장음표시 사용
701쪽
COROLLAR IvΜ ΙΙΙ.3. Ex eo quod vasorum dispendia a continua liquidorum . 1 a. solidorum actione & reactione producantur, quae in interna vasorum superficie fiunt, colligitur vasorum interiora duntaxat fore reis paranda; unde confutandi sunt Veteres qui humorem in nominatum, rorem, gluten & cambium pro nutritionis opere admittebant, de cum his recentiores plurimi, qui Lympham in modum roris per substantiam partium nutriendarum, trans tunicarum meatus dispergi etiamnum asseverant. Utraque enim sententia circulationis legibus repugnat, ut inferri potest ex postulato 8. iam eitato. Idem esto judicio de nntritionis mechanismo juxta nonnullos authores a) qui in arteriis. venarumque cal inmentis, poros supponunt tenuioribus sanguinis particulis transitum permittentes, quae partium substantiam penetrant dc nutriunt. Uerum, inquiet forsan aliquis, annon partes totius corporis habitus externi, circumfusi aeris insultibus continuo objiciuntur 3 Annon similiter eaeterna vasorum superficies fluidi aetherei cuncta corpora pervadentis actioni R impulsibus patet, tametsi vasa haec in cavitatibus lateant. Quorsum igitur ex aequo non nutri retur eXterna & interna solidorum superficies 3 Respondeo, absolute loquendo, externas vasorUm cutaneo rum partes nudo aeri subjectas eius contactu aliquid de suo pos se deperdere, sed paucum, quodque vix conferri posit cum caeterarum partium jacturis quae motibus multo vehementioribus expolitae sunt: Praeterea paucum illud quod circumfluo aere sublatum
S sss a est, a) VERO HOYEN tractat I. cap. 22. de L mpha. Item SYLin VI Vs DELEBO E Disput. Medicar. III. qui ait, arterias exili stinas capillares quemadmodum inter cerebrum crassam meniugem praetergressas tunica exui, pcque per eas debiliores factas ac porosas transsudare, quidquid ex sanguine unicuique convenit maxime, dum reliquum pergit in venas per anastomoses arteriis pasesta consiligatas.
702쪽
6oa esst, humore, quo naturaliter universi cutis madescit, facile resti tuitur , ut ex sequentibus planum siet. Fatendum insuper caeterorum vasorum intus latentium poros fluidum aethereum transfluens penetrar e , secumque rapere aliquas ex Ramentosis solidorum partibus, sed paucissimas, quae sua in vasis integritatem non adimunt, quaeque per consequens, reparatione non indigent, susscit ad ser-13vanda vasa integra, ut jacturae partium internarum , quae multo majores sunt, a contentiS fluidis interius reparentur, modo infe
FLVIDAS ΡΑRTES MAGIS QUAM SOLIDAS,
am necessaria corporis reparatio consimptioni partium fluida rum aut solidarum proportione respondeat neceilla est, itant ex iis illae majori reparatione indigeant, quae tum mole majores sunt, tum ad dissiandum aptiores. Sed I. moles fluidarum partium seu humorum , solidarum molem longe multumque excudit, harmiaque quantitas ac pondus cum fluidorum quantitate & pondere comparata minimi momenti sunt, uti luculenter probavit eximius ac, meritissimus in Cosus
KE1L L. a) dum ponderatis fluidorum ad solida rationibus , factoque periculo in arteriis, venisque majoribUS, in musculis, nervis, vasis lymphaticis, adi posis imo & osseis solidorum pondus esse exiquissiminia, certo calculo demonstravit. 2. Insuper fluidorum particulas differetas, facilius, unitas vetaro solidorum partes, difficilius a mutuo contactu romoveri, cuilibet a) Loco statuo.
703쪽
693bet attendenti patet; ergo major fluidarum quae ad effluxum com paratae sunt, prae solidis dissipatio ac deperditio futura est, proindeque illas magis esse reparandas, seu, quod idem est, magnam assumptri nutrimenti partem, in suidorum reparationem cessuram esse liquido constat.
FLUIDORUM EXHALANT IUM D IS PENDI A
CONTINUO MYLI ACCESSU REPARARI.
I . VI t resarciantur fluidarum corporis partium jacturae, noVa super- addenda est sanguini & humoribus exhalatis ac dissipatis fluidorum quantitas, quae dependitarum vices suppleat, Vasaque ex imminuta humorum mole collapsa & corrugata de novo eXtendat, sicque naturalis diameter, ceu vasorum magnitudo servetur, Vel brevi tempore restituatur : hoc partium fluidarum supplementum proficisci, Omnes uno ore fatentur Medici ex cibo potiaque ingessis, quae in primis viis cocta lacteum quentiam humorem, chyli nomine cognitum, generant in sango inem transvel Gridiam, dissipatas fluidorum partes reparare idoneum: Id autem accidit in vasis humani corporis non absimili ratione, qua in dolio aut alio quocumque vase aqua vel alio liquore repleto servaretur plenitudo, si ea proportione, qua per inferius dolii foramen liquidum contentum effunditur, pari ferine quantitate per supericis infunderetur. Quanta autem ad partes fluidas reparandas requiratur chylieopia praecise hic determinare nec licet, nec refert plurimum; fatis sit nolle, novum fuidorum proventum absolute desiderari innutritionis opere, qui deperditarum pondus & quantitatem suppleat, earumque dispendia compensare queat, ne ex inanita tandem vasa concidant, corpusque contabescat.
704쪽
Hujus vasorum plenitudinis habenda est ratio praeci a innutritione; cum enim ex supra dictis propo sit. 3. magna fiat respe- diu ad solita fluidorum reparatio, tequitur nittrititionem in il la vasorum turgescentia potissimum tonsistere, ac proinde hanc fortassistit ille recentioribus quibusdam rei novitate allestis errandi occasionem dum attendentes praeprimis ad vasorum eaetensionem quam novus chylus promoVct, alteram nutritionis causam nempe succi appositionem neglexerunt ac tandem contatarunt 1 sed eos hallucinatos fuisse ex jam dictis in proposit. 2. clarum est. COROLLARIVΜ II. Crescunt fluida, nutriuntur, de decrescunt pro varia chyli accedentis copia ; in infantibus qui edaces fiuit, chylus uberior appellit, & sit fuidorum accretio; in adultis & bene valentibus, con- samptionis aequipar est, & tunc fluida restaurantur, seu nutriuntur; denique in senio; sed inprimis in morbis diuturnis, in appetentia, Obstrus fionibus messenterii, &c. minori quantitate suppe ditatur, fitque fluidorum imminutio sive decrescentia
SOLIDORUM REPARATIONEM DEBERI FLUI
Probatum fuit superius Propositi. a. necessario reparanda fore so lidorum dispendia: secus enim, vel adeo extenuarentur vaso rum tunicae, quarum fibrae aliae ab aliis secedunt, & elongantur, donec embryo ad adulti magnitudinem pcrvenerit, ut liquidorum coniciatorum effluxum permitterent, quod repugnat naturae fini juxta postulatum 8. vel abrasis solidorum ramentis remanerent fos- . sulae
705쪽
16. salae seu areolae quaedam, quae aliqua materia replendae sunt, ut vasa serventur integra, contentosque liquores ab exitu cohibere valeant viri Corollar. I. Propossit. 2. Neque obstat quod ajunt adversarii, vasa tunicas constituentia ea proportione dilatari & a fluidis accedentibus repleri, qua vasorum majorum cavitas ampliatur, unde simul augeri magnitudinem Vasiis maioris, & propriae tunicae crassitiem contendunt; si quidem id dici revera potest de vasis insignioribus, ast eadem pro ultimis de quibus postulat, et non mi icat ratio , nam fibrae seu villi ultimorum vasorum membrana8 tenUissimus componentes, vasa
non sunt ex νstulat. 12. sed solida ipsam et, firma, & pari qua majora proportione, crescente corporis mole eXtenduntur, unde hoc subterfugio non solvitur difficultatis nodus. Explicandum itaque silperest, a qua materia interstitia seu vacuola a deciduarum partium effluxu relicta compleantur ; sed nihil est in vasis praeter fluida circulantia, debent ergo haec aut quaepiam eorum partes aptari relictis vacuitatibus, & in priorum exce piarum locum substitui, quod erat probandum.
PROPOSITIO VINUTRITIONEM FUNCTIONEM ESSE UNIUER
SALEM ET CONSE ΕΝΤ ER IN SINGVLIS VASIS PERFICI.
Ricut om uia vasa, quantumcunque sxilissima, partesque eorum insensibilus a fluidis appellentibus extendi nemo est qui negare audet, ita pariter nulla vasa sunt, etiam minima omnium, nullaque pars eorum sensibus in conspicua, quam fluida praeterfluentia, non impetant, quaeque proinde dispendium aliquod non patiatur,
706쪽
aut saltem pati potui: hinc nutritionem functionem esse univerta- 17 Iem statuimus, quae in singulis non modo univerit corporis vasis, verum etiam in quibuscunque Vasorum punctis eXercetur COROLLARIUM I. Inde sequitur I. singulos humores nutritios esse, ne quidem exceptis spiritibus animalibus, quatenus omnes iri discriminatim particulas hujusmodi reparandis solidorum jacturis idoneas suis vasis suppeditare debent , sine quo explicari non posset nutritio: cum
enim nullus humor adeo universalis sit, qcii ad omnia tUm magna, tum exilia vasa devellatur, patet manifeste omnes omnino humores, cujus punque indolis sint, nutriendis corporis partibus inservire,
idque sapienter admodum a natura institutum fuit, ut singulis praesto esset humor alibilis, quo factis dispendiis quam citissime succurreret; unde vasa sanguifera sanguine, lymphatica succo lymphatico, adi posse pinguedine, chylifera chylo, ossea medulla aut succo medullari. nervea spiritibus, &c, reparari consequens est, ut inferius plenius demonstrabitur.
Atque ut inter caetera vasa nervos seligamus, suppeditari a nervis mi Titionis materiem probat atrophia partis paralyticae , quae quamvis solito more sanguine indesinenter alluatur, tamen ex toto praepedito spirituum influxu marcescit in dies dc contrahitur COROLLARI v M II. Evidens est a. vas aliquod insigne , T. g. arferiam portam multiplici fluido reparari, nimirum ejus cavitatem arterioso sanguine, & vasa tunicam constituentia, sanguine, lympha, spiritibus, prout portae tunica vasis sanguineis, nerveis, aut lymphaticis complicatis emergit: quod de arteria aorta dicitur, de caeteris quibuslibet partibus intelligendium
707쪽
COROLLARI 'M III. s. Sequitur 3. rejiciendum esse eorum hypothesin, qui unicum ad nutritionem satis esse humorum existimant, inter quos alii a) succo nerveo, alii b) lymphae nutritionem adscribunt ;cum enim succus nerveus in nervis duri laxat, lympha vero in lymphaticis vasis continuatur, solis nerveis aut lymphaticis vasis reparandis invigilarent, dum caetera vasa alibili succo defraudata reparari nullo modo possent.
Fadem ratione non audiendi sunt c qui nutritionem in veram & spuriam dis inguentes, veram in contextu vasorum, ho est, in vassis minimis e quibus majorum involucra e rinantur fieri autumnant; spuriam vero in cavitatibus seu conceptaculis variis, nempe in pulmone ventriculo, intestinis vesica urinaria, fellea, Urero, &c. quae propriae non nutrire asserunt, sed simpliciter distendi a fluidis contentis, aere, alimentis, urina, bile, &c. illa& enim conceptacula vasa sunt, humores proprios includunt, &eausis iisdem soli a divellentibus subjlaiuntur, proindeque jacturas pati debent humoris cujusdam applicatione, perinde ac in caeteris vasis minimis, reficiendas. Hinc quoque phylum & sanguinem a nutritionis opere excludendos esse authores plurimi d sentiunt, hac ratione suffulti, quod fui da
708쪽
fluida illa ob partium componentium crassitiem replere quidem majora Vasa, at minima subire nequaquam possint, quasi vero ductus chyliferi vasaque sanguinea, quorum numerus tantus est , nulla re I9. paratione indigent 3 aut fluida in his dii stibus contenta, quamquam lymphatico succo multo crasJora partes non haberent satis tenues,. quae aptae forent in relicta vasorum interstitia intromitti λCOROLLARIUM U. Denique sententia VERTIEYEN a) qui materiam nutritionis & accretionis ad singulas partes nutriendas Via circulationis pervata avehentia deferri opinatur, duplici titulo falsa est. Ι. Quod invenis, lymphae - du stibus, caeterisque vasis revehentibus, imo secernendis excernendis Ue humoribus dicatis, aeque ac in caeteris nutritio peragatur. 2. Quod arteriae ipsae majores, quas interius
reparari, aliorum Vasiorum more , certum est, non nutriantur succo ab arteriis minimis ad singula cavitatis suae puncta transvecto; namque superesset explicandum, quo pacto arteriae illae minimae nutrirentur, illae enim vel a proprio sanguine contento, vel a succo per alias arterias ipsis minores delato nutrimentum acciperent: si primum , quid ni majoribus satagilis contentu S partes nutritias non suggereret 3 si secundum, daretur processus in infinitum. Hic obiter recensenda venit CLOPTA H A VERs b) opinio de nutritione , qui ad explicandam succi alibilis in universo corpore distributionem , glandulas quasdam nutritias commentus est, juxta latera vasorum sanguiferorum undequaque in earum progrestistas, ad instar glandularum lactearum intestinorum tenuium csic amat appellare vasa lactea) e quibus glandulis seu, ut ille ait, poris glandulariis exsudat continuo succus gelatinosus ac viscidus, si-brarum arterias componentium dispendia restauraturus, in qua mehercule opinione convellenda tempus terere Consilium non est. Io..
Nam a Dbr. a. Tractat 4. c. g. de accretione 9 nutritione. b) Osteologia nova de nutritione ct accretione in genere.
709쪽
Nam 1. gratis & sine ullo fundamento supponit hujusmodi glandulas sistitias, quae nec autopsa demonstrari, quemadmodum venae lacteae solent, nec ulla ratione probari possunt. I. Docet quidem quomodo interna arteriarum facies nutriatur, non autem qui fiat vasorum illorum seu glandularum nutritiarum reparatio.
Relecta semel lympha tamquam causa universiali solidorum nutritionis quaeri potest quos usus praestet in humano corpore 3 Cui quaestioni facilis cst responsio, nimirum illa praeterquam quod vasorum lymphaticorum in quibus tricluditur reparationi vacat, maffae sanguinis iterum commixta ipsius fluiditatem tuetur, & chylum sanguini affundendum diluit: Imo si quis velit eam esse veluti nutritionis promptuarium, ex quo caeteri humores partes hauriunt nutritioni appositas , ei non refragabimur. Succum nerveum quod spectat, ejus existentiam negant hodie recentiores Physiologi, nec immerito, quoniam nempe spirituuna influentium vim & energiam obtunderet, unde sequitur vasa nerinvea nullum alium continere liquorem praeter spiritus animales, quos non modo nervis reparandis, sed sentui & motui destinari notum est
EXAMINARE QUAENAM SIT NATURA E T
RV AE P ROPRIETATES PARTI V M SOLIDA NUTRZENTIUM, AE A PRAETERL ABENTIBUS FLUIDIS SUPPEDITANTUR.
ai. Iuo in hac propositione continentur, primum natura partium fluidorum quae nutritioni serviunt, deinde earum dotes de qualitates , jam sigillatim examinanda. T lit a I. Ve
710쪽
I. Vt detegatur natura partium quae nutritioni famulantur, ad consumptarum indolem maxime attendendum : Cum enim n tritiae partes in alendarum substantiam plane conVertantur, utra8que consimiles esse δc congeneres probabile est; Sed liquet ex propositione a. vasorum particulas liquidoriam praeterlabentium impetu excudi & abradi, ergo concludendum in ipsio limine ejusdem naturae partes, si brosas nempe aut si brosis analogas, ab iisdem fluidis circulantibus suggeri, quae in deperditarum subsidium advocant ulla Earum partium ori ginem eruere convenit ex alimentis assumis
piis, quae vel ex vegetabilium , vel ex animalium penu depromi so lent; quamvis enim ea mi Xta ingesta in ventriculo coqUsntur, variisque deinceps tum fui dorum, tum solidorum motibus quassentur, ac per minima dividantur tamen adhuc dum permultas partes insensibiles fibros as reteneri immutatas non dubitamus asserere, atque conjecturae nostrae favet natura chyli, sanguinis, & lymphae, quae si explorentur, magnam fibrosarum partium copiam ipsiis et-jam nudis oculis eXhibent. Tametsi autem id genus partes inaequali quantitate reperiantur in humoribus, & major multo in chylo, sanguine, & lympha quam in aliis, interim non inferendum in his deesse, imo &2j. in excrementiis qualis est ui ina: Videmus enim in hoc liquido, in quo partes aqueae luxuriant, concretionis fieri, quae si a fibros; partibus non omnino pendeant, sed potius & terreis tartareisque, aliquas saltem latentes supponunt, quibus quasi totidem vinculis,
caeterarum unio firmatur ; harumve partium existentiam aliunde probant urinae Imbecula ct eneorema quae eX filamentosis floccisadmodum tenuibus efformata videntur. Verum, objiciet aliquis, qui poterunt vesicularum pneumota uicarum, intestinorum, vescae urinariae, & felleae interiora comtentis, aere, eXcrementis, Urina, bile reparari, cum deficiant in
aere fibrosae hujusmodi particulae, &Deces, urina bilis, acrimoniae