장음표시 사용
391쪽
Τit. s. De litis conte satione σe. S. iuncta ibid. glos. v. initium , sine qua totus processus iudicialis irritus esset, &sententia Iudicis nullas, ex c. υn. ke litis contest . , T l. Prolatam 4. C. de sentent. Erinterloc. iuncta ibid. glos. υ. solitum IM- diciorum ordinem . Quod tamen intelligendum est regulariter, seu extra casus CXcepto x quorum aliquos supra memo, rauimus in hoc lib. 3. tit. q. n. 9IO.
necnon pro iudicijs Ordinarijs , quia asi procedatur simpliciter & de plano ac 'siae strepitu de sigura iudicii, litis con
testatio non requiritur , uti nec plures; aliae tu diciorum solemnitates, iuXtara
textum expressum' in Clem. 2. deverti,
Egnis. Videri potest Abb in c. Quoniam'
irequenter s.. Vttite non conus . n. q.
a. Fit autem contestatio litis per petitionem Actoris coram Iudice propositam in libello, & per responsionem URei negativam eiusdem potitio uis , animo litigandi factam, qui animus semper
Praesumitur etiamsi expresse 116 declare tur quoties eiusmodi petitionem aut res ponsionem non statim subsequitur protestatio in contrarium , ut tradit Rota de . litis contes. dec. 11. in antiq. Inde est ,
quod per solam sadii expositionem, seu Per positiones & articestos ad solam facti seriem pertinentes ab Actora propositos , Reique responsonem illis datam, non intelligitur iis contestata , v. um .delitia
392쪽
38o Inlii. Conon lib.rIL. litis eonte'. , quia sola tacti narratio non est petitio aut negatio petitionis I & propterea eiusmodi positiones & artici
ii proponi solent , postquam Actor suam in iure petitionem oblato libello
eXposuit , eandemque petitionem Reus in iure negauit. 3. Inde etiam est quod si Reus eoatra petitionem Actoris dumtaxat eXcia viat , siue in genere eXceptionis dilatoriaci siue etiam in genere peremptoriastis. non intelligitur iis contestata is ex c. Si
oblato. det, iis contest.in 6. Qui enim taliter excipit , nota respondet neque contradicit Actoris petitioni, sicut ad litem
contestandam requiritur ia Dixi duω:-xat excipiat : sectis enim accideret si non sitieret intra limites purae exceptiΘniS , sed insuper directe rei ponderet Actoris libello , negando eius petitionemo Vt puta si Actor oblato libet o petat coram. Iudicu restitutionem pecuniae , quam mutuauit tibi , tu autem respondeas a te non teneri , & petitionem Actoris nos
esse implendam , eo quod ipse Actor
pactus tuerit sei pecuniam illam non spetiturum . Ita excipiens , non P re exciperes , sed exceptionem cuIn responsione ad libellum cumulareS , adeoque litis contestatio lacta esset: &pro simili casu procedunt aliqua iura sex quibus colligitur contestari litem ob-s
393쪽
Tit.9. De litis centestatione SY. 38 riectu alicuius exceptionis, ut docet Scexplicat Glos. in cit. c. Si oblato v. falsa. q. Quamuis tamen exceptio a Reo obiecta non faciat contestationem litis , illam non impedit; imo ut dicitur is
eod. c. Si oblato, ea e X ceptione non o stante , eandem contestationem fieri
oportebit: nisi tamen sit exceptio spoliationis ab Actore commissae circa illam ipsam rem, de qua est eiusdem Actoris petitio , in quo casu non cogitur Reus respondere petitioni Actoris , donec ab ipso restituatux , Ut dictum est in itigrae, eed. aut nisi aliqua eX illis lxibus eX-ceptionibus ob ij ciatur , quae dicuntur litis finitae L impediunt litis ingressum videlicet transactio , lis finita , & res iudicata , quas supra eXplicauimus in hos libro 3. iit. 6. n. 9. aliqua enim illarum obiecta , etiam Reus non cogitur Actoris petitioni coram Iudice r*spondere ivt ibidem explicatum est. 3. Litis contestatio fieri potest non solum immediate per principales, sed etiam per eorum procuratores, ut habetur ex c. Cum ad Sedem IS .me ressit pol. modo eorum resposio a principali eade die
6. Effectus litis contestatae plurimi sunt . Post illam enim non datur amplius locus exceptionibus dilatorios, nis xx causa postea emergente , aut ante
394쪽
38a Instit. Canon. lib.III. Reo incognita , ut supra dictum fuit ima hoe lib. 3. itit. 6. n. s. Item actio Se iurisdictio Iudicis perpetuatur , eXceptis quibusdam casibus videndis apud Panor. . in c. M. des . Iud. n. 8. Inducitur quasi contractus inter litigantes, ut neuter altero inuito poisi a lite re G-re , ut colli ἀitur ex ι. Licet 3. g. Ideia Icribite . de peculio. Reuocari non potest sine iusta causa procurator inuitus i
tari libellus , ut suis in locis supra dictum fuit. Demum omissis aliis videndis apud Iuristas, contestata lite deuetiri potest ad testium eXaminationem s& definitivam sententiam, quod ante prohibitum regulariter est , ut patet e X toto Decretal. tit. Ut lite non eantes. e X-ceptis casibus , de quibus diximus in hoc
lib. 3. tit. q. n. 97. Hoc tamen quod ultimo Ioco dictum est , de testibus ante contestatio nem litis non eXaminandis, non est generale , sed regulariter tantum obtinet ,
.ut constat ex e. . Vt lite non contestis ,
ubi aliqui casus ab ea regula eXcipiun- .aur. Talis est, si de morte testium timeatur , vel absentia diuturna, in quo casu ne probationis copia casibus fortuitis subtrahatur , ipsi testes etiam lite. non contestata admitti poterunt, eorumque
395쪽
Τii. 0.Detiti, contestatione e e. 38 thuut: dummodo tamen Actor Aduersarium intra annum conueniat , aut saltem receptionem huiusmodi testium illi denunci et . Aiij casus excepti videapossunt in eod. c. M. fuse declarati. 8. Factam litis contestationem subsequi regulariter debet iuramentum coctumniae, iuxta priscIiptum Sacrorum Canonum , qui hac de re extant in Du-
cretalib. subeXpressa rubr. de Iuram calumn. Extat quoque similis titulus ii a 'Cod. videlicet. ae jurejur. pro er ι 'tu n. dando. Eo autem nomine intellia
gitur iuramentum , quo litigante, iurand1e in iudicio bona fide S absque fraudo atque calumnia , siue agendo , Saere Dpondendo,siue excipiendo processuros,
etiam iuramentum credulitatis, ad differeutiam iuramenti veritatis, quod est de veritate dicenda, & dicitur iuramen tum scientiae , quod solum olim praesta-b tur in causis spiritualibus & his annexis , ex c. Litteras a. de iuram. calumn. ,
sed postea statutum suit ut etiam in ca ' sis spiritualibus pristari debeat iurame- tum tam de veritate dicenda, quam do calumnia, iuxta teXtum in c. et L .eod.
9. Quamuis tamen tale iuramentum calumniae praestari debeat , non est ita necessaritim , ut eo omisso sit irritus aut
396쪽
38 Instit. Canon. lib.III. Irritandus processus iudicialis, & sestentia Iudicis , supposita quod alias le-
.gitime processum tuerit , eXcit. c. i. g. pro; ter o mi imm . De iuram. calum. in s.
quia scilicet non est de substantia proce sitis iudicialis, quamuis fortasse de i re ciuili olim aliter obtinuerit, ut desumi videtur e X cit. I. a. b. deu quia . C.de iureiur. propter, calum. dan Quod si Aiactor , praesertim a Reo requisitus , illud tu bire recuset, punitur amissione causae; si autem Reus , habetur pro confesta, ex
c. vlt. f. sin. de ruram. colum . ita tamen ut pro tali poena subeunda requirati sententia Iudicis, ex auth. Principales S. Si quis autem . c. de Iureiur. Iro rer
1 o. Quod dictum est de obligatione subeundi iuramentum calumniae , e X. ceptionem patitur in Clerico, qui Ecclesiae suae causam agat: is enim inconsulto proprio Praelato idem iuramentum subire non debet, Sc Episcopus incon- Uulto Rom. Pontifice , ex c. I. de iuram. calAmn. quamuis si propriam causam agat Clericus , tali priuilegio non frua-atur , iuxta textum in c. Creterum s. eori
397쪽
De probationibus. i. Olent Bequenter litigantes o tam in exordio quam in progressu iudicij negare positiones , aut intentionem aliquam Aduersirrij , unde Naicitur necessitas probationis , sine qua nihil euinceretur, quia Actore non probante Reus absoluitur , . ui accusare q. C. de εdendo, σ c. vn. Vt Eccles stica benef. sene diminut. confer. Propterea sabsolutis ijs , quae pertinent ad ingre D sum iudiciorum , agendum consequenter hic est de probationibus, primo in genere , quod in hoc titulo praestabitur , postea in specie , quod in sequentibus titulis eXpedietur. a. Probatio generatim, prout hic sumitur, est actus iudicialis, quo per testes , aut instrumenta , aut alia argumenta idonea fit Iudici fides de eo , quod in
controuersiam deductum est , ut sumitur ex ι. Ex litteris 3. de probationib. in iis urbis ad cognitionem Iudicis instruondam . Alia est artificialis , ari inartificialis. Artificialem Vocant , quae arte νει industria probantis eX apsa causa circumstantijsque deducitur , Vnde Vocatur etiam insta , qualis est V. g. praesum-
398쪽
386 Instit. senon. Lb. III. Ptio , quae nascitur eX circumstantiis fa- Inartificialem appellant , quae eX-trinsecus aduenit, puta ex testibus , eae instrumentis , &c.
. Utraque sub diuiditiir in plenam, semiplenam. Prima est quae plenam fidem Iudici facii , itaut ea posita possiferre sententiam, S: nullo alio ulterius requisito , controuersiam definire , qualis est v. g. quae lit per rei evidentiam is, per iudicialem partium confessionem ia, aut per plures testes omni eXceptione maiores, idest quorum authoritas ex
nulla legitima eausa eleuari potest. Altera est , quae plenam fidem non facit, quamuis sit quoddam adminiculum pro- bationis, talis est v. g. quae fit per unicum testem omni exceptione maiorem , aut per confessionem extraludicialem, aut per comparationem seu perfectam similitudinem scripturarum Sec. q. Tam Actori quam Reo incumbit onus probandi. sundamentum intentio- 'nis suae: unde Actori probanda est petitio , suusque libellus, reliquaque Omnia Ἀ quibus petItionem , & libe Eum sustinere contendit; Reo autem probanda est exceptio, quam ob ij cit ad elidendam aut differendam intentionem Adueri arij. Quod si Reus contra petitio, nem Actoris nihil aliud opponat, nisi nugatiuam vagam, in defuitam, & sm-
399쪽
Τ it. ro.De probationib&s 3 plicem absque ulla restrictione certi temporis , aut loci , aut alterius circumstantiae, ut puta si neget se cotraxisse Sc.ctim talis negativa indefinita , & vaga non possit ullatenus probari , iuxta tex-
s. de probat. non cogitur ReuS suam hanc responsionem probare , sed totum probandi onus reiicit in Aduersarium . Nec iis contingeret si responsio Rei negativa alicui certae circumstantiae esset alligata , aut aliquid expressae vel tacite affrmaret , ut est eXemplum in c. Super hoc Dderentino. in negante se sponte renunciasse aliquod benenciu,quia ut ibid.
explicat Gl0. v. negat, non1ponte renun-ι - includit in se hanc assiirmativam cuia tum renunciasse, quam probare debet qui taliter excipit. Aliud quoque exemplii habes in ι.Sifilius 8 p. de probationib. 3. Probatio debet esse clara & certa , Ut sumitur ex c. In praesentia 8. de probat. & si agatur in criminalibus , ubi maius Rei praeiudicium est, luce eXpedita clarior sit necesse est , ut dicitur in I. M. C. eod. Nec susscit probasse genus nisi insuper probetur & species in iudicium die ducta , ut puta ad probandam alicuius subiectionem , non suffcit pro-hare solutionem tributi ab eo factam 3 ,- quia solutio tributi genericum quid
Am est , & indifferens ad subiectionem
400쪽
,ostendendam , cum solui interdum soleat tributum ratione protectionis , Ut
Patet ex .c. Rccepim&4 8. de priuileg.
5. Facienda autem est post lite is Contestatam , imo Sc post articulos seu positiones ab Actore propositas , qui stunc intelligitur incoeptum iudicium,& cognoscitur quid negetur a Reo . Pro qua re sciendum est , antiqui iuris filisse, ut post litem contestatam, antequam deis ueniretur ad aliquod genus probationum , proponerentur ab Aetore quaedam interrogationes faciendae Reo, qui bus ipse Reus coram Iudice respondere
tenebatur, ut constat eXetoto latusde inser rogat. in iure facien .c. Postea tamen. sus Obtinuit , ut procederetur perpositiones seu articulos , quo nomine intelliguntur breues quaedam verborum formulae mentem Actoris continentes Se Versantes circa factium , quorum initium s c esse solet : Ponii Titius Actor primo .
Ponit 'eundὸ σc. unde dicte sunt positiones, de quibus sermo est in e sis. de Con f. in 6. Eiusmodi singulis positio-mibus tenetur Reus Elare & simpliciter respondere , itaut si id absque rationabili causa recuset , aut nolit, seu contu maciter se absentet , pro confesso haberi debeat super ijs , de quibus in eisdem positionibus interrogatus eXtitit , exeod. Si autem illarum aliquas confitea