장음표시 사용
21쪽
non necesse esse, in enuntiationibus contradictoriis, adteram veram esse, alteram falsam. Non enim est eadem ratio eorum qua sunt in rerum natura, ct eorum quae nondum sunt, esse aut , vel non esse posunt. Quae tam aperta in tanto ingenio allucinatio, certe
est admirabilis. Scio, qui errorem istium benigna interpretatione tentarint corrigere : sed violenta, ut mihi videtur , & ipsa Aristotelis ratiocinatio satis videtur omnem correctionem refellere. Ex eodem Aristotelis fonte, Articulus iste a Parisiensibus damnatus: aliqua potist casualiter evenire respecta prima cause orquod falsum est, omnia esse praeordinata a prima causa ; quia
tunc menirent de nec itale. Indidem etiam error Petri
de Rivo . Philo phi quondam hujus A ademiae damnatus olim a Sixto IV. Pont. Maximo. Ex libro enim
illo Aristotelis de Intepret. hoc sibi axioma exsculpse-- rat: Ebod ex in pedibili per necessamiam sesμitur consequentiam , hoc mimpedibile es ac necessarium. Sed si Ciceroni credimus, Aristoteles majora multa circa Dei essentiam peccavit. Arsoteles in tertio de phiti ophia libro, inquit iste, multa turbat a Magisro Platone
de Nai. uno dissentiens. Modo enim menti tribuit omnem divinita-deor. tem, modo Mundum ipsum Deum dicit est, modo alium quendam praeficit Mundo , eique eas partes tribuis , ut replieuione quadam , Muni motum regas asque tuearureati ardorem Deum dicit esse , n3n intelligens, eatu udi esse partem, quem atio loco Vse designaverit Deum. agnorum ingeniorum , in re tanti momenti, fluctus, haec caligo iii spicienti Solem oborta, qui in rebus inferioribus tam clare videt. Sed Deus ingeniorum dona in homines varie dispergit, & unum rebus naturae, atrurum divinis meliorem & ingeniosiorem facit. δ' Sit ergo Aristoteles Natare Genius , sit is re omnib sprotina cr ingenio or diligentia; sed Platonem semper exci- ξω, in-
22쪽
HOMINIS CAP. Ir. Jinquit Cicero. Et alibi etiam magis cunctanter: Cie. tri Aristoteles Peripateticorum Princeps, quem excepto Plasone, L. Tus
haud scio, an recte dixerim Principem Philosophorum. Sed sit nostro etiam suffragio, nec ulla Platonis exceptione , longissime Princeps; sed in re, ut ante dixi, Dialectica & naturae, in divina longissime cedat Platoni. Vnde consulte veteris Ecclesiae Patres, pro Christia- norum dogmatum defensione, multa E Platone potius. tanquam viciniore sumpserunt, neglecto Aristotela.
serunt Philosophi, animos nostros, ob ali. quod vitae superioris peccatum, inclu
sos censuerunt tam rebelli do in vitia prono corpori. ARistoteles cum homines, ut bruta, nasci, de-
nasci, pecturbationibus animi, & omnibus mortalis vitae miserijs subjectos videret, nec oculum sursum ad Dei providentiam, quae creaturam rationalem condidit regitque , reflecteret , putavit hanc esse naturam hominis nati, non poenam damnati: id est, Pelagio haeresis suae fundamentum projecit, quo ille peccatum originale sustulit, negavitque concupiscentiam, ignorantiam, & cetera quae patimur jam mala, ex peccati alicujus fonte, scd cx natura ipsa, ut condita est a Deo, promanare. Consideravit enim hominem dc Mus anatomiam, ut fere Medicus aliquis, qui membra, humores, & complexionem, quantum istis est ad sanitatis & aegritudinis proximas causas cognoscendas, contemplatur. Et licet Aristoteles ad operationes animae spirituales , & ejus immortalitatem, B cogitatio-
23쪽
cogitationes suas extenderit: de fine hominis tameth. & providentia Dei, qua eum in finem suum transmittit, parum fuit sollicitus. Vnde hac Aristotelis Philosephia armatus lulianus, contemptim & cum risu 'argumenta S. Augustini excipit, quibus ex humanis illis miserijs peccatum aliquod primi parcntis colligit; consequentia tamen , ut putabat Augustinus , invicta
filiae ex efficctibris causura certo demonstraret. Nec enim ab alia c.uila, quam a peccato , illos effectus CL
fluere posse existimabat. Π Plato contra, ad Dei universim gubernantis providentiam respiciens, incredibile judicavit, hominem sine antecedente culpa sic nasci, sic vivere , sic mori. Vnde assimas nostras ante corpora in sideribus conditas, & propter aliquod ibi peccatum , in corpora ram Apud quam in carceres , ad p nam deprimi credidit. Hinc
s.. b. Cato eX hac disciplina Platonis: υ animus calesis, inquit, ex alti bimo domicilio depressu, ct quasi demersin interram, locum divinae nasurae aeternitatiaue contrarium. Vnde Plato aiebat, corpus , quasi sepulchrum animae appellari. Nili cnim culpa aliqua praecessisset, capere non poterat, quomodo sapientia & bonitas conditoris rationalem animam concupiscentiae infitiabilis tyrannidi,& tot hujus vitae malis, sine ullo resistendi remedio lubiecisset. Homo enim, ut jam nascitur, est instar Hippocentauri, ex rationali & irrationali mixtus aut instar Virgilianae Scyllae, Prima hominis facies, o pultaro corpore virgo
Pube tenus , pos/rema immani corpore pistrix, Delphinum cauaeu utero cνmmisa luporum.
s.h. . Prima illa hominis pars est ratia, cui committitur futilis Epist. caro, se fluida, ct receptandis tantum cibis habilis, inquit ex Posidonio Seneca. Ac deinde: Virtus ista disina in lu-ιricum
24쪽
HOMINIS CAP. II. Ir teum cstiis, se superioribus ejus partibus venerunias atque
caelesibus , animal iners ac marcidum attexitur. Et postea 'Ruae invenietur tam discors inter se junctura comorum ρ Forti bima rei inertis ima ad ruitur, si eris imae parum seris Iaseriti imae intemperans usque or indigesta, Plinius hanc animi & corporis juncturam, & miserias inde consequentes admirans , nec ferens: Hominem Plin. nudum, inquit, ct in nuda humo, natali die nasura discit ad 7 vagit satim or ploratum , nustumi in animalium Aiud ad P Q lacrym.rs, or has protinus vitae principio. Itaque feliciter homo natus, jacet manibus peditatis devinciis , flens animal ceteris
impetraturum , se a supplici,s vitam auspicatur. Sed qua de causa 3 Quid commisit nobile & Regium istud animal
Vnam tantum ob culpam , inquit, quia natum es. Hoc est, nullam proscctb ob culpam, sed injusto novercalinaturae odio ; quia nasci, culpa non est. Ita Plinius, qui nec peccatum originale noverat, δέ animas ante corpora fuisse dc peccasse , cum Platonicis non consentiebat. Exequitur deinde pari indignatione vitia,quae ac rinpore ascendunt in animam. Uni animantium luctus es da. μου, uni luxuria, cor quidem innumerabilibu modis, ac perfngula membra. Ac paulo pbsit: Nulli vita fragilior, nulgi
rerum omnium libido maior, nulli pamor confusior, nudi, rabies acrior. Denique retera animantia in suo genere probe derunt. Congregari videmuι er stare contra dissimilia: leonum feritas
inter se non dimicat, 'erpentum morsus non petit serpentes; ne maris quidem belua ac pisces, ni se in diversa genera saeviunt. At hercule homini plurima ex homine sunt mala. Aristoteles quoque, ut ingenio acer dc magnus erat, III. vidit & Magistro suo Platoni assensus est aliquando, aequum nouesse, homines innocentes sic nasci, & sub tyrannide concupiscentiae vivere. Vnde suspicatus videtur , immortales eorum animos supplicia culpar ali-. B a cujus
25쪽
HOMINIS C A P. II- 13 Ureίου obsitum viderit, non marinum in silvestre potius an mal opinas tur; sic nos, dum animam terrenis affectibus est habitibis disructam confusamn videmus, terrenum quiddams
rius, quam curo se nos videre putamuου. Simili comparatione Plotinus Platonicus, Anima hu- PIotin.
mana, inquit, 'Mim d ijs raptata quae sensibus incidunt, plena es corporis labe: ita ut ferme speciemsuam in speciem alte-ε. e. s.
rum commutaverit, perinde ac si quis limo carnoLinvolutus, non amplius priorem pulchritudinem praeferat. Cum autem tam multas δc variantes in vitia pronitates, & aerumnas animorum cernerent, non suffecit
ipsis dixisse, ante corpora sua creatos, & tunc peccasse; sed quae in corpore priori deliquissent, luere etiam ita
posteriori. Vnde , transanimationem, qua e corpore uno in aliud animq trasmigrarenr,induxerunt. Hanc autem non latum Plato, Pythagoras, Empedocles, sed etiam Indoru Gymnosophistae, Gallorum Druidae, Iudaeorum Pharisaei, Germanorum lc omnium paene gentium Sapientes , eadem de causa docuerunt. Adeo pronum & naturale est, in animas rationales & praestantissimas Dei imagines , nisi propter praecedens aliquod peccatum, miserias illas non cadere.
Vnde illa pronitas animae nostrae in res terrenas, si sibi relinquatur.
SEd quae causa, ut nobilis creatura a corpore sito sic depravetur Dicit Mars. Ficinus, sui non ita pridem Philosophiam P latonicam collapsam, in pior
Italia inter primos instauravit. Cum rationatis anima,inquit , sic istigetur corpori, ut ex ea se corpore unum animal componatur, merito a materia mox insicitur, adeo ut se passi nibus fas Anoxia, o motus immoderatos more corporis subeas, B ti in em
26쪽
in excessum asque defectam. Eandem Philosophiam nos Lib. 44 docet Augustinus, aut quisquis Libri Despiratu se animasi, tr. re est Auctor. Ait enim , corriIptionem carnis anima re- ': ' fundi, quia carni ita unitur anima t cum carne sit una persona. Ac deinde : Auctore Deo fit caro se anima unum individ-m , unus homo: unde salva natura utrius, proprietate
adytitur carni quod animae es , ct animae quod carnis es, pro
unitate persa a , non pro divestiae natura. Sed rem istam magis explicate dictamus. A nima humana tres gradus, vegetativum,sensitivum, ii ' rationalem in se continet. Duo priores in materiam alth sunt immersi, omnesque suas Operationes in ea de
per eam excercent: unde tertium rationalem ita deor-s. Auf. ium in corpuS detrahunt, ut d erilivo apperitu quodammo- eap ti. do corporascat, ait S. Augustinus.Nam licet anima nostraia... six spiritualis N immortalis, propter tamen arctissimam
'illam gradus rationalis cum vegetativo dc sensitivo cojunctionem,imo identitatem, ita a sensibus corporis, de appetitu sensitivo, ad sensibiles 8c infimas voluptates rapitur 6c deprimitur, ut nisi a Deo superne elevetur, erigere caput dc aliquid calleste & vere bonum respi-ptil. 1. rare non positu meritoque divinus Psaltes clamet, Domine gloria mea, ct exaltans caput meum: id esst,spiritum meum, quod est caput anima se carnis , ut S. Augustinus explicat, Quia enim anima hominis sentitiva in motibus dc affectibus suis temperiem sui corporis sequitur,& gradus rationalis alti illine Sc per identitatem intra
gradum sensitivum immergitur, non mirum est, si scimsitivus rationalem ita detrahat,ut secundum temperiempsal. , i corporis operetur, dc ratio sequatur imaginationem,S Aug. Voluntasque coiacupiscentiam, es easdem corporis paci, 4. in Voluptates magno impetu prosequatur, dc dolorcs pede. fugiat, fiatque sicut equus oe musu in quibis non est intesti . metit. LMν. Concupiscentia enim totum animum in se dejectum
27쪽
NOMIN IS C. A P. III. Uconatur attrahere, ait Augustinus, se neque cum mens voluerit, exurgit, neque cum mens volserit, conquiescit. Quod
Venereae voluptatis exemplo alibi faci te probat, quae S. Aug. in imo opere, in prir, neminem permittis aliquid, non dico sa- tib pientiae, sedc usi ι rei adiud cogitare. Nam Hsius mentis, et '' ait, quadam submersione istud extremum animi expletur. Idem clare apparet in urentibus de maximis corporis doloribus, a quibus etiam nullo conatu voluntas se expedire potest. Alijs autem aflectibus corporis non tam brutis de impotentibus, si non illa vi abripitur animus, sedu- Citur tamen passim, & luto corporis sui quasi implicitus, in rebus terrenis cogitandis de amandis detinetur. Ista enim cst miseria de ignobilitas immortalis quidem, feci infimi spiritus, qui natura sita terreno corpori alli. gatur.
Imb, quo gradus animae sensitivae in homine, quam m. in brutis, est nobilior, eo latius quodammodo patet, de pluribus vijs ad malum currit, de rationalem Partem tecum rapit. Hinc Plato , inquit Galenus , appetitum G3lan. hominis inferiorem, beluam varium is multiplicem appel- Φ': ''labat. Et vetus Zoroastris versus, Hipp.&Σον 'I αγγῶον ὀι ήσουσι, νιλι. Tuum vis bestiae terra inhabitant.
Non una enim, sed plarimae bestiae sunt in uno corpore humano : id est, inclinationes ad iram, libidinem, gulam dec. de quae singulaesere in singulis brutis , in nomine sint uni oerce. Motin enim se uales, ait Gerson, in brutis singulis viri Iur fecundum naturam hujus ψ eciei. 6sibi vel illius , quos omnes in bomini bis quodammodo aggregatos Thmi inspicimus. Iram enim leonis, invidiam canis, porci gulam , Venerem leporis, dcta habemus. Et in hujus rei fortasse indicium , ex variorum brutorum similibus pat tibus compositi sumus. Nam ventriculus noster figura est caninus, hepar α renes bovini, alvus de lienporcini,
28쪽
porcini: cerebri, quod est ara mentis, similes in omni. Dus animalibus conformatio & ventriculit ac tota hominis temperies tam propinqua porcing, ut hac similitudine deceptus Galenus, putaverit carnem suillam homini saluberrimam, tanquam proximam humanae, reminimo facultatis concoqueatis labore,in substantiam
Oileti. Haec animo volvens Galenus, Stoicos admiror, inquit, lib. de qui homines universes ad virtutem adipiscendam habilis Ustis 2 vis ηtβr, sed μι-q i sum vivunt, a recto itinere detor- queri. pti bi. Vnde magis assentitnr Platoni, qui ait, ex pravo i Tim . poris habitu animas vitiosas reddi. Sed cum Galenus cerneret eas in omnes affectus &animi morbos,temperamento sui corporis tam obnoxias esse, Ingens mihi jam oboritur suspicis, ait infelix, ut totam anima substantiam, compoream esse eredam. Ex eadem quoque animi in vitia corporis pronitate, Athes, Cyrenaici , & Epicurei . animos mortales, & voluptates corporis, homini, scuthrutis , naturales. ει sine ullo dedecore ijs indulgere, licitu esse censuerunt. Vnde Theodorus Atheus piem ' ram publiia abs . usto pudore scortis congressurum,aiebat. Fur co quoque, adulterio acrilegio, cum tempestivum erit,dasurum operum. Nihil quippe horum turpe natura esse, si auferatur vulgaris opinio, qua esultorum, inquiebat, se imperitorum plebecula conlata est. Similia Aristippus & Cyrenaici. Nihil natura esse turpe: voluptatem praeterea bonum esse,ctiamsi a re bus turpi imis proveniret. Eadem Epicurei, homulli ex ar- Cicero gi a se lutosti . ait Cicero. E secta Cynicoriim h
Oxy i' nus Diogenes dicebat, Mulieres commxnes ese oportere, 'Li. ζ' ptias nibilesse, sed Mi quisque cuiqM persea iset, ita cum ea
V. Haec aurem omnia probabant, ex efironi impetu , quo homines in vitia ista sponte seruatur. Et quam ruralia
29쪽
HOMINIS CAP. III. IIturalia essent, constare maxime aiebant, ex aetate puerili, innocenti tamen, ut putabant, & nulla adhuc morum pravitate corrupta. Nam pueri aiebat Aristippus, in omnibus rebus tam turpibus quam honestis, sine discrimine, voluptatem ductu naturae consectantur. Nec sane consequentiam eorum improbat, sed si
nullum l quod illi existimabant, peccatum originis esset, vehementer probat Augustinus. Nam si non es ii, '
isa poena hominis,sed natura, inquit, nulla isti peccata fiunt, y. Re- quibus indulgent illi, qui a concupisccntia sita abstra- - - isti & illecti, voluptatibus consentiuut. Si enim, ait, non recessitur ab eo modo , quo natura iter homo fac ι es , ita ut melitu esse non positi s Deus quippe optimum semper facit , ut Cap. seq. dicemus j ea qua debet facit, cum haec facit. Et acrius rem istam premens: Eva bonum es ἰ με qisod natuturaliter libet, si adbunt, voluptati ν perfruatur ho- s. coni mo, si autem non adsunt, ipsis earum cogitationibus, sicut Epi- Iul. curo visum es , ob inetur, is erit sine peceato, nec se usio fraudabit bono: nec, cujusque doctrina opinionibus, risisas naturalibus motibus, focut ait Hortensius, tunc obsequatur natura, cum e magistrosenserit, quid natura desideret. Non enim potes qua bona es c qualis erit, si a Deo primitus sic est factet, ut cum Aristotele censebant Pelagiani I desiderare quod malum es , aut negandum es bona aliquod bonum. Fias itaque totum quod desiderat libido bona , ne irae sit malus qui restini bono. Si enim homini, ut passeribus, naturalis est Venus & libido, ut Iulianus adversus Augustinum contendit ; profecto sicut in passere non est inhonesta, imo est quaedam naturalis beatitudo passeris : ita nec in
homine peccatum Verum, aut dedecus erit. Vnde in
Iuliani & Pelagianorum Philosophia, si Augustinum
audimus, sequitur haec reriim catCna:
Si Deus hominem Aristotelictim in puris naturali-vi. bus condidisset, concupiscentia, libido, & Omnium re C rum
30쪽
aum torrenarum appetitus, censeri deberem homini csse absolute naturales. Si naturales; ergo a Duo sunt, ut Auctore naturae, pondus ac pronitatem ad libidines illas imprimente. Si autem a Deo; ergo bonae suntdc laudabiles, quia Deus hominem sollicitare & inclimationem addere ad malum non potest. Si vero bonae sunt, dc aliqua providentia est in Mundo, Deus tales Temunerari, non punire debet. Nemo quippe , nisi Wrannus, bona opera punita Si dicant, libidinem dc inclinationem ad illicitas voluptates csse contra rationem, seu Partem animae superi Cm,quae non debet Obedire inferiori; profecto fallentur. Nam obedire debet, reponet Augustinus, spondus illud efirene partis inferioris, ab initio, naturae inditum est, nec addita est parti superiori gratia., qua valeat ipsum refrenare. Vnde quando pars superior ponderis istius inclinationi obedit, Deo obedit. VII. Desunt j advetia ij discursu isto compressi, concedunt tandem, Deum debuisse hominem in statu naturae purae iic condere, ut pondus inferioris partis, pernabitus naturalis ordinis sic refrenaretur, ut regi posset a superiori .Sed ecce jam, cum totis viribus contundunt
.allidere Iansenium ad LIII. Articulum Ballic Pu V. Gregorij XIII. in eundem ipsi impingunt. Damnatcnim nulla hanc sententiam . 'Deus non potuisset si initior em creare hominem, qualis nunc n. scitur. P rofectd aut homo jam non nascituri vestitus habitibus naturalis ordinis, quibus pars inferior refrenetur, ει imperio sup rioris Iubdatur.
Itaque ipsis perinde ac Iansenio incumbit satageret sicut ab eo factum est ut scopulum istu in damnationis Pontificiar evitent. Solii in vero in hoc distant a Iansenio, quod negent opus fuisse gratia silpernaturali, ut talis homo Deum propter Deum, etiam ut Auct