장음표시 사용
221쪽
DE FEBRE MALIGNA PESTILENTI. i 79mus: nimirum debite prius parte in antrhace affecta proxime emoritura sacrificata , atque cum aqua calcis vivat postmodum intime madefacta , mel hispanum specifice paratum, lintea mentis eo intime imbutis , superimposuimus et idque .pe saepius in dies renovavimus . donec ulcus tandem omnino extersum cicatricem induxerit . Mel hac propemodum ratione parare consuevimus A . Interdum addidimus etiam tiae rebentinam venetam ovorum vitello Elutam , theriacam , & reliqua , quae pro indicatorum ratione nobis congruere visa sunt. A MAI. hispan. une.θ. , sper. cet. dragm. V., ea b.serv. f., viri vis. ref . , spe a . Reg. Hang. 8yc. f., m.pro fuat m.
De Febre Immed. ΙNter se bres chronicas primo sese obiicit hectica, se- mghitiobris nimirum , quae in habitu corporis consistere, in h*ωςη partibus videlicet solidis humani eorporis viventis inesse , autumabant Prisci, quam proinde hecticam dixerunt , Qtutuque difficilem habuerunt . Eam vero paueis describendam censeo, febrem esse chronicam , in qua, calor augeatur licti, lenis es, acris tamen nonnihil, ae liquam, qui propterea solidas parara fundendo, earum Gradu, hecti. maciem extremam , sue tabem inducit. Tres habet gra- - .dus. Primus est,quum in ea calor sebrilis adeo lenis est , ut vix percipiatur,quo in casu febricitantem, non modo, atque adstantes , verum et Medicum ipsum eludere valet . Alter est , ubi calor febrilis aliquantulum exacerbatur , & una praesertim , vel altera hora post pastum interposita , intensior ut . Tertius est, ubi calor sebr
222쪽
18o LIBER L SECT. II. CAP. VIII.
acris, ut ita dicam, & mordicans, in hectica adeo intenditur , atque extenditur, ut partibus solidis adipolis imprimis liquatis, corpus universium extenuet, emacietque. Febris hectica, quae, quum eo devenerit, nullam plane curationem admittit, proprie dicitur 1varasmoides , marosmus, sive tabes.
Signa , quae num haectica , & quo in gradu sit se-hris , declarant, alia ex dictis elucestunt, alia sunt quae sequuntur . Pulsus frequens in primo laecticae gradu , celer , & minor semper in dies. Sopor quasi pervigil .
Permolestum quoddam, vix tamen quandoque sensile capitis, caeterarumque partium fastidium. Calor in gradu hecticae secundo , unius circiter horae spatio post pastum interposito , plurimum intenditur . Rubore intensius suffunduntur genae . Torpidi evadunt aegri, maerentes , tristes , infesti. Sit ire incipiunt. Tussicula nonnunquam infestantur sicca . Urinae, quae naturales prius erant, crassores fiunt, atque oleosae . Sudores ,& praesertim nocturni, uberrimi sane, graveolentesque
in gradu tertio, iique liquantes ; quibus iccirco solvuntur vires , extenuatur adeps, absumitur caro , us quedum marasimoides tandem, sive tabes manifesta insequatur a
Hecticam febrem ab ulceribus utplurimum interioribus , necnon etiam exterioribus , & inductam , & tam suisse cognovimus; sanies enim , quae a sanguine praeterlabente in ulceribus absorbetur, humores labefacit universos , eosque coinquinat , foedatque; atque adeo sermentationem succendit sebrilem, quae tamen lenis saltem principio sit, necesse est ; eoquod
particularum vis sermente ns,sanie per singuinem eseiusa , quodammodo obruatur , eatenus dum tandem
sanguinis balsamo per sermentationem diuturniorem absumpto, sive praecipitato, aut alio quovis pacis a re-
223쪽
quis secreto, exaltetur , calorem majorem , sive potius acriorem exerat; qui solidas iccirco partes , atque imprimis adiposas sundendo, sudores, item et urinas OlCO-sas , easque uberrimas movet , qu e colliguativo nun
Febris laectica facile in gradu primo curari posse PLψg 30' creditur. Difficilius in secundo . Neutiqam plane in tertio . Ab anno decimooctavo ad trigesimum quintum usque , penes Hippocratem , a hecticae febri obnoxii sumus; quo tempore quamdifficile, si succendatur, eva dimus . Non ita, quum vel ante , vel post eam aetatem supervenerit . In foeminis facilius solvitur, quam in ma ribus . Alvi fluxus si insequatur, febricitantem quamprimum decelsurum praecinit. Si decidunt capilli, pessimum omen faciunt: maximam quippe indicant fluid rum corruptelam , succique alibilis acrimoniam , qui rescindit , eroditque potius quam nutrit pilorum radices; quae propterea rectis,exsuccae, ac pene dicam,excarnes avelluntur ; quo fit, ut proprio pondere defluant capilli. Hectica febris , quae ab ulceribus fovetur exterioribus, nisi ea tamen curationem plane respuerint, longe minus habet periculi, & longe facilius cedit,
quam quae producitur aut sine causa manifesta, aut ab ulceribus internis . Nullum unquam, hecticis curandis, prout ipsa Curatio, rerum magistra quotidie praecipit experientia, magis antiquum, magis accommodatum , ac priesens Videtur praesidium, quam pacatus animus , jucundae consue ludines , rusticationes salubres, itinera , equitationes , Vectationes, & vel in exteras regiones navigationes frequentes, ac diuturnae, quibus vel tabidos quam doque solis omnino restitutos nonmodo accepimus, verum et ipsi vidimus. Ubi id contra nullatenus pro
224쪽
iga LIBERI. SECT. II. C A P. VIII. fuerit, incassum pene pleraque cessisse alia remedia in
hectica vera semper observavimus . Victus esse debet optimi succi, humectans, non semper tamen tenuis, quin et plenior potius , utplurimum , quam tenuissimus , concoctu caeteroquin iacilis , & medicatus , ut infra dicendum . Vinum noxam plerumque intulit. LO- eo vini ptisanam alii, alii mulsam, cere visam alii obiiciunt. Infusionem radicis chinae cum melle hispano, ac sussieienti quantitate optimi cinnamomi in mulsae sormam digestam, nos utique commendamus . Loco mel. Iis , satius interdum quoque utimur passulis majoribus recentibus mundatis, necnon et radice glycyrrhi-gae m. In victu prosent hordacea, amygdalata , can
eri fluviatiles, in justulis praesertim sive gallinaceis,
sive vitulinis elixatis. Nocent salita nimis , aromatia zata, eaque omnia , quae particulis scatere solent acri-hus, ac volatilibus nimis; quaeque iccirco humores universos acriores in dies semper effciunt, magisque serodentes- Aer deligatur temperatus, serenus, per
fatus . qui ad in idum , frigidumque potius , quam
ad calidum declinet. Id prae caeteris monet Galenus , qui docet praeterea aestivo tempore, ubi calor magis in tenditur , hectica febre laborantes , commorari debere in locis subterraneis, quae sint frigidissima , una et maxime ventilata; eoque unico praes dio se bricitantem hecticum extrema macie consectum, intra mensem restitutum se vidisse proclamat Riverius. Nisi respondeat alvus , clysteribus leniter concitanda. Plurimum con seri, uti ante jam diximus, hilaritas. Maerorem econ verso, aeque ac animi angustias, curasque mordaces
hecticam quam pissime per se solas induxisse habemus. itus, maxime nimius, fugiendus, in quo sanguinis, ut ita dicam , uligo, quae nimiam fluidorum compescit acrimoniam , absumitur. Purgationes peni
225쪽
tus in hectica proscribendae , ne lympham eam per dejectionem educamus; quae humores concretos diluit, ac salium vim acrem, fundentemque enervat. Hinc po tius humectantia conveniunt, aikali sata , bolosa , atque absbrbentia. In quem finem optimo cnna successu ad
gelatina ejusdem cor. cer. , & reliqua ejusinodi, decOctiones emollientes , antiscor buticae ex radicibus ex .gr. graminis, altheae, fragarum , ex floribus, soleisque horraginis, violarum, primulae veris, pimpinellae , be-derae terrestris, cochleariae &c. At prae caeteris serum , item et lac , asininum imprimis, selemne , ac praesens hecticae curandar let esse auxilium; de quibus in historia, necnon et in animadversionibus subsequentibus fusius. Ad obstructiones viseerum, quae hecticam passim aut . vere , aut comitari, aut saltem insequi s, lent, reserandas , perquam idoneas censemus aquas ehalybeatas large haustas , non secus ac nucerianam, quae particulas insuper salsas eluit, infringitque, ac per urinam subducit. Sanguinis misso,ubi redundet, &Ob menses praesertim aut non debite fluentes , aut diu retentos , sive ob excretiones consuetas, aut per hae nrorrhoides, aut per nares , aut per alia loca non ita , pridem suppressas , necessaria videtur. Vesicantia contra , item et sonticuli plane ableganda; eoquod pus illud , quod in ulceribus conficitur , per ulcera ea ex trinsecus inducta, non excernatur omnino; quinimmo ejus aliqua sit tem portio , sive a sanguine, sive ab aliis per ulcera circumeuntibus humoribus abs,pta, in gyrum per venas remeat, suidorum massam iterum coinquinat , atque hecticam potius exasperat. Vesicantia praeterea damnamus item , ratione poti ssimum canthari dum , quarum acerrima eiu uvia , uti sensibus patet, a carne extrinsecus affecta,intus immittuntur in vasa , ac fui-
226쪽
suidorum acrimoniam longe magis acuunt. De sotibus, aeque ac balneis, aquae potissimum dulcis , non ita judicandum , quae opportune adhibita, seri vim erodentem diluunt a
GLycerium nobilis , ac nubilis puella , quae deci
mum septimum nondum compleverat annum,
ς suevimu ,h optime constituta , robore valens, atque aspectu Venu sta, temperamento ptaedita calido , humidoque, nempe sanguineo , amore tribus circiter ab illinc mensibus Vehementer capta , Zelotypa sit, ac misere ideo angitur . Mense Augusto, tum , quum fluxus lunares, qui prius opportune, commode , affluenterque ad id temporis nunquam non confluxerant, recurrebant, ex inopinato exterrita, ac mensibus iccirco omnino compres-1is, febre corripitur ardentissima, rigore praevio ; quae ex acuta post diem morbi vigesimamprimam , quartana simplex evadit, contumax, diutina, quam tandem pertese, ulteriorem curationem ad annum , & ultra neglexerat . Fluxus prceatus pridem suppressius , uti consueverat, tandem reversus quartanam penitus solvit. Paulo post febricula quaedam insequitur ; quam , cum ad mentes sereo sto sine ulla sensili remissione perdurasset , hecticam esse pronunciavimus . Mitis erat quippe calor. Lenis per articulos univer evagabatur dolor. Aderat tussicula , quae duarum circiter horarum spatio a pastu interposito nonnihil exacerbabatur, quo tempore impense quoque rubebant genae . Torpida erat, languens, pervigil, sticulosa, moerens, irrequieta , noctu praesertim, ubi prieterea in sudores uberrimosolvebatur. Urinas emittebat crassas oleosasque. Pulsus parvus erat, frequens , & celer . Saliva salsa .
227쪽
Corpus insuper universum tabes ita consecerat, ut se-brem ad gradum saltem hecticae secundum pervenisse . inferre quisque potuerit . In eo plane statu hanc mense Aprili Anno salutis I7i3. traclare cepimus. Quia gutem , ut famem, qua interim laborabat quasi canina , expleret, opipare vescebatur , & alvus adstricta erat, ventrem ideo blande prius sero caprillo solventi A co
citavimus. Ut vero viscerum obstructiones evincere
tur , atque ut ab humoribus labes sundens jam ante scontracta elueretur , serum hac alia ratione B paratum
in Aurora quotidie iterum sumendum consecimus Ut primum alvus sero sol venti soluta , fluere ceperit, alte ram quantitatem seri caprilli ad libras circiter quatuor depurati ex intervallo potandam ei praescripsimus; ac deinde , modo ulterius sitiisset, ut aquam nucerianam
frigidam, utut ei libuisset vel post pastum superbibisset.
potestatem secimus. Serum praefatum B pro diebus sequentibus constitutum in cubili hauriebat. Et postquam ad horam sere quievisset, insurgere consueverat, per
amoena subinde ambulatura. Ut placide tamen, commO- de ac lente incederet , ne languis excandesceret, hortabamur. Lacte interim duntaxat caprillo cum ovorum
vitellis recentium quassatis , per B. M. cocto bis in die cum s q. panis optimi triticei, abstemia prorius, reficiebatur. Loco vini potare consuevit decoctionem hanc C . Diebus quindecim vix exactis, sudores nocturni plane si stuntur. Uberior excernitur urina, quae tamen optimae fit conditionis; atque alvus laxitatem quandam inde naturalem sibi comparare cepit. Quamobrem longe placidius noetu requie stebat Glycerium . Longe min ssebricitabat. Et ut multa paucis complediar,longe me lius eam se deinceps habere mani sestissime cognovimus.
Adeo ut brevi post , febre radicitus extincta . ac an, mO tandem pacato,carnem sibi induit. modicam suscepisum. I. A a pin-
228쪽
186 LIBER I. SECTIL CAP. VIII.
pinguedinem, neque alia imposterum patiebatur in-COmmoda , prie ter eam, qua adhuc vexabatur tussicula sicca, atque irritanti, quae, ut plane extenuaretur , lacasininum post seri praefati usum, ea,quae insequitur rati ne D paratum, proposivimus; neque incassum , siquidein Iac illud sorbere vix ceperat, ut optime convaluerit; ea tamen prorsus in Omnibus servata ratione, quam pro usu seri priescripsimus . A R. Med. hissan.opt. une.D., erem. tart. dra .ijser. caprili. obj., m.f. serum solv. sumendum in Aurord , cui borae unius circiter interposto intervalla , superbibere alteram per vices incipiat seri quantitacem ad libras usque quatuor,'ultra. B R. Hor. borrag., viri. , primulae ver. , fleor. sim pinei. , Beder. terrefri, cbocleariae ana. pug. iij., ser. capril. recent. Iob. m. f. levis in f., mac. S. A. , col. . f. evr. O adde Meu. his . opi. une. ., maxri Peri. praes. Vmj. cos. svox. jejuno in A. pro Dr. ad dies εο.
ANIMADU. AD THERAPEUT. SPECTANTES . Μ Elle intus satius quam saccharo in Praxi medica
utendum ducimus . Mel quippe , nihil aliud esse videtur, quam succus quidam roscidus , quem ex variis hinc inde deleetissimis floribus, odoratisque -leis delibare solent apes; quemque ingestum , ac leviter immutatum ex stomacho postmodum in foveolis al-
229쪽
DE FEBRE HECTICA. I 87vearium cereis eructant; ubi reconditus sermentatur , atque effervescit; donec optime tandem digestiis , atque in mellis formam subactus, eam, qua pollet vi, sibi comparet balsaminam . Particulas , quae tamen , blande agunt, longe volatilioris habet, quam saccharum hodiernum commune artisseiale, quod ex cannis contusis, atque contritis expressum , igne concrescit. Saccharum dico hodiernum commune artificiale ; vetus
enim , quod , penes Majores nostros , solemne sui sic accepimus, species suit mucoris, ut ita dicam, melliti; qui natu die solius ope in soleis , sive in tubo talium cannarum extrinsecus ex succo quodam earum tenuissimo exudante , cum rore matutino immixto, ad Solem inde,
veluti manna, inspissatur . Mel tum ob plurimum , quod habet voIatile, tum ob balsamum illud rescidum, tenue , ac blandum , quod explantis potissimum suaviter fragrantibus rore madefactis nanciscitur , leniter solvit , detergit, roborat, una et aperit. Quamobrem Mulierum mensibus , aut deficientibus , aut diu suppressis ciendis, revocandisque; necnon etiam obstructionibus viscerum reserandis p taesens sane haberi debet remedium ; quo optimo cum successsu in jure ut plurimum simplici ad unciam unam , aut duas quotidie in dies plures subinde frequentissime utimur et ipsi, jampridem edocti a Viro celeberrimo Francisco Redi Pr. eceptore nostro olim dignissimo, qui pro re nata mel praesertim hispanum in praefatis affectionibus praedicare consiueverat. Hispanum prae caeteris in Italia optimum existimamus , inde Calabrum . In plagis si quidem ejusnodi calidioribus ob majorem plantarum virtutem mel longe melioris notae deligitur. Si decoquatur, &despumetur, tenujores avolant particulae, atque adeo . ejus, ex nostra sententia, potius obtunditur vis , qua morbis medetur. Mellis abusius pluribus ex causis no- A a a xius Disitigod by Corale
230쪽
t 88 LIBER L SECT. II. CAP. VII Lxius censeri debet, juvenibus potissimum , hypochon driacis, scor buticis , hystericis , & maxime febrienti
bus, dummodo febris ardens sit; eoquod cum succis intestinorum facile sermentando, effervescat, immutetur, corrumpatur , atque in vappam , ut ita dicam , degeneret .
ALIAE ANIMADVERSIONES AD THER Α- PEUTICEN SPECTANTES.
randis non plane improbanisdus
SUnt qui hecticae curandae victum plane insulsium
commendare consueverunt; atque adeo hectica affectos ab eduliis salitis omnino arcebant . Sal quamvis , vel ex nostra sententia , quum eo hectici abutantur , valde ooxium haberi debeat , utpote quod intus per meatus corporis humani effusum , humores univer-sbs, & praesertim lymphaticos acriores sacere, magi seque erodentes valeat. Tantum tamen Clinicorum ea in re rigorem non probamus. Salis abusium in hecticis utique damnamus; quemadmodum damnamus item,sercula iis neque sale vel minimum condiri. Sal enim dapibus modice inspersium , ventriculi fibras , aeque ac intestinorum roborat, blande stimulat, sermentorum vim acuit, digestiones adjuvat, secretiones movet, alvum lubricat, atque alios optimos prie stat eflectus
vel in hecticis ipsis;qui praepostera ejusmodi quandoque
victus potius ratione, quam febre ipsa, brevi, aut contabescunt , aut cachectici praetermodum intumesicunt &c. Hyacinthus Fontana , vul o Farfallino, municeps noster inter comicos modulate canentes, temporibus nostris celeberrimus, hectice se perioribus annis se-bricitans , Parisiis Romam , pene jam confectus, nauseabundus , imbecillis, insomnis, ac propemodum expirans, redierat; quem nos protinus quas, mense JM