장음표시 사용
162쪽
uae elari Indieat eadem In eodem corde, alio modo inre
Α Ventriculus cordis sinister B Locus , qui indicat ejus orificium CC C C C Rami arteriae aOrtae, idest superiores, & instrio
D D Rami venae cavae, idest si perior i di inferior Ε Aurieula dextera secta
F Ejus cavum adapertum G G G Uentriculus cordis de
II Arteria pneumonica secta II Rami eiusdem
LL Rami ejusdem M Auricula sinistra stillas a a valvulae Sygmoides.
165쪽
De Febribus, aliisque Morbis, qui assicere solent sanguinem , una et cor. CAPUT I.
De Febribus in genere . Uum nihil aliud esse videatur Febris , quam calor naturalis in corpore humano vivente praeter naturam sive adauctus, sive imminutus , vitio quodam, quod pravam inducit sanguinis fermentationem, ut febris natura, ejusque symptomata luculenter innotestant , quicquid de triplici sanguinis motu per meatus sangu i seros corporis humani viventis in praecedentibus innuimus, hic mente imprimis recolendum est; qui uti diximus , triplex est : suoris, fermentativus, localis , sive progressonis; etenim se bris, triplicem quamvis m tum istum assicere quodammodo semper soleat saltem non dire sis, directe tamen, ut ex dicendis haurire quis que poterit, nonnisi motum sanguinis sermentativum assicit; quod, ut magis elucestat, conditiones singulas, quibus sebris definitionem exposivimus , singillatim perpendere juvat. Et primo se brem ideo calorem esse a firmavimus in corpore humano vivente praeter naturam sive adaufium , si ve imminutum, quia in febribus plerisque , calor quamvis augeatur, negare tamen minime
possiimus, vel in sebribus quandoque , in iis nimirum , Q a quae
166쪽
ia LIBER I. SECT. II. CAP. I. quae frigidae propterea nuncupantur, a principio ad Mnem calorem naturalem praeter naturam imminui.
Quinimmo et febres ipse, in quibus calor processu temporis augetur, non raro praevio rigore , uti docet experientia, susei tantur. D. ii , . Disimuβ praeterea humorum vitio ; calor quippe definitio Iebit, neque augetur in febribus, neque imminuitur, ut ita p R-οῆς . dicam , ab extrinseco , quemadmodum fit, quum soc V. gr. assidemus , neque a chylo optimi succi, ac servido , neque a gelidis potionibus, neque ab aere extri seco; verum oritur a prava quadam fluidorum alteratione, sive corruptela , quae pravam sanguinis sermentationem procreat; siquidem optima sanguinis sermentatio, quemadmodum calorem naturalem inducit, ita a quoque prava ejusdem sanguinis sermentatio calorem praeternaturalem in corpore humano vitam habente inducat, necesse est . Ω-; .sio. EX quibus patet, partem in febribus primario an in sibiibiis 'εα se stam sanguinem esse ; qui profecto affici potest vitio , ν, ἡ ἡ ' 'l' tum V, tum reliquorum fluidorum: lymphae videlicet,liv. succi nervet, vel spirituum animalium , aeque ac vitalium, chyli, bilis, succi pancreatici &c., necnon et quanis doque vitio item partium solidarum , in quibus non mel humores stagnando corrumpuntur, atque in gyrum cum sanguine postmodum effusi, sermentationem se-brilem sustitant; uti contingere quotidie suci in tumoribus, qui suppurant , ulceribus, vulneribus &c.
Hinc illud Hippocratis sa) dum pus conficitur, dolores,
ae febres accidunt magis , quam jam confecto . Platet sanem Dicimus partem in febribus primaru ame Iam sannenMi sebribus, reuinem esie: etenim si una cum sanquine in febribus men, rei qui as contingat, ut reliqui quoque aflictantur humores, item
bus universis. ne T- . Asb. M .
167쪽
DE FEBRIBUS IN GENERE. Iasnervi, id fiseeundaru , eoquod sanguis pridem alteratus, & praeter naturam sive servidus , si ve frigefactus,
reliquos humores coinquinare , item et organa laedere debeat.
Quod quum ita si, fgna febris diagnostica desu- . gnosia
menda veniunt ab alieratione , quae provenit in corpo re humano, & ab eodem sanguine . qui in vas s sangui- seris prave sermeniatur , & a caeteris partibus, tumofluidis , tum solidis , quae in eodem corpore humano vi tam habente, ob pravam sanguinis sermentationem, alterari , & laedi debent. Quoeirca febris indicia primaria esse solent calor praeter naturam aut adauctus , aut imminutus. Secundaria pulsus praeter naturam immutatus, virium desectus, pandiculationes, oscitationes, cephalalgia, artuum, lumborumque dolores utplurimum vagantes , nervorum permolestae irritationes, rigores cui an ei, appetitus dejectus , nausea , quandinque vomitus, urinae non congruae, & reliqua ; qu , quamvis in febribus non aeque semper respondeant, ne que febres tantummodo comitentur , in febribus tamen examinanda , ae sedulo in aegrotantibus perquirenda sunt, quoniam per fermentationes sebriles, aut proxime , aut remote in corpore humano, dum vivit, ut- plurim sim excitantur.
Causam febrium proximam universalem effcien eluia. tem ex iis, quae ante jam diximus, patet, vitiumcise sanguinis , quod pravam sanguinis sermentatio nem peperit. Quia autem sanguinis sermentatio, uti monuimus, suscitatur per materiam primi generis, si ve primi elementi, quae sola per meatus minimorum sanguinis massam componentium evagatur, inferre debemus , vitium sanguinis praefatum , quod febrem suscitat, stum esse praesertim in humore quodam, ut ita dicam , heterogeneo, qui meatus minimos praesa
168쪽
tos immutare ita valeat, ut plus, vel minus,quam par est, ad fermentationem naturalem inducendam , excludatur
materia seeundi generis, si ve streundi elementi; quae, uti ex
Physicis habemus,maximum motum, maximum momen tum , maximamque celeritatem in aethere compescit materiae primi generis &c. Humor autem heterogeneus, extraneus, ut ita dicam , sive non congruus, qui se mentum febrile appellari potest , aut generatur in eadem sanguinis massa , aut per meatus , sive spiracula cutis , aut per pulmones una cum aere inspirato, aut per duetus laeteos vasa ingreditur sanguifera . Quapropter causa febrium remota praecedent , sive procatarnua , educenda est potissimum a qualitate , & quantitate
rerum nonnaturalium , quibus , aut utimur, aut quan doque potius abutimur. Prognosii. Prognosis desumitur in febribus a temperamento aegrotantis , a natura caloris febrilis, tum exterioris , tum etiam interioris, a qualitate, & quantitate pulsus, item et urinae, a sanguinis inspecti constitutione, necnon et a Varietate, atque intensione reliquorum
symptomatum , quae in febribus contingunt; de quibus tamen omnibus suo loco singillatim dicendum , ubi de febribus singulis ex professo acturi . In genere
tamen adnotandum, sevo scatentes febribus ardentibus longe minus la: di, caeteris paribus, quam graci les, & macilentos . Sevum enim uno eodemque tem pore, quo solvitur, & , ut ita dicam, sunditur ob excandescentiam febrilem , a sanguine praeterlabente absorbetur, atque adeo oleo sitate sua tantum sanguinis servorem lenire, ac blande compescere valet. Pulsus magnus in principio plerumque bonus , & quo major, eo melior habendus . Contra, quum imbecillitatem praeseserat, eoquod vires tum indicet maxime fractas,dubii eventus existimandus. Intermittens, nisi una ,
169쪽
et valde debilis sit, non pessimus habendus Symptomata in febribus , licet ingravescant, cum pulsu tammen magno, atque aequali , meliora sunt , quam Ie-ni Ora cum pulsu parvo, Ninaequali. Urina turbida, nihil in matula deponens , magnam in febribus humorum perturbationem declarat. Quo tenujor, & rub cundior, eo pejor . Quandiu cruda, tandiu suspecta. Quo major, vel minor ex indiciis apparet sanguinis perturbatio , eo quoque magis, vel minus anceps haberi debet febris. Autumnales longae utplurimum, aut mortales, tum maxime, quum symptomata ingrave scant. Id profecto ob spirituum animalium, atque vi talium , quos calor aestivus pridem dissipavit, inopiam. Non secus ac in caeteris affectionibus , ita et in se- Curatio diaet
bribus , ut methodice curentur , ex triplici sonte, diactetico nimirum , pharmaceuiuo, ac chirurgico elicienda sunt praesidia medica. In diaeta id prae caeteris observandum in genere , ratione victus ex Hippocrate sa),quod corpora impura , qu)ptas nutries , eo magis laedes. b Si quis cibum febricitanti dederit, ut sexo robur , Ila
laboranti morbus , quandoquidem in febribus , Organ rum facultatibus enervatis, aut saltem immutatis , alimentorum copia neque digeri probe , neque extenuari, neque deseecari, neque commode distribui potest. Hahenda tamen ratio est temperamenti, regionis, anni temporis , aetatis , febrisque naturae , de quibus universis suo loco dicendum . Interim de diaeta in febribus,ex eodem Hippocrate b), id in genere adnotare juvat primo , quod zictus humidus foricitantibus omnibus cou-ferx, maximὰ ver) pueris, edi aliis , qui tali tim uti
consueverunt ', fluida nempe alimenta longe facilius concoquuntur , citius , citraque magnum laborem solidas partes, aeque ac fluidas corporis humani viventis refi
ciunt o b. io. Sect. i. G Aph. 68. Sen. 7. e Sect. I. Aph.I6.
170쪽
Curatio pharmaceutica,item et chirurgica a
ciunt. Secundo, quod in accessisnibus absinere oportet, nam eibum darὸ , noeuum est; or quibus per circuitum
sunt accessiones, in ipsae accessione abstinere oportet; a
in accessione enim cibus ingestus organa jam labefactata , magis adhuc defatigat, atque adeo febricitantem magis quoque laedit. Observamus tamen bilem nonnullis, aut reliqua viscerum sermenta in accessionibus ita exaltari, ut nonnisi aliquid vel in ipsa accessione in resectionem iis propinetur , adeo laborent, ut syncopae frequentissimae superveniant, aliaque pessima symptomata, non sine maximo vitae febricitantis discrimine . Ratione motus , & quietis, motus nimius, exemcitatio videlicet membrorum nimia , dissipat nimis partem fluidorum volatiliorem, ac propterea organorum facultates magis, magisque enervat. Quies contra , si nimia sit, essicit, ne sanguinis recrementa debite per glandulas excernantur, quae propterea in vasis intus cumulata sermentationem febrilem magis adhuc fovent. Quicquid innuimus de motu, & quiete, idem serme dicendum de Qmno , vigiliisque. Animus, quantum fieri possit, vacans a curis universis hilaritatem servet . Hilaritas quippe sola febres quandoque, contumacissimas licet, extinxit. In Pharmacia febricitantes omnes, ubi saltem se-bre laborant calida, humectare,& refrigerare debemus:
omnis febris,qua febris humectatio, ae refrigeratio remediastini ex Galeno b) . Praemissis itaque , si tamen conveniunt, lenibus purgationibus , aut clysteribus simplicibus , quibus blande solvatur alvus , iis potissimum , qui aut edaces sunt, aut alvi adstrictionem patiuntur aut repletione nimia laborant, propinandae sunt potiones copiois refrigerantes idoneae, de quibus omnibus suo loco inferius. In Chirurgia, aestui sebrili