Dissertatio peripatetica de epico carmine. Auctore Petro Mambruno Aruerno è Societate Iesu

271쪽

arcus.

Sed nunc non erat his locus, ct fortasse cupressum Scissimulare. Quidhoc Z si fractis enatat exsta uibus,are dato qui pingitur; amphora carpit

se tui s currente rota cur urceus exit P

Deniquesit, quod viso plex duntaxat , oe

Non sum nescius adduci hoc testimonium pro unitate fabulae, de qua disputatum est priori parte huius Dissertationis: at meo praeterea iudicio recte quadrat , dc congruit aequabilitati

Foedum est non Poetae tantum, sed etiam Oratori vitium, scribendi genus non aequabile ; nam & arrogantiae notat, & imbecillitatis hominem, qui plus oneris sibi sumat, quam ferre possit. Monitorem habet Horatium: Sumite materiam mestris quiscribis is aquam viribus, oe versate diu, quid ferre recusent, Quid maleant humeri. XII. QVARΤΑ laus est, ut sit numerosa. De numeris Poeticis nemo Grammaticus, aut Orator non scripsit, quare de iis dicere supe sedebo. Si quid sit in rem nostram, illud,

272쪽

DE FORMA EPOPOEIAE. cum de versu hexametro instituemus dicere, perfectum dabo. XIII. QPINTA laus dictionis est venustas quaedam, & concinnitas, quae dissiciles, imo nullos habet explicatus. Ingenij bonitate, non praeceptis continetur. Ac primum quidem distinguitur a numero, & verbiS r, quoniam iis remanentibus , illa interit in hoc versu Virgiliano.

Sunt mihi bis septem praestanti corpore 'mphae.

Concinnitas suae,& lepos inest. En aberit, si legiS.

Corpore bis septem praestanti sunt mihi Nympha.

cum tamen Sc Verba eadem, & idem sit numerus. Quanto turpius incedet, si dixeris, Praestanti bisse rem sunt mihi corporeNympha. Sordestit igitur oratio verborum se Sctranspositione 3 venustati non tantum oppo, nuntur sordes, sed etiam humilitas quae ex proprietate verborum oritur. EXemplum ab AEQhylo adducit Philosephus cap. XX. Poeto 9Eschylus & Euripides in Philoctete , ipsis minduCunt eodem versu, sed mutata unica voce conquerentem , sic quidem 2Esthylus. δαινα Μ-ἰecti Phagedana s hoc est canCer in Carne, ut hic sumitur) edit pedis mei

273쪽

rues. Euripides vero ita: ς - πιι ηλίνατο πιί,σ. Phagedaena epulatur peius mei camnes: Attenuit Philosophus auditorum iudicium. Iambas i inquit Earipidis concinnus est iudicatus, IEschyli vero vilis. i. - πήνε , - 4 εpi Q, In Virgilio quaer- CXem

plum. Ecloga IV. . . .

Nec varios disicet mentiri lana colores, Sponte su andia pascentes vestiet agnos. Τolle με-φ. , illas, quae in dictionibus disset, mentiri, vestist elucent; flos ille,& dignitas versus extinguetur. Neque Vbique tamen , aut nulli metaphorae, transpositioni, & Dialecto locus esse debet. Vix dici potest quam dirum Gallos ceperit odium transpositionum , aut Dialectorum. Nam si quid paulo insolens, aut praeter aulae sermonem proferatur, conIinu3xepudiatur. Graeci, Latini, Itali liberius, &pro arbitratu propemodum iis utuntur, Gallis vero vocem suo loco moueres aut Dialecto, praeterquam Aulica, Vti religio est. De Dialecto secus pater ille poeseos Gallicae Ronardus edixerat. Sequutus enim Graecos, Sc Latinos in haec verba loquitur. 'reconseilled ' indisseramment de tous dialectis , comme iet's de dit, entre se Mesa si munuseant sto ou

274쪽

DE FORMA EPOPOEIAE. 2 Iti plus beau, a cause de la maieste du Prisce ; mais si ne nutestne parsimans l'aide des autres. Carchamn tardis a sa partici inere leur , oe mutes nations ont a farre les unes des autres. 6ommeen nos haures , re poris, ta marchandis bien in cher re en l'Amerique se debite par mul.

Toutes les prouinces, tant solent- eius mastres,

seruent aux plus fertiles de queque chose s com- me les plus fibus membres, oe les plus petits dei'homme seruent aux plus nobies ta corys. Audio ab aduertariis facultatem illam de usu dialectorum Graecis permitti, propterea quod unaquaeque illorum ciuitas ut imperij, ita sermonis proprij erat retinentissima , cui honos & dignitas esset sua : Gallis vero tantumdem licere nolunt, in quos & vitae, 6 sermonis uni R egi sit imperium, & potestas. Honesta plane est oratio. At quid causae est , cur antiquis verbis Poetae Gallo interdictum est3Αb Homero ad extrema Graecorum tempora anni fuere supra bis mille, &Homeriana verba etiam nuperis venerationi fuerunt ; at quae ante saeculum apud maiores nostros floruere, nobis sordent. Vnum e tribus in causa est, aut

sermonis Galli vitium, aut ingeni j mobilitas, aut subobscura quaedam inuidia.

275쪽

2 2 DISSERTA T. PARS II. Tum quidni licet cum a Graecis , tum a Latinis verba quaedam potestatis maioris, atque Virium, aut earum rerum quae nostris hominibus in usu non fuerant, mutuari r Romanis id etiam laudi datum est ; nam praeter exempla, quae supersunt , & abundant ; adest Horati jedietiam: In verbis etiam tenuis , cautusique serendis Dixeris egregie, notum si callida verbum Reddiderit iunctura nouum,si sorte necesse Indiciis monstrare recentibus abdita rerum;

Fingere cinctutis non exaudita cothegis Continget, dabitu'; licentia sumpta pudenter. Et noua que habebunt verba fidem s a fonte cadant parce detorta. Quid autem Cacilio, Plautoque dabit Romanus , ademptu Virgilio, Varioque Z ego cur acquirere pauca Si postu invideoricum lingua Catonis oe ni

Sermonem patrium ditauerit, oe noua rer-

Nomina protulerit Z Licuit semperque licebit

Minatum praesente nota producere nymen.

Illis poesis Gallica praesidiis, atque copiis misere sibi interdictum voluit ergo exilis est, & ieiuna , Tametsi bona est natura, redditur

cultura sun a.

Atqui ctim aliis rebus, tum verbis non tam

276쪽

DE FORMA EPOPOEIAE. 24 tum cultior esse debuit, quam Latina , aut Graeca; sed etiam ditior ; neque adeo id tantum quia maiorum Verba auditione acceperit , sed etiam quia ομ ιραβο ν gratia , atque frequentatione Copiam, Vim, atque Vbertatem quandam maiorem desiderat. - In rebus quidem omnibus aurea est mediocritas ; in dictione est maxime. Nam cum alibi facile sit, & pronum labi; tum hic imprimis. Recte Horatius in Arte. Decipimur pecie rectio Breuis esse laboro, Obscurus*jectantem Luia nerui Deficiunt, animique. Professus randia turget, Serpit humi tutus nimium, timidusq; procella. Qui narrare cupit rem prodigialiter unam, Delphinum fluis appingi fluctibus aprum. In vitium ducit culpa fuga s caret arte. Atque iterum, Hic dum vitat humum s nubes o inania

Id autem viiij a Grammaticis dicitur, de quo Quintilianus in v II. his verbis. Mentiaque Ἀκόρω Vocatur, quidquid est ultra virtutem , quoties ingenium tuaicio caret , σ sticis boni fallitur, omniumque in eloquentia vitiorum est pessimum, nam catera cum vitentur, hoc

petitur. Hii ij

277쪽

2 4 DIs SERTA T. PARS II. Misere quidam dictioni itasunt addichi, di in illam unam intenti adeo, ut nihil in illam satis putent esse exhausti. Quamobrem dum tori in ea sunt , modum non tenent. Quos idem qui nobis laudatus est Quintilianus lib. XII. his verbis admonet: Sed ' copia modum habet ,sine quo nihil nec laudabile, nec salutares, des nitor ille cultum virilem, oe inuentio iudicium desiderat: sic erunt magna non nimIa, sublimia non abrupta , fortia non temeraria, s uera non tristia ,grauia non tarda, latamon luxurios , iucunda non dissoluta , plena non tum L. Eos qui difficili & moroso sunt ingenio, anxia illa, de stulte religiosa scribendi ratio inuasit: cum bonitatem ingenij, &-illam

celeberrimam comitetur natiua quaedam orationis pulchritudo. Quamobrem ego Horum amulari exoptem negligentiam Totius, quam isiorum obsecuram diligentiam. XIV. HIC quoque quaeri potest, sitne par omnibus poematis partibus diligentia adhibenda. Vetat princeps artis nostrae c. XXI V..

ώ - ἄ--. Id est : D partes poematis

Miosta, quaque moribus, aut senteritus vacant,

278쪽

DE FORMA EPOPOEIAE. 2 sornatus dictionis conferri debet. Dietis enim i lustris sua luce , moribus, oe sententiis incit. Pulcherrima hac praeceptione nihil explicatius , aut pulchrius dici potest. quamobrem exemplis duntaxat id confirmare placet. Virgilius orationem Latini Regis moratam nullo ornatu, nulla metaphora, nullo fuco pinxit. O isdato restondit corde Latinus. O praestans animi iuuenis quantum te eroci

Virtute exuperas, tanto me pensius alvu est Consulere, atque omnes metuentem expend ne casiae. capta

Sunt tibi Regna patris Dauni s seunt oppida

Multa manu ; nec non aurumque , animusque Latino est. Sut alia innupta Latio, re Laurentibus agris, Nec genus indecores , ine me hac haud mollia fatu Sublatis aperire dolis. simul hac animo hauri. e cenatam nulli veterum seriare procorum Fas erat s idque omnes Diuique, nominesque Vict e amore tui; eognato sanguine victu Coniugis re moesta lacrymis , vincia omnia

rupi,

279쪽

DISSERTAT. ΡARS II. Promissam eripui genero , atque arma impia

Ex illo , qui me casus , qua Τ ume sequantur Bella vides, quantos primus patiare labores,

In his versibus verba omnia propria. Res enim magni momenti auditorem attentum sua dignitate facit. at in IV. Georgicon, quibus flosculis, luminibus , Ornamentis pepercit, quo ditior de re oppido exili fieret oratio. De apibus ita canit. Sin autem adpugnam exierint,nam sape duobuε Regibin incessit magno discordia motu. continuoque animos vulgi, , trepidantia bello Corda licet longe prasciscere. Namque morantes 2Hartius ille aris canor increpat , yc. Ad haec sunt res quaedam, quae Ornatu, dccultu corrumpuntur , de quibus Manil. III.

Astrona

Ornari res ima negat, contenta doceri. Quamobrem ab Horatio sapienter dictum est, ut qua Desseres tractata nitescere posse, relinquas. XV. IN disputationem quoque Venire pomtest , sitne poema nobis patrio sermone , an Latino , vel etiam Graeco scribendum. San-

280쪽

DE FORMA EPOPOEIAE. 247ctissime nos obtestatur, dc compellat ea de re

Latineum, O Grecanisura,comme ibissentplus par ostentation que par deuoir; re prendre pilis comme bons enfans de leur pauure mere nature te. iis en rapporterent plus hi honneur m de reputation a luduenir , que s'ils auolent a l'imitationis Longurii, Sadolet , ou Bembe re seu eu rabo-bine te nesis questes quietius rapetasseries de Vimgilroe de Ciceron ,sans tant se reumenter. Carquetque chos quils puissent Ucrare, tantsi eLis excelgente , ne femblera que is cry d' me Ne , aupris du chant de res mitiis cenes, Oileaux dedieῆὰ Phoebus Apollon. Apres la premiere lecture de

que de ramuqera tenes P quelliGrammatreLatine qui a passe sen temps. Sane quam turpiter Ronsardum sua fefellit opinio. Lanceloti, Gauuanij eius, qui est de Rosa libri,quis nostrum meminit sine risu Zipsius etiam Ronsardi famam non pauci proscindunt. At Fracastorij,