장음표시 사용
11쪽
Saepe repercussam quovis a corpore lucemi ue Dilatans, Visum amplificat; confusaque primum, Atque nimis contracta rei simulacra videndae plenius expandit ; minimam discernere gaudet, Velatam reserat, longinquam accedere cogit; Et prius ignotas partes, oculisque negatas Igo Uitri ope convexi penetrat, donatque videri Et mirabilium stupes ictus imagine rerum,
Intima corporei retegit miracula textus. Tum varias inter commercia ponere gentes
Molitus, ne quid lateat I creatve, quod extra x33 Prolatum velit, ac donatum sorte perenni, Sensa animi mandare sono, signare figuris Instituit, totam & chartis deponere mentem:
Discretosque a se populos, & postera saecla
Cominus affari ; ceu temporibusque locisque isto Praesens ex aequo cunctis orator adesset. QUIN ETIAM, cur sint quae sunt, quo fine regantur Detegere aggressus, causas effectaque consert; Concordent-ne simul, tandem re detegit ipsa :Dissicilesque vias, omnique impervia sensu I93 Naturae penitus rimans arcana, recludit. Disputat occultis de rebus, & alta tuetur; Qtio pacto nunc, sit-ne Deus qui fecerit orbem, An Mundus sit causa sui, perpendimus ambo.
Praeterea mores, normamque, modumque beateroo Vivendi statuit : justum secernit iniquo, Ut verum falso : quid honestis turpia dii lent, Noxiaque utilibus, pariter quid grata molestis, aestimat: odit, amat: probat, improbat; optat & horret.
Tum quod opinatur, quod vult, persaepe retra flans, 2os Atque animadvertens propria in decreta, severus Errorem ipse suum potis eii deprendere ceaser; Emendatque, minus quae circumspexerat ante. DEN tuu g multiplices annexi corporis artus Dirigit, arbitrioque potens dominante gubernat.
2Io Nam quocunque jubet, faciles vertuntur ocelli; Pesque
12쪽
riSque manusque volant; ad nutum inscistitur omnis Musculus; ad nutum ferme omnia membra sequuntur. Sic loquimur, gradimurque, & brachia sponte movemus, Impulsu nullo, nisi quem dedit ipsa voluntas :Unde in multa sequax transfertur corpora motus. ΣΙ3Nam simul atque pedes moveo, subit ocius aer Aera Vicinum quatiens, ac gyrat In orbem. Et tuba si dederit sonitum pulmonibus actae Vocis ab impulsu, longe lateque cientur,. Atque repercusse redeunt a montibus aurae.
Dispositis etiam trochleis ac sunt bus, imo Vectibus atque rotis, ingentia pondera tollet Unus homo ; & lapidem sic altis ante sed in is Extractum, celsi seret ad fastigia templi. Necnon adjunctis operi, quibus imperat ipse aῖ3Bobus, equisve, graves adverso flumine cymbas Perducens, Rhodanum celerem sibi cedere coget. Usque adeo propriae tantum moderamine mentis, Et pater & rector motus princepsque videtur lERGo animi proprium, ac veluti dos ipsa profecto est, a NUnus ut invalidae tradat primordia motus Materie ; non haee aliunde recepta propagans, At primo eliciens, a nutu orientia solo. Nos vero plerumque latet, quaenam organa motus In nobis vigeant, & qua sint arte regenda : z33Nec rescire juvat : satis est nam velle moveri, Quilibet ut te se moveat, rudis atque peritus. Hinc dubium esse potest omnino ; sitne creatae. Mentis opus, quod quisque suum, prout expetit, ultro Corpus agat; causae an potioris : quae smul omnem a PMateriam noscens, arcana recondita motus Noverit, ac votis indulgens optima nostris, Hoc praestet, quod nos ipsi praestare videmur. Verum seu nostrae mentis partum esse putemus Hunc motum, cuius faciles moderamur habenas; 243 Seu potius causa quadam a meliore prosectum; Cuiusdam certe mentis partum esse necesse est.
Et saltem id constans ioconcussumque manebit,
13쪽
Principii, quodcumque suat, motum esse volentiς. aueo Sed nil velle potest nisi primum intelligat : ergo
Hanc motu. , causam conliat simul este s cientem. Mens igitur prima est motus atque unica causa. Ac ves ut humanum corpus finita regit Mens,
Mentem infinitam sic magno in corpore Mundi, Numine cuncta suo quae girigat, esse falcndum est. D teriae motrix adeo tibi causa patescit; I, lateria major, longevue potentior ipsa, Nicias; quae materiam Iecit, factamque gubernat. Hoc tibi monstratum firma ratione putarim, 26o Anticipata tenet nisi te sententia vinctum, Corporeis ipsam quoque Mentem partibus esse Conflatam; quasi nil penitus sit corporis expers. Sed quoniam ostensum est motu per te ipsa vacare snia Materiae corpuscula, nec dare posse,
263 Ni prius accipiant ; hoc iam convincitur ipso,
Quantum a Materia Mentis natura recedat rQuae non acceptum, at proprio de sonte fluentem Elicit imperitans motum, generatque Volendo. PRAETER cnim partes omni ratione carentes, 27o Extensasque situ certo, certaque figura,
Nil tibi Materies, quacunque inspexeris, offert. Id per se planum est, & cogeris ipse fateri. Nam si Materies, naturaque corporis ipsa ' Postulat eximios per se se Mentis honores, 273 Quidquid erit corpus, sensuque animoque valebit;
Sensu animoque arbos, & inertius arbore saxum ;Sensu animoque Atomi, vel dum sne more vagantur Disiectae : nec iam tibi sunt primordia caeca Materiae, sed erit potius pars quaeque tibi Mens: 28o Materiae siquidem pars omnis Materies cst. Ac tot erunt Mentes, quot partes corpore in uno; Totque immortales : quia per te funeris expers Est Atomus ; nec cam leto dabit addita virtus Noscendi. Misera aut felix per saecula cuncta
283 Esse potest. Sic te, Quinti, vicisse puderet;
14쪽
si non unam, ast innumeras in corpore Mentes Esse tuo solidas, immortalesque faterer . Nam rueret tibi Seeha pari convulsa ruina: Cui nihil horrendum magis est, quam mole sepulta Corporis, aeternam post funera ducere vitam.
A T vero si Naturae vi cogitat & vult Quaeque Atomus ; pariter rectoque & idonea pravo, Virtutem vitiumque sequi, & praeponere possit
Alterutrum, ac proprios deici stu fingere mores. Imo pars Atomo quaecunque putatur in ipsa, Quaeque suam vitae rationem priva tenebit; aeque suos aliquo patietur Vindice manes. Ut pia promeritae capiet mercedis honorem, Impia sic meritas solvet pro crimine poenas. Hinc Ammos per se noscentes atque volentes, Ac simul aeternas fugis assirmare, Lucreti. Democritus quondam nonnullas ponere tales
Ausus erat, quae prae reliquis hac dote superba Pollerent, Mentesque serent a simplice vulgo Distinctae r qualis plebem contemnit agrestem, Addictam ossiciis, natam servire patique, Libera Nobilitas, titulisque ac juribus amplis
Praecellenς. Tanto visa est commota periclo, Quae schola mortales animos contendit & optat: Democritumsue patrem subito indignata reliquit. Revera nil ridiculum magis , atque pudendum, Quam pariles Atomos in caecas, inque videntes Partiri : fictum gratis erat, ac sine causa.
SED videamus utrum minus a ratione recedat, .
Quod cecinit super his Epicuri serva Camoenia. Materies, inquit, per se nil sentit ; & omnes
AEqua sorte Atomos, cunctarum exordia rerum, Natura caecas & inertes esse necesse est. Verum ubi fortuna certae quaedam ordine certo
Convenere simul, quamvis nec dicere quales omnino valeat, nec quis demum ille sit ordo Eniciunt animum. Putat autem e sanguine puro,
15쪽
Partibus aeriis, si h lili denique flamma, Polle aliquid nasci quod cogitet ac velit, cisi 323 Corporeum; tandemque mori compage seluta. ERGO Materiae tantum mixtura modusque Essicient Mentem. Sed quid mixtura creabit Materiae in latcbris, ut Mens ubi nulla fuisset, Mens ibi continuo ex illat : vis nempe iubendi; 33o Vis meditans, operumque potens Vis apta movendis Corporibus; vis percipiens, ac praedita sensu, Iudiciumque serens, & agendi robore praestans λNam pericrutari, nam prospicere atque movere,
Et praeserre, sequi, sugere, impugnare, reniti; 333 Hoc agere est. Mixtura novi nil partibus affert Aut afferre potest, nisi quod vel congreget ante Divisas, vel eo collectas ordine iungat Qui prius abfuerit. Quid partibus additur inde Nil certe, nisi cuique locus ; totique figura 3 o Composito. H. aec igitur fuerit si Mentis origo, Mens aut Materiae positura, aut certa figura est rAtque euhus fit uti, vel pyramis atque cilindrus, Haud aliter fiet, miranda potentia Mentis. Et sic Materiae per se se Mente carenti 3 3 Certa fisura dabit, dare quod non altera posset Certus item locus : ut si dextra sorte locanturi Particulae, subito cognoscant, hisque volendi Accedat vis magna; secus, si sorte sinistra Ergo virtutem insolitam iunctura situsque
33o Conseret : ac tantum poterit contactus, ut omnem Naturam invertat rerum, & primordia mutet .
Quis probet haec λ Nihil e nihilo vis posse creari,
Et Mentes tamen ipse creas: vis tanta modorum est lCORPORA sic, lateor, fieri perlucida possunt, aues Raraque; sic fieri condensa, nuentia, dura,
Mollia, pro varii varia compagine texti :Namque situs parit illa. Novi nihil inde creatur Corporibus : remanent quod sunt. Ut cannabe torta Conficitur lanis, contexta carbasus ; etsi Nili
16쪽
Nullum incrementum iacit u quc nul la sequatur Natura in propria : tantum id, quod Garandia fimis Pondera sustineat, spirantcs carbastiς Euros. Hac diversa quid m, sed non contraria per se Munia sitiat, nec Iateriae sui erantia vires. Eit in utroque ilatu patiens, nec se eruerit ipsa. 363 Ferri nempe ri or is producatur in ensem, Corpora transsc dici pungendo; eanemque secab t,plici micem in gladium procul as, con cret illa Si clavae sormam Herculeae densatus trahebit. Sic radios levis transmittit limma vitri; 37o Ictibus at crchris ciantus a pulveri; inllar Γrita, repcrcutiet : si puli ia mer itur unda, Perlucet rursum . Fluit auri vena liqiles cciiqIgne supcr valido frigescens lisque rigehit; Sol Vetur salibus liquidis, ac lumina fallet. 373Tum cibus in noilros qui se iasim diditur artus, Sumit multiplices humano in corpore formas, -Mutato solum textu, inversisque si uris;
Materia remanente tamen conliant cr eadem :Quae quamvis agitata modos Vert.itur in omnes, 38o
Nanirae nunquam propriae de sinibus cxit. NEC vero inde modum potis est acquirere talem, Qui non lit re corporeus ; re corpori q interi Ut verbis loquar ipse tuis ) cvcnta locandus; Connexamque sui speciem cum corporis i tu a 383 Perpetuo specie reserat. Lex quippe modorum Illa eli, ut nequeant attenta monte videri, Quin si imit & videas rem cui modus additus haeret. Namque modus nihil cli, nili reς hac praedita forma. Sic , ubi percipio seu motum, sive quietem, J9a Percipio corpus translatum, sive qui ciccns Nempe situm mutans, aut servans quolibet horae Nomento. Si percipiam qua cun itie ii luras, Percipiam corpus finitum limite quodam,
Ductibus & curvis, aut rectis undique septum; 393 Et longum & latum ex solidum, aut aequaliter omni Tmn. IL B Parte
17쪽
Parie sui, aut varie variis pro partibus : unde Cuncta figurarum nasci discrimina possunt. ATQUE adeo quidquid poterit contingere motu, Go Aut requie, seu Totius, seu particularum; Et quidquid variante situ, variante figura, Aut conitante id corporeum simul et se necesse est-Pertinet ad corpus siquidem , ac de corpore solo
Nascitur. Hinc fieri diariisima corpora cerno,qoue Cum cubicae partes nullo dirimente cohaerent; Aut visco saltem tk ramoso glutine constant; Aut stratae ut selia, incumbenti mole premuntur; Unde locum servant inter se semper cundem, Donec eas aliquis tandem liquor, aut vapor ignis io Imbuat, ac sensim penetrans discedere cogat. Distrachae, subito prisca de sede moventur :Corpora tunc videas mollescere, saepe liquari. At vero intus habent partes liquidissima fluxas, Et fragiles, ac perpetua vertigine motas
AII Quae teretes cum sint, nequeunt pcr mutua necti, Quamvis contiguae, semperque teruntur eundo.
Mollia sech partim sunt dura , liquentia partim :Naturae ambiguae ; quia mixtas Ordine partes Ex utroque tenent genere, alternisque locatas
4eto Ac durae fluidis minimeque tenacibus inter Texuntur globulis, quorum constante vicissim Mobilitate frcmunt, motumque quiete retardant. HAEC ita cum fuerint, certe nihil esse videtur In vi Materiae, quod non exponere possim rue His tantum addit E isse politura, mole, figura, Et motu . & rcquie. Cur arida concremet ignis: Cur lignum in cinercs, in calcem saxa resolvat: Cur silicem in vitrum vertat; cur tosta metalla
In liquidum flumen : cur limum induret, abacto 3o Quidquid erat lymphae : cur extrahat intima rerum Principia ; & flammis oleos a micantibus ornet Rodendo, interea spargens circum undique lumen Caete
18쪽
Caetera dum candent ab eo, tantumve rubescunt rCur aliis vero caecum sne luce calorem Insundat, mediisque ardores temperet undis : ' 43sCur & conflictu lapidum ferrique, repente Prosiliat ; gelidis ac sorte liquoribus una
Congestis, fumum & fiammam cum murmure prodat: Horrifico tandem cur impete fulminis actus, Tam volucris ruat in terras, fulgore corusco μοPercellens oculos ; vehemens iue agilisque meatu SVi tanta penetret, saepe ut mira vile dictu γVagina totum illaesa liquefecerit ensem. Haec & plura etiam, quae cuncta reserre pigeret, Jam video, simul atque obelis pungentibus ignem 443 Pyramidi aut cono paribus conlistere novi, Si motu rapido longe lateque seruntur. Nam quo non penetrant λ .uovis in corpore partes Exagitant, rumpunt, lacerant, solvuntque, fugantque, Dispositas prout inveniunt : si sorte quietas, qIOΑc pressas, ineunt aegre, ac molimine longo :Quod si discretas, pervadunt, vixque morantur. Mobilibus proprium facili conamine motum Contribuunt. In sulphureis cumulantur & haerent; Donec divisas penitus, circum agmine facto, ques Abstulerint : ac mille modis volitare videntur Quod fumum undantem & pingui fuligine plenum, Qua se cunque via promoverit ille, secuti, Perpetuo spolient ; spoliatum deinde relinquant. Interea lucent ; rapido quia turbine circum 46
Vibrati, radios constanter in aethera mittunt: uos ubi refractos varie, varieque reflexos Rerum abiectarum facies transmittit ad imam
Partem oculi, subito illarum se vivida imago Pingit ibi , solet ut fieri in nigrante tabella: Α63Tum variae apparent sermae, Variique colores.
ΑΥ vero flammis ubi sulphura nulla ciendis Suppeditantur, agit nihilominus intima serpens Per loca, sed tacitus, longeque obscurior ignis. Exiguam reddit lucem, si pauca supersent. 67ο
19쪽
Nam sulpere nequit, radius nisi rectuq ab illo 'Proveniciis intret nostrae titheatque foramen , Pupillae . Quoties curvis amframbus errat, Tunc latet. Occulto calefiunt corpora motu,
Politi ac frigescunt ; vel cum seces Iit in auras Ignca vis, vel cum sic partibus implicuit se, νUt penitus torpens anguleo in carcere cellet; Doncc ab inj de is rediviva et Ferveat undis. ET quia grassatur totum diffusa per orbem, 'o Semper adcit, non mota quidem , sed prompta moveri Hinc adeo luela solidorum excita resurgit, Scintillatque procul, raὲmcnta metallica mordens tuae lapis excusiit; nec non re sapc liquentum, Salpi iura si pugnent salibus : fremit ipsa tumultu 2 33 Protinus, atque ro una mulliis acccndit in undis, Et spum: im in glirtem duplici de corpore format. Sic ctiam tcrrae latebris reperitii r in altis, ius aurumque coquens, intestinasque cavernas IEliu perpetuo clam plens, quo conditus acri arc fit. Vcrum luinc si forte cadentia montis Fragmina praepediant quin e X haletur in auras, ferrarum hinc subitus tremor horribilesque ruimV. Ilaud alit cr c i quondam in rcgione sit premal it tonitru : dispersa latent nam semina flammae Nimbos inter aqua multoque hi tumine scitos: utiae simul ac mcdia glacies in titille coegit,' Aere densato penitus, vertigine magna Volvuntur; servens accenditur igne bitumen;
Aera dilatant ignes ; laic frigida claustraueco Perrumpit strepitu horrendo ; simul intonat aliae r. Concussus : qua facta via est, sin tiosa si illa Pervolat, & minimos penetrat subtilis hiatus. Bellica non aliter Vulcanum indui tria Marti Junxit mille modis; & nunc imitabile fulmen, Oz3 R ines que soli subsultus atque ruinas Molitur; sive oppugnat, scii protegit urbes.' ' N i L arim m c si igitur qCOd aleC. iis ignibus aer
20쪽
Conserat, augendisque : ut si vel flammula siccam Materiem tetigit, cito maximus ardeat ignis; Tecta ue conflagrent, perdantque incendia sylvas. 3Io Igniculorum etenim quae copia magna latebat
Aeris in gremio itagnans & sparsa per auras, Se primum emotis & jam flagrantibus addit: Vicini agglomerant se se, tractimque sequunt Ur, Quam levi et esca diu supercit; at i ulphura tandem uel IDepasti, fugiunt oculos & fulgere ces ant.
Propterea crescunt ventorum statibua ignes; Et Cyclopeis solles adhibentur in antris; Ne pausa obrepat flammis inimica citatis. Nam vis incutitur lcmper; semperque novato Iro Fomite cum gliscat, nequit elanguescere motuS. Haud secus & noi tris aurae pulmonibus haustae Sanguineos animant latices, atque ignibus implent δε theriis : quos dum secernit, icmperat humor Et madidum late servat per membra calorem. 325 Hinc omniς regio cerebri periunditur uilis Halitibus. Pars & nervos, pars organa sensu ς
Irrigat, & molles pars, purior ipsa, tabellas :In quibus & rerum varie signatur imago, Et post venturos etiam scrvatur in uiris. 33
E N , Quinti , variis quae motibus atque figuris
Exequitur corpus. Mutatas saepe figuras, Mutatos & saepe situs intelligo : verum Non video Mentes, cffcelaque Montis oriri. Quinctiam . indignor. cum sic in corpore Mentem 533 Ut cerebrum fingis formari ; cx agmine quodam
Particularum omni per se se mente carentum:
Indignor; Ratio mecum indignatur & ipsa.
Meris etenim tua si membrum est, ut cetera membra
Corporis humani, propriam quoque sti scipit cicam, 3 PQualem suscipiti iat simul omnes corporis artus. Haec fit nutritae subito pars intima AIcnti :Nutriti pariter ceu fit pars intima membri. Ergo particulae panis, quem ibrte Voratum