장음표시 사용
21쪽
o sim, omnia corpora esse composita ex atomis Mathematicis, i di mirum i corpusculis, quae nullas omnino Partes habeant, eoque dividi ulterius ne queant, quam opinionem hoc seculo in Philosophiam revocavit David De iodon, Gallus. Sed ecquam plurimi veterum naturae Indagatorum, Lei cippus, ' icimas, Democritus atque alii corpora cile constituta putarui tex atomis Physicis, i. e. corpusculis ςxiguis, quα partes 'uidem habeant, cifiguris varientur, tamen obseliditatem dividi aut dii Nincqueant. Laerti
ciorem fuisse Mosesium Phoenicem , dc ab eo sortὸ in peregrinatione sua D mocritum accepisse, tradit Sextus Empiricus. Ex recentioribus cum moerito secere Gagendus, Magnenus M alii. Aristoteles cum asseclis Δ cuit corpus omne constare ex partibus in infinituni divisibilibus , sive nullani esse quantitatis partam, ritu cunque illa sit, quae iv n possit dividi iuchas paries, it ruriam in alias, &sic in infinitum usque. Stagiritur doctrinam retinuit Dacicitus Rinatus icis Cartes. B. de Spinosa existima Georpus quidem posse dividi, dc habere partes, non verbextensionem, quaest subflantia una, sin ex εc infinita. Extensionem aurem & corpus distin puit a se inviam, uti substantiam vel attributum s utroque enim modo inpellat a modo, de eorpora singularia modos esse extensionis pronunci . . Verum enim vero, si corpori singularia habent partes de queunt dividi, si bebunt perextensionem, eoque Nipsa extenso Epartibus constabit. Nam modi, quales esse corpora singularia putat Philosephus, partes non pers
habent, sed per attributum, cuius movi sunt extentionem. unus enim ex tensionis modus extra alium est, quia uter ue sunt extensionis modi. c.
d. in P ilosophus Gallus, caeterum si dissimus, in libello Gallico a em rationem explicandi hanc quaestionem, quam de se invenisse a bitratur. Quare ad evitandam confusonem primo nomina desulit, de per corpus quidem substantiam extensuri, per materiam autem corporum compagem intelligit. singula corpora facit partem materiae: plura vero simila simia dc a reliquis seormn spectata appellat portionem materiae: quae partes aut portiones, si absque via o jum se invicem iaceant,nominari cumuliani
22쪽
s ut actorum: γ ab auiterfluant, situm indesinenter mutantes, vocari liquorem: si voliti hanais conjunctae imὰ motu , vel cum motu parvulo, ut duce tere a se invicem ncqueant, dici messui . Corpus, quia sit imica subitat tia, non posse dividi ait, nuteriam veto dividi in s in tot partes, quot
corpora illam componant, atque etiam in tot portiones. Tum conatur de-
ere originem praejudicii quo materiae in infinitum divisibilitas foveatur. vidisse scae nos cunnuos, liquores, massia dividi in portiones visibiles, quae
tandem cum ulterius divise sint, sensibus non percipiantur, hinc credere, id quod toties comiserit materiae portionibus a te nvicem separatis, in infiniarum accidere, M ureli uae parte 'lurinis divisone non citent faetie insensibiles, semper nos dividere potuisse: nec observasse, quod tandem oportuisset devenire dividando ad sertionem materiae ex duobus tantum corporibus conflatam, quae fa s: invicem separatae essent, divisio continuari ulteritis non posse . Addit , quia habeamus claram corporum ideam, dc schamus illa substantias esse extensu, hanc nos jungere id in ideae nutetiae, Ani pro corpore sumtam considerare uti substantiam unam, credent id quod videamus eandem de unam esse extensonem: de quoniam omne quod hac ratione extensum cernimus, est divisibile, jui ere nos ideam extens cum idea divisi, lis, de putare extensiim omne divi de esse. Nempe singula corpora seorsim simia non cadere sit, sensus, ac proinde magnam requiri illorum multitudinem ad consandam materiae portionem sensibilem, in 'quicquid oculis percipiamus, materiam esse: deinde quum singula corpora non assequamur senili, illorum quoque junctionem non observari: idcirco
omnes horum corporum extensiones in una massa comparere, quas una in do foret extenso. Breviter autem respondemus, prinid temere comus iiii
ier adistingus, quandoquidem est e mutriusque idea, & attributum e sint se, extenso: quae uin genere spe Litor, uti non ad certum comus re linet, corpus appellari s let: sin vero spectatur, uti aquae, igni liisve cor
roribus propria est, materiae nomine venit. Deinde ratetur Cordomarus, corpus esse extensum, ubicunque autem est extenso ibi sint partes extra pat
res, quae in existendo a se invicem non dependent, eoque & dividi queunt. Porse quod simit salsum est, iuram dividi non posse, nisi si esse laesi plicissimae: Sunt enim res corporeae meta per unionem 'ehia sit voci) vaconjunctionem particularum in unum, quae uti conjungi sic & dividi pos.
sunt. Caeterum harum particularum conjunctio sive per sdam quietem,sve per materiam subtilem ambientem sat, tam inar & firma, ut motu totius corporis non destruatur. Denique non praeiudicio capti arbitramur, corpus divisioni obnoxium esse, sed 'uia in extensonis idea partes cxtra pa
23쪽
rebri uim , num a videndo tandem ad minimam pauci ve atomunivi, . niamus: uti numerus resolvitur in unitates individuas: nac enim ratione non evenitur corporis attributum, divisibilitas, quia atomi aut particulae mi inimae tam non corpora sed corporum modo serent elementa aut principia , sicut numerus ex unitatibus & linea e punctis componitur. Et fiuor mul rum, aut fatebuntur naturalis Philosephiae Doctares, singularium corporum naturam, proprietates, virtutcm, effecta & originem aequali felicitate de
clarari , live atomorum sive Particularum in infinitum divisibilaim hyposte
ita retineant.* ii. Eisatum Cartesi quo mundum non habere fines sed indestitiatum esse pronunciavit, est lapis offensionis, ad quem impegere, quotquire calamum aducimus cum strinxerunt. Et mihi profecto peruiasissimum est, erraile heici enatum, &quod olim ingeniosuimus amicus politissimo dii logo demonstravit, puram perceptionem cum imaginatione confudisse. Aes ii et viri placitum ex Epistola ad Chanutum quae l. i. Epis lata supra trigesi inani sexta est, fissius repetere: Primo, ait, memini, Gir talem Cusi is,m mctoro, auoi plurim'i ρῖρέ se mundum , tamen propterea ab Eccisa unqu/m fuis correptos; contra videtur ad Dei cultu,
pertinere, ut eius opcra amplo a conseantur; meai quom isibin sententia commodius a illipotest, qπia non uico mundum esse in nitum,sed tantum in. .
laum. Qua qreidem duo inter se haud parum diserunt: ad hoc enim urquis dicat tonitum quid es, ratione aliquantii debet, qua opet rem ita se . A.bere, quod de Deo tantum probari potest , sed ad hoc ut dicam esse quid Ad Diium, Iuclis usta sit r/tio, qua potaripossit Messe sinitum. Mihi aurem si Atur prob-ri non posse, imo nes concipi uos esse , es materia ex V constat universim o bis. Cum enim maici huiuι naturam perscrutor, invenispi tam Ur totam in eo quod extens si secundum longi urinem, latitudinem, o profunditatem; ita ut quicquidpra itum est tribu, i se dimensio tam ,sii Materia huius pari. Nes vero potest g tium utam dari omnino vacuum, hae quod nullam contineat materiam, qπι- tri statium concipere nequimus, quin , es basie in lila dimensi ci cstproinde materiam concipiamus. Munduin autem fistium supponenda, concipiuntur ultrμ eiu si alia quaedam tribu, hisce dimensi bub adita, no pure imaginaria, o a Phi ophi vocant. sed continentia in se materiam, qua cum Muri esse nequeat quam in mundo, li- ,,et inuadum extra sino ii procriptor extendi. Cum ergo rationem uusiam noveram, qua probem, imo negor cρ'ς Tre queam, muni suci usios esse, ita luis indesinitum voco negare tamqn πς uro, istimor an ei aliquos esse Deo notos : licet comtrehenden im; quare non dico amisti esse in initum. H C rictius, c ci bis ni uino liquet, ipsum infinia
24쪽
oquos Dei attributum est, nequaquam rei corporeae vendicare, emi nec munitum nitit. ura in Deum, sed putasse modo, extensionem aut non habere fines, aut a nobis saltem comprehendi non posse, sortitan tamen a De cognosta Verum enim veto concedimus, imaginando nos fines mundi adscitui haud posse, est namque finis nihil praeter negationem persectionis cuiusdam, negationes autem ad puram perceptionem pertinc , non ad ima Sinationem, qua rei corporeae vestigia ecriro imprimuntur, in conses Faciamus quod verum est, mund uni lial rq omnem extensonem cic
ram: ita quid i num & habet eam quae cicata non est, aut i abitne Phil sephus, aliam extensionem ab omnipotenti Deo condi post ei sanE in e tensione quae jam non existit, nullaesi ad existendum repugnantia, uti nec erat ante creationem in extensione quam Deus post produxit. Igitur si nova extensio produci divina virtute potest, praesens mundus non complectitur omnem extensionem, eoque finitus est. Et nonne singulae mundi parres s-nitae simi, qua igitur ratione ex iis totum nobilius atque praestantius componeretur. Adde Cartesium haud ire infitias, Deum posse mundi fines cognoscere: eri de fateatur, mundum fines posse habere, licEt eos imaginando adsimul non valeamus. f. a 2. Alter quem hoc in argumento Carti ius erravit, error est de multitudine mundisium, plures enim mundos Ale non posse affirmata Pacis autem expedieriir intricata 'i estio, si nomin mundi d finiatur. Qitando namque clesignat universitatem rerum tam earum quae existunt quam qtiae a Deo condi porro possent, iamnisesbim est, non niti unicum re mundum At si res cxistentes, corpora& hiritus, quia diversissimam habitat estentίam, in diversas classes collocemus, erit mundus corporeus A intellectualis. Si
nova crearetur extens , mundus corporeus augeretur, eoque non exili
rent plures mundi corporei Et quoniam aliae res queunt a Deo condi i caeter tensas & cogitantes, alii quoque possunt esse mundi praeter extensum A gitantem: si vero illarum rerum, quarum ipccie mens nostra caret, actiones aliquo modo ad praesentem mundum referrentur, non diversam ab hoc mundo locistatem sacerem, sed modo magnae hujus civitatis nova nicia hi a forent. L iue. Qui dari in mundo motum infitiabitur, non tam argumentis videtur corri endus, quam ceu homo rationis rectae expers omittendus. Quare Zenoni injuriam puto esse a calumniatoribus factam, quando sunt caussata, eum negasse motum. Caeterum dissicultas, qua commotiis dicitu trunc errasse errorem, ficiles Uvi potast. Si non datur, febat, pars minimatum nec datur motu . ad hunc citam requiritur. ut spatium primo minus,
deinde majus pcrcuriatur. At si 'on datur Pars minima, ncque spatium erit.
25쪽
istinus: iram parvam utcunque iit spatium, temper tamen dabitur miniri. de iti motus nunquam inchoabitur, semper enim erunt spatiola minora . quae percurrere oporteret. Resp. Uti spatiiun quodlibet partes habet inni ineras : se ει unumquodque corpus quod luper id q)atium moveri facimus . . innumeras habet partes. Et sicuti partes spatii, si conserantur secum invicem, sunt inaequato, majorcs vel minores: ita quoque paries corporis motitiint inaequali magnitudine praediti, nam partium innumerabilitas non tollitd si rentiam magnitudinis. Unde sinuitur paries innumeras alicujus corporis moveri super pario innumeras spatii, A partem quidem minorem corporis super parie minore spatii. o. Quum homo discedit a columna, ad quam aliquamdiu sta, ibat . ipse solus moveri dicitur, non item columna, quanqu.am dc ipsa novum accipiat vicinum, acrem puta in locum hominis alio digressi succedentem.
Solus quoque azr movetur, quando a Vento agitatur, arbor autem retinet
quietem, etsi a novo subinde acre ambiatur. sciendum nempe est, idem corpus, sive ut mobile sve ut quiescens spectetur, plures habere partes, ita due singulas tangi a vicino corpore, ita arboris radicem a tena, truncum ab
re tertie viciniore, ramos autem dc cacumen a superiore a re contingi. Isi tur quia motus in translatio totius corporis, ad eum requiritur, ut colui
viciniam non modo secundam aliquam sui partem, sed ut eam secundum mnes mutet: quemadmodum accidit homini a columnae discedenti, non iter, columnae, quae in eodem solo, homine digressis, stare pergit. 36 Pia sand dc rectissima est Carteiii docti ina motum omnem a Deo esse, quam ad confutandas impiorum fibulas, quis sponte sua absque si riemi Numinis providentia oriri: in mundo omnia de occidere putant, amplia, . abimus. Priscin nemo existimabit motum asse esse, qui observat in ejus idea nequaquam contineri existentiam necessariam. sum enim ipsa materia, cujus est modus, possit non ex stere, quis credat, modum in .
tetiae necessario existere, ita namque posset M ue suo subjecto exister6 Poreb si ab alio erit motus, de quidem a re finita& creata, vel erit imaterii
Vel a spiritu. A materia certe non est, quia licet una materiae pars move tur, tamen altera quiescit: deinde ea non est nisi moles inesticax, tam H quietem quam ad motum rectriendum indifferens, quare ipsa motum sibi non dedit. Ex eo autem, quoa nullum corpus moveat se ipsum, manifesta conscitur, nec unam posse alteri motum tribuere. sed nec a spiritu produci motus potuit, nam quia is habet essentiam a corpinae diversissimam, ibalute in eorpus i cm sere posse intelligitur. Neque observo in mente tam po
terum tamque es acem voluntatem, quae rei alterius naturam immutarε
queata siliam mens humana motum corroris sui non producit, sed legionatu
26쪽
Gratidia vi estitit ac determinat. Relinquitur eiso Deum corpori in tum primo indidiilc oc pol hac conservare. Unde x veteres errarunt Sch lastici qui docuere, Deum ab initio quidem corpori dedisse facultatem si e
aut aliud corpus movendi, sed ipium motum jam non producere, aut conservare quidcin illi ficultatem motricem ab initio datam, at non applicare ves hunc illumve peculiarem motum producere. Protecto scuti motus primo momento nonnisi voluntate Dei extitit, illoc secundo jussit jus existere re sit. An autem tanta sit hodie in mundo extensis quantitas motus, quantam olim extensae moli Creator indidit, inutilem quaestionem c sic judico. g. o. Ad ea quae Auctor tradit de coimi unicatione motus, bene intelligenda duo simi scrvanda: prius, ipsum moriuniingularem quil st in corpore A. non transire in coipus s. scd modo in corporc s. tantum oriri novi motus, quantum in corpore A. perdatur: talca enim Schol sti tum est sententia, accidens ex uno sibjecto in aliud migraic posse. Posterius, non tribui corpori vim motricem qua se aut aliud corpus movere possit, scd Deum
occasione corporis unius quod movetur, in alicro Occurrente motum produ- cere: idco corpus movens occasionalem modo non veram motus causuri
esse. Quod sane assertum quisquis sibi diligenter in animum revocat, non poterit non saas subinde cogitationes sancta modestia de si binissione ad Deum
creatorem, conscivatorem & moderatorem omnium dirigere.
g. s. ssem. Malebrari litus Philosophua Gallus p. II. Scruta verit. l. c. c. s. e regulis motus specialibus quartam, se tam&scptimam fusitatis an sui reliquas pro veris admittit. ke la iv cst. Quum corpus motum in
eid i in quiescens majus, utcunque cubi ita moveatur, nunquam tamen auieriuri movebit, sed ab eo in partem contrariam inflectetur. Mal branchi, rutat contrarium fore, S corpus motum esse quies ciati majori de suo motu communicaturum pro ratione m-gnitudinis corporis hujus quiescentis, ut post moveantur una, M. pr. si corpui motum A babeat tres gradus motu corpus autem quiescens B. iit duplo maius, tum A. communicaturum corporidi cum gradus motus. Regulin suam sindavit Cartesius super opinione. quiescens corpus habere vires resistendi motui; quae vires sint voluntas Crea toris, ut unumquodque corpus servet statum sumit. At Malebranditius p tat, corpus quiescens carere viribus resistendi motui. Cariesus ad probis 4am regulam allegat exemplum corporum durorum, in quae corpora colerri
27쪽
sententiam puto & cxigi sana philosophia, & eam recta Theologia
pugnare. Illa enim docet nec moriun nec quietem essentia materi e contis ri: unde sequitur, Deum Volentem, ut existat materia, nondum velle ut ea quiescat. Haec porris tradit, res Omnes rerumque actiones & status omnes
non a generali saltem providentia numinis pendere, sed singularissima voluntate seri. Nec juvat e cipere, ad producendum motum susticere, ut Deus cesset velle, materiam moveri. Nam quando Deus cessit velle motum corporis, verὰ vult ejus quietem. Porro objicit vir ingeniosus, quietem nonnisi motus esse privationem , quapropter & corpus minimum motuimplus habere virium quam habeat quies corporis maximi. At liquido patet. etiam quietem esse positivum corroris attributum, eoque certis viribuo pollere. Plura videantur apud lenim salebranch. i. c.
BItem multis moverunt ea quae Renatus de sesbut operum diu noruni scripsi, fateor ex iis quadam non modo falsi sed de cruda admodumae imprudentia esse. Audiam, quac hanc in rem habet, i. r. Epist. 1 c. f. t o. Fino Dei a nobis sciri πεπρυ , nisi Dem ipsi revelet, est ριγ se m no rum, quamvis verum sit, rejiciendo ad nos hominci, ni in Ethicis, .mnia ad Drigloriam sarita esse, quia ncmpe in propter omnia operasia essta tibia, Modandi, solem ad noi si minandos fasium esse, quia ea erimur nos asule istuminari, puerile tamen est a I a surdum, si quis in II taph - eis assereret, Deum tanquam hominσm aliquem valde s perbum non alium D m in condendo universo habuisse quam ut ab hominibus laudaretur: sum multotici terra maiorem non alio fuc creatum esse, quam ut homin minimam terrae partem occupanti lumen Haberet. Summam nostii r pons sequentibus capitibus compluctimur. i. Quia novimus Deum csse sapientem, scimus eum propter finem dc quidem praestantissimiliam semet ipsim agere: in quo variam utique gloriam non quassiverit, ambitiosi instar & si perbi, sed congruenta sanctitati suae secerit. r. Id cum Ethicus tum & P sicus vel Metaphysicus agnoscere debet, ut cognitio intelicetiis efiiciat pietatem voluntatis. 3. Praeter finem hunc principalem & ultimum sunt alii pa liculares de subordinati, e quibus nonnullos icimus, alios ignoramus, secus ac putat auctor Resp. s. ad obj. c. M dit g. r. ubi ait: si i potes, ali-nuo Dei cim is quam alisi tu proputulo esse, o ci enim in imperscrutabili qui Iapientia a so sum coaxm m G rc niti. Pejus longe erravit
28쪽
in hoc argumento p. l. spinosa, qui cum affirmaret, neu in omnium reriti causim esse immanentem de neces artam, qux illas aliter producere non potuerit atque produxit, ineptum esse quoque asseruit dicere, Dcum in agendo habere cerium finem: unde conclusi, hominem non esie condituri ad Dcum colendum, hacque ratione omne turpis &honesti discrimensust iit: quod horrendum dogma, ut jam rescitatur a nobis, neque loci neque temporis ratio permittit. Quare istud monuisse sitnicit, Deo attribuendam esse lapientiam, quae est intinnis persectio, de cum sapientia libertatem in agendo: nam sapientia constitutione optimi finis &electione optimorum ad illum impetrandum mediorum comprehenditur: at statuere α cligere libertate nil possumus. Si vero Deus agit libeia, agit quoque ex consulio, oc consequenter certum ob finem, qui in actionibus entis poscistissituerit optimus de privstantissimus, L e. Deus ipse. Otiosa quaestio: num homo sit finis reliquorum corporum Z in in
moriam mihi revocat controversiam, quam olim Franciscani agitarunt contra ordinis sui contemtores. Hi monasti non minus ac . illi homino
silent edere cibos de edendo consumere, sed judicantes id te factivo. majori cum sanctitate, si consumant illos sine potestate id faciendi, dii runt competere ipsis solum usum harum rerum quas consimant, domu nium vero pertinere ad Ecclesiam mariam, & in hac dominii privatione consistere ipsorum paupertatem, cujus Iesius Christus ipsis excinplum praebuerit. Nicolaus IV. Papa Romanus, ex ordine Cordigeronim adnane dignitatem evectus circi finem seculi MIL edidit bullam hule Fris c canorum obtentui convenientem, qua dcfinivit illos non habere nisi usum solum, atque veram paupertatem consistere in hac renunciatione uris in omnia bona temporalia. Quum in m Johannes XXII. qui Papa ibit post initium feruli XIV. videret nullos reditus ad Ecclesiam Romanam ex hoc redundare dominio quod haberet in cibos a Francisciui consumtos, neglecta Nicolai bulla quactionem non modo removit, sed& extra gante peculiari ad conditorem, contrarium desinivit. Ubi inter alia extat, quod nec Fratrum ipsorum intentio fuerit dcfendere, ad quem cunque alium quam ad ipsesinet dictarum rerum compendium per. nim Hule certe controversiae smillino est nostra de fine corporum lis. Tum quaerebatur: an Franciscani haberent jus & dominium ciborum quos con rumebant; hodie, an corporum creatorum finis sit homor Tum Mo a iacti utebantur cibis sine jure de dominio non minus ac illi, qui jus cibo tum comedendorum habebant; hodie non mitius urimur creatis corporiabus, quam si ea propter nos condita forent. Ridemus hanc Monacho
xum litem, quando hodie tuam legimus; idem de nobis judicium sereti
29쪽
aeritas animadvertens controversias, quas movimus aut aluimus. G mode autem diei rest, hominem esse unum E sinibus particularibus cois tum, licci enim iit minima terrae portio, tamen olim gerebat imaginem Dei. Tamen nemo hinc concludat, terrenis unice rebus ac delicia vacandum esse. Nam corporibus licet uti, non abuti, siquidem creata non sum eo fine, ut homini in perpetrando peccato inserviant, sed ut ad vitam con servandam usum praestent necessarium. Neque est homo rerum existen tium finis ultimus re summus, sed de ipse dc coeterae res omnes propter Dc ut
f. 11. 11. Olim Scholae do res tradidere, silem quidem calefacere calorem autem in eo esse non sotitialiter, sed virtualiter ac eminenter: quo num & hodie apud nonnullos fidem inveniant, valde dubito. Proscct, quia est compages materis subtilillimae celerrime secundum partes sua agitatae, ignem esse ει quidem lucidum liquido constat. N qiae est cucineruamus fore hac de causa corruptioni obnoxium, dc cgere continuo alimento, uti videmus maximas in terra familias extingui, nisi ligni. . subinde appositis foveantur. Nam ignis nosser supra terram a circum jacente noteria dissipatur: at nullum estpericulum , ne vicinae coeli parte flammam selis desiniant.
f. 1 . Et olim coeli credebantur soli A imni uc, sed vix jam qui est, qui eos fluidos cito infitiatur, absque quo attributo movcri in ira
dera nequirent, aut lumen ad nos transit uti. servant quidem stellis iis eandem inter se distantiam, quia suus si lis vortex est i Deo tributio, non quod coelum solida sua natura eos in loco contineret. Certὰ priama coelorum oris ex aquis erat, quod diseria historia creationis icitatur, ut mirum non iit, liquidam eos evintiam retinuisse. Quare autem Gras ei interpretes coelum & eorum exempla vulgatus sirmamento is
appellarim, ni que certo scitur, neque heic explicari debet. At verbliquidi sunt cocti, ad subliniarium corporum naturam aliquatenus sautὰm accedent, quanquam Peripatetica I hola corpora cogestia a sublin naribus diligentissime distinxit, de diversam utrisque non modo formare sed de materiam attribuit. Ad quod res ndemus breviter, primo omni bus de singulis corporibus, lucidis, pellucidiς, opacis communem es materiam primam extensionem: deinde coelum habete particulas jux a se invicem continuo motas, ea qualibuς dc aliae res liquidae constant. f. irc. De Cometis nihil quicquam mo bimus, praeter ea, quae δε . illorum usu ac sine ab aliquo tempore in quaestionem vel contenti nem venerunt. si enim, conduci e nonnulli, Comctae tu id sunt cor
30쪽
Mti nova prxter ordinem singulari de Crusa hoc ipso tempore quo apparent a
Deo producta, vanum est, 'uod per tot saecula est sere summo consensu a ditum , esse nuncios irae divinae de impendentium inde calamitatum: ita vet4 concionatoribvi egregium & gravissimum eripitur argumenturn. quo homines peccatis immeriss ad poenitentiam agendum hortari solent. Ipse profecto non amo omitti aut i gligi quicquam quod ad pietatem inhumanis mentibus excitandam pertinet, utpote eui est persuasissimum, ne unicam dati veritatem quae non uti intellectum illuminat, ita quoque
luntatem ad Deum anondum re colendum invitet, moveat ac permoveat,
modo recte ac diligenter consideretur re doceatur. Quare nec dubito, C metas insigne argumentum pietatis exercendae, in ὁ & resipiscentiae agendae praebere. Quid enim nonne sapiens, nonne potens, nome dives est Deus, qui plura condidit corpora, quam nostris quotidie oculis subjiciui Dir 3 Qui novum in coelo monstrat sidus, nonne in terra potest novum facere opus ad nos puniendos, si in peccatis perseveremus, aut bcneficiis mactan- dos, si conditorem de liberatorem veneremur Qui in caelo refra his luminis solaris radiis virgae speciem est ere potest, num is est imbecillis ut in terra pe- tulantibus parare viream nequeat. Quam Ludovicus Pius, uti in ejus vita
legere est, cometam dixit: Non aliumnater illum, qui nostri .u- e. rore es sideris, tim/ndum nosti am inertiam cumsimi peccatoru
impaenisentci, talibiti admoneri initiis. sed his didris or Ust 'autis er mera in usu , cst in s i facere Cap. i7. ad ann. 8sq. In qua prosecto ratione abigendi nactus Imperator iste multos habet imitatores. Caeterum quae si vel planetarum vel Cometarum in haec inseriora vis de emeacia, ince ium valde aut fere ignotum esse opinor, quandoquidem neque ipsi cxper menta, quae eam ia rem declarandani solent alle 'ri, secum con
'eniunt, ncque scientia forum effectuum veris usque huc praeceptis comprehendi