장음표시 사용
761쪽
dictionem concedat alicui non tamen concedit tibiam a se ex propriando , ad hoc l. legatus.is de off. praecon . sicque per Iurisdictionem praefecti prouinciae non est exclusa Principis neq; eius delegati, qui in causa sibi delegata maior est & quocunq; ord,
Quia ergo prouinci ς praesectus seu praeses sua viltur Iurisdictione, videndum, in quibus casibus id
fiat, bc hoc loco non de alicuius prouinciae certa c5suetudine usuque certo in ea procedendi loquendunobis est, sed solum iuxta Iuris communis directionem &facultatem eatenus quatenus delicta S ini, quitates coerceantur M iustitia promoueatur id lex authoritate principis . Primum veniunt causae pupillorum, viduorum,
hominum senum & debilium M aliarum miserabulium personarum, quae sub protectione & Iurisdictione Principis sunt ut in l. unica C. quando I perator inter pupillum & vidua, quarum licet qua libet iustitia suffragium accipere debet, singulariter de Iure predictis sic concessum est in fauore ut principis authoritate sicq; sui praesecti prouinciae tueam tur, eoque fortius quo solicitus id ipsum expostulauerint; nec ex hoc excluduntur expositi, caeci, mutilati membris,captiui, leprosi,debiles &alii ad quos
commiserandum natura commouet, quamuis plu-
rimi tales orphani & exp'siti inueniantur de quibus' natura non miseretur quia possunt esse tam opulenti. M tales qui in suis negocijs possunt multum bene interesse & forsan pro aliis interessent, tales quod priuilegio gaudeant non videtur legi conueniens, cuius causa est, quia alii sibi opem serre non proserant,& ob id natura miseretur eorum , &super his fundatur ratio priuilesij, ut supra in dicta l. unica, M
762쪽
ipsum suadet texius 87. dist. in c. desolatis, ubi disecit, desolatis proprie defensionis auxilio qui sitis
ctibus inter esse propter infirmitatem statis non Pol sunt, exoratum decet pontificem. Si autem esset Orphanus maioris aetatis, iam nupta mulier vel vir
opulentus pretetextuorphanatus non gaudebit priuilegio, ex causa priuilegii cessante c.cum cessante de appellat. & hoc volunt puto pendere ex arbitrio Iu dicis Praeterea cognoseit talis praeses seu pr sectus prouinciae principaliter in casu appellationis interpostae non tamen ita quod ipse sit Iudex omnium appellationum sed solum illius sori cuius praesectus est,& communiter sibi etiam fit generalis commissio, per principem omnium caularum appellationis a delegatis interpositarum,& secundarum ab
ordinarijs& in illis est delegatus Iudex : quam glneralem commissionem ad publicam utilitatem cosuetudo tolerat, ne partes magnis tunc expensis c gantur quaerere principem, quod alias de Iure tam Liae commissiones non valerent c. quia nonnulli extra de rescript. Item is cognoscit de crimine laesae maiestatis, talis monetae, plagii , & de raptoribus itinerum , quia ista crimina principaliter tangunt Principem,& sic illi est reseruata Iurisdictio & habenti locum principis in regno seu prouincia ut est dictus praeses. Nec hoc loco aliquis Baro aut comes sibi blandiri debet quod ei ulmodi criminum
executivam habeat, vel ex consuetudine, vel ex concessione Principis, sicut multoties nobiles sibi videntur similia imaginari , quod hoc illud uetus in regno sibi successoribusq; suis praescriptione quaesierint. ad hoc ut intelligatur nota dum quod a prin*ipio iurisdictio & omnis potestas fuit regia nam
763쪽
iure regio gentes vivebant in l. a. fidet Orig. Iur ex po sive ro per Unrpati ci re m fu i t in popu l o dehium populus omhEm iurisdictionem in Imperatorem transtulit, Instit. de Iurenati S. sed quod Principi. cunico Princeps non posset de per se iurisdictioiia Imperium solus' regere, creauit suos oriciales Mgubernatorem prouincie cui eam coria mittebat. d. liqi committebat merum imperium: dehinc ero tete sunt a principibus aliquae dignitates , M aliquae etiam ipsa consuetudine introductae sunt, ut Ducatus, Marchionatus, &Comitatus, ut videre est in laudis. quid sit Du Marchio, & isti habebanti risdictionem & merum imperium 'quia sui iam cosuetudine usurpatum, quod esset in commercio x princeps hoc illis concedebat expresse, quia alias de Iure merum imperium non veniebat nec transferebatur nisi princeps specialiter concederet ut di- 'xit Bal. l. I. st. de ossi prςsea. Vrbis. Item fuerunt aliqua: Baroniae quae habebant iurisdict. &imerum imperium etiam ab antiqua consuetudine, ut in odilectus de ostic. ordin. sicq; vides quod merum imperium fuit etiam intra prouincias generales diu sum , & ali js, exercebant illud inter suos qua hi qui prouincias regebant. Item aliquae ciuitates Lombardiae hoc habuere in priuilegium a Federico Imperatore c. I. de pace constantjς col. Io. & sic me Imperium fuit prophanatum & in commercio tam ex priuilegio quam ex usurpatione. Nunc vero post correctionem iuris & Imper ij hoc merum imp rium non est de consuetudine vel praescriptibile, loquor de illo mero iperio supremo quod Princeps vel Rex habet in suo regno vi Dominus&protector super quo fundatur obedientia Vasallorum, Mquod non fuerint eius unquam imperio & ditioni
764쪽
subditi, de hoc est clarum quod nullus in regno por
est acquireret, quia ut cephali tunc essent taleS az-ouirentes Sc sine ς pi membra. V0 deliqui iunt nobiles Barones. habentes baronias allodiales, non
possunt prςtendere quod non sint sub Principis Imperio, quod si hoc praetendunt de facto praetendui. α non de Iure, nemo enim est qui non sit lub uniuersali Principis Imperio, vel qui non debeat lubit Te illud, M ideo nequeunt praetendere quod pactueorum habeat vim legis,& sic I caesar.de publica. MI. I.de donat. inter uir. & uxor. non habent locum
in eis quia ista sunt in vim singularis praerogatiuae principibus reseruatae, sicut etiam ex hac principis Praerogativa semper pςnes principem aliquid restat de iurisdictione in regno, etiamsi in alium merum imperium transferatur, quia nulla iurisdictio bonorum posset sustinere commissores criminis laesi maiestatis, falsatores monetς , plagiarios vel haereticos, etiam sub prςtextu antiquae &praescriptae, consuetudinis, quoniam illa sunt principi reseruata, meritoq; impraescriptibilia, pro ut notat Innoc. inc bonae; de postul. prstat.& l. comperit C. dep - c ripi. 3 o. an. N etiam sorus regni non prouidisset Principi, tamen cessarent talia priuilegia ob praerogatiuam principalis domini j releruati,& ab ista lingulari praerogatiua nunquam per quamcunq; concessionem se videtur princeps ex propriare , dc sic dicitur Baldi dictum in stud. tit. quid sit inuecti tri-Quod vero attinet ad aliam Iurisdictionemquς
est in commercio , potest in contractum transire consuetudine S priuilegio, totaliter transit totum illius dominium in eum, cui est facta tranStatio, ex
quo hoc agitur ut transferatur .
Similiter a ere potest prouinciae prae ses in crimi-Hhli a ne
765쪽
ne priuatr carceris, quia secundario est crimen laeti
maiestatis l. I. C. de priuat. carcer. Hic tamen vid
tur urgens oppositio qua scilicet ratione de praedictis criminibus cognoscere solum competat praesidi prouinciae ut verbi gratia aliqua ciuitas vel iustitia idem priuilegium habeat inquirendi de publicEinfamatis, de raptoribus itinerum, de crimine laeta maiestatis&falsa moneta, facta sibi inprimis denuciatione, nec est in conueniens quod curia possit de illis criminibus in foro expressis cognoscere iuxta sori formam,& quod praeses prouinciae etiam de illisse possit intromittere & quod ad utrumq; pertineat cognitio etiam principaliter&de per se , ut si iust,ria capiat & puniat talem criminosum in casibus sori benefaciat, idem de praeside prouincis iuxta L I.& quod ibi Bal. ff. de off. procon. Videtur tamen in concursu talium quod sit Imcus gratificationi rei, & quod reus cogatur eligere, alias quilibet Iudex poterit illum reputare contumacem, vel quod sit illius ivr sdictio qui prς uenit, iuxta notata per Dynum in l. pupillus, S. territoria de verbo. figmHis tamen non obstant videtur praeses prouinciae praeserendus quia est superior & loco Principis,porestq; totam causam is auocare, quia principalis iurisdictio ad praesidem pertinet: unde quamuis de foro ex illa iurisdictione aliquid sit tributum iustitiae,
non tamen inde tollitur vel inualidatur principalis iurisdictio, quia a minori non fit nouatio l. qui usu- fruct. Ede verb.Oblig. &est singularis casus de off. praesecti urbis C. in l. I.& sic euocante causam prinside, non poterit se intromittere iustitia, quantumuis de soro isti casu sese dicantur, quia in istis quae tangunt prae eminentiam regiam vel principis non vidctur
766쪽
videtur exclususprq ses, cum ipse principis persona in pronuucia gerat, imo a iure dc foro est sibi reseruata potestas, merito etiam ut superior poterit euocare praedicta, S hoc iure utimur. Insuper c no-scre praeses de cati sis corporum ac uniuersitatu, quia istae causae sunt consistoriales ut voluit Bes. per texti. fi. C. de doluers rescrip t.& sic per principem& eius loco prae sidem atq; consilium sunt determinandae . Item si inferiores iudices de quibus statim grauat, aut iustitiam administrare tardant vel negligunt, fit recursus ad praesidem prouinciae per viam simplicis querelae auth. de quaestore S. super hoc collat. 6. potest etiam praeses refrenare inordinatos processus ordinariorum Sc delegatorum a Principe, ex stylo curiae gubernationis, qui stylus est fundatus de iure, nam quamuis delegatus sit maior quocunq; ordinario in causa sibi delegata c. sane de off. ordin: t men si delinquat in causa sibi commissa litem suam faciendo , de hoc potest conueniri coram ordinario: & Nota quod tribus modis superior ordinarius potest se intromittere de causis delegatorum a principe. primo cum delinquit extra causam sibi commissam , secundo ex desidia vel negligentia vel ex ineffrenatis proce ilibus c. significauit de off. ordin. tertio si procedat extra formam suae commissionis. vel non purificato rescripto, de quo per Ioan. And.
in c. fi n. de rescrip t. in nouell. Erit ergo locus quaerelae ad praesidem prouinciae cum Iudex recusat vel negligit, vel criminali ter, quam definitiuE vel inter
Praetet recensitas causas poterunt aliς inuestigari&complanari vix ta cuiusq; sori &prouinciatu morem receptum & rerum incumbetium necessitates,
de quibus nunc nobis non est laborandum.
767쪽
Poly Prasirimprouincia sumi , alij con 'situendi a Principe,qui graua subditorum prouidean Z
Vm omnium optimus is statusregni sin qui mnes rerumpubi. salubres legra contineat, φnu m que penes Principem omniv m rerum summa sit, ceria Serenissimum FERO IN ANDUM Archi ducem Austriae hunc sibi lix prouincijs suis optimum statum concilias e, dubium non est, eo quod is non ut tyrannus moderetur rempub aut prouincias suas sed habeat con silia virorum electorum.& ita optimatum habeat, diuersos Senatus M tribunalia, habeatq; singularum prouinciarum suarum praesectos', dc post illos singulares prou i sores i u stitiarum, postque hos in singulis ciuitatibus & oppidis Iudices consules, qui quotidiana negotia rustitiaeq; merita populo distribuat, qui omnes sub uno Principe rectoreq; ad seinuicem su bordi nantur, ita Vt unus altero locum non praeripiat, neq; prout Ciam mutet, sed omnes in potestate principis sat, qui hos omnes mutare habet, si sibi sic videbitur Min melius commutare ad populi totiusq; reipub.comune bonum . Vnde quia de consilio Principis, ejusq; in prouincijs praesidibus diximus, restat dicere de selectis illis iustitiarum prout soribus seu gr uaminum prouinciarum receptoribus , quales somte erunt illustrissimi singularum prouinciarum ut lyriae, Carinthis de Carniolae prouinciales & ciui-
768쪽
incumbat. Quia ergo multitudo negociorum &pravaminum; vel principis occupatio, in caula sutvliquando. -quod princeps porsonaliter cum g ' minutii prouisoritius perieum & curiam depulatis nequit singu Iis antendere gratiami nibus , ideo eordat cum curia seu prouincia qualibet vicerit costituantur eorundem grauam in uiri prouisores,' u rum maior pars ab ipssi principe constituenda eli,
tale que ipsius principis membra dicuntur uec ' silio eius sunt l. quisquis C .ad ictu L materia. N ipse pa inceps de se teneatur per se su'sq;
iustitiam sacere & sic omnibus prouidere perivititia quia subditi cum Principe non habent participium in iurisdictione , quia omnis iurisdictio Mbotestas est a populo in principem collocata tamentici mores prouinciarumq; ritus obtinent, quud princeps cum curia destinatis quibusdam ex prouinci j sistis omnibus prouideat, sicq; magis princeps ad sui iustificationem suorumq; defensionem se parat, quι cum in causa sua suorum ossicialium sit judex co-
petens, tamen ut se magis coram populo imi nunc. ostendat, mavult cum eonsilio curiae seu piovinci vijum gravamina sua & suorum osticialium discut
In has autem prouisoribus deligendis vel coniti tuendis prae alijs necessarium est, ne tales seligantur vel assumantur contra quos communiter inc fe-Iunq, gravamina in dieta ind:cta proponi solennn que illi qui particularia gravamina propCsuerunt , tales enim essent iudices in propria causa q*od rur abhorret. sicut neque aduocati examinatoica seu pri
769쪽
blsores gravaminum esse debent, ni si sint homines probi l. nemo C.de assessor. & patet in rubro α nisgro C. ne quis in causa propria ius sibi dicat. Veruquia hoc esset repellere consilium principis quod est plenum ossicialibus contra quos quandoq; sunt proposita gravamina. ideo consueuit alicui practi. cari, quod si tales eligantur prouisores,in grauam inibus contra eos propositis nullam habeat uocem , neq; sint praesentes in prouisionibus& haec e si bona practica quae debet obseruari in aulis A curiis principum, alioqui maior obueniret principi in discutiendis istis molestia, quam reliquorum Omniu gravaminum reparandorum oportunitas,qui cum Eant&esse debeant Iudices ordinarii longe ab illis debet abesse omnis mali suspicio ut citius recuperetur
in populo quod desideratur & implantetur quod
Habent insuper dicti prouisores et am ordinaria
iurisdictionem , M quia a curia nominantur M eliguntur,x quia a Principe confirmantur, pro quo casus est expressus in l. quicunq; summanteSC.ded cur. lib. I Ο.quam l. in alia materia sic accommodat
Bal. in l.& quia de iurisdi ct. om. iud. dicens quod omne iudicium potest adoptari ossicio decurionum per modum ordinarii ossici j, quia est officium multum uniuersale circa communem' utilitatem patriae pro quibus etiam in dubio sufficere videtur eorum maior pars cum per legem istis prouisoribus facta esset commissio adhoc ut valeat eoru prouisio, pro ut est l.quod maior pars, ff. ad municipale, &istud est magni estectus, quia cum isti sint ordinarij,&darante eorum officio, quod prouiderunt & ordin runt, possunt illud reuocare, dum tamen in reuocando eadem concurrant solennitates, quae in savciendo
770쪽
elendo per I. si ad resoluendum G de praediis minorum, cum haec sit natura legis vel statuti, quod possit mutari durante osticio , secus si per viam sententis definitiuae quid statuissent . quia tunc non posset reuocari, nisi praetextu nullitatis l. quod iussu ff.
Vt vero metrusistor nn ossicin potestas inteluigatur,rvidendum qualis ista sit iurisdictio , ω inquantum se extendat. videtur quod inprouidenidis grauaminibus per iustitiam omne Imperium omnem iurisdictionem habeant ciuilem & criminalem, merum 3c mixtum imperium, duobus consideratis principaliter, quia in grauaminibus oblatis pricipi, in curia, ponuntur querelae ossicialium, S petitur iustitia administrari, quae clausula complectitur omnia, que ex post probabuntur in iuditio , Mius competens, 5 quae nara ala sunt, ut norat cap. cudilectus, de ord .cog. ergo si probetur de homicidio dolo facto per ossicialem ubi est poena mortis ossiciali, ut in l. Iulia. g. fin. ad leg. Iul. repet.& Princeps supra hoc dat potestatem per iustitiam prouidendi, per quam venit iurisdictionis commissio: quia Princeps respondendo Curiae quod sibi placeat, dare illa potestatem videtur , in dubio respondere secundum interrogata .ff. de interrog. actio . l. si defensor S. Qui interrogatur, multoque Iortius commissa videtur si concludat talem osticialem puniri, &casti. fari, ut in pluribus grauaminibus fit & ad Jcitur tais conclusio,&hoc pacto nullum est dubium, quin virtute talis potestatis omnem iurisdictionem , Mimperium ipsi habeant, &executionem, quia cum sunt ordinarii a Principe vel habent imperium indicta potestate tradita, non est dubium per rurisdictionem quam habent posse exequi, ut notatur per