장음표시 사용
601쪽
Cum vero de priuilegiis clers, dc ecclesiarum dueere increpimus hactenus quae diximus plura esse clericorum eaque diuersa, opere pretium erit vidicamus quomodo ab ipsis Laicis contra Clcricorum priuilegia veniatur atque vires melius intelligatur totum hunc tractatum ita dispartiemur, ut dicamus alia esse priuilegia personalia alia vero realia, id est ut quaedam sint quae contingant ipsas personas E esesiasticas, alia vero quς res ta causas illorum . De his itaque ordine Deo fauente, tractabimus, princupis autem erit omnibus his attendere, ut remedium adserat sis quibus iniuriam factu fuisse cognouerit.
Ecclesia petens auxilium a Laicis , si
MVltoties contingit Episcopis & superioribus
praelatis quod vel occasione sui Cleri, vel ratione religionis contra in se stationes inimicoru sum rum se se non possint defendere, vel etiam sententias latas in rebelles & contumaces exequi adeo quod cogantur inuocare brachium Principis, vel violentur iurisdictiones ecclesiasticorum S priuilegia praecipue in ijs quae ad ipsas personas Ecclesiasticas pertinent. Contingit autem & similiter quod in viam huiusmodi auxilii petiti nolint accommodare iudices laici ex qua maxima fit in Ecclesia Dei & perturbatio S iurisdictionum causarumque Ecclesiasticaruviolatio, merito ergo quaerendum quando & in quibus casibus subnenire teneantur Ecclesiae & ministris
602쪽
stris Catholicis praedicti iudices Laici.
De obligatione ad hoc faciendum ne mihi videtur dubium esse quandoquidem una iurisdictio alteram iuuare tenetur, ut dicitur vulgariter dc patet per totum titulum de Off. ord. c. I .& 23. q. S. cap. prodest de hoc vero quaeri posset an statim illo tempore quo petat ecclesiasticus etsi non faciat, euestigio dicatur laicus grauare Ecclesiam . Ad hoc dicendum videtur, cum uterq; gladius datus sit ad hoc ut alter alterum coadiuuet,& ad hoc duo illi gladii semper consueuerint exigente necessitate sibi ad inuicem sustra gari, S in iuvamen alterius subuentione mutua frcquentius exerceri, ideo si Ecclesia est oppressa per Laicos, vel Clericos ut in scismate accidit, vel per haeresim,& tunc potestas saecularis requisita statim sine aliqua cognitione debet ad rimare ecclesiam, S impartiri auxilium quod manifeste suadetur per cap. placuit distinctu I7. alias si seculares Principes non adiuuarent, non distarent ab hς resi, ut in c. ad abolendam de haeret extra in fine, S qui tale auxilium negligit impartiri debet priuari sua iurisdictione, S: ratio hoc suadet quia cum de his similibusq; causis Principum, sit Ecclesiae cognoscere,& determinare, non vero Iudicis saecularis hic sane ad requisitionem Ecclesiastici sine ulla indagine Rculari habet exequi, & impertiri ossicium Iudicis ut in cap. Inquisitionis. g. prohibemus de horrct. in 6. dc est casus singularis ut refert Angel. in l. Magi
stratibus. st. de iuris d. Cmnium lud. atq; pro comuni regula id facile vim obtinebit ut .s ni omni causa de qua Iudex secularis non potest cognoscere ut puta de Episcopo praesbytero, vel clerico in corregibili degradato per Iudicem saeculare ira Iudex saecularis teneatur impartiri ostitium suum,& si nos a- . . Ll ciat
603쪽
ciat, male agat, & vehementer Ecclesiam aggravet& sine ulla cognitione, cuius ratio satis evidens est, quia ex quo principaliter de causa non potest co gnoscere, nec requisitus poterit, quod videtur approbare Antonius de Butrio in c. I. deos. ordin. quod etiam prouidetur per textum in c. cum quida saeculares de excep. lib. 6. vi iud. Deculares passim admittant exceptiones rei per Ecclesiasticum Iudi cem ad quod cogi possunt per censuram Ecclesiasticam S hoc procedit in causis, in quibus solus Iudex Ecclesiasticus cognoscere potest. Posset pluribus id demonstrari exemplis quae Iicet sint odiosa, tamen veritatis certissima inditia, ex quibus conjjci potest quantum ex contrario actu damni accedat Religioni de libertatibus Ecclesiasticis dum alteri sua per alterum impeditur iurisdictio, vel non accedente saeculari auxilio multorum salus periclitatur ipsaq; Ecelesiastica politia misi re confunditur. Dolenter id quidem mihi olim accidit quando in Episcopatu Gurcensi Catinthiorupro Illustrisi: SE Reuerendisi: Episcopo eius loci ordinario Domino Christopharo Andrea Vicaria- tu , &eiusdem Cathedralis Ecclesiae concistorialis assessoratu pluribus annis perfunctu S, nonnunquam experire nullam in sententiis fere dis fieri a Prouintialibus eiusdem prouintiae, vel eorum praefectis, quod saepius contigit 3 executionem, idque in grauibus Ecclesiae negoti js praeserrim casibus matrimonialibus, dum vel contra Ecclesiae prohibitionem inter priuatas personas atq; iure prohibitas fierent
matrimonia cu tamen illa nulla esse de iure pronimitaretur ejusq; in effectum executionis circum uicinis territoriorum dominis, inuocato ad hoc eorum
auxilio in subsidium declarationis iuditialis insinua
604쪽
retur, illi vel non exequerentur Episcoporum mandata & sententias, vel in despectum illorum,& contra apertam Ecclesiae iuriumque prohibitionem o-Iere ipso nuptias in eorum templis celebrari permierunt, quod non solum contra ius nouissimum est sess. 24. de resor. c. I. & a. aliaque legum decreta sed contra Imperatorum constitutiones& boni Principis ordinationes. Quis enim ignorat titulum de incestis & inutilibus nuptiis ab Imperatoribus constitutum , aut quis dubitat Imperatores summam in nuptijs contrahendis honestatem obseruasse' Quippe quod non expedit Reipublicae procurare multiplicem prolem nisi quoq; ea talis sit quae usui S utilitati sit atque honesta, S non damnosa, cum vero prolium educatio ex nuptiis proueniat proinde additae sunt leges, qua: has nuptias, Vel permitterent vel prohiberent. Vnde in veteri testamento tenebatur quis uxorem ducere fratris sui eo mortuo ubi tamen ab Iustiniano aliud constitutum est leg. sit tris C. de nupti jI, fratris uxorem ducendi, vel dubbus sororibus coniungendi penitus licentiam sub movemus:& iterum in authentica de incest.&neph. nupt. constituit poenam contrahentibus ince stas nuptias. Quorum est confiscatio bonorum, tacteterorum quam dotis, exilium etiam, S: singuli
si quo potitur) spoliatio , Verberatio quoq; ciuilis est sine mina quoq; talia scienter peccante, simili pene subiuganda: accedit Ius adeundae haereditatis paternae maternae in quo plurimum iniustitia comittitur, dum legitimis & honestis liberis repudi tis illegitimis & spurijs deseruntur omnia. c um ergo nuptiae in quantum Sacramentu sunt institutum ab Ecclesia liberae esse debeant non ambigitur, ut sui iuris non censeantur Laici ut S ad- Ll a mo-
605쪽
i D e vero, & Christ. Principe
moneantur inde ad legitimum imperium eiusque potestati non pertinere velle cogere subditos hoc vel illo modo, inter has vel illas personas ineundi matrimonia , vel filios , vel filias coniugio, praeter Ecclesie voluntatem & ordinationem tradendi, in quo hodie plurimum peccatux , non tantum a regibus eu famularibus Principibus quod super hoc nodnuigilant nec Episcoporum& prς lator u quae relationes desuper expediunt sed etiam a praefectis nobilium & territoriorum Dominis, qui ita diuites subditas suis seruis eu infimis hominibus & inopibus minis, vi, e crudeli modo, seu tirranico coniti.
gunt non obstante quod prohibitio facta sitan coimsistorio iub poena excommunicationis, M alijs censuris. Ex qua in ordinatione quid aliud sequi po
sit non video nisi ne pharij incestus adulteria digidia inter coninnctos, homicidia diuortia, & pleraque alia mala. Experietur hoc verum e se Princeps si ut olim Principes fecerunt qui suas ad hoc discretis viris ordinatis quot annis more Catholicorum Episcoporum prouincias perlustrarunt, utique grauiora dc atrociora inueniret suas visitas prouincias.
Vnde mirum non est quod de pauperantur russic &subditi nobilium, aliorumq; bonorum virorum bona abliguriantur. Addam huic negotio aliud non minus reformidandum quod saepe urgeantur ab hominibus fecularibus tales contrahentes fidem suam abnegare ex quo Parochiani di strahuntur ab Ecclesia Catholica, haereses excrescunt & debita iura Pastoribus non redduntur , unde tot clamores gemitus & instantiς Parochorum apud Praesectos. castrorum, ut iustitiam administrent.
Videre est passim ipsos Parochos misellos quibus vix tantum rclinquitur quod se suamque sustentut
606쪽
sa miliam, unde vero exoluentur steurς 3 unde comparabitur amictus, dc vestitus decens Z unde domus restaurabitur 3 Grauissimum ergo M in tollerabile malum hoc est in prouincia ubi omnia sine discrimine peraguntur: sicut vero distincti sunt inter se homines, sic & sori distincti esse debent, Λ per consequens distinctae iurisdictiones causarumque actiones,& cura non ergo decens est quod quae sunt iuris Ecclesiastici eadem sibi saecularis pro ut supra habitum est usurpet. Principis ergo est unicuiq; ius suu tribuere,& priuilegia illς se conseruare maxime ubi de rebus Fidei est Ecclesiae statutorum S ordinationum conseruatione agitur, nec permittere Visa culares se preter ius SI consuetudinem rebus δί catasis Ecclesiasticorum intromittant.
Quod vero supradictum est per modum regulae procedi posse limitatur quantum ad casus qui mixti fori sunt, ut in usura sacrilegio, &c. vel ubi locus est praeuentioni in quibus si petatur, auxilium a saecia lari, is poterit videre an requiratur iustitia Z nam stacularis non cogitur ad omne ii, requisitionem Ecclesiastici exequi processum quando videlicet talis causas oret de qua etiam *cularis iuditium suum interponere possit ut habetur in auth. de Eccles. tit. S. si vero crimen, alias , de sanctiss: Episc. S: Cier:
collat. 9. aut. si appareret saeculari iniustum mandatum Iudicis Ecclesiastici ut in L si quis bella C.ut nemo priuatus, aut si talis requisitio peccaret in iure , Ut per titulum, Ut quae desunt aduocatis, &c. Vel
etiam in facto , in casibus in quibus Iudex in facto supplere potest, maxime in miserabilibus personis,
hoc quando executio petitur vel imploratur auxilium super j js quae iudex Ecclesiasticus pronuntiauit sententiali rer. Verum tamen est quod Iudex sae- cularis
607쪽
cularis sempG habet executionem facere siue is tu. ditialiter, siue extra iuditi aliter procederet incausis ad se , offitium suum pertinentibus quia non est saecularis iudicare de Ecclesiastico, an male vel
bene iudicarit. c. a. de excep. in 6. Quod vero dicaturIudicem secularem non tenerr stare processui
Ecclesiastici limitatur in casibus in quibus saecularis potest cognoscere : sed inhaeresi aut alijs supradictis saecularis non potest se intromittere. Accedit quod iudex saecularis non habet in superiorem iudicem Ecclesiasticum Imperium; unde in casibus no prohibitis si requirat saecularem& pars contra qua inuocatum brachium saeculare non allegat quare executio fieri non debeat statim debet facere executionem S auxilium mittere. Illud etiam quod dici possit de i nterposita appellatione, quia hoc solii procedit in causis priuatorum, & tunc sustacit quod appellans doceat de interposita appellatione,&sic suspenditur executio: quia hoc loco tractamus de negoti js tangentibus Iudicis offitium M pro quibus iure praesumitur vi v. g. in Iurisdictione Epitcopuli in tota prouintia praesumitur pro illa cap. Cum Episcopus deo si . ord. ideo non valet inductio. At maior disti cultas oritur inter Iudices delega. tos Ecclesiasticos an ea quae de ordinarijs dicta sui,
veri ficentur etiam in ijs an ad eorum requisitionem teneantur executionem sacere,& iustitiam administrare Laici quamuis aliquibus videatur quod delegati non possint inuocare brachium saeculare
quippe quod hoc sit permissum solis ordinarijsjudicibus ut patet toto titulo de Osford. tamen communiter tenent doctores quod etiam delegatis iudicibus hoc subueniatur remedio. Ipsi enim cum excedant in causa sibi tunc commissa alios ordina-
608쪽
rios c. sane deo finde legati & toto illo titulo. Vnde iniquum videretur id illis denegare quod ordinurijs alias iure communi attribuitur, imo quod plus est dicit Innocentius cap. significasti de oli. Delegati, ipsum milite armato poste compellere sibi rebellem dc dare possellionem leg. si quis missum .st. nevis fiat ei qui in possessionern missus est, non solum causa custodiae, sed etiam rei seruandae; permittitur tamen hoc quando sine contentione id efficere poterit alias recurret ad Iudicem ordinarium S brachium seculare. Principis enim solius est arma mouere in prouincia 23. q. 3. c. I. &l. qui restituere ff. de rei uindicatione. Nec aliud tunc habet Ecclesia quod faciat ex quo Iudex delegatus qui est maior quocunque ordinario idque ipse huic necessitati non susticiat, cum ordinar: us se in causam delegatam non possiit intromittere, etiam mortuo delegato, proinde ut sententia mandetur executioni Opus cst ut brachium Principis succurrat alioquin grauamen in supportabile accelerabunt talia non facientes nam sic quis proprie grauare dicitur ex quo alterius instantia negligitur ut docet Ant. But. in c. licet ex suscepto de ior. Compei. Mideo contra Iudices denegantes facere iustitiam statutum est ut incurrant Principis indignationem , ut in authenti C. de mandat. Princ.& tenentur laeso ad intereste Mextraordinem puniri possunt a Principe Bald. iii auth. statuimus de Epite. SI Cler. ubi quaeres an si potestas denegat thirisdictionem alicui priuato debeat priuari iurisdictione S dicit quod quidam dicunt quod non per praedictam authenticam quia ibi est spetiale in Clericis, quod denegantes illis sacere executionem& mstitiam, priuata debeant iurisdictione de hoc valde notabile est pro nobilibus non. 1,
609쪽
facientibus executionem parochis in tuis instantiis dc grauant multipliciter unde mirum Principi videri non debet si in comit ijs agendis aut celebrandis dietis constitutisq; pro more cuiusq; prouintiae tot tantaq; fiant gravamina si enim tardus est n0bilis in administratione iustitiae sibi tanquam Domi- no saeculari competenti, aut toties Dominus Capitaneus alicuius Prouintiae interpellatus, stet in deliberando, nec admittat, neque repellat, neq; etiam procedat ad id quod petitur ab Ecclesiasticis, metito Cnria adiri debet, S .Princeps inuocari humiliter, ut tanquam Dominus plenariu3 S directu si risdictionum saecularium causas Ecclesiasticorum introspiciat, eorumq; immunitates pro Ecclesie bo no , dc prouinciarum pace tueatur, alioqui durissim im iuditium eueniet ei qui pauperem oppressit,& non exaudiuit in die necessitatis . .
vin Laicis competas aliqua Urisdictio
Vllo unquam tempore, neque in veteri, neque noua lege , neque ex legibus IurisconsultoruClerici exstiterunt de iurisdictione Laecularium iudicum, sed sui iudices Ecclesiastici de illis cognoscebant, nam a mundi exordio postquam summus S cerdoti m SI Rex Regii Deus omnipotens permulta tempora mundum per se rexit ut patet Gen. 2.3. dc tandem deuenit ad committendam iurisdictionem suam totamque curam &administrationem
rerum ipsi Noe qui primus fuit, tametsi non lega
610쪽
tur sacerdos, tamen ostitium Sacerdotis exercuit ipseque ut generalis iudex utriusq; iurisdictionis Mecclesiasticae & temporalis omnem exercuit sicq; iurisdictio Clericorum poenes suos Sacerdotes semper remansit . quae successu temporis peruenit in Patriarchas, qui erant iudices Ecclesiastici, S tunc prohibitum fuit Laicis tangere Christos Domini iuxta illud qui vos tangit, tangit pupilla oculi mei, multo minus iuditium de illis set re , iuxta illud nolite tangere Christos meos, quousque factum est, ut summus omnium Sacerdos Pontifex, & pro tempore Clemens Octauus per se in Sacerdotes iuri L dictionem exerceat ex instituto Christi, qui emetes,
dc vςndentes e templo eiicit Marci D.
Idipsum fuit, legibus iurisconsultorum expedii tum planeq; priuilegiatum Sacerdotium, cum suist iudicibus a saeculari iurisdictione . leg. non distinguemus S. non Sacerdotio. is de arbitris , & iure digestorum iudis dictiones distinctae l. haereditas .m de pet. haered. ibi Pontificali vel reali iuditio, nec contra hoc est quod quaedam Imperatorum leges submittant Clericos iudicio seculativi l. clericus C. de Episc. & Cler. nam illς tanquam
errore inductae nouis Imperatorum constitutionibus immutatae fuerunt,& id asserit Bal. in aut: si
tuimus C. de Episc. S Cler. quod Sacerdotes nunquam fuerint sub saeculari Imperio S illam dicit esse veritatem, nam Deus ipse a principio distinxit
iurisdictiones,& sic illud authentj cum recedit ab errore Veterum, imo ipsi taculares , SI iurisdictio eorum tanquam Clericorum erant poenes Ecclesia cap. per venerabiles, qui fit. sint legit.&c. quicunque T. q. a. Postea tamen propter maius bonum Mdecentiam utrinq; iurisdictiones disparitiae sunt.bim Acce-