장음표시 사용
201쪽
ΜANFREDIUS I91 , exiit; tantumque aberat, ut ipse sua extolleret, ut potius ea semper Verbis extenuaret. E contrario nunquam committebat, ut non
liberalis videri posset in tribuenda merita hominibus laude. Cum suis ita vixit, ut nulla
querimonia intercesserit, & amor ad extremam usque aetatem creverit. Νeminem unquam laesit, ac nulli amicorum Opera , con
silio , ac labore defuit. Si quid acceperat, majori mensura reddere curabat, imitans , ut jubet Cicero, agros sertiles, qui multo plus a se serunt , quam acceperunt. Nihil magis optabat quam ad hominum utilitatem intelligentiam suam conferre , quo factum et , ut non solum vivus ac praesens studiosos discendi libentissime humanissimeque erudierit . sed hoc etiam post mortem monumentis litterarum asesequi studuerit. Inter multos , quos habuit auditores , tulit praesertim in oculis Franciscum Mariam Zanottum , hujusque fratris filium Eustachium , Sc Franciscum Algarottum . Quam in se tanta animi constantia tulit adversam fortunam , sic in aliis dolebat, ut nihil supra. Hoc quoque erit ejus humanitatis testimonium, quod cum cooptatus esset in coetum
202쪽
I9a EUST ACRI Ustilorum, qui extremis vitae oris morte damnatis adsunt, quoties christiano hoc ossicio fungi debebat, adeo commovebatur, ut illud deserere coactus fuerit. Simplex & apertus veritatem unice semper coluit. Toto vitae cursu religionem , plotatem , san litatem puro caste Deo tribuit. Summa quoque in Patriam caritas eluxit in illo, eamque semper propriae utilitati antetulit. Nam invitatus, ingenti proposita mercede, a Lucensibus primum , mox a Caesare, ut munus apud illos Aquarum Praefecti , apud hunc Mathematici sustineret , honore contentus i lud suscipere recusavit. Nemo illo in contra
hendo religiosior : & si cuipiam debebat, Sedubium esset quantum, quod nimium potius, quam id quod parum videbatur , exsolvere plane volebat. Convivia in adolescentia praesertim plurimum amavit, horumque delectationes non tam gustus Voluptate , quam coetu amicorum, sermonibusque metiebatur; cumque ad ejus rem familiarem non mediocri stacta esset accessio, neque illi deesset, unde largiorem sumptum facere posset, saepe ad
Prandium eos vocabat, quorum mores a sui ano
203쪽
M ANFREDI Us 193 non abhorrerent. Tum praesertim apparebat; quanta esset in homine jucunditas , quantumque excelleret in genere illo jocandi eleganti , urbano, ingenioso, ac libero digno, quo 'etiam plurimas ejus .familiares cpistolas resertas vidimus . Dici satis non potest, quam
cute atque celeriter Videret, quid in re qua- quo verissimum esset . quamque teretes re
ligiosasque aures habuerit . Quo fachim est , ut plurim, rerum suarum censorem illum hahere voluerint. Narrat Scipio Massaejus, a, miratum se fui si e semper tantam intelligentiae magnitudinem , sed maxime in eo quod portinet ad Tragaediam , eaque propter saepe ad illam scribendam eumdem invitasse. Ν hil tamen Eustachius in hoc genere reliquit, nisi huc reserre velimus sane dulcissimum melodramma, cui nomen est Daphnis, quod sibi adolescenti, & invito excidit. De styli at tem ejus elegantia quid dicam 8 Sive carmina exaravit, sive litteras scripsit, sive se exercuit in dicendi genere aequabili & tem p rato, sive oratorium tractavit tram vit autem non semel magna non solum elegantis.
sed etiam pleni ac persecti Oratoris commem
204쪽
r94 EUSTA CHI Usdatione, ut indicat oratio , quae est in manibus , de S. Petronii laudibus sic apta di decora , pura ac plane Etrusca ejus dictio fuit, ut non multos habeamus hujus nostrae aetatis scriptores , quos cum illo conserre pos simus. Haec quidem laus comprobata est Ioannis Bottarii praestaritissimi dicendi existimatoris judicio, cum mihi sermo cum illo ipso , multis audientibus, de Mansredio esset institutus Hinc factum est , ut jam ab adolescentia r serretur inter eos , qui celeberrimam toto Orbe Academiam , quam vulgo vocant delia Crusca, magno Italicarum litterarum bono constituunt. In iis vero quae latine scripsit, non aeque tulit omne punctum , quod homini plurimis iisque reconditis litteris praestanti culpae minime tribuendum est , cum etiam in una excellere permagnum sit
205쪽
ΜΑNFREDIUS I9 Commentariolum hoc de vita Eustachii Manstedii,
priusquam ederetur , ceteros inter vidit vir do-
ct ina clarus, mihique amicissimus Franciscus Iacquierius ex Minimorum familia . Is adnotavit nonnulla, quibus hic locum dandum duximus,
ne magno liber Ornamento careat.
si AstrologIae nomine intelIlgenda non est supersti tiost Sevantisim divinatio illa, quae morales mentus ex Corporum caelethium influxu conjectari praesumit. Nullus unquam excitie vir bene doctus, qui seriam talibus commentis ope ram dederit s aut si quis unquam suerit male comparata doctrinae fama celebris qui his Pastus. chymerix reseratur, id crassiori temporum vel regionum ignorantiae tribuendum . Itaque eum Mansredius noster Geometriam, nonnullasque a. Iias matheseos partes, vi sola ingenii, nulla magistrorum Opera ceIerrime iam. arripuisset , nullam de hujus studii va. nitate dubitationem in juvenili quidem, sed matura iam recultiori mente dubitationem sis spicari licet. At alia est astro. Iogiae species , quae in effectibus naturalibus, tempestatumisque vicissitudinibus ex vario planetarum aspectu investigandis atque praedicendis ver cur . Huius altrologiae. certitudinem tentare , & ex Principiis cognoscere voluit Mansi dius , summos viros Keplerum , Boylium , aliosque compi res Imitatus. Quamvis autem vales conjecturas velut inanins mas traducere atque aspernari no dubiisv v quamplurimi, non desunt tamen etiam num studiosissimi naturae inuagato tes , qui adcmp. um Planeti1 imi erium in a.iquoa natural
206쪽
effectus restituendum arbitrantur. Haec pro defensione dictas ut . Ego ipse audivi a Gabriele Mansredio, demandatam sibi & Εulti chio fratri provinciam publica quotannis euu eandi Diaria , in quibus caeli remperies , mutationesquα consigitari colent. Has quoque praedicciones omnino prae intermittendas non esse ipsi censuerunt, non quidem ut side iacerent , se d ut credulo popello , qui his rebus delectatur .
1 C, ciuidis proprietates ad horoIogiorum usum traducerae conatus est vir cur. Huighenius , & penduli vibrationes intra binos e yeloidis arcus retinendas esse decreverae Summo Geometrarum omnium plausu excepta primum sui ehaee horo giorum struetura , & tali instrumento , quod valde mirabantur omnes, astronomicam sit peste item suam i struxit Euthachius. Verum , ut erat in obicrvando sagacissinitis atque diligentissimus , decantatae hujus machinae visa brevὲ expertus et , atque observationum Astronom,carum si de comprobavit . me de cauta relicto recentiore invento , ad antiquam horologiorum formam reversus est . Et requ'dem ipsa , ex sola gravidatis constantis actione pendebasthorologii is uigheniani artificium: quia vero in horologiorum usu admixtae sunt vires Hiae motrices plurimae, nullam est. hae in re cycloidis utilitatem , immo incommoda esse Hurima serius deinde demonstrarunt Geometrae .
3 Neque Eustachii gloriae & famae aliquid nde detrata
potest , quod videamus successu aliquando caruisse ejus consi- Iia. Saepe etenim contig t, ut judex appellatus fuerἰt Μa sed ius , contraria autem aliorum judicia , nescio quibus de caussis, praevaluerint. Ceterum in serendo judicio quantum cautus fuerit vir aeque doctus ac prudens , hinc licet eos noscere , quod de restituendo Antiano Portu in coasin
207쪽
num adhibitus, nihil proserre ausus fuerit, sese accusans Iocorum, ventorum, & maris non satis expertum , praeviarum relinquens modestiae exemplum viris audacioribus , qui propriam vel ignorantes vel dissimulantes imperitiam , indisseissimis rebus publicam pecuniam , non sine magno pe- Ticulo , profundere non dubitant. Amoris erga Patriam non minus quam prudentiae testimonium dedit Mansredius in eo Congressu , qui Faventiae habitus est , ubi Corradum ita va- ide impugnavit, ut propositum de aquis per novum a1-veum superiorem deducendis consilium everterit omnino. Non tanti tamen ponderis reputari debent Eustachii rationes, ut alium quemlibet alveum superiorem excludendum esse persuadeant, his praesertim temporibus , quibus & magna si*Petit observationum Hydraulicarum copia, & diIigientior Iocorum pericla.
Nec sine magna In rebus physiris utilitate hane su
etilissimam observationem e manibus dimisi Mansrediust nondum enim omnino veterem opinionem deleverat dies, come vas scilicet ad corporum sublunarium classem esse rejiciendos . PhiIosephi eum hoc eommentum sustulit Eustachius , nullam , aut sere nullam in cometa parallax ἰm ostendens. Multi quidem cometae insignem habuere parallaxim , ipsam Solis parallaxim Ionge excedentes . Inita computatione, demonstravit Halleius Cometam qui anno rcgo. visus est , B HaIem terrestris orbitae partem praetergressum esse ad distantiam semidiametrorum terrestrium sexaginta, ita ut illius
parallaxis haud minor sui siet parallaxi Iunarῖ, si teIIurem in hac eadem orbitae parte Iocatam fingere liceret . Sed haec de alia , quae objici solebant, sua observatione facile diluebat Eustachius. I Susceptam classensionem tueri & confirmare potuisset
208쪽
Mansi editis , depromptis ex ipta sermone Gallieo sim Illi mIe
exemplis . Neque enim translata haec dicendi serina a Galia lici idiomatis simplicitate aliena eii , multasque id genus exquisitas dictiones degere eit non solum apud Poetas, sed e- Iegantiores quoque Oratores . 6 Eustachio multum sane debet astronomia , quod astronomicum illud instrumentum, non sine magno labore, patique diligentia , ad examen i evocavetit. Haud Lemere a L. firmari poteli nullibi gentium extare Gnomonem , qui & Iongiori re accuratiori observationum serie niagis commendar debeat. Ego ipse audivi a Mansredio se in Gnomone Bon niensi majorem quam in Romano ob scrvationum subtil talem, facta comparatione , t nvenisse, quamvis tamen huic polleriori,
Romano nempe meritam quoque concederet laudem .
Neque Mansredio minus gloriosum censeri debet, quod ex illa Iovis & Martis conjunctione heliocentrica nihil
extundere potuerit, quod Newtonianam de mutua planetarum attractione hypochesim confirmaret . Longiorem enim observationum serient postulabat subtilissima hacc conclusio, quam quidem iam ostendunt Iovἰ, praeserti iii & Saturni coniuncti nes, atque magno observationum numero magis ac magis, ut sperare sis est, comprobandam. Ceterum maxime
laudari debet Eustachii in rebus philosophicis dissicile & acutum iudic Iuni, quo iactum est ut in sententiam, quae sibi
videbatur adhuc immatura , magnorum virorum auctoritate
sese adduci palliis non suerit. 8 Ingetliote quidem excogitata est haec methodust Cum enim pro sphaerica vel sphaero; dica telluris figura diversae parallaxes observari debeant, ex ipsa parallaxium differentIa investigari potest telluris sigura . At cum parallaxium difflerentia pro diversa telluris sphaericae aut sphaeroidicae hypse
209쪽
ess ex gua omnino se , ita ut si aliquot scrupulis dumtaxat in observando peccatum sit , nihil ex observatione pro deter minanda telluris figura erui posse , maximam industriam at que observationum sit btilitatem requirit proposita methodus , quam tamen elegantissimam esse, & doctrina astronomica reis fertam nemo negaver It , atque eo magis commendatione dignam , quod eo evulgata sit tempore, quo pauciores de hoc argumento disertationes jam habebantur . 9 De Stellarum aberrationibus & parallax; , mole quidem exiguum opusculum , sed magna rerum astronomicarum di geometricarum copia plenum conscripsi Mansredius. Vixi Geometrae summam qua auctor pollebat in solvendis con struendisque problematis elegantiam, & quae in hoe Iibello maxime eminet , magnopere commendant , io In hae hydraulica expeditione quantas passus sit mo Iestias, quam multa Eustachius sustinuerit incommoda , ego conscius sum. Quae de fluminibus divertendis idem praescripserat executioni a damussim mandata non fuerunt omnia,
α hac de re cum Eustachio ipsis sermonem ego habui. Qua re si quid vitii habere possit haec operatio , id Mansredi
a i Neque gloriosi, sed grat; animἰ loeo haberi debee
quod mihi eum Manse Io, data Kalendarii occasione, contigi ne reseram . Romam accesserat vir quidam natione Gallus , qui novam longeque accuratiorem Kalenἐarii sormam se habere praedicabat , jamque apud multos Urbis Magnates aliquam sibi arripuerat doctrInae famam. Propositae correctionis examinandae demandato mihi onere , quod quide ndetrectare optabam cum pro mea iuvenili adhuc aetate, tum pro meo ab altercationibus litterariis alienissimo animo , haud difficile mihi fuit Auctoris inscitiam , moderatis taman , ut
210쪽
decebat , verbis demonstrare . Sed praevaluit summa Resor. maioris confidontia , donec Romam aecorsitus Mansi edi oo graViora aquarum negotia , in hac quoque leviorIs m rite uti lite judex vocatus, quae brevius dixeram prolixior ἔscripto confirmaret, & honorificam de meis studiis opinionem, pro sua humanitate, relinqueret. ia Ad manus meas pervenit commercium epistolicum . quod Mansredius o Blanchinius cum celeberrimis Astronomis habuere. Quamvis autem reformationis negotium successu caruerit, neque fortasse ulla, quae necessaria sit, correcti
ne indigeat Kalendarium , negari tamen non potest in his litteris contineri plurima , quae si typis ederentur , vIris Α-Ωrnomiae studiosis placere , eosque a correctionis proposita
Illustravit eommentariis , scd nonnulla quae ad Physicam , de Geometriam pertinent problemata adjunxit, ita ut in his adnotationibus su mrriam doctrinam cum pari experientia conjunctam reperire sit. Hanc conjecturam de irregulari graduum terrestrium curvatura proposuerunt postea alii viri docti. Neque dubItationem hanc omnino tollunt observationes de telluris smisra recens habitae . Propositas difficuItates statim improbarunt aliqui , sed morose & paullo sistidiosius . Neque enim magnorum virorum dubia aspernari licet, sed ea venerari, & t men examini subjicere oportet.