Dissertatio peripatetica de epico carmine. Auctore Petro Mambruno Aruerno è Societate Iesu

301쪽

266 DISSE TAT. PARS III. guunt, augent, illustrant, quibus enarrandis iam otium non est. Nunc satis sit a Platone ipso imaginem quandam & adumbrationem

A polim, Sivini furoris quatuor δε cies constitvimus, totidemque Sis Consecramus, Vaticinium Apollini, Baccho mssicum, Musis poeticum,Veneri re amori quartum scilicet amatorium. Missis Platonicis ad Peripateticos nos

conferamuS.

v. ARISTOTELES Problem. sedLXXX. ubi loci de atra bile inceptat disputare, in eadem verba loquitur, ac in lib. de Poetica. Ait

oωκκοι Id est. Quibus est multa bilis atra, ct calida, j perciti seunt , ct ingenios, m amori dediti. Quibus autem sinquit) calor ille tempe

Jlli quidem sunt melancholici sed prudentiores,

dc ad omnia reipubl. munia obeunda MFτερον ς praestantissimi. Pro varia itaque bilis atrae temperie animam varie affici & impelli censuit Philosophus. Quibus caput incessit vis melancholiae acrior, ij inquit, α, --

302쪽

DE CAUSA E POPOEIAE. 267, ἡ μι--ς , ἡ' ὐΝvenec ni ο ς, altero existis morbis tentantur , furore naturali , qui mania dicitur, aut enthousiasmo. Ab eadem bile feminarexistunt Sibyllae, Bacchae, & viri Enthei, οἰ ενλοι. Qui certe sunt ta

monet de Maraco poeta Syracusano , Cuius poesis praestantior esset, cum is fureret. De-mUm melancholicos siue magistratibus gerendis , siue rei militari, siue disciplinis , &scientiae omnium aptissimos pronunciat. quod priori parte huius Dissertationis monuimus. In controuersiam vocari potest, Censueritne Philosophus furorem esse alium ab isto naturali, quique a Deo affletur animisγ Eam quaestionem non inanem , sed otij maioris, opellat nostrae de furore diuino addiximus. VI. QUANDO furor est impetus animaecis, Vltrave rationem, certe cum anima praeter consuetudinem vehementius impellitur, tum eam furore percelli necesse est. Et quoniam undecim sunt eius perturbationes, totidem existant furoris species oportet. Amore impotentius vexatur Anacreon t furit, qui

canat:

303쪽

Irae se permisit aliquis 3 ab ea idem perdite δί misere impellitur. Nam ira furorbreuis est. Furorem in 1rata Medaea eius nutrix eleganteTexprimit actu tertio apud Senecam. Incerta qualis entheos cursus tulit, Cum iam recepto Manas insanit Deo,

Pind, nivali Oertice aut Nisa iugis: Talis Mecursat huc re huc motu essem, F v R O RIs ore signa 'mphati gerens. Flammata facies stiratum ex alto cita . Proesamat, ό superi s oculos letu rigat,

Renidet, omnu specimeu assectus caput, Haret,minatur, astuat, queritur, gemit.

sis; pondus istud verret 8 ubi ponet minas 2 Ubis iste ctus franget, exundat FVROR. Non facile secum versat, aut medium scelus,

Se vincet s ima nouimus veteres notas., Magnum aliquid instat, eorum , immane, impium. Vultum F v R O RI S cerno. De aliis mentis perturbationibus, quarum im-

304쪽

DE CAVSA E POPOEIAE. 269 pressione, SC impetu Vincitur ratio, idem esto iudicium. De furore vero poetico sic ego

statui oportere iudico. VII. FURERE poetam tum cum Epopoeiae , siue constitutionem suis omni bus partibus instruit, Certe non putem : est enim eiusmodi informatio, Rationis opus accuratissimum. Nam cum omnes penitus Heroicae virtutis laudes, hoc est potivi mam Politicae, dc moratae Philosophiae partem comprehendat ; ut nostrae Dissertationis pars Vltinia hocebit,qtu illas apte sine ratione Coagmentabit At in Epis odiis quibusdam, in descriptionibus, & orationibus aliquantum furoris aspergi non negauerim. Neque tamen is furor, aut a Deo est, aut etiam a Victa ratione, sed eatenus dumtaxat. Poetae in rei Cuiuspiam meditationem Contentione Vehementi, bilis atra calorem concipit, euolat sursum, & cerebrum invadit. Animus itaque accessione bilis in flammatur magis atque magis, & Omnes vires obstinatus in cogitationem illam unam intendit,adeis ut rerum omnium aliarum, suae

que ipsius salutis oblitus esse videatur. Furoris illius specimen in Eumolpo edidit Arbiter.

Foeda in tempestate , naue lacera , re-

- Ll iij

305쪽

27o DISSERTA T. PARs III. mis conuul11s , fracto malo , clauo Cum gubernatore in mare eXcusso, miserabili pereuntium in gemitu, dc mulierum comploratu, Ecce sinquit) audimus murmur insolitum , ου .hub diata magistri, quasi cupientis exire bellua

gemitum. Persequuti igitur sonum , inuemmus Eumolpum sedentem , . membranaque ingenti versus ingerentem . Mirati ergo quod illi vacaret in vicinia mortis poema facere, extraximus clamantem , iubem que bonam habere mentem.

At illi excanduit, re sinite me sinquit in sententiam explere , laborat carmen in fine. Dilam

ego phrenetico manum, iubeoque Gytona accedere , &C.

VIII. NEQJJ E tamen si quis atra polleat bile, de qua cum hic tum prima parte huius Dissertationis a nobis disputatum est ; continuo is in poetis censendus est, nisi accesserit cognitio disciplinarum propemodum omnium , studium acre , dc obfirmata quaedam

in componendo, expoliendove carmine pervicacia. Quamobrem assertior Horatio, qui pronunciat. Natur feret laudabile carmen, an arte

siuasitum est. Ego nec dium sine diuite venas Nec rude quidprosit video ingeniiι. Alterius sic

306쪽

DE CAVSA E POPOEIAE. 2TIAltera poscit opem res , m coniurat amice. Qui studet optatam cursu contingere metam, ZMulta tulit ineritque puer, seudauit , ct alsit. ε Abstinuit venere, oe vino. Qui Pythia cantat Tibicen, didicit prius, extimuitque magistrum.

Parum itaque sine arte natura,& sine natura

ars valet. Haec sine illa tristis est Zc exsucca; illa sine hac, vasta, dc inculta. Neque quis quam in poeta a nobis utramque desiderari mirabitur ; qui a Vitruvio libro I. audiuerit in architecto nihil minus requiri. Itaque sinquit ingeniosinia esse oportet, Sc ad perceptionem disciplinarum docilem. Neque enim ingenium sine disciplina , aut disciplina sine . ingenio perfectum artificem potest efficere. Quamobrem in nugis est ille Musarum chorus , Sc Apollinis affatus. Neque Philosopho digna est sententia , quae Musis id acceptum ferat, quod est artis, Sc naturae. Poeta sine reprehensione dixerit:

Est Deus tu nobis, agitante calescimus il , Impetus hic sacra femina mentis habet. Plato vero , dc Aristides de eiusdem familia

homo, citra dignitatem Philosophiae pronunciarunt eadem verba. ille quidem in P dro , hic in Platonica prima. Os ρου- ρου-

307쪽

amque Musarum furore ad foras poetica accesymi ', persuasus de sela arte futurum poetam: es ipse imperfectus erit, re eius poesis illa sana

furentis comparatione nulla erit.

308쪽

DISSERTATIONIS

PARS Q V ARTA.D E FINE POES EOS.

I. Poesosfinis non est voluptas. II. Animi voluptas qua ex imitatione oritur ad poesin peditinet. III. Finis po6eos non est gloria rumusculus. Mala artes , re ineptia quorundam poetarum, qui uni gloria ridiculi student. I V. Finis Epopoeia est, viros principes instituere, qui rempubl. recte constituant, oe admini- 'ent. X iis, quae tertia parte huius Diu sertationis disputata sunt , fatis poterat intelligi ; ei methodo, quam artem quidam dicunt, quaeque est de Epico poemate)finem positum esse, ut poema illud omnibus suis partibus instruat. Neque eo nunc spectat

309쪽

α74 DISSERTA T. PAR s IV. haec quaestio ; sed in eo tantum disputat ; ecquis tandem sit Epopoeiae finis constitutus. Poesi generatim atque Universe probrum

obiiciunt multi, Sc tanquam voluptati natam criminantur. Epicurum quis non rideat

Homo delitiis perditus, dc voluptate diffluens poesim nequitiae ream dicit, & amoribus de

rito inquiebat Heraclides Ponticus. Num etiam ridendus est Plato , qui fabellarum varietate , & verborum luxuria Philosophiam matronam grauissimam comat studiosus ; &idem poesii virgini mundum obiiciat, atque nequitiae damnet Pellicit sinquit)animos delectatione , irretit blanditiis , atque meretriculam agit. Quid ais Plator Tu , qui vagam, dc incertam venerem facis , quid aliud agis, quam ciues in ganeis, non in ciuitatibus habitare iubes

Non tamen is ego sum, qui Voluptate poetica moreS Corrumpistinam; cum poetas male moratos a re literaria exulare velim. Ouidium laudo, qui sancto monet: Eloquar inuitus, teueros ne tange poeta ,

310쪽

DE FINE EPOPOEIAE. 27 Submoueo dotes impius ipse meas. Callimachum fugito , non est inimicus amoris Et cum Callimacho, tu quoque Coe, noces. Me certe Sappho meliorem fecit amica, Nec rigidos mores Teia Musa dedit.

Carmina quis potuis tuto legisse Tibulli ZVel tua, cuius opus Cynthia sla fuit Zquis potuit lecto durus discedere gasiost

Et mea nescio quid carmina tale sonant. Voluptatem in alia poesi dominari, qui non sinimus, quanto minus in Epica feremus. scitum est in Philosophia , Sc effatum sanctissimum, Virtutes animi omnes , siue quibus informantur mores , siue quibuS VeritaS tenetur,

ab obiectis dignitatem suam , atque speciem ducere . A quibus si quid deflectat dc aberret, id quoque vitiosum sit, Sc ab ea disciplina alienum. Atqui poemati Epico finis est principis

viri institutio, ut a nobis moX demonstrabitur. Quid erit igitur tam a poemate Epico abhorrenS, quam ea poesis, quae Voluptati seruiat ; cum ab illa non morum alatur sanctitudo, sed, si quae prius fuerit corrumpatur II. Qv ID itaque ὶ tristem poesim, exsuccam quodammodo , atque duram laudabimuS, aut etiam vultuosam, & difficilem ὶ mi-