장음표시 사용
811쪽
A dicent-,verisimilibus potius quam veris argumentis nituntur. Vera autem si se nego quae veterii annaliumgde carent. A praenominibus a uicin & nominibus d cognominibus gentes multae manasse viden r. Vt autem praetermittam ea praenomina quae integra pro nomine gentilicio usurpata videtur, ut Metius, Numerius, Appius, statius ut P. Metius in epistola ad M,
ritim, S L. Mettius & lettius, S P. Mettius, quae se in veteribus lapidibus Romae legisse Pierius scripta profitetur, quanquam ducibus τΥ. vi Cia Numerius in B lapide vetusto qui est Venetiis in turri diui Vitalis: M. Appius, cuius lapidem citat in Brutii Sebastianus Co radiis: T.Statius apud Liuium tribunus plebis, & P. Statius in antiquis lapidibus urbis antiq. ut haec, inquam, omittam, quae aliquam fortasse quaestione habere possint,at Autri certe ab Avio descendisse videntur. v de QOulius Cerretanus. Liuius, lapides Capitolini.
CAEso Nir a Caesone. C N A EII a Cnaeo, ut de petit.c onsul. Ex equestri ordine Pompilios & Cnaeios.
C DECIMII a Decimo. HosTii ab Hosto. Vnde epigramma antiq. urbis. P. HOSTI . P. F. s EvERO. Et Plutarchus in R mulo, L. Hostius. LvCI Lit a Lucio. MANILii h Manio. MARCII a Marco, vela Namerco,ut ait Plutarchus in Numa. Etenim ubi ait, a Mamerco Mamercios Roges, lego ipse, Marcios Reges. LARTII a Larte quanqua Graece scribitur.
812쪽
ANCit ab Anco. Vnde sp, Ancius legatus Fidenis interfectus.& Sp. Anci' Bris,de quo in Bruto Cicero.
Hae a praenominibus, a nominibus verb hae,sEXTILII a Sextiis.
ATILII ab Atiis. PORCILII a Porciis. HosTITII ab Hostiis. A cognominibus verbii Ru TILII a Rutilo. v ARII a Varo. PLAvTIr a Plauto. F v xv II a Futuo. v ENNONII a Vennone. Lnii ab Albo. Varro. ALBINir ab Albino. LICINII a Licino. si LII a Silo. GE MINIi a Gemino. GALtii a Gallo.
PLANCII a Planco. CATII a Cato.
FICTOR Ii a Fictore. Vnde pictori',de quo Liu. C o R DII a Cordo. Vnde M'. Cordius, in numis
PAPii a Papo. Vnde lex Papia a Papio lata. ut Cicero De 'nac.ait, Papia autem gens fuit, quae Mutili cognome tulit, Appiano & lap. Cari auctoribus)nsi a in remilio Papo,ut amicus me' trauit in lib. De nomini b. ncque enim leges a cognomine appellatur, ut in IV a
813쪽
A desgnant, sed,si id sorte fiat, in AN v s, ut Gracchanae leges, at non Gracchiae:& Caesarianae fortasse, non Caesariae. a nomine vero semper, ut Semproniae & Iuliae. Vnde Cicero in Philipp. prima. Quaere acta Gracchi, Semproniae leges proserentur. quaere Sullae,Corneliae. Idem et am improbat lectionem illam in Laelio. Vid mus Papum aEmilium C Luscinio familiarem fuisse. improbat autem, quod cognomen nomini nunqu unpraeponatur quasi vero Liuius non saepe dixerit Macer Licinius, Antias Valerius, Cursor Papirius:& Cicero, B Vetus Antistius: & Coelius, Balbus Cornelius: &alii, Paullus bEmilitis & Crispus Salustius. F v R ir, qui ante Fusii,a Fuso, quod etiam cognome
VALERII, qui olim VALESII, a Vale gentis auctore Itaque cognomen etiam tulerunt Volusi.
TARQUINII a Tarquinis urbe Etruriae. Dionysius. GAB i Nir a Gabinis item dicti vide tur.
COMINII ab Cominis Italiae populis. de quibus C Plinius.
voLs Cira Volscis: unde M. voLusius Fictor,de quo Livius. v ΑΥi Nii a Vatinis priscis Latinorii populis, quorum oppidum Vatia. 'A quadrupessibus. A Padrupedibus etiam multas gentes nuncupatas esse,icloneos testes habemus Plutarchu & Varronem. r. Plutarchus in Poplicola ita, Quia pecudibus omniabo V na constabant,iccirco filiis suis eiusmodi nomina imposueriint,vi Porcios. Et Varro tib et De re rust. Nomina
multa habemus ab utroque pecore: a minore, P O R-CIvS, OvINI Us, CAPRILI Vs:a maiore, En I-Tiv s. Eadem etiam ratione nos & AsINios dc sui D, Mos adiungere possiimus. Aministeris A suo.
rLAMI Nir dicti, quodlianuni Diali ministrarem.
814쪽
ro ruris icti sortὸ dicti qubd pontificibus mini- Astrarent.ex quibus fuit Ti. Pontificius tribunus plebis. de quo Dionysius & Liuius.
TERENTII a tereno, voce Sabina dicti,qua molle signisc.u, Varrone teste, ut ait Macrobius. quod si ita eu, ergo & multi alii eodem modo, ut AURELII, qui amε Avs Elii, quod iis piiblice locus datus sit ubi soli sacrificium facerent. Fsuus.
PUBLICIr a publico. BPOPILLII a popillo. HIRTi I ab hirto.
s turi a saluo: unde boni ominis caussa primus Saluius in censu & delectu noni inabatur. Festus. '.
DE Cir a decem. DECiMIa a decimo. Quemadmodum Uus cognominum minum sit inuenim. Cur autem duobus nominibus Romani homines, non contenti praenomine & nomine, tertium etiam &quartum adiunxerint,quod cognomen vocarint, in
gna existere quaestio potest. Ac mihi quidem videtur eos frimum,ut qui idem praenomen nomEnque fers Dbant,nota aliqua internoscerent, hanc tertii nominis rationem excogitasse,pdst autem, quit cognominumvsus increbuisset,eosdem etiam sine eiusnodi caussa cognomina indidisse. Hac ratione L.Tarquiniit Priscum& L Tarquinium Superbum, quum & praenomine dc nomine conuenirent, inquit Dionysius Pris uin illum quod natu maior, hunc Superbum,qubd contumacior esset, ese vocat um. Valuit autem in primis hic cogno-r,.
815쪽
A ininum usus ad confusam ipsarum ut ostendi getium turbam distinguendam. Quod exempli caussa in gente
Cornelia perspici potest; quae cognominum varactate
in multas familias diffusa est, Maluginenses atque inde Cossos, Scipiones, Lentulos,bierulas, Cinnas, Sullas, Dolabellas. Iterumque quum familia Maluginensium crevisset,quistis nominibus est in alias etiam familias disti ibuta. ita vi alii Maluginenses Cossi, alii Maluginenses Scipiones,alii Maluginenses Lentuli, itEmque Scipiones,alsi Africani, alii Asiatici,alii Nasicae dicerenB tur. neque enim probo amici emendationem ab eo traditam libro secundo annotationum, cap. I 3 his verbis, Verba Ciccronis sunt libro secundo De orat. ubi agitur de salibus Est aute ex hoc genere vetus illud quod aiut Maluginensem illum M. Scipionem, quum ex coturia sua renuntiaret Acidinum cosulem, precoque dixisset,&c.Sed multum etiam e torquet quiddam in his
nominibus M. SCIPIONEM MAL vGIN. Namnus
quam inuenio Scipionem tanquam familiae nomen poni, sed pro cognomine. Scio equidem per librariorum C errorem saepe scivio NEM legi pro CAEPIONEM.quare crediderim hoc etiam loco non Scipionem, sed Caepionem legi debere. Ratio qua impellor est haec. Scio crvilium Maluginensem saepe a Liuio nonala nari in libris primae decados, quo tempore Romae creabantur tribuni militares. Scio quo ue Serui bos cognomen habuisse Caepionum, ut facile possim assicinare hic esse legendum M. CAEPIONEM MALUGI-N E N sEM. hanc ergo ipse emendationem non probo.D Nam quod ait, Liuium saepe in seruilium Maluginen
sem nominare,non est ita. Set Helenim tantum libri , an. CCCL xx II nominat P. Servilium Maluginensem mendose, pro Ser. Cornelium Malugincsem,ut in scholus Livianis ostendi cum aliis testimoniis, tum qu)d eo anno Diodorus pro eo tribunum mil.cos pol. edit Gυιο Κορ Diλιον Mor γύνια.Maluginensem autem fuisse cognomen non Seruiliorum, sed Corneliorum perinde atque Scipionem, apparet ex L.M .P.& sER. Corneliis
Iaaluginensibus,qui aut consules, aut tribuni niti aut
816쪽
censores fuisse a Liuios e petraduntur . Quod cogno- Amen aliquot etiam ex Corneliis retinuisse, postquam amlia cognomina inuenis ient , cum tisic locus indicar,
in quo est Μ. Scipio Maluginensis, qui ait fore Li-
Dio an DLXx IIII praetor sint, tum ann. DCLx x II,in 'Capitolinis tabulis,ubi est sL R. CORNELIVS CN. F. CN. N. LENTVLVs M ALv GIN E N SI s . ut omnino IPIONEM,non CAEPIONEM legendum esse, cotra quam ille censet, esse existimem.Neque enim intelligo qui illud sit, quod aiunt se nunqua sCaPIONEM familiae nomen inuenisse, sed pro cognomine. Siqui- η
dem eandem rationem esse iudico, quum dico M. Cae-
4 pio Maluginensis, atque quum dico M. Scipio Maluginensis,& P.Scipio Nasica,& P.Scipio Africanus, α
alia eiusmodi multa. Sed ad propolitum reuertamur. Ergo necessitas primum cognomina excogitauit,pbstvsis,& commoditas custodiuit,& propaetauit. Qui ve ro agnomen . aliud esse a cognomine tradiderunt, ii mihi satis quδd sentiunt non probant . Ex eorum verbnumero grammatici veteres existut,qui ut supra dixi)cognomina appellat ea quae tertio loco:quae verδ prae- Uterea adiiciuntur, ea omnia agnomina nuncupant, ut Africanum & Asiaticum. Eiusmodi verδ opinio facit E locupletissimi auctoris Ciceronis verbis refellitur,apud quem animaduertere possumus, ea omnia cognomina dici quae etiam quarto loco ponuntur. Sic enim ille ait
pro Murena, Ga laudem ille Africa oppressa cognomine ipse prae se serebat, eande hic sibi ex Asia cognomen assump sit. Et in Suetonio, Eritque cognomen id tibi perte partum, quod nunc habcs a me haereditarium. Idem Sapientem & Diuitem cognomina vocat, Mquae tamen quarto loco erant in M. Porcio Catone & in M. Licinio Cras . Inquit enim in Cat ne , Cato quasi cognomen habebat in senectute sapientis . Et in secundo De ossic. P. Crassus tum cognomine Diues, tum copiis. Hac de caussa nos mnia, praeter priora duo, cognomina appellabimus. Nam quod amicus meus in libro De nominibus agnomen pro nomine gentilicio sumit, atque inde agnatos
817쪽
A ducit, multo mihi murus ex iis quae dixi, & iis quae di
Vnde cognomina re H PL. Deinceps sequitur ut unde cognomina tractasnt,dicam ea quae vel veteres prodiderunt, vel ipse aut rati ne aut opinione, sequutus eorum regulas atque praece
'ta,consequi potui. Ac Plutarchus quidem in Corio
an o multos nobis huius quaestionis quasi fontes osten dit, quum ait,Cognomina apud Romanos imponi cosueuisse, aut ab a ione aliqua, aut a sorma, aut a fortu- v na,aut a virtute,perinde atque Graeci & X O. λινιπιων ab actione, Φύσκανα & 0-ν a forma, Ese γέ- a virtute, a fortuna dixerunt: aut a salibus 5 dicacitate, quo pac. o Graeci Antigonum Δασαν c, Ptolemaeum appellarunt, is omani voro etiam Metellum unum Diadematum Rubd frontem ex ulcere diademate diu obligasse , alterum verb Cel rem,qubd celeritatem eius in apparandis funebribus patri ludis sunt admirati,vocarunt: aut a casu nascendi, ut Proculum,Postumum, Vopiscum:aut demum etiam C a corporis vitiis, ut Syllas,Nigros, Rusos, Caecos,Cl dios. quibus nec caecitas nec ullum aliud corporis viaiiuna conium eliae fuit, verum ipsa vitia pro nominibus propriis aequissimo animo audita sunt Haec Plutarchus ut dixi)in Coriolano, Mendum autem suspicor esse in exemplis eius: scribit enim dictos esse a corporis vitio, quum alia longe sit eius nominis origo, vitra dit Nacrobius. 1taque Iegendum puto ΣὼM, id est si, los. Sili autem sum qui naso sunt sursum versias adunco, quod vitium est corporis . neque etiam placet, eum D dem de cognominibus agentem Clodioru fecisse mentioncm, quCd nomen est gentis,quae ne a vitio quidem
corporis nominata est utam dixi nisi seriὶ Clodio,
pro Claudis acceperit. Claudus enim Quinctioriam co Ignomen. Quae autem scribit in Coriolano, eadem fe- ire tradita sutri ab eo etiam in Mario. Quinetiam N cr'bius lib. primo alios a virtute, aIios ab honore vel iniuria, alios a casu cognomina ait inuenisse. Libro autem tertio aliquot etiam a studio piscium cognomina'
818쪽
tos esse ostendit. Praeterea Plin. lib. 18 cap. 3,a rusticis o, Aperibus,libro autem ii cap. 37,a vitiosis corporis parti ous nonnullos cognomen traxisse ait. Postremo etiam Varro a maiore & minore pecore cognomina indita esse tradit lib. 1 De re rus .cuius verb.i ascriba, qtii adeprauata sunt & m. anca. Nomina, inquit, multa trabemus ab utroque pecore,1 maiore & a minore a minore, Porcius, Ouinius, Caprilius: sic a maiore Equitius, Taurus cognomina adsignificari,qubd dicuntur Anni Caprae, Statili Tauri, Pomponii Vituli. sic a pecudibus multi alii. haec Varro. Nemo est autem qui non intel- Η ligat hic confundi exempla nominum & copnominu& sensum nullum bonum elici. It aque, si ita seg imus,
erit sententia aptior: Nomina multa habemus ab vir que pecore, a maiore & a minore. a minore Porcius,
Ouinius, Caprilius. sic a maiore Equitius, Asinius. Effautem intelligendum, quum dicimus Cipra, Taurum, Vitulum, cognomina adsignificari,qubd dicuntur Annii Capr.e, Statilii Tauri,Pomponii Vituli: sic a pecudibus alii multi. Quinctilianus e dem ferme docet libro primo. verba eius haec sunt, Scrutabitur praeceptor a- Ccer origines nominum quae ex habitu corporis,ut Rufos Long5siue fecerunt: ubi erit aliud secretius, Syllae, Burri, Galbae, Plauti, Pansae, Scauri, taliique.& ex casti
nascentium: hinc Agrippa &Opiter& Cordus & Postumus erunt. & iis quae post natos eueniunt, unde Vopiscus. iam Cottae, Scipiones Laen. ates, Serr.ani sunt. Et ex variis causis gentes quoque& loca & alia multa reperias inter nominii caussas. Haes Quinctilianus .apud
quem item credo esse medon Syllas pro Silos ob eam quam dixi caussam. Longum esset hoc loco Livii, Dio Dnysii, Dionis, Suetonii,Ciceronis, aliorumque multoruquo loco de hac re agunt, in hanc sententia verba proferre. Quum igitur res ita habeat, iam quo modo hoc in singulis factum sit, videamus. Quibus in exponendis hanc diuisionem tuebimur, ut alia ab animo, alia a corpore, alia a fortuna tracta esse dicamus.Ad animum autem pertinent virtutes, mores, oratio, artes, studia, res
gestae: ad corpus,partes corporis,color,habitus, vestit
819쪽
A similitudo alterius, locus & quae sim eiusmodi. His autem rebus diligenter animaduersis, omnis sui puto inipositorum cognominii ratio erit persecta. Qui autem cognominum terminationes persequuti sunt, i sirustra laborasse mihi videntur, quum omnes terminationes cognominibus si ita tempus & euentus tulerit conii Gnire possint,praeter eam quae getem notet. Itaq; quum apud Liuium nomina gentilicia multa pro cognominibus mendose legerentur, ea ad suam integritatem ex antiquorii monumentis a me paulo antE redacta sint,
B ut Fabius Licinus, Marcius Rutilus, Minctius Flamianinus, Furius, Pacilus & alia eiusmodi, non Licinius, Rutilius, Flaminius,Pacilius,ut vulgi, legebatur.
Sapientiam autem atque stultitiam dedisse multa c0gnomina Romanis, cum ex Uinii verbis percipitur, tum exempla quae subiiciam, indicant. Scribit enim Plinius libro tertio, Reliquis animi bonis praestitere celoros mortales sapientia : ob id Cati, Corculi apud Romanos cognominati.
C so P Rus,qui est Graece sapiens, Semproniorum co nomen. quod primus tulit P. Sempronius iuris cluses peritissimus. CATO , auctore Plutarcho in Catone maiore, vir dicitur multarum rerum peritus. eaque de re M. Porcius Cato vocatus est. Fuit autem etia cognome Hostiliorii.
DE CATO inquit Varro lib. 6, De ling. L at. Cata acuta Sabini dicunt: quare Catus Alius Sextus, non ut aiunt sapiens, sed acutus. Quare dixit Ennius, Errope contatus homo catus Aesius Sextus.
D s AP iENTIs cognome inuenit C. Laelius ut ait Plutarctius in Gracchis quia, quum Tiberii partes aduersus optimates tueri coepisset, discordiam ciuitatis metuens ab incoepto destitit. CORCvLvM, auctore Festo, antiqui a corde sole tem & acutum dixerunt,edque cognomine usus est P. Cornelius Scipio Nasica, optimi viri filius, ut ait Cic jo in Bruto. B R v T v s stultum signiscar, ut ait Dionysius.Itaque
820쪽
L. Iunius,qui reges hiecit, factus ad imitationem stultia Atiae, Bruti quoque haud abnuit cognomen. Liuius, Dionysius. a Lxvrvs est belluae similis, ut ait Festus. quod co nomen tulit L. Sicinius, primus tribunus pl. Diony-us & Paedianus. sirtute O moribus. NERO Sabinorum lingua strenuum significat. Itaq; Ti. Claudius Ap. Caeci F id primus tulit, quod pbst in
eius familia mansit. Suetonius in Tiberio. MARCELLus, ut Plutarchus tradit, est Bellicosus, Bid est A μια:. hoc est Martius. Puto autem Marcellum
dictum esse quasi Martellum , id est Paruum Martem. Eo plebeia gens Claudia via est.
L. si Ci Nivs Dentatus ob fortitudinem ACBIL-xis dictus. Geli lib. 2 cap. II. sv P E R BI cognomen tulit L. Tarquinius rex,quia
socerum gener sepultura prohibuit. Dionys.& alii.s Rusi L. Calpurnius Piso appellatus ob mores , ut ait Pardianus in Pimnianam,& Cicero in Verrei M. ovicut A dictus Q Fabius Maximus, quia mori- Cbus fuit humilibus. Plutarchus in Fabio, & qui scribit de viris illustribus. CAPRARir cognomen C. Metellus ex contumelia traxit Cicero libro tertio De orat. Itaque Scipio de eo dixit, matrem eius, si quintum pareret, Unum fuisse
GuR GEs vocatus Q abius Rulliani F.a deuorato patrimonio Macrobius. Plutarchus nominat. NEPos aliquando cognomen coni umeliae fuit a prodigalitate, viae in Metello collega P. Lentuli cos. D scribit Valerius. unde lusit Cicero ad Att. Sumptu iam nepos euasit Scaptius. Patrem tamen Metelli eum qui cum T.Didis consul fuit, Metellum Nepotem vocant etiam Capitolini scriptores. Nepotem aute eum
dictum,quasi Q etelli Macedonici nepotem, significat in Cornelianam Paedianus. AsPER C. Trebonius ab insectandis patribusn minatus Liuius lib. 3.