Hermanii Conringii Dissertatio ad legem 1. Codicis Theodosiani de studiis liberalibus vrbis Romae et Constantinopolis

61쪽

ars set VI . I IIII L r. R. rr r. tie tamen Caesarum tolerabantur. Iam tum videlicet Constantinus M. sacrificijs omnibus populum interdixerat, ut Eusebius passim de Theodoretus I v. c.xx memorant imo filius ejus S successor Constantius diserte indicat La. Cod Theodos de Paganis. Conmitia tamen solemnia

lenaum anno Dionysian OCCCCI IXArcadius, Honorius de Theod'sius Augusti vetuerunt, ea lege quae est non adecima ejus de Codicis Theo doliani de Paganis. Qui tamen anno CCCXCIX eadem diserte permiserant lege ejusdem tituli septima decima hisce verbis: Vt profanos ritus jam salubri lege sub nomimus, ita festos conmentim civium et ' commune=n omnium latitiam noni patimur submoveri. Vnde abris ullo sacris io at s ulla opersitione damnabili, exhibere populo

moluptates fecundum meterem consuetudinem,

inire etiam fosa convivia, quando exigunt prillica mota, decernimus. Nec vero quidquam effecerunt sua legatione ad Caesarem Africani

Episcopi, sed potius videntur ipsam illa legem elicuisses utpote quae Proconsuli Africae missa est MII Kal. Septembr. cum ejusdem anni v Kal. Mai.

62쪽

Maj decreta fuisset legatio Episcoporum ta-mcn canon, qui est numero sexagesiimis, di- gnus est quem hoc loco recitemus. Illud etiam vciba sinu canonis petendum, ut quoniam

comtra praecepta dimina C Qimia multis in locis exercens , quae ab errore gent ili attra sunt, ita ut nunc Epaganiis CBristiani ad haec celebranaea cogantur, ex qua re temporibus Christianorum peratorum persecutioe altera fieri occutite mi ea tur : mctari talia jubeant . e imitatibus , oede pol e ionibus imp tapoena prohiberie maxime cum etiam in natalibus beatis imorum mari rumper nonnullas cimitates, ta in ipsi oci acris i lia committeret non resformident Quibus diebum iam , quod pudoris e 2 dicere , i satiratriones scri ratis imas per micos atque piatras exerceant: π' matronalis honor, o in iumenabitium ominarum puinor, demoto eteni Lium a sematisi um Hem, injuriis Lascivientibus appetatur c ut etiam ipsius sanctae religionis pene fugiatur accessus Hactenus Canon. Liquet autem vel ex hisce Canonis

verbis, Convivia illa vere sua semulgi convivia sepe etiam intempestiva. Verosimile autemest

63쪽

ium quoque celebrari ilitas illas epulas publicas in solennibus Caesarum, etsi ijs olim Christiani abstinuerint. De ijs ita Tertullianus

Apologet. c. 33. Grando et dolicos o tam , focos thoros in pultic m educere, urcatis . . epulari , cimitatem. na labitu abolefacer , etino lutum cogere, cateretnim cursitan o ad inju-τias , ad ,mpud tias, ad libidinis Arrcebras. Si

cinc exprimitur Iublicum gaudium ter publicum dedecus P Haeccine solemnia d es Principum de cent, qua abos dies non derant Z Hujusmodi itaque muli conmietiis non quidem plane interdixit Imperator Studioses bonarum artium, vetuit tamen illa .adpetere, sive quod idem ess

studiose sectari Horum omnium vero inspectio & cura

accurata ut ante dictum, Censualibus com missa est a Caesare. Talis sane curatio innuitur voce illa Immineant. Nec vero illa tempestate obtinebat amplius illa Ciceronis aevo sueta Latine loquendi ratio, sed voces multae in barbariem erant flexae, cum significatione tum pronunciatione immutata. Inspectio

I a inquam

64쪽

DISSERTATIO AD L. I. CODIC. THEOD.

inquam commissa fuit Censualibus. Nec enim data ipsis fuit simul& animadvertendi in sentes facultas , sed si quid observassent minus bene gestum deferre id debuerunt ad Proe- fectum Vibi. Et vero ad hunc pertinet id quod mox in Lege nostra sequitur. mitis etiam Cait Lex tribuimus potestatonia ut si quis de his nou ita in Urbe seges erit, quemadmodum liberalium rerum dignitas poscat, pu- blice eterberibus adfr bis, statimque naetigio superpositus abiciatur Iobe , domumque re cat Verberibus publice afficere sentes, ac deportare licebat & alias Praefecto Urbi, ceu jam tum diximus: hoc novum videtur accessisse, , quod tam gravi poena licuerit in juvenes istos animadvertere, qui non ita in Urbe se gesssson quemadmodum liberalium rerum dignitaue poscit. Nec coim propter ejusmodi culpam temere aliquis hactenus vel verberibus publice fuerat adfectus vel ignominiose quasi deportatus , in 'illa praesertim vivendi licentia quae tum Romae .

obtinebat. Et vero tam severam legem

sortassis expressit Caesari inselcias petulan-

65쪽

DE STUD LIBERA L. V.R. ET CONSTANT. r

tia multorum Scholastici illius ordinis. Vt solent mali mores acuere leges & hovas multas est cere. Sed hanc rem iterum non multo post agitabimuS. Dccernit mox Caesar tempus commorandi

in Urbe. sane inquit quisedulo operam

pro stombus nazant, ins ad micesimum aetatis fuae annum Romae liceat commorari. POLI id mero tempus qui neglexerit sponte remeare, sollicitu dine Praefecturae etiam inpuri M a patriam v et i tatur. Tempus igitur Romae commorandi vigesimo aetatis anno a Caesare definitum est

ijs qui gnaviter sua curabant. Licuit nimirum,' nisi fallor, ipsum annum vicesimum Romae in studijs absolvere. Adeo benigne scilicet interpretanda arbitror illa verba , usque ad lices mum aetatis annum: quae fateor accipi etiam possint quasi& illum annumRomae degere fuerit vetitum. Apparet vero hinC, minus induis se Caesarem Ualciarinianum Romanae juventuti Scholasticae, quam olim fecerant Berytiens Gesares Diocletianus dc Maximianus 'Latat hodieque illorum rescriptum ad Scho-

66쪽

lares Arabiae silae potius Beryti) Codice de iis.

qui aetate Spro fe ione se excusent in haec verba: Cum et os.a si malis liberalibus sudiis operam da me, Uaxi r circa juris profestonem, con sis doluc state Lormiorum provincia Phoeniciae, prο-midendo utilitati publica oe spei tes, a, decern singuli usque Ad vices num quintum . anni m at iis fua stadiis non ocentur. Quinque itaque annos ultra viginti indulserunt illi Cadares & videtur placuisse hoc potius Iusti Miano, ut qui Diocletiani quidem illam constitutionem receperit in Codicem sit una non vero hanc Valentiniani, atque adeo publicum esse voluit omnibus quod non nisi paucis crat rescri-yxum. At vero Valentinianus Canar noster per Praefecitum Urbis ctiam inmitos sita enim videtur legendum pro impurius 9 domum censuit remittendos qui vicesimum aetatis annum expleverant.

Ut quam diligentissime Censitates omnia ipsis injuncta expedirent, jussit porro Imper tor singulis mensi bus per i iteras ipse brem vocat voce jam tum Tecepta nomina eorum qui

67쪽

tesm

qui venerant Romam aut quibus per legenrabeundum erat, Praefecto Urbis exhi bere. Ver ba Legis sunt perspicua& explicatione thaud indigent. Ita vero sonant crum no haec perfunectorie forta se curentur , Praece si Sinceritas tua incium Consuale commoneat ut per fing bos menses, qui vel unde memiant, quiete sint pro ratione temporis ad ricam mel ad caeteras proetincias remittendi, Demibuου compreheniat. In hisce verbis quod quidem sit obscurum nihil oc currit,. forte tamen mirum cui videatur, ab ipso Imperatore Praefectum Urbis titulo Prae cel e Sinceritatis honorari. Nihil tamen hic insolitum occurrit. Recte siquidem notavit Guid. Pancit olius I. I. var ech. in utroque jure C. Si quis cum Illustri miro , o praecipue Pra-fecto pratorio mel rbi loquebatur, mel adeunti scribebat, etiam Princeps ipse, his morbis cum appellabat es agni cent ii, mel Illuseri agni centia tua , aut Tua Celsitudo, quo tituti hodie erga eos Principes qui paulo funt inferiores Regibus utimur; etet Sublimitas tua sime et Iagn

68쪽

rs lib. x. Coicis Iustinian quorum inter Asetifices illos nulla omnino sit mentio. Vt pro inde neutiquam probare possinatis Panci rollum, qui bro de magis alibus municipalibus caetera doctissimo Artifices illos corporatis accenset, contra mentem praeclarissimorum Iuris Romani interpretum aliorum. At vero si corporati quasi mancipes fuerunt pubi ici,qui fieri potuit ut studioli quidem liberalium artium Romae pere

grinantes corporatorum oneribus fuerint adjuncti P An nonnulli Corporatorum filios suos clam in provincias miserunt, indeque provincialium titulo Romam reversos studiis liberalibus fecerunt imbui, & in libertatem per fraudem vindicari λ Sane nonnullos eorum fraudu lenter ad honores pervenisse, patet exl un. Coaede Pistoribus. Oscunt ait Leo Imperator ex maim opiis me Pi storibus autem loquitur Comitis horreorum dignitatem ex ossicium mel ambitione, telgratia, vel pecunia, seu quolibet alio modo posthae

fuerit adsecutus, exutud dignitate quam contra in ter dictum in Prae Serenitatis adeptus e Iri, ad antia quum denuo consortium collegiumn reetocetur Or-

69쪽

foratorum certe filii merito Romae detineri potuerunt corporatorum oneribus adjuncti,cisa studi

is liberalibus fuissent imbuti, quum conditionem parentum sequi debuerint servili genere nati. An etiam in poenam commista culpae sudiosi nonnulli, ingenui adolescentes , tum adjuncti interdum fuere Corporatis 3 Apparitoribus quidem Praefecti Vrbis minitati sunt olim Honorius dc Theodosius Augusti, L I. Codice do narratorinis Praefecti Urbis, hoc modo Cuicu in Illobris V lanae sedis apparitor, clande a fraude pistorem concusserit, accusatim ais con- mictus perpetui panificii nexibus addicetur. Verum illa lex nondum erat tum lata; nec dixerim talibus poenis petulantes etiam studioses adole scentes tum fuisse obnoxios. Forte verisimilius

est, pistoris filia ducta studiosum juvenem in-mexum fuisse Corpori illi ex lege a. so Theodos. de pi ribus quae est Constantii Imperatoris . Si quispisuris iram suo confugio crediderit esse fo-

andam, piserint con orno teneatur obnoxius, ta familia psoris adnexus oneribin etiam parer cogatur. Forte par fuit ratio dc reliquorum Corporum. . NihiI

70쪽

Nihil tamen definio. Imo malo ego hac de re alios audire potius quam ipsemet audiri. Minus obscuritatis habet clausula legis ultima. Verba haec sunt: Similes autem breves etiam ad scrinia Iansuetudinis nostra annis sngulis dirigantur: quo meritis singulorum institutionis hcompertis, uti Am quando' nobis Fiat necessarii,judicemus. Sensus clariismus est: Voluit nempe Caesar, singulis annis non tantum nomina sed etiam quemadmodum quisque sese gessiisset eorum qui studiorum curriculum Romae absolverant, per literas a Praefecto Vrbis sibi indicari,

α quidem in id quo Imperator ipse rescistat, num quosillorum possit reipublicae negotiis ali

quando admovere Nec vero Mansuetudinis nostrae voce praeter

seipsum significare quenquam voluit Valentini anus: similem enim in modum loquebantur

tum Augustis quando blandius sese gerebant. Sed & alias in universum de se loquentes Imperatores dicere consueverunt, Nostra Serenitas, Tranquillitas, Lenitudo, Lenitas, Clementi alietas,