장음표시 사용
191쪽
ratum , aquam, sive nucerianam , sive hordeaceam, sive avenaceam, sive alteratam perinfusionem corticum citri ,&reliqua; quae large hausta diluunt, solvuntque quicquid in Synocho putrida pravam sermenta tioner excitaverit. Quinimmo, si calor febrilis magis magisque adhuc intendatur, cum Oris praesertim amaritudine , potiones nonnihil subacidas ad bilem coercendam felicissimo semper cum successu propinavimus. Defricationes interim, cucurbitulae , solus aquae tepentes ad hypochondria , inunctiones, & reliqua ejusmodi, quae diapho resin provocant, membranas exteriores explicant , emolliuntque, atque humores per tubulos , aeque ac glandulas culaneas in gyrum promovent , non negli genda. Potiones, quae praesertim interdiu propinantur , nisi immineat, sive interior, sive exterior inflammatio , frigidas potius in Synocho sermentati v a , quam tepentes commendamus, quae Viscerum perquam molestum ardorem ex nimia sanguinis sermentatione suaviter demulcent.
i Scbinus , qui vigesimum quartum aetatis non Quiequid, fr-
I l. dum exegerat annum, modicae staturae, pinguis, 'αάζ' , di
calido , humidoque temperamento praeditus, id est san- state consuevi-guineo, crapulis, Venerique indulgens , die septima Martii, anno a Dei parae semper Virginis Partu 17OO. permolestam quandam capitis gravitatem hora circitera prandio persentire cepit, quam febris vehementer ardens sine rigore insequuta est. Viribus iccirco fractis , decumbit. Conqueritur de siti ardentissima , ac impenso viscerum ardore . Anxius fit, nauseabundus . Pulsum valde inaequalem habet, maximeque concitatum , altum tamen, & vegetum . Intumescunt hypo
192쪽
1so LIBER I SECT. II. CAP. IV.
chondria. Urinae sunt rubicundae. Lingua, & sauces aridae. Adstricta est alvus. Quamobrem , clystere sinplici sub vesperam immisse , ut aquam nucerianam frigidam large potaret cum strupo violat. violac. praeser ipsimus, item et ut incinnatus obdormiret. Non multum requievit. Quinimmo et varia per noctem ingrata passus insomnia, longe pejus se habere affirmabat. Nihilominus tum ex aspee u , tum ex decubitu , tum ex re liquis, quin non perperam se habebant, malignitatis indicia nondum extabant. Quapropter febrem syn chum potius sermentativam , ac putridam , quam Ma lignam suturam eatenus judicavimus. Hi ne frictioni-hus praeviis percutim universam , ac sanguine per ve nam ex brachio ad libram circiter educto, emulsionem hanc A refrigerantem , & aliquantulum sopo- riseram, hora circiter a phlebotomia sumendam , ethaque horis medicis quotidie repetendam , frigidam autem semper , praecepimus. Victu interim tenui, humidoque ex panatella in jure gallinaceo cum hordei
cremore coeta bis in die horis congruis resciebatur. Die a morbo quarta, hac methodo in rebus omnino servata, ad horas circiter quatuor , aut quinque pia cide tandem requievit. Plurimum insudavit . Maximam urinae copiam excrevit, ac multo melius se habuit. P stridie, loco emulsonis praesitae, aquam frigidam nucerianam , cum corticibus citri alteratam per bibit semper ad septimam usque diem , donec scilicet, rebus Omnino pacatis, a febre immunis penitus evasit. A, Sem. melon. unc. ij., pap. alb. dragm. δὴ, sq.
193쪽
De Causo. Synochus putrida, quum in hac calor plurimum ita
intenditur, ut ardentissimus, & vehementissimus vel tactu percipiatur , proprie dicitur Causus , idestin-eendem. Quamobrem paucis causus describendus videtur , nochum esse putridam, in gud ealor vel extrinsectis ita intenditur, ut vel tam acerrimus , ac vehemmentissimul deprehendatur. Hinc dignoscitur imprimis a calore febrili, qui in gradu percipitur intensissimo ; quem, utplurimum, comitantur sitis ardentissima , ac propemodum inexplebilis , vox clamosa, capitis dolor plerumque pungens, infestissimae temporum pulsationes , & reliqua; quae de Synocho putrida in capite praecedenti recensuimus ,
quaeque intensissimum sanguinis servorem praeternat ratem commonstrare solent. Fermentum febrile, quod causum excitare valet, ex dictis inferre debemus , situm esse in humore quodam pravo massae sanguinis immixto, qui sive destruat, sive praecipitet, sive alio quovis pacto dirimat, ac separet omnino a reliquo sanguine partem eam sulphuream, oleaceam, & haliaminam ; quae, uti monuimus , ad maximam sedandam sanguinis fermentationem in eodem sanguine cumulatur; quae tamen quandoque absumitur,&dissipatur quoque pluribus aliis ex causis , nimirum, aut ob nimiam insolationem , aut ob nimiam membr rum in motu exercitationem , aut ob vigilias , lucubrationesque diu protractas, animique affectus vehementiores &c., in quibus maximum fieri solet minimorum
dispendium. Fieri item potest, ut in eadem sanguinis massit,
Definitio Caiis. Diagnosis Causa
194쪽
rsa LIBER I. SECTIL CAP. Tinata ob varios in rebus errores , augeantur partes sanguinis heterogeneae, quas , ratione sermentationis,al alicas,atque acidas appellavimus. Uerum enim vero, ne in Theoria exponenda frustra tempus diutius hic , quam par est, teramus , quo pacto ex prava sanguinis sermentatione calor in causo intendatur, ex iis, quae alibi de sermentatione exposuimus , commode elicere quisque poterit. Causius, quum revera de genere sit acutorum , neutiquam sine periculo habendus ; quin immo et dubii semper eventus esse debet. Acutorum mor
horum non omnino sunt certae praedimones , aut salutis, aut mortis ex Hipp. s) . Ad diem utplurimum, perducitur decimamquartam , in qua, aut solvitur, aut sebricitantem interficit. In senibus, ex Galeni sententia, sere semper lethalis. Pulsus in causo quo imbecillior, & a statu naturali recedit magis , eo majori semper cum periculo . Causius, uti prabice observavimus, signis coctionis ex urina apparentibus rigore die critico superveniente , aut per sudorem , aut per urinam , aut per alvum, aut per alias excretiones, humoribus peccantibus ejectis, plerumque solvitur. II inc rigor in talibus circumstantiis pra nuncium e sse solet criticum.
Victus vel in causo tenuis esse debet, hum istans, refrigerans, sicilisque coctionis. Potiones iis non absimiles, quas pro curatione synochi, tum smplicis, tum sermentativae paulo prius descripsimus,& ad causum curandum eligendae sunt. In testinis a sordibus, clysteris ope injecti, ablutis , sanguis iterum, atque iterum si opus suerit, symptomatibus sedandis, educendus est . In praescribendis evacuantibus, sortioribus maxime , caute incedendum ; haec quippe,
195쪽
ni si lenissima sint , membranas interiores irritando,& serum lymphaticum ex tubulis exprimendo, se-hrem exasperant; quae contra extinguitur potius , sive saltem per haustus delinitur uberrimos, uti ante jam diximus, Scuti impost crum dicturi sumus.
Arius Vir nobilis, corpore venusto, nonnihil ta- ei. α
men gracili, temperamento calido, & sicco, id est prestate eotiabilioso praeditus , annum aetatis nondum compleverat
trigesimum septimum , tum quum post varios , in victu praesertim, errores, Mense Octobri,dum animi relaxandi gratia ruri commorabatur, labri ardentissima correptus fuit. Is propterea, em medicam quaerens, nobis sese curandum objecit. Febris principio lenis , & vix sensilis percipitur . Mox intensissimus ex ea , ac pene intolerabilis succenditur calor . Calori associatur dolor capitis acerrimus, ac pulsans. Plurimum sitit. Aridam linguam, & fauces habet. Vocem clangosam edit. Dies est morbi quarta, & symptomata ingravescunt. Pulsum explorantes , arteriam in carpo plurimum semper irrita tam , ejusque pulsationes admodum varias. validelicet sese explicantes , adinvenimus. Urinae erant rubicundae , tenues, ac perexiguae. Diu noctuque pervigil, irrequietus conquerebatur. Libere tamen respirabat,ac optime decumbebat. oculi, ac secies universa bene se habebant. Quamobrem causum febrem fore judicantes, vivendi norma, ut supra , ratione victus serepraescripta , alvum , rite quamvis responderet, ad Er-des nihilominus intestinorum magis adhuc expurgau das, clystere limplici concitandam judicavimus. Id prosecto, ut singuinis missio praemeditata longe tutius fieri posset; quam diluculo postridie, die videlicet quinta,
196쪽
ex venis haemorrhoidalibus ad Iibrans circi ter praeseripsimus. Sanguine, venis jam adapertis, ex tillante a, tapitis dolor longe mitior subinde semper evasit ' ac sit iper haustus frequentes aquae nucerianae expleta, blando postmodum sopore captus ad horas sere quatuor placidissime quievit; atque in omnibus dehinc melius se habere sensit. Die sexta corporis peripheria pluries defricata , ac cucurbitulis scarificantibus cervici . aeque ac dorso infixis, alte tam sanguinis libram educi curavimus. Sanguis floridus licet , sero tamen parce scatebat. Qua de re, ut quam pissime hauriret in dies, aut aquam nucerianam , aut hordeaceam , aut jusculum insulsum cum seminibus citri alteratum , praecepimus . Clysteres quoque quotidie re iterandos, eo usque donec die tandem nona , procul ab omni cris manifesta , una cum febre reliqua omnia cessaverint symptornata, iudicavimus .
ANIMADVERSIONES PATHOLOGICAE .
AF sectiones universae, quae nos praeter naturam invadunt , contumaci Ismae quamvis ac diuturnae, tandem aliquando cessent necesse esti sive ad interitum, sive ad salutem corporis humani viventis sese solvenώtes; sive, uti non semel contigisse in Praxi observavimus , in alias affectiones sese commutantes. Id duplieiter fieri solet, sensim videlicet, & paulatim; subito& repenth. Quum sensim ad interitum solvitur aflaetio, tum solutio vocatur Marasmus. Quum sensim ad salutem, tum proprie dicitur solatio, sive ibis. Quum subilo , & repente in utroque casu vocatur eri . Hinc vulgatum illud penes Clinicnsr fisuntur morbi, surper erisn , aut per lasin . Crisis tamen passim usurpatur pro solutione aegritudinis subita , ac repentina ad salutem
197쪽
DE CA USO. IIS tem corporis humani vitam habentis .Quum e la in vel interimat, vel plane solvatur, in aliani affectiouem transi t, tum dicitur Metopioses, id est permutatio, fit que aut per Diadochen , aut per Metasa m. Per diad chen,tum quum materia peccans ad partem igno iliorem desertur ; h est quum superne deorsiam , inius foras,8c procul a morbi soco , non sine aliquo saltem aegrotantis commodo excluditur. Per metastasin fit e converso, quum nimirum materia peccans ex partibus ignobilioribus moveatur ad partes nobiliores, idque sere semper in perniciem aegrotantis.
Solutiones hasce , motu quodam, neque perperam Declarantur omnino, declarare consueverunt Malo eβ, std ιancem lae, quibus va- physices expendentes , modens, mobile , termiuum to ri gra
quo , ac fuem , metum , per suo u moxus. MOVen consueverunt in eorum sententia est ipsa natura , quae materi m con- Vςxςῆς 'coquit peccantem , atque humores pravos secernit, ut
eos inde die extrudat critico . Mobile est materia peccans . Terminus a quo est morbi augmentum, tun ,
quippe revera incipit crisis . Incipit videlicet motus is,
quo natura , si ve potius structura organorum corporis humani vitam habentis , per humore=, quibu4 adjuvan tibus agunt organa , excutitur, ut ita dicam , & conatur, ut quicquid sibi non congruum , atque insensium est, egerat, excludatque . Terminus ad quem est sanitas in crisi persecta , interitus in crisi mala, sive lethali, vel status ei proximus,quum in aliam transi morbi speciem. Veluti medium habetur id spatii, sive intervalli, quod ab invasione morbi ad solutionem usque intercipitur .
Prieterea motus praefatus partim dicitur locatis, Triplex motus
partim oneratisus, partim naturolis , partim stolentus. π' Localis dicitur ratione materiae pereantia, quae sane mo- P isto Vetur , atque exagitatur , ut in crisi persecta, sue sa-J utari per vias consuetas excernatur, Alterativus dicitur
198쪽
i 16 LIBER I. SECT. II. C A P. V. ratione animalis, si ve subjecti aegrotantis, fieri quod minime potest, quominus quodammodo alteretur, ut vel per crisin salutarem convalescat, vel per lethalem intereat. Naturalis dicitur respectu natu me , quae, tanquam pro prium instrumentum , crisin movet primo , ut ajunt, &perse . Violentus dicitur , habita ratione perturbati nis , celeritatis, & certaminis, quod in organis corporis humani aegrotantis fieri debet, quum crisis intus intentatur , atque abselvitur.
Τ persecta si crisis , una et salutaris , sex exigit conditiones. Primo , ut optimis indicetur signis. Secundo, ut sit manifesta . Tertio, ut die fiat critico . Quarto , ut fida sit. Quin id, ut tuta. Sexto.
ut conveniens tandem sit, tum morbo , tum naturae ,
sive constitutioni aegrotantis. Persectam , & salutarem indicant crisin dies judex, item et signa coctionis optima; coctiones enim penes Hippocratem celeritatem judieii, eri r nimirum , O morbi securitatem os endunt . Cruda zer), ct non concocta, aut in malos ab se fisus conversa, dolores, aut diuturnitatem , aut morrem, aut reeidivam inerresolent. Denotant quippe maximam naturae irritationem, ejusque leges, & consuetudines,sve sunditus eversis , sive praetermodum labefactatas. Crisin manisestam declarant evacuationes insignes, quae s ve excernendo, sive per abstessus fiunt. An autem die contingat critico , id ex iis educendum, quae de diebus criticis deinceps dicturi sumus .
Fidam facit crisn , si nullas post se morbus relinquat reliquias , ex quibus supersit, nisi recidivae periculum , aliqua saltem suspicio .
Tuta est crisis , si erumpat cum lenibus symptin
199쪽
matibus , necnon etiam cum aegrotantis tolerantia. Conveniens denique , si fiat per loca conserentiatum aegrotanti, tum naturae aegritudinis , & constitutioni. Atque adeo conveniens exi stimanda erit crisis in Iuvene febre ex .gr. correpto ardente, si fiat per narium haemorrhagiam. Inconveniens si in Sene per alvi fluxum. In morbo chronico consert, utplurimum, per abscensum . In acuto per excretionem .
Crisis imperfecta , altera tendit in melius , altera in deterius. Illa, morbum quamvis non plane solvat, efficit tamen ,ut affectionem,qua laborat,alacrius perserat aeger . Haec affectionem magis , magisque in dies exasperat.
Reliquum signa crisis alia sunt antecedentia, alia eomitantia , alia subsequentia. Rursus antecedentia ,
tempus alia praenunciant, alia speciem crisis. Tempus crisiis innotescit ex signis, tum coctionis materiae morbificae, tum ipsius morbi . Speciem criss declarant ea loca , qua crisis adventura est , an per vomitum , an per urinam , an per sudorem &c. Signa comitantia ea sunt, quae una cum crisi apparent , atque adeo crisin declarant, an bona sit necne, an persecta , an imperfecta &c. haec desiumuntur praesertim ab ipsa met natura crisis , necnon et a causis crisin promoventibus. Iccirco crisiis , quae fit per excre tionem , judicari debet salu taris, & bona , si commode fiat . Et ut commode fiat, quatuor maxime requirumtur . Lualitas laudabilis. Dantitas modera a . Tempus o ortunum. Excernendi modus naturae familiaris .
Humor excernendus laudabilis dicitur , si peccans, S coctus per crisin evacuetur. Moderatae dicitur quantitatis , si excernatur ad justam mensuram; exiguus enim suspectus esse debet; uberior quam par est , ener Vat , atque adeo periculo non vacat. Tempore fit oin
stribuimtur in antecedentia , comitantia, Aesubtatuentias Explieantur u-gna praefata .
200쪽
GS LIBER I. SECT. II. C A P. C.
pol tu no , ii diebus erumpat eriticis. Familiaris , si mr loca conserentia, & naturae commoda. Condition ex tamen praesita: attendendae sunt potissitinum in cris , quae pere κcretionem fit. In ea quippe , quae per abscessum erumpit, tria maxime perpendenda sunt, ut censeatur legitima. 2M . Unde . Propter quod . Quicquid re- M denotat partem, in quam descendit materia
quiritur, ut de . -- . r . in . st . .
cubitus in mor- peccans, quae inferior iit, oportet, ignobi sor , remota b sit Glutari . a parte affecta , & capax , ut assi uxum eκcipiat totius materiae peccantis, quae secus retrocedendo symptomata quoque pejora inferre posset. Unde partem denotat, ex qua descendit humor peccans; de cubitus enim fieri debet apud Praeticos secundum diremonem , idest si
partem sinistram assieit morbus , minime per dexteram decubitus, quin immo et per eandem sinistram optimus existimari solet in abscessu . Pro er ρuod declarat causam , quae abscessum inducit : num a natura digestis, coetisque humoribus peccantibus e num a maiCria urgen- te natura divexante , humoribus adhuc crudis, &nondum se bactis ; quo in casu parvus est abscessus, ne-qste sufficiens, ut affectionem solvat. higna critis consequentia de inuintur ab amonDitas , exerementis , & qualitatibus corporis affecti , quae ad statum naturalem quo magis accedunt , eo spem crilis optimae meliorem faciunt ; & viceversa &c.
ALLE ANIMADVERSIONES PATHOLOGIC E
Denominanturiles , respectu .mOIbi.
DIes critici, ii nimirum , in quibus , utplurimunt ,
crisis erumpere solet, alii dicuntur vere, & perfecte critici. Alii indices, aut judices. Alii intercidentes , necnon et intercalares. Dies persecte critici sunt ii, in quibus crises habere solent notas omnes crisis perse- et e , qui propterea vocantur princisel, & radicatis.