Henrici Henniges, De summa imperatoris Romani potestate circa sacra. Liber vnicus

211쪽

CARI De Legistit. Imp. 't. circa garra. 17s' hus publicis consultationibus , quae facta pace celebratae sunt , ut proinde usque ad Antiunt IC s. quo Germanicum bellum a Carolo ce pium, res in Germania satis quietae fuerint. Moxia vero periculosius dissensiones recruduerunt, lara tandem civile bellum, quod a Pontifice exoratus' Caesiar adversus Protestantes omnimodo in ordiri nem cogendos suscepit, id tandem ipsimet auctora ri ignominiosa fuga in malum vertit, nullo Eva i. gelicorum publico damno ; nam captivitatem Saxonis &Hessi , translatam vero Electoralem p= dignitatem in Mauritium inter privata incom-- moda ponimus : ce te enim ab eo tempore coe lestis veritas non suppressa,sed aucta est. Ubi

a tramque partem satietas belli tenuit, iterum sa a ciendae concordiae rationes repetitae ; primo in

Augustanis Comitiis Anno Q is 8 D i s .

celebratis, iniecta Concilii redintegrandi mei tione. Deinde per 00 Passisiensem transactio' nem, novis induciis conditis, quibus tamen dilatum magis inatum,quam sublatum, cum Prot 'stantes subinde vociferarentur, nec amplius in

incerto quasi salo fluctuari, de ex alieno arbitrio 3 pendere vellent, ipsa iam experientia & sensibust docii , nullum Concilium liberum per Pontifi-

cem, qui Caesarem obnoxium habebat, sperarii posse, aeterna pace, non induciis, de fide sua de se i curitate sibi caveri postularunt, & aequum pet re Ferdinando Romanorum Regi visi simi. Profecto enim sicut nunquam Evangelici liberum Concilium , in quo Praeside Imperatore de co M a ruptai s. Eab namem. b) s ustb ala ruir. ,

212쪽

r po De Summa I . Potestate circa Sacra. rupta Ecclesiae disciplina cuique sententiam cutra metum dicere licet, fugerunt, ita nulla spes erat eo tempore,ut necessariis illorum desideriis satis fieret, oculis ad Tridentinum paulo reflexis,

de quo etiam inter Catholicos tunc iocus fuit, Spiritum Sanctum singulis septimanis ex Capitolio per veredarios equosDecreta ad Patres pe ferre. Itaque tandem in pacem religiosam sempiternam & usque ad religionis amicam compo-stionem duraturam consensum est, quae 4n Comitiis Augustae Vindelicorum Anno iss s. inductis sancita, dccum praesenti seculo rursus per dictum Ferdinandeum turbaretur, pace staphaliensi confirmata & explicata antiquam intςς caput & membra concordiam,qua tamen per diversitatem religionis licet, reduxit.

g. c. Articuli & Conditiones religiota pacis in recessu imperii Anno Iss s. publicato longa

serie extant, quibus cum transactionem, postmodum vero auctoritate publica saepius confirmatam , conferre operae pretium est. In con pendio tamen haec ejus capita sunt. t. Nemo , cujuscunque dignitatis sit vel con ditionis alterum, de qualunque causa, nequa per se neque lieno nomine bello petito: vel eos, qui haec faciunt consilio, ope, receptu, iuvato; sed alius altu vera aC infucata caritate prosequi-tor, alimonia & reditibus omnibus salvis, qui ad jus provocant et Adeoque Gesaream ac Regiam maiestatem omnes Status, Jc vicissim Status M jestates suas in pace religiosa conservarito. a. Caesaream Sc Regiam Majestatem, itemdue

213쪽

RV De Legulat. p. 't. circa Sacra. Idinibus ob Augustanam consessionem , aut sub Religionis aliove colore vim illaturos , nec eo rum conscientias gravaturos, sedquietam, illius religionis, fidei, ceremoniarum, constitutionum Ecclesiasticarum , quae aut in praesens latae sunt, aut post futurae, item, bonorum, sub torum jurium & superioritatis possessionem cuivis relis cturos; unione religionis nonnisi per amicabilem compositionem & Christiana media proci

randa.

. Ex adverso Status Augustanae consessiotaddictos Caesaream & Regiam Majestatem, ne non Status Antiquae religionis, Ecclesiasticos , seculares cum Capitulis & reliquo Clero tam in fide recepta, & quae ab illa dependent, quam bonis siecularibus&juribus ac dignitatibus quibus . cunque nihil omnino turbaturos: dissidiis & litia hus secundum iura ac Constitutiones Imperii decidendis. . Alii tamen, sub duabus religionibus non comprehensi ab hac pace religiosia excluduntorii s. Ecclesiastici Status, ab antiqua religionEdeficientes omnibus suis bonis , quae Ecclesiae sunt, nec non dignitatibus, beneficiis, reditibus salvo tamen honore, excidunto, relicto Capitulis , aut ad quos ea res spectat, libero arbitrio, e .ligendi persenam antiquae religioni addictam, quae in tranquilla omnium iurium ac beneficio rum Ecclesiasticorum possessione cum Capitulis& Ecclesiis aliis relinquitor ; sed nullo suturae &amicae compositionis praejudicio. 6 Bonorum Ecclesiasticorum ab Ordinibus Augustanae consessionis tempore Passaviensis M a trans.

214쪽

i Sa De Summa Imp. pote sate ebca Sae a. transactionis, ut & hujus religiola pacis possessorum nulla in iure repetitio sit: Camerae omni desuper juris dicundi potestate interdicta. . Jurisdictio Ecclesiastica ad maiorem inter utriusque religionis socios concordiam sarciendam , adversus Augustanete consessionis sectat res ad usque religionis unionem suspenditor, salvis tamen reditibus, decimis, seuciis, iuribus &privilegiis, nec non iurisdictione in casibus, qui Augustanam consessionem , Constitutiones ac Ceremonias Ecclesiasticas, ordinationem miniasterii, quaeque religionis sunt, non conce

nunt.

8. Ut verb statibus antiquae religionis omnes ipsis competentes , reditus εt proventus antegri manere debent: ita quoque cuilibet Statui , sub quo sunt & siluantur, iurisdictio ac superioritas territorialis in his bonis, quam ante hanc pacificationem habuit, illaesa maneto : piis tumen causis ex bonis illis sine religionis discrimi

ne curatis.

Lis vero super hanc rem orta per arbitros ab utraque parte nominandos intra sex menses deciditor, re interim usque ad sententiam inimvra manente, sic tamen, ut medio litis tempore illi, quibus ex bonis fructus proveniunt, ministeria Ecclesiae aliasque pias causas sustentare de

beant.

Io. Status neque Statum,neque eius sub litos ad religionem cogito, vel hos contra superiores defenditoaut irritator salvo cujuscunque in patronis S defensbribus eligendis, iure. I s. Subditis a superiorum religione diversis

215쪽

CARH. De Legislat.&v. Pori circa Sacra. ip Ius emigrandi ti vendendi hona sine ullo impedimento esto, pr stita ratione servitutis pers natis it tributi satisfactione, ut & salvo Dominis' in mancipia iure. Ιχ. Pax firma, perpetua, inviolabilis di sine Conditione usque ad religionis unionem per me 'clia Christiana&amicabilia utrinque procuram clam , erigitor : quod si vero illa compositio per concilia , eolloquia & acta comitialia non sit secutura: pax semel sancita maneto. ia. Nobilitas immediata pace religiosa de Gius beneficiis comprehenditoris . In civitatibus imperialibus , ubi utriusque religionis cives sunt, alius alium quiete suae pietati vacare sinito , concordia in civilibus firma.

i s. Quaecunque in aliis Imperii Constitutionibus paci huic religiosae adversa sunt, eidem nihil deroganto: nec ulla declaratio vel aliud quid

Contra illam dato obtineto aut acceptator: si . quid contra fiet, id irritum esto. I, 7. Pace consecta, perquam conscientiarum libertati satis cautum videbatur, mox disiputationes ortae sunt, cum utraque pars habere ali-

quid iudicari vellet, de quo iure conqueri posset. Principium a Pontificiis factum, quibus admo--

dum doluit, magnam bonorum Ecclesiastic rum partem in Evangelicos translatam : nec ve- rb hi etiam ex omni parte contenti, occsuso ipsis . per reservatum Ecclesiasticum ad immediatas imperii sun lationes ac dignitatesEpiscopales aditu. Primo de firmitate pacis disputatum,quam male seriati quidam homines, Pontifici Romano

216쪽

Is4 De Summa Imp. potesate et ea Sacra etiam cum patriae excidio gratificari cupientes, totis viribus convellere nitebantur, Iesiuitis pra Cipui ad hanc sacram militiam opem suam im-Iendentibus. Quamobrem sedulo con 'isitainc inde argumenta , per quae calumniis suis fidem conciliarent, & Catholicorum Principum conscientias urgerent, injecto scrupulo, quasi in Continuo reatu haererent, quibus pax illa probaretur. Metus ante Omnia productus,quem Imperatori Carolo & Ferdinando Regi armis Evans licorum injectum ipsum co tractiam irritare. impudenti rabie clamitarunt , qua prosectore. non paruim pudor & fama sortissimorum Princi

pum maligne sugillata est. Quis enim facile sibi persuaderi patietur , Carolum inter bella & a

morum strepitus educatum, tot adoreis mactum

Victorem, tot periculis defunctum, in praeliis &-ςdia morte intrepidum terrorem Africae de Hungarici regni felix praesidium , tuto in Italia

ceptu de Protestantibus securum , & majoribus copiis, si voluisset, in Germaniam rediturum, metu adigi potuisse ad pacem faciendam ξQuis Ferdinandum , non tantum fratre Cesar maximorum regnorum Principe, sed & duorum res orum latissimarum praeterea provinciarum propriis viribus , ut di subsidiaria omnium Catholicorum ope siubnixum Z An Protestantes totum imperium in potestate: Imperatorem ve-rd suum Reg ya invinculis habuerunt , ut intentato mortis metu ab invitis ad desideria eorum responderetur In liberis imperii comitiis omnium Statuum , quos Civilis belli mutuae lanienae sexto p pnituit , consensu per Perdinan-

217쪽

CAP.V. De Letistit p. 't. circa Saetera. y8s dum Cae saris vicarium cum plena potestate comstitutum Senatus consilium illud de religionis libertate factum,&postea ab ipsomet Imperatore seque libera voluntate confirmatum est , qui plus habuit Germaniae suae, quam Patriam sem per duxit, externa concordia consuluisse, quam ad Himanorum hirudinum sanguinolenta con lia auscultasse, laqueos, ignem, pontum, se irum ad perdomandos Evangelicos funerenti una. In privatis civium promi is non levissimus quivismetus , sed qui in constantem virum cadere potest, neque is quidem remittente iam sa-cti atrocitate injectus rescissionem meretur: Quanto magis in publicis negotiis terricul menta inania a vero metu excludere oportet, ubi cu Principibus res est,qui natura ad constan . tiam Smagnanimitatem facti non tam facile in tuere possunt Τ Quod si enim omnes illas leges, quae necessitate aliqua & civili ratione ad ordianum jura augenda in imperio latae sunt, me . ptione metus sumaminare licet, jam actum est de eorum libertate & privilegiis, a ut nullis omnino, aut non adeo multis existentibus,quae non civilis concordiae causa , adeoque belli habendi metu concessa suerint. Capitulatio Caesiarea, quae Imperatoris potestatem tanto studio & rigore in arctum cogit, eadem arte sacillimi elud retur : nam certe electus metuere debuit, ut imperio excideret, nisi in Capita di articulos propositos iuraret. Conventionum quoque, quas imperans cum seditiosis civibus nonnunquam facere cogitur nec religio ulla nec fides per hoc metus diverticulum esset, adeoque neC din

218쪽

I86 De Summa I . Potestate circa Sacra fiuentiae & dissidiorum tollendorum ratio , quae ' plerunque in generali amnestia sancienda Consistit. Quoties vero ipse Ponti sex gravissimis mi-

nis, paratis censuris, imo exterorum Principum sollicitatorum armorum metu Imperatores te

ruit, ut inofficiosis donationibus Petri patrimonium , & imprudenti facilitate cum perpetua Caesareae majestatis injuria Ecclesiae Romanae ambitionem fov rent. Haec profecto aut metus remedio pari iure revocare fas est, aut Pontificii nobis contemptim illudere cupiunt. Accedit, quod etiamsi metus principio in contractum incidisset , is utique repetitis adeo edictis purga-'tus fuisset,cum nullus pene a facta pace religiosa R cessus in imperio sit publicatus, qui non aut pacem religiosam expressis verbis probaverit,

aut honori hcam eius fecerit mentionem novis-sma vero os nabrugensi pacificatione omne ejus rei dubium penitus summotum, confirmata denuo paCe, non attentis ullis protestationibus, exceptionibus aut contradictionibus: nec Pontificii amplius se metu territos consensisse salva v recundia dicere possunt, qui, ut protocolla tractatus expresse habent, non una vice satis arro- .ganter jactarunt, sussicientes adhuc ipsis vires e se, quibus religionem defenderent, si Protestantes in puncto reservati Ecclesiastici nihil concedere vellent Enimvero quicquid tandem de metu sit,illud certissimum est, iure gentium non dari metus, etiam iusti exceptionem, quod publicae tranquillitatis causa ita placuit, ne bella ex bellis serere necesse sit, subinde illis, qui succu-lbuerunt, meliore oblata occasione, a data fide se .

metus

219쪽

p. V. De Legistit. Imp. 't. circa Sacra. metus praetextu excusantibus : unde ortum iulud JCtoru axioma videtur,non decere Prim .cipem metin exceptionem, cujus auctoritati & si lmae non parum nocet ad alterius arbitrium ci cumagi.

g. g. Alii omisso metu ad Pontificem confugiunt, sine cujus jussu &assensu nihil in cauis religionis ad favorem & sublevationem Protestantium Imperator constituere potuerit. Placet haec sapientia immane quantum Romanae Curiae& tantum non inter articulos fidei reponitur. Sed argumenta, quibus auctoritatem illam supremum in Ecclesia dominatum fulcire volunt , tam imbellia sunt & fatua, ut mirum sit invaluisse opinionem, nisi vi primum & malis artibus, non ratione aut pietate defensam constet. Quid enim in tanti momenti re aliud pra ter perfide intellectos aliquos sacrae scripturae locos, quos tamen antiqua & purior Christiana .. Ecclesia nunquam eo sensu vel per somnium c 'pit) & privata domesticorum testimonia adserunt Z Quando ante Gregorii VII tempora Vicariatus, adeoque summi imperii per Pontificem Romanum in Ecclesia assectati tam immania crudaque vestigia extant Z ' De honore & πο- edria aliquoties certatum non ignoramus: ' sed vix ullus repertus est, qui cocumenici Episcopi nomen sibi & potestatem sumeret, ' imo veror 'Gregorius M. modestia & morum Innocentiai 'suis successoribus longe dispar pontifex eam ambitionem haud dubiam futuri Anti . Christi notam dixit. Dissensitones, quae inter Heinricum

220쪽

r88 De Summa Imper. Potestate circa Sarer . IV. smperatorem &Gregorium exortae, ' huic monstro occasionem dederunt, quod seculi sim-iplicis & rudis infelicitas multum promovit, Cum tamen ultra decem secula Christiana Respubluica maximo suo bono ' illa doctrina caruisset. . Verum non aliter rationesHildebrandi serebant,

Eam ut dominatum in Clerum sumeret eiecto,sare,quo sine hierarchiam pridem meditatam& sundamento carituram & brevi disparituram providebat: quod consilium deinde successores eius ade6 utile & opportunum suis cupiditatibus invenerunt, ut id omni modo sibi retinendum esse arbitrati sint, praesertim tam fasilli ad credendum plebe. quam ipsi ingeniosi ad audendum alti, quid fuerint. Ab illo tempore ' immensis li-hrorum centonibus Uicariatus iste&summa in Ecclesiam Universam Pontificis auctoritas ab otiosis ac ingenio suo abutentibus sacrificulis asseri cepta, conquisitis undique subsidiis, quae pessis inam caulam susti nerent: Ex sacris quidem literis quaedam eam in rem obtorto collo rapta magis, quam deprompta , quibus tamen nec ipsi multum fidere videntur: nam plurimi ex Jesuitis, iique magni nominis scriptores citra scrupulum affirmant, Vicariatum Pontificis non posse ex Verbo Dei scripto probari: recurrunt itaque. ad Ecclesiae Catholicae traditiones, veluti tutissimum somniis suis&imposturis portum, sub cuius umbra improb s spes & falsi crimina facili

recondunt. Quicquid enim ex OCcasione temporis ad Romanae Curiae commodum & auctori- vatem valdi pertinere deprehenditur , ne contemptum ex novitate trahat , oppido antiquis