장음표시 사용
21쪽
Leyanrnrattenteista verba. Censet non interdicia Cardinalibus sienten.
diorum,inter quos ego sum,qui non ambio nomen Astronomi, bene strophili. Addideram aliquid de motu terrae diurno, non quod velim refragari De clarationibus 4ratutis Eminentissim. Cardinalium , a quibus opernicanis olim etiam nuper os oppessulatum est i sed quia notavi in decreto Αloysii Carasei typis edito anno I 633. contra Galilaeum Galilaei duas sententias coniunctim prohiberi his verbis. Iltim Gaititii sententiam nempe Salem esse centrum nee moveri mota locali deeiaraveratu Cardi. natium Congregatio ab irrim
falsem in nilosophia se formali-
re hareticam , cum si expreseeontra Scripturam Sacram aliamque assertionem iis via ce , Te=ram mundi centrum non esse, nee stare immobilim , sed mowrimor ista se diurno censseras
pariter ab urdum oriasum, PsLosophia. In hepogia vero ad
minimkm in is erroneam c. Uriganus autem neque unum docet , neque alterum. VE- Ru Es . quod in hac ma teria linguam comprimo , ut par est nihilominus conatus sum ab aliquot annis solvere argumenta Ioann. Morini, aliorum qui motum terra im-
vincant , idque in publico consessu Quaestionum Quodlibeticarum i quod etiam fecerunt postmodum Patres Societatis in Thesbus impressis , diceret quis Terram dici flabi min Scriptura eo modo, quoBoetius Severinus lib. i. de cons Phi- Firmamentum vocat orbem flabilem, quia etianas moveatur, mutet locum secundum partes, non tamen secundum totum in sententia Origani Addidi, Longomontani , quia
ipsemet in Astronomia Damcatib. I. eva. dicit: Terram avtrem se peruenir in medio moveri, se diurnam rivolutionem ab occas inis tum proficere magno compen io na- rura , nos cum D Origano es alii
viri praestantibu asserinus. Sed abrumpo ne importunius obstrepem vestris doctissimis auribus aliunde occupatis c. Sic
ille. Go autem non tanti iacio terrae motum imo nec totam terram,ut propter illam velim,
non dicam Dei aut Ecclesiae. sed ne unius quidem boniamici indignationem incurrere adeoque pro testor in hoc rerum
His antia ex re erile han Da:iris sententia. An hodie
22쪽
ctaurinu genere hanc me habiturum opi VI. a rationi nionem, quem iusserit Eccles ii intrassen Romana cum autem standora T Am dissicultatem penetras &- .eiarcnti est tioni neutra opinio videaturim J uberioris i doctrinae grari hora, . p ρξ possibilis quis enim Coperni quatuor dubia proponis , quo ponunt r.
canus ita insanii evellet, ut dice rum claram lolutionem deside
permeana re non posse Deum concedere ras. Nam quaeras
a Fixu ad mundum, qualem esse c6ditum PRIMO an DD.Cardinalium Saturnum D D. Cardinales amrmari cum inhibitio adhuc perstet; an veroi ' ηυμ utraque suas difficultates patia sit sublata aut mitigata tram est inuis enim toletet immen SECuNDo , Si non mitigata
sapi famillam abyssum, quam inter nec sublata dicaturi, quomodo υ-ὰ fixastasphaeram Sa ni debent Romaeo Florentiae Systema Pon re qui tellurem pervert ut Cosmicum Galilaei fuit appro-nc scio enim, an stando puraera batum, benignis Censuris hono
tioni magis dissonent omnia, ratum,& typis vulgari permis- quae tenentur concedere Ty sum' Adserit chonici nam de Ptolomaico TER Tio, An Censorum Ro- 'hoebi Systemate iam est actum quam manorum pace possit admitti non lusia arcu nica abyssus , quam non haec Propoctio Num datur ratio ac Positio, potest negare Copernicus ' θ:cutisiva avtpractica, sic fimi Tob Hine patet Scientiarum tum a gumcnium ivsvsibile a dis '' alibi ais esse rudes , qui tam difficilem sibile, Tenae quietem evincens: Sacrae his finem
creditu dicunt quietem terrae, Scripturae temmonia, qua contra A facundi quam venerabitis Sacramenti istarchum cisantur, potueruntpro sententiam
veritatem. Illa enim naturae vi babiliter aut impune saltem jo rρρη- res non superat, ista superat: vi ante sminorum Cardinalium 'hoc nescires cst Astronomiam Decretum, jam nonpossunt; positae-R Philosophiam ignorare. Rem tam vera Sacrae Scriptura intelligens fatear Viri etiam docti allecti ita nullivrobabilitari datur locinibus reguntur interdum, quae QuARTo, Anab Eminentia iste edisserit, non nascuntur ex simis Dominis non solum dam- mente, sed ex corde odio et urin Galilaeo Aristarchido Tychonteae doctrinae ctrina, sed etiam Davidis Origa- praeoccupa nici nam S hanc Hispanicianquisitio condemnat .
23쪽
promptum a scient is, quod te VII ram quiescere, aut solem moveri XXV. demonstret. Et hoc est verum: p ae dbis Uid ad haecirespondendum quoniam pro utraq; parte multi id.bia re sit dubia , ex dictis potest tae sunt pulchrari plausib les disse. ν-- sufficienter colligi. Respondeo ratiocinationes , nulla demon- enim .strativa. Et stando nudae ratio- AD PRIMuM , perstaretio ni Planetarium Copernicaeorudi Eminentissimorum Domi coelum Tychonico pulchrius norum Cardinalium sentctiam; nobilius est sed quid inde , ii nec sublatam esse , nec mitiga haec ipsa nobilitas, pulchritutam do habet annexam duplicem AD EcuNDuM respondeo, absurditatem quam hemoli Lquaestiones, quas vocamus de fa benter tran glutier. Quoniam instim cto', a telum productione pen inter Saturnum fixasque imme tia Core.
de te. Et quia non videtur ve se quaedam adsignanda est di nisi ros mile , quod ille liber prae se stantia, omni corpore vacans, me fert , multis Viris magnis sub ad nilui utilis, nisi ad tuendam scribens , puto illum typis sub opinionem Copernici. Et prae ii a
reptitiis editum, omnes in s ter hoc, etiam fidem omnem su- censuras &approbationes, qui perat, quod deminutissimis stet Ha ῶ bus munitur,esse fictas. Qui sunt tulis Copernicani necessaria co mens lRomae poterunt rem me iis ex sequentia pronunciant nimio G G. a minare, nam praesumptio pru rum minimam esse multis vicidens militat contra praedictum bus maiorem Sole maximas libesim, quousque persuadeatur mole sua totum coelum planeta- contrarium. lino iam exam rum excedere. Et quis quaeso innarunt&monuerunt, ut vidc rerum natura toleret haec im-ri num. I . mensa monstra,co tantum fine,
AD TE, Tiu, dico Propo ut Copernici opinionem defensitionem illam , quae Censurae dat Sed de his monstris ubet his subucitur tres continere partes, loquar paulo inferius.
Omnes veras. Se unda ait, ante declaratio-Prima a Sacra Scriptura prae nem Cardinalium fuisse proba. B. , scinthi,&asserit, nullum dari ar bilcm Aristarchi, Copernicipumentum Philosophicum, vel delineatione tri. Et hoc ait vero delumptum a sensibus , vel de habuit enim pro se rationes
24쪽
'lausibiles , de Authores illu VIII ncisci ab Ecclesia Catholica tolerabitur. At ipsa etiam tunc: Ed quia horum duorum Au .....tani erat falsa&Sacrae Scripturae thorum riganii Logo D. et pia,
contraria, quam nunc at id ip Inontani coelum toto coelo, ut ne P On- sum nesciebatur ab illis, qui eam dicitur, irraria Copernicano, gomoma . o sincero animo propugnabant de quo huc u que disserui quid μή ς-m nam probabilitati non opponi de illo sentiam, studios Erequi-zur fallitas. Dicamus ergo Ari tis.
sta ichi opinionem ante Cardi Et respondeo illud duobusnalium declarationem fuiste modis nitari run physic crith Philo Aphice probabilem lo ologice polle conliderati. Et
quehdo enim theologice loca quidem, si consideretur physice, Scripturae tam sunt clara, ut ante magno compendio satista Citob omnem Pontificis declaratione servationibus,&liberatfublimia videantur Aristarchi doctrinam corpora motuum contrarietate, evidenter damnare quam illis communis accenset Ionia addi modo probabi opinio. Fixas stellas immedia, lem non esse. Et etiam verc: quia te supra Saturnum collocat; de omni practica probabilitate ex earum molem non adauget Eruitur pro possitio , quae ab Emi go per Physicam stat, ut tellus nentissimis Dominis condem Orjgano&Longo motano ob natui, diat, &ab occasu in ortum m Ais .is AD u ARTu M dico , non tu diurno moveatur.EU ne agi sis iapis metu diu solum condemnari ab Eminen in gyrum dicetur ' Minimc si,aρι, Σηπιmρι- tissimis Dominis telluris annu quoniam Sac rei Paginae loca,queb iuris am revolutionem, sed etiam di motum telluris condemnant, umco urnam: hanc, non solum in vix agunt de annuo:&n multa Gmημα Systemate Copernicano, in quo congeram,unum produco.
atinnam necessario consequi Irruerat in hostes Iosue,&il-tur sed etiam Systemate Origa los ruperar,& in fugam egerat: ni Logomontani. Et de hoc persequutus est illos no sine pe- dubium movere non poterit,qui riculis&difficultatibus tota illa attent legerit Aloysii Ca nocte &die etiam sequenti sq, rata decretum ad meridiem . Caeterum quia dispetios tueri poterant&occulere tenebrae, summa ad coelum
25쪽
confidentia oculos subrigit, diebus I si covertitur sol mo
ait, Solcontra Gabaon ne moveam, tu rapto,quem vocant, I 46I. Vio Luna tantra malum Aialou. Et cibus' licet sydera fixa eodem quo id eventu Steterunt Sol de tempore compleant I e. reV Lunar&c. Si tititaque lis me tutiones quas etiam Sol confidis caeli, ornonfestinavit occumbere ceret, si alicui puncto fixus motu statio uniu aeui. . Non fuit antea annuo careret. Ergo si aliquibus es postea iam tinga dies , obedi horis sisteretur Sol in su orbe, eme Domino voti hominu est pu velocius raperetur motu rapto grante pro rae Quem locum ergo citius ad occasum desccdedi exponit Isidorus xlarius ret. Ergo motus, quo Sole exuit Episcopus Fulginatensis. Ga Iosue,non fuit annuus, sed diur-baon tuit in tribu lenia nus. Ergo iste non erat intertat, mi , Italon in tribu Dan sed in Sole. Ergo testimonia,
fuitque circa meridiem cum Io quae terram non moveri Convin- sue iuberet stare Solem , sicut cunt, directe motum diurnum textus indicat. Stetit autem Sol oppugnant & in directe annu- in loco illo immobilis lato tem um,qui negatocturno piobabi-poris intervallo, quo alias cursu liter admitti non potest. Eigo suo diem creasset, hoc est, spatio non solum Aristarchi, Coperviginti-quatuor horarum, si ca nici, sed etiam Origanii Lon-pitur pro die naturali sicut He gomontani Systema Sacrae Scribrati exponunt. pturae contradicit, merito ab Religio textum&rem totam Ecclesia damnatur. Ergo siqui- considerans . infero quidquid dem de Ptolemaico actum iam de annuasit, qui tamen sine di est, manet Tychonicum. urna admitti non potesto istis Sacrae Paginae verbis telluris co . IX. versionem quotidianam negari: quod sic demonstro. Intentum ἰ Ruditio postulat, ut citatus Tritosuae fuit, ut dies esset longior, a Sacrae Paginae textus bene in An Demex Sol non oceumbere quous telligatur &quia ibi dicitur De obc ol.
que ipse plenam victoriam adi ioci hominu obediesse , hunc inde pisceretur: sed si Solis motus an promotu terrae argumentum es D 'nuus sisteretur,dies fuisset brevi formas. Sic ais.
o QEadriennio enim, hoc est, Contextus ita debet eodem sensu
26쪽
sensu explicari ergo vel totus isse homini quia tametsi Deus intelligi debet metaphorice , homini obedire non possit, L vel totus rigoros S proprie fectum dedit , quem dedisset, Si Sol stetit in sensu ri toros de fi homini obediisset de tacto. Er proprio, etiam Deus obedlvit O consequenter poterimus di iis in sensi rigoro is proprio S cere quietem Solis Sc Lunae fuis quia obedientia dicit subordi se quietem signi quia licet Sol nationem Winaequalitatem , non quieverit . sed terra , esse Deus rigoros S proprie lo eius omnino fuit idem diei e quendo tui minor homine in nim longitudo aeque quiete So- hominis imperi, subditus lis in sphcer Tychonis acquie- quod sine blasphemia sacrilega te Terrae in sphaera Copernici dici non potest. Si dicatur obe mutetiam rigani, Longo dientia Dei erga hominem montani Ualvatur.
fuisse apparens metapho ic ' Ut huic satisfaciam obiectioque etiam quies Solis &Lun ni duae mihi solutiones succur- apparens metaphoricu ς ἰς int: altera, quae iubet recogno- dicetur. in , si Sol 4 Lun se Hebraeum textum altera, apparenter mctaphoric manet in Latino.
quieverunt i terra tuit , quae
quievit vere S realiter . Ergo PRIOREM Do. Sunt apud rarita motus diurnus non est in coelo, Hebraeos multae coniugationes o, Mi sed in terra sim voces potius quae alterant ne Hebrari et Praeterea , cognoscunt in sensum, Sc non pomunt exprimi ' Deiota meo Theologi voluntatem si latine nec graece inter ipsas νηte signi ini, quam sic explicant f Dici sunt duae rabal de Hiphil. Illa si .is. 'Dςρ mus,aiunt, in Deo esse furorem, nificatscere, haec autem dete iram, poenitentiam, dolorem' minare aliquem ut sciat. Huius aha non quod eiusmodi passiones Rc character est He p. ima radicati traphi perturbationes sint in eo i se praefixus: qui lctelle expresse, quo avideamus estectus, qui in S interdum implicit c, manente nobis ab eiusmodi passionibus significationis potestate. Sic dia
affectibus veniunt. Ergo imus Pakad visitavit : de
non obstante reverentia Deo puri Hipkid , Fecit, quod λdebita , poterimus dicere eum quuvistaret. obedietiassigni obedientem fu-
27쪽
Hinc aliquibus testimoniis abal , sed habere significati lux Ponam unum, caetera in nem vocis HVbili te sic textum telligere possis. Jubetur Abra interpreto , Non fui antia ham sacrificare hilum suum t posse tam longa dies obediente obediit : conduxit puellum ad hoc est,faciente Deo, ut Solob di- ω, t montem in quo ait cavit abare, et voci hominu se pugnante hoc se desper ligna composuit ciumque es faciente, quodelimenta coelum i
eat asse sua filium suum , post prinarentpro Isiae C
eum maltare superstruem lignorum 2 POSTERIOREM interpreta XXVIII. extenditque manum, se arripmis isonem subiungo. Aio multa stacti. m,us immolaret sitiuoseuum. Et humana, quae formaliter sumpta virtualu.. ecce Angela Domini de coelo clama imperfectionem manifestam invit dicens. braham Abraham volvunt, adtribui ab hominibus
uires andit. A Fum. Dixit Deo virtualiter: nam dicunt at-
es. Non eruendas manum tuamsu tributa 3 relationes virtualiter perpuerum , nequefacias illi quid abessentia distingui quia licet quam; nunc cognovi quοῦ ιιme, vel crurealiter non distinguan- Deum non pepercisti uni nito tur, ita se haben ac sere lite di , , tuapropter me. Legunt istud/ro stinguerentur. Voluntatem Di ., is De -- pter me Expositores, & Deum su vinam peractum liberum muta- η'N o sies qui per Angelum loqueba ri virtuat aer: quia licet realitertur,affirmant. Igitur, si loque non mutetur . ita tamen se ha-batur Deus,qua re dicit, me co bet,ac si reab ter mutaretur. S C.
gnovi, ac si prius non cognovis Ergo poterit dici Deus hoministist An- non est infinite sapiens obedire virtualiter i quia licet Obed ZDeus Respondet Marcus a vere proprie loquendo non tinus ita ianus , illam vocem sit inferior nec homini subsici 'na: Iadahi licet habeat sor possit, ita se habere vult, ac si des mamribit, habere significatio beret obedire. nem vocis Hiphil, posie verti Feci cognostare t ut tota oratio sit, αNune manifestavi osci, quoduni- .exsistant,qaod ιmes Dominum. Ices. Ergo&poterimus di Hinc dbctior eruditior ve cere,SOlcm Lunam steti ovis, i .nio ad Iosuam, aio obedien se virtualiter hoc est, non stetis Atiritiam illam, de qua in sacro textu se vere lealiter se sed propter fit mentio, exprimi per formam miraculosam terra quietam ita se
28쪽
se habuisse, acui realiter stetis.
Nego consequentiam ®ulam valde necessariam sub-- iungo. Sic inquam. In expassi-
Sacra Pa. Maniram , ..e nos cogat ad metas . boras, aut ad moralitates recurrere.
Cum igitur sit evidete cellum, quod sub ordinatio vera repugnet Deo; etiam evidenter sit Certum, quod motus non repugnet Soli; opus est , ut cum Deus dicitur obedire creatura, ad moralitates dia virtualitates recurra mus diacum Sol dicitur moveri, literam in sensu realii proprio intelligam US. XI.
TT, quid si prodierit per in die
- natiuua Demonstratio Astro. demo irari nomica, quae bolem non moveri terraquι Convincat Quid, si perdoctri-n nam parallaxeon terram move ri evidenteri clare convinca
Respondeo citra miraculumno polle dari demonstrationem physicam , quae terram quiescCre aut moveri persuadeat adeoque Dustra se, nos fatigareMathemati corrum ingenia, cum vel voIunt tellurem circumducere aut sistere.Nec volo hic multum
disputares, quia contrarium est velle nimitam sapere, quode. pertissimi in hac controversia,
Quid,si haec pla demonstra is . otio, quam lmpoIlibuem eiic di si δεαι, cimus, olim daretur' strationi Responderet hic aliquis , in ponponen- tali casu adsentiendum essed monstrationi 'st enim suppos nondum eme legitimam, vera at in illo casu dici non posse, Ecclesiam Romanam erravisse: non enim hanc propositionem speculative sumptam Generale Concilium , aut Pontifex ex cathedra proposuit universae Ecclesiae ut Articulum fidei ita
ut vellet pluminet internu dissensum esse hariosim sed Cardi natium Eminentissimum Tribunal, cuius authoritas inter homines summa est , definivit non dari rationem humanitus, propter quam non dicatur motus terrae Sacrae Scriptutae contradicere et adeoque practice deberi haberi tanquam haereticum qui Pontifici per Cardinales suos cum pertinacia contrad Cat. Quod, si perimpossibile cras haberetur aliqua nova demonstratio, tunc inciperet dari humani. tus ratio propter quami cssent permittere Eminent illi mi Domini , ut in expositione Capitis X losuae ad sensum aliquem aps parem
29쪽
Hinc aliquibus testimoniis abal , sed habere significati lux Ponam unum,ut caetera in nem vocis Hiphil: sic textum telligere possis. Jubetur Abra interpreto , Non fui aut a se ham lacrificare filium suum : postea tam longa dies et obediente obediit : conduxit puellum ad hoc est faciente Deo, ur Solob di- ωὴ montem in quo adt Icavit astare, m voci hominu spugnante hoc est desper ligna composuit. Cumque est faciente, quodeumenta cetium j Dcolligasse Isaac Alium suum , posui prinarentpro Israel.
eum in aliare super ouem lignorum POSTERIOREM interpreta rari . extenditque manum,ctare migia ison m subiungo. inio multa Distiam, dium,ut immolaret ibumsuum. Et humana, quae formaliter sumpta virtu-- ecce Ange tomim de caelo clama imperfectionem manifestam immissicens i Abraham Abraham volvunt, adtribui ab hominibu ciui rellandit i Uum. Dixit Deo virtualiter: nam dicuntatis ei. Non exsendas manum tuam δε tributa, relationes virtualiter perpuerum , nequefacias illi quid abessentia distingui quia licet quama nunc cognovi quod ime, vel crurealiter non distinguan-mum non pepercisti unigenito tur, ita se habensiac si realite di am,rii. tuapropter me Legunt istud/ro stinguerentur. Voluntatem Di .. i. 2De nova pter me Expositores, & Deum iu vinam peractiam liberum muta. isse, qui per Angelum loqueba ri virtualiter : quia licet realiter P tur,alfirmant. Igitur, si loque non mutetur , ita tamen schabatur Deus,qua re dicit, Naneto. bet,ac si realiter mu daretur. C.
gnovi, ac si prius non cognovis Ergo poterit dici Deus hoministi 'An- non est infinite sapiens obedire virtualiter i quia licet beatieria Deus Respondet Marcus a verein proprie loquendo non vinus lixianus , illam vocem sit in serior nec homini subiici rix Iadahit luet habeat sor possit, ita se habere vult, ac si deς mam Palal, habere significatio beret obedire nem vocis Hiphil, posie verti Feci cognoscre . ut tota oratio sit, αNune manifesta vi, disci, juodunnversi sciant,qaod ιι es Dominum T lces. Ergos poterimus dl-Hine doctior & eruditior e L cer Solemi Lunam stetis reis,., Q. nio ad Iosiam, aio obedien se virtualiter hoc est, non stetis itialis. tiam illam, de qua in sacro textu se vereri realiter . sed proptet fit mentio, exprimi per formam miraculosam terra quietam ita se Disitiro b c Ooste
30쪽
se habuisse, ac si realiter stetis.
Nego consequentiam; regulam valde necessariam subis . 1 ungo. Sic inquam. In expositi- ωὸλ l . . 'e SVra Pagina insistendum, Isen expassion si literasiquamdiu se non dicat im- Sacra Pa. licantiam , v. nos cogaιadmctas barari aut ad moralitares recurrere. Cum igitur sit evidete cellum, quod iub ordinatio vera repugnet Deo: etiam evidenter sit Certum, quod motus non repugnet Soli; opus est, ut chm Deus dicitur obedire creatura, ad mora litates, virtualitates recurra mus diacum Sol dicitur moveri, literam in sensu realii proprio. intelligamus.
ii a Ti quid si prodierit perindie
is Caliqua Demonstratio Astro.
demo irari nomica, quae bolem non moveri erra qua Convincat Quid, si perdoctri-m nam parallaxeon terram moveri evidenter, clare convincatur fRespondeo citra miraculumno posse dari demonstrationem physicam , quae terram quiescere aut moveri persuadeat, adeoque frustra seri nos fatigareMathematicor tam ingenia, cum vel vo Iunt tellurem circumducere aut sistere.Nec volo hic multum
disputare , quia contrarium est velle nimium sapere, quod pertissunt in hac controversi .i,
id,si haec ipse demonstratio, quam imposubuem esic di si rimbricimus, olim daretur strationa Responderet hic aliquis, in ponponem tali casu adsentiendum essed monstrationi est enim supponnendum esse legitimami vera at in illo casu dici non posse, Eccletiam Romanam erravisse: non enim hanc propositionem speculative sumptam Generale Concilium , aut Pontifex ex cathedra proposuit universae Ecclesiae ut Articulum fidei ita ut vellet ipsum me internu dissensum esse haeresimis sed Cardi. nalium Eminentissimum Tribuanal, cuius aut horitas inter homines summa est , definivit non dari rationem humanitus, propter quam non dicatur motus terrae Sacrae Scripturae contradicere : adeoque practice deberi haberi tanquam haereticum qui Pontifici per Cardinales suos cum pertinaca Contradicat.
Quod, si per impossibile cras lia.
beretur aliqua nova demonstratio, tunc inciperet dari humani.
tus ratio propter quami csent permittere Eminentissimi Dornini , ut in expositione Capitis X losuae ad sensum aliquem aps 1 paren orate