ser. Tulliu rege gentilem situm ea de caussa nominat. Μea autem sententia, Cicer C nis sententiam percepisse non videtur , qui in Topicis gentiles eos definit qui inter se eodem nomine sunt, id est ex eadem gente, ut infra alio loco ostendam: δε- miliae verδ aut agnatorum non meminit. Est praeterea intelligendum Plinium, gentiles nouo quodam modo appellare.siquidem seruos gentiles esse dominorii est, quia eodem praenomine appellarentur quo dominus,
ut Marcipor,Quinctipor,id est Marci & Quincti puer.
Duos autem populos seminarium gentiu Romana D rum fuisse reperio, Aborigines & Troianos, qui ambo ab . ea ut Liuius & Dionysius tradunt comuni nomine Latini sunt appellati. Aborigines autem, qui ante aduentum 2Eneae Latium ,regnante Latino tenebat, docet Dionysius ex Graecis in Italiam venientibus esse conflatos . Graecos autem hos nominat, OEnotrum ex Arcadia, Pelasgos ex Thessalia,Euandrum item ex Arcadia, Herculem ex Peloponneso prosectum. Atque e
tiam iidem scribunt Romulum superante Latinorum
808쪽
Albanorumque multitudine, vi beni in Palatio condi- Adisse. Quae quum ita sint, iam id dubiu esse non potest quin annos populos alii etiam plurimi accesserint, qui
Romanam urbem gentibus repleuserint.Siquide in accepimus Romulum Caeninenses, Antemnates, Camerinos, Veientes, Fidenates,quos bello deuicerat,Sabiis nos vero etiam quibuscum aequo marte pugna iterat,in societatem nouae urbis vocasse. Quinetiam multas Etruscorum urbes se ad eum recepisse initio a Medullia facto, traditum est. Hoc autem Romuli institutum reliqui deinceps reges studiosissime sibi coseruandum ese B ise. duxerunt, ut mittimas ciuitates aut vi aut beneuoletis sibi adiungerent, Romamoue transferrent. Itaque Tullus Hosilius euersa Alba familias eius urbis Roma traduxit: Alicus Lucumonem Etruscum in senatum aD sciuit: Pris iis Ser. Tullium Cornicullanum sibi etiam generum adiunxit Idem post quoque factum est,liberata regio domin .atu rep. Neque enim unqua destii est, ciuitatem victis populis & gentibus dari, Itali inque ipsam municipiis deuinciri, quousque bello Marsico v-Diuersa fere ciuitate donata est. tempore multi e- Ctiam ne Italicae quidem gAis virtutis ergo in ciuitatem suscipi coepti sunt. Quoniam autem dissicile, immo vero dissicillimum est, omnium gentium originem inuenire, paucarum tamdin quarundam sontes & initia indicabo: ex quibus intelligi poterit, idem etiam in reliquis factum esse. neque enim ullam alia historiae Rom. partem tam & a veteribus & ab iis qui nuncrant, ne-gic tam esse comperi, quam quae hanc quaestionem
Huius autem tractationis hos quasi sontes costituo, t alias gentes a nominibus Aboriginum vael Troianorum, Vel aliQrum eiusmodi populorum, alias a praeno' minibus, nominibus & cognominibias, alias a locis, Urbibus & populis, alias a quadrupedibus, alias a re alia dictas esse affirmem. Gentes ab Aboret ULM Troia -
AC VIτELLIos quidem Fauno Aboriginum rege,
809쪽
A & vitellia, quae multis locis pro numine colebantur, ortos tradit Suetonius in Vitellio. F Anit a Fabio Herculis filio orti .Plutarchus in F bio.Vnde Iuuenalis, Natus in Herculeo Fis ius lare. ANTONir ab Antone Herculis filio. Plutarchus in
Antonio. P OT ITIA M gentem antiquiorem origine urbis nominat Liuius,a titio illo sene qui ad tempus assilit epulis. Servius. MAMitii a Mamilia Telegoni filia.Liuius,Diony-B sus, Festus. Multas praeterea gentes Romanas a Troianis. xisse credidit antiquitas. Itaque Seruius in s AEneidos scribit Varronem librum reliquisse de familiis Troisenis, id est quae genus trahebant a Troianis: & Iuuenalem iccirco Troiugenas appellare nobiles Romanos, quasi E Troianis genitos . Inter caeteras autem hae isuerunt,
ivtr 1 a Iulo AEneae filio. Liuius,Dionysius, Sueto' nius, Virgilius. Itaque Proculum Iulium Romuli tem C pore ivxi Ascanii pinentem vocat Dionysus,&ipsi IVLII cognomen etiam tulerunt lv Li. Albana fuit. Ar Miti A ab Emilio Ascanii Troiani fili ut ait Festus cui rei forte allusit Virgilius, quum dixit, Progeniem sedenim Troiano asanguine deso
Aurierat, Urias olim qua serteret arces. Hinc populum line regem bemque severoum Ventu excidio obae.
Etenim progeniem AEneae & Iuli vocare videtur Sc D pionem Paulli Emilii filium, qui imp. Carthagine excidit: populum aute,legiones Romanas quae ab iisdem etiam genus trahebant. alioquin si progeniem & populum i sim dicat, superuacanea iteratio videatur. Ninil tamen contra veteres affirmo. alii iudicabunt. Plutarchus autem AEmi hos i filio quoda Pythagorae Mamerco dictos ait,qui simino lepore praeditus fuit,quae Grae
re Latini. Quod A ugusti caussa dictu scribit serui ,
810쪽
qui ex Atia matre natus est. ' AN Av TII a Naute I eae comite. Dionysus, Vergil. 5 Seruius in i AEneid. Quum Diomedes raptum Palladium sibi non esse aptum intelligeret, illud a eae transeunti obtulit. sed quum se ille capite velato sacrificans conuertisset,Nautes quidam simulacrum accepit. quare Mineruae sacra non Iulia gens habuit, sed Na tia. Idem scribit Varro in lib. De familiis Troianis. CLOELII a comite AEneae eius nominis Dionysius.
xv Nil a comite is eae eiusnor mis.Dionysius.
SERGII a Sergesto comite AEneae. Vergilius lib. , B
M E M MI I a Mnestheo comite AEn .Vergilius in f, a quo nomine Memmν. CLVENTII a Cloantho comite Eneae. Vergilans, Venus senis risi Romane Ciaenis. GEGANII a Gia comite is eae, ut ait Seruius in saneidos. . CAECILII a Caecade comite AEneae. alii a Caeculo,
qui condidit Praeneste. Festus. Ita . Ccottii a Coele Vibenna Etrusco, qui se Romam, regnante Romulo, contulit. Dionysius, Festus, Tacia
POMPONI i a Pompone, Numae regis filio. Plutarchus.
CALPvRNii a Calpo Numae F.Pilitarchus,l est us. PINARII a Pino Numae F. Plutarchus. Servius a quodam sene, qui quia ad tempus ad dapes non venit, Pr NARIus dictus Niς πεινας, id est a fame. Fortasse Pinaria gens duplex. . Dcx AvDII a Clauso Sabino.Livius. v ALERII a Vale Sabino. Dionysius. Itaque Val si primum, ρδst Valerii dicti. Festus. Boni autem omianis caussa in delectu censuve primi nominabantur Valerius, Saluius, Statorius. praenominibus, nomini 'cognomin s. Quae adhuc exposita sum, ea locupletissimoru in numentorum auctoritate probata sunt,quae verb infra