Henrici Henniges, De summa imperatoris Romani potestate circa sacra. Liber vnicus

241쪽

CAP.V. De Legislat. p. 't. circa Sacra. an nandum Regem es ordines imperii assum est, in cuius conceptione cum in aliis articulis aliquam tutum, tum praecipue circa Ecclesiasticorum st tuum autonomiam gravissimae dissicultates sub Ortae. Protestantes enim initio nulla ordinum disserentia censebant , quodsi unuspluresve H ctores, Principes es Status abhinc inque ad rem lutonis unionem religioni antiqua, ut vocant mel sugustanae Confessioni accelerint, tum eos qui antiquam religionem amplectuntur, omnia um eorum capaces esse debere , quae de Statibu antiqua religionis in praesenti consitutione posta: ct ex adversio etiam Augusanam conse sonem secuturos lassorum omnium, quae in favorem istorum, qui jam Augustanam confessonem

mutata religione habuerunt saluta sisnt. V rum id minus antiquae religionis Statibus, im-

Irimis vero Ecclesiasticis placuit, qui verborum

alitudinem&yr udicium, in fundationum mmnium certissimam pestem desinens causati ab assensit se continuo excusarunt, hac ulteriore declaratione, si articulum unica voce ad Statu Seculares saltem restringerent, se in caeteris ab

eius conceptione haud alienos esse, re hinc inde versata cum ordines invicem cedere nollent, Protestantes , qui conscientia se attineri dic hant, quo minus Clerum a salutari Evangelii

cursu arcerent, ut tamen eum Catholicorum animis scrupulum eriperent, quas Ecclesiasticis

bonis per occultos cuniculos inbiarent,claus iam superiori articulo annexerunt, per quam cavebatur , ne imperii fu dationes immediatae si

culo ullo tempore redderentur, sed post moseo tem

242쪽

Sid De Semma Imper. Prit faterirea Iaera. tem cujusvis Episcopi aut Praelati Capitulo, aue,d quos ea res pertinet , ius integrum esset electionis , administrationis bonorum, & alius cu- cuiusque; salva tamen Secularibus superiorit te & iuribus: sipe insuper facta,ut author Autonomiae tradit, fore, ut a proposito penitus abstinerent, si recessui futuro, aut saltem ordina tioni Camerae articulus insereretur, qui Eccle- fasticam iurisdictionem adversus Protestantes usque ad finalem religionis compositionem p nitus suspenderet. Ex altera parte Catholici, quibus adiecta clausula de bonis Ecclesiasticis nunquam profanandis nihilo melius satisfactum videbatur , diverso longe sensu articulum ita conceperunt, ut Archiepsopi, Episicopi, Prael ii, Capitula, ordines σ omnis Gerus, smenia ente casu antiqua religione deserta ad Augusim

nam confession em transirent, confestimi j re or facto dignitate se publicis munerum e cidisse intinuantur, data Capitulis aliis D quisbus idde jure aut more in Ecclesia receptio compe iis , libertate eligendi personam aliam, Anti quae religioni addictam,quae cu Capitulis es E elesu in quiet urium, elemonu, praesentati nis, confirmationis, consuetudinum, ac denis honorum omnium , mobilium es immobilium

putessione relinquenda fit. In hoc comitiorum

aestu res tandem, de qua invicem convenire non poterant , ad Ferdinandum Regem delata est, qui rescripto Calend. Septembr. Ordinibus

misso nihil ea de ρ pos seriam deliberationem

videre disit, quamobrem Protesant M reserv -

243쪽

CAP. V De Legislat p. 't. circa Sacra. artio Catholicorum tam aegre concederent, quois nulla tamen verbo Protectantium rebus noceat , in id tantum adhibita cura, ne Ecclesiastica bona ab antiquo O vero usu per suos adminis toro, cum religione ais aliena pietatu sudio contra Fundatorum ultimam voluntatem Ovota converterentur. onstitutiore imperii recessu , pacem publicam , O Pa vis eis transactionem expresse jubere, ut Augustanae Confessionu statu conci ου suos antiqua religi nis nusia vi injuritia lacessant sed sequuta re Ilionis Constitutionum Eccusasticarum, Cer moniarum, redituum,censuum , pensionum durisdictionis , tum subitorum bonorum usu Otibertare imperturbatos uipatiantur, ut proinde resim tum istud, quod eundem nec abum sibi finem propositum habet , nonnisi maDDE possit a Prorsantibus reseci. quum dum Catholici Status modum non dant in fundation bus,mo seriis, Praebendis, transactione Pa , DGensi comprehensis, eandem moderationem , O Qui rem ab ipsis jure meritos expectare et

stanae confessioni addictos, ne porrost in honotis Catholiorum desideriis di si lupraebeant, sed conscientiarum libertate Osecuritate propris, contenti nexotium V et nuEo modo praeis L ., ciUPm , se quo solos Catholicos concernit, quia Protestantium nimiam pro eorum salute so icta

tudinem ae referunt, contentiosis protelationibus impedire desinant. Ad haec a Protestantiabus responsum est , nos se antiquae religionis Maribus in eorum territoriis aut civili regimi.

244쪽

De summa imperi pol state Area Saera.

ne quacuni ratione praecipere, multo magis coram vestero fundationum o Ecclesiasicorum bon rum seriem, quum magnaparte Romanum imis peris undatum es, Ad quod eum aliis conse mandum totis viribus conmxuri sint: hoc agere. Omisio Ecclesiastico reservato suboritura in

ce terminarentur ; Iam ante Ecclesiasticorum Hectorum legatos cum Porsantiam in id conmsensisse, mutata mox stententia ad inferiorum quorundam Statuum suggesioner e se vero in reservatum ob sequentes gravi in rationunon posse consentire is primo non levem Ariusia , confessori injuriam feri, si omno, qui ad ea e conferunt, ipse faiso fundationibus excidere, O ut haereticos dignitatibus privari parerentur. Deinde Sacrae Scripturae se conficien-riarum libertati repuenare, si Status consem riar, ne persena Ecclesiastica eam religionem AEcce et , quam ipse pro vera es Chrisiana gnoscit. Denis tertio hujus articuli dis ii nem ipsius religionis esse quandam praejudiciosam decisionem, qua Augusanam confessonem in doctrinam siectariam ese damnatam praecoci judicio conjiciat, cui nemo ex Ecclesiasticis, quos lutis siuae tamen magis quam atris decet esse memores, possisne jactura fama se dignitatum adhaerere : quod cause principali ingenti praejudicio, ut paci maximo incomm dost fui rum. Hactenus Protestantium rationes, quiabus cum Catholici reposuissent, non ad unisi rionem es injuriam Augusanae confessonis, seu Tun attonum conservationem Ecile suum

reser

245쪽

reservat-- perimere, nec conscientiis tiberi

rem praecidi, si bona Ecclesis Hora , qua pr ' cuiausio istas non essent impeditura , qui Aug. ' sauam confessionem ex animo sectari velint,

di sic utraque pars proposito constanter adhaere. 4 3 et, tandem perdinandus ex officio & pro pol state articulum do reservato paulo mitius & ita Conceptum , ut nunc in pacis religiose Articulo' e. conspicimus , Ordinibus exhibuit, monitis Frotestantibus, eodem tenore paci religiosae insertum iri, qui spati' deliberandi sumpto , ut si per eo Dominos suos consulerent, & accepto mandato, apud Ferdinandum porrecto supplice libello denuo intercesserunt, quo repetitas rari nibus, de interposita protestatione, non id eo nimo peti, quod Ecclesiastica imperii bona in s Culares rationes conversuri essent, ingenua libe tale explicuerunt, se conscientia Diva in res vatum Ecclesiasticum nulti modo posse consentiare, adeos quam demissupplicare tuam regiam Majestatem, ne libertati Christiana contra comitialia Rarisbona, Noribergae ct Spirae facta Decreta vis fieret, sed aequalitate utrius se .vata nemo omnium ad religionem alterutram

cogeretur: de caetero patipos se, ut religiosa pax.: sicut in actis articulis concepta, publico consensu executioni mandetur. Euod si vero tamen praeter oem Regia majestas his non attentis priore sententia nusti modo aeseder Martis tum istam, ut is siua Male te ex pleniturine. vicaria Case reae M satis, O quasi compr misso, regis o cis informatus es, publicare do cris et runc Protestantes regia M sati

246쪽

H4 De Summa Imp. potestate circa Sarra. praeter supplices preces oblatin es necessariis disse 2s causis non posse in eo negotio ulteri, rem modum se limites dare, multo minus cm re antiqua religioni adiactos Status in suis honis Ecclesiastris, beneficiis, oscio,dignitatibus verbis aut facto laedere, pro quibin aliquan summo Ddici non t rationes administratae rei Chrisianae reddituri: caeterum adhuc intrepidae prosteri, ne honorem Dei videantur i,

dire , , aeternum sibi ipsis in conscientia fage

tam relinquant, consenseumsuum se approomtionem non posse praestare: quo tamen non O sante pacem tam profanam quam religiosam cum aliis salibus religiose obstematuros, nec non Caesareae se Regiae Majes at ibin omne dehi-rum obsequium, Statibus vero sinceram amictariam concordiamve oblaturos esse. His auditis Ferdinandus breviter priora praefatus, ex potestatis plenitudine in re quasi conclusa&ad arbitrium eius remissa articulum de reservato imperii recessui ac religionis paci inseruit , quae pax, ut recessus habet, ab universis Ordinibus in omnibus suis articulis approbata, iurata, subscripta,sigillata & publicata est,datis mox ad Spirem lim Cameram mandatis , ut secundum eam inter partes ius dicerent, & ita in illis Comitiis negotium de pace remittentibus aliquantulum Protestantibus seliciter finem acCepit. f. ai. Sequenti anno in Comitiis Ratisbonensibus repetitae preces sint a Statibus Augustanae consessionis , idque maiore paulum aestula exquisitiore rationum apparatu : minae etiam

admixtae, ut, nisi ea in re ipsis satisfiat, nec alii in

247쪽

CARV De te sta'. p. 't. circa Sarem et rsenatibus actioni participaturi sint: negotium tamen denub, ut alienum, pro quo aliquando coram tribunali divino respondere nolint, arbitrio Ferdinandi permissum,renovata saltempre . testatione de non adhibito consensu suo. Clim

Ferdinandus prolixo scripto resipondisset . quo articulum istum de reservato Ecclesiastico post Iongas & varias disceptationes scientibus volemitibusque Evangelicis paci religiosa: adiunctum affatim probare nititur ; Protestantes continub. replicarunt,& scienti m fassi sunt, negato comi sensu, hunc. enim se ullo rempore praesti tisse. v l. ipsam pacem religiosam dissileri, cui ordinum

imperii in hoc articulo dissensus & potestativa. Ferdinandi decisio quasi ex ossicio clarissimis

verbis ad petitionem Protestantium inserta sit rproinde petere , ut mitigetur paulum articulus, nee ad Evangelicam lucem se conversuris hoc obice via salutaris praecludatur. Perstante in prioret sententia rdinando,,Protestantibus ci . ca finem comitiorum solemnis Protestatio cum declaratione 4. Id. Martii anno quinquagesimo septimo interposita est, qua coram Deo palam . faciunt, se in reservatum Ecclesiasticum num. quam consensisse, nec nunc consentire, ademque permittere illud conscientiisCatholicorum; caeterum id conceptε declarare, quod evenien- te casu, ut aliquis Ecclesiasticus Status, Augm. stanam confestionem professus ex eo dignitatibus, bonis, muneribus publicis molianaus sit, non tantum ipsimet ob iniuriam illam, veritati divinar factam,purgata conscientia innocentes . esse velint, sed di nec facto nec verbis ad eius op-

248쪽

ars De Sumnia p. potestate circa Deo. Prellionem ulla ratione concursuri sint, sicuti nec executionem pacis religiosi & profanae proe- Qicto casu probare et sequi possint: interea or Te suam Maiestatem, ne hanc dissensus sui per λ- qemnem formulam expressam mentem aliter calere velit, quam quatenus ad conscientiarum exonerationem a Protest antibus facta est , qui in aliis causisti Regiae Maiestati paratissimum ob- sequium , & patriae omnem fidem & securitarem ro viribus praestaturi sint. Quo rerum statu tunc discessumist, inserta tamen recessui, Tr.' irini sui parte nrnia sit S perpetua, cui tractatus&actiones. ouae sub inanibus sunt, nihil omnino scientiam super dissensu suo' protestarentur: perdinandus vero superioribus rescriptis ' pe- riculo in se recepto adhaereret e nec ullo tempo- subblaximiliano, Rudolpho, Matthiacae lector eiurata Pontificia religione Augultanae Consessioni nomen dedit t tunc literis , armis, sylo, ense , Minerva es Marte super reservato Ecclesiastico certatum, sed peiore nostrum conditione. Ernestus enim Baloarus proscripto Truchsesio sedem occupavit , quamvis Omnia

'Calend. April. publicato clausula, lminis unionem pax re usula, ut usque talpax religiosa ex o-

249쪽

CARA ML DL Imp. P . eir sacra ar summa Protestantes facerent, ne priori Domino aua desectio fraudi esset. Brandenburgi Ma Hioni felicior quidem cum Lotharingiae Dum de Epistopatu Argentora ensi fortuna ruit, dum pactis & pecunia res transacta. Victoria tamen penes Catholicos di hic stetit, qui ipsum Epise Patum retinuerunt. Hinc auctae Protestantium Zerelae, quarum commentarium in Comitiis alis nentibus Anno huius secus decimo te aio celebratis exhibuerunt: ad quas cum non ex animo Caesarea Majestate, Matinia respond retur, pene insecta re discessum est. Correspon- dentes enim, ut se illo tempore 'ocarunt,de Cis initiis protestati domum abiere. Ita actio nul- .lis non Comitiis agitata sed nullo fructu, utrius--que partis pertinacia, cum Protestantes aequum petere viderentur ' catholici vero sibi metu irent, nunquam finem accipere potuit. Vid.

g. aa. Supervenit deinde post aliquot anni Jerdinandeum edictum , quod dum duro nod durum 2 violentum cuneum quaerendum jud - Viti trumque sere cons regit. Articulo enim . ad votum & expectationem Pontificiorum e

lesiasti

sona suspecto maxime & alieno tempore decreta, ad exteras Sueciae Regis opes defensionis ca'.-da respexerunt , quibus semel in Imperium pedi tractis, diuturno, & parum abfuit internecino bello vastati sumus , nisi Deus post vicennales clades exacerbatos animos repente ad pacem im

250쪽

ar 8 De Summa Imper. Potesate cina Sae .clina1sec. Huius reducendae causa conventia Osnabrugi in mestphalia celebratus est, quo in ter alia capita & Ecclesiasticum reservatum veli mentissima consentione& partium studio hine

4nde volutatum,ut tandem certa & libera omnia um ordinum voluntate decideretur. Primo utraque pars rationes suas & argumenta produ. xit, ad postulationis aequitatem tuendam. D inde utrinque aliquid remissum Si meliores pro positae conditiones. Denique servata aequaliatate certis legibus conventum : ut propediem

g. . Priusquam verb id continuo stylo pedisequar , aliquantisper mihi anima gratia subsissiendum esse duxi, & me ita cauta examinanda, ut, salvo aliorum iudicio, appareat, quae pars mlim potiore iure nixa sit. Quamvis enim hodii inutilis sit haec disputatio, transacta iam re, Cui praejudicium nec facere potest,nee vult: tamen cum Politici de iure belli, quod Alexander Magnus in Asiam habuit se variis conflictibus exe ceant : & Theologi de forma serpentis, qui Ad mum decepit, multifariam sentiant: Jurecor, sulti verb Libertinorum ex lege Junia Norbana,

aut dedititiorum,quorum nomina vetustas retinuit, causam agant: Quis vitio mihi vertet,si ego innoxia sedulitate hic curiosus fuerim Z AtqueC5 minus nunc aliquid partium studiis dedisse

Videbor, quo magis certum est, utcunque se res habuit, iam se aliter habere. Igitur ut comm diore luce veritas est pigeat, argumenta utriu que partis it xta se invicem ponimus , examine Postremo ordine servato. Protestantium ratio.