장음표시 사용
731쪽
S c. cum Laici,&c. suggestu hoc eod. tit. &sic prima donatio est, ac si salia non suisset, quanto magis nec promisso de donando, non tenebit sine consensu Episcopi sed cum consensu licet teneret promissio, non tamen per hoc facta est donatio , & in hoc casu non negaretur coram utroq, Iudice promisi rem posse compelli explere eius promissionem, de fortius in foro ecclesiastico, quam saeculari, sed si non interuenitςonsensus Episcopi, dicerem nullo modo agi posse coram eo, cum Ius nostrum veram donationem sine consensu Episcopi non habeat in consideratione, quanto magis nec promissionem de donando, similiter de Iurepat. creando, qui no est in consideratione, si non est creata vel sundata e
clesia c. nemo de consec. dist. I. unde in istis casibus recurrendum esset ad Iudicem saecularem, ut prinmittentem donare, compellat donare, vel condemnet ad interesse, & promittentem Ius creare patrona t. compellat ad creandum, vel condemnet ad interesse, ut videtur velle Aretinus in consil.83. quia multa, quia tamen Iuspat. est inaestimabile, ut notatur in c. Iure, hoc tit. nescio quomodo possit de elarari interesse, sicut de patrono promittente praesentare unum quem non praesentauit, an possit contra illum agi de interesse, cum praesentatio non recipiat aettimationem, unde melius videtur dicenda,
agi posse contra tales de dolo , per t. sed vitio st. si
quis actionabus. Poterit vero etiam sic promittens aedificare Ecclesiam compelli per Iudicem ecclesiasticum, quia est honor publicus,& sic quilibet admittitur, quod voluit Barbat. in d. c. luanto.ln col. 3 o. quod compellere Laicum ad traditionem Iurispat. actione personali non est definire causam lurispat.& per consequens poterit compellere .
732쪽
Grauior hoc loco restat dissicultas, an commisso aliquo delicto per patronum Laicum, quod mereatur Iublicationem omnium suorum bonorum, in quius contineatur Ius par. possit Iudex Laicus super hoc decernere, an vero Iudex ecclesiasticus, sicque istum patronum Laicum priuare Iure suo patronatust Quam quaestionem principaliter lormat glo. I. c. filijs, I 6. q. T. quae quaerit de hoc, & dicit, Iudicem Laicum non posse priuare patronum Iurepat. per se, sed cum uniuersitate benec ex literis de Iu repat. priuationem vero spectare ad Papam seu Episcopum solum, cum illud habeat priuilegio Canonis argumento c. I. hoc tit. luia est glos in Clemet. pastoralis in verbo subiectae, de re Iud. quae vult , quod per damnationem seu cofiscationem Iudicis saecularis non perdet Iuspat. &hoc colligit ex illo textu,& dicit facere pro votatis in d. c. filijs. Pro quibus glossis dicunt aliqui doctores esse contrarietatem, tamen reuera non sunt sibi contrariae, sed volunt Iudicem saecularem per damnati vel confise tionem non posse priuare patronum Laicum Iurepat. glos vero in c. filijs addit alium casum. s. quam
do confiscaret villam im qua esset Iuspat. aliud vero est in specie priuare aliquem Iurepat. aliud cum vniuersitate in qua subiectum est Iuspat. Quare ne in Iongam haec res protedatur sic breuiter omissis
doctorum concertationibus respondeo quod quando Iudex ecclesiasticus procedit contra aliquem patronum super priuatione Iurispat. principaliter, nodubium est ipsum hoc sacere, ut est textus clarius in c. in quibusdam de poenis, c. quanto de Ind. quia
ad ipsam spectat cognitio caus priuationis,seu alterius iurispat. & idem si ipse procederet principaliter super alio delicto, casu quo posset publicare bo Ddd a m
733쪽
i O I De vero,& Christ. Principe
na alicuius patroni , sine dubio includeretur Isis
pat. ut in Clem. I. pastoralis, in g. rursus, a contrario, de re lud. quia non diceretur ponere falcem in alienam messem sed in suam. Nec erit considerandum an veniat accestarie vel principaliter Iuspat.& an exprimatur vel non exprimatur, cum simus in
casu in quo Iudex habet iurisdictionem cognoscetidi de ipso Iurepat. etiam principaliter, &in hoc omnes conueniunt, Elumq; manet illarum dubitolio de Iudice Laico qui caret iurisdictione cogno scendi de ipso iure par.& ideo nullo modo perie posse tantum confiscare ius pat. & eius confiscationem seu sententiam non tenere nec valere, secundu glosin d. c. filiis. 16. q. 7. etiamsi istam bonorum omnia publicationem' alicuius' patroni propter demerita facetet cum expressa& speciali mentione iurispat. vi concludit Abb. ind. c. quanto, inpen. co ex quo etiam intelligitur quod licet cum uniuersitate transferat Iuspat. tamen si in venditione uniuei litatis exprimaturius pat. & sic uniuersitas vendatur sus patronatus, plerumq; siue per venditionem siue peddententiam Laici, non erit contentum, quantumcaque exprimat istud iuspa tr. ideo sem p vita alia tenas
sententia. quantum ad ius pat. neq; si Iudex iacularis per suam sententiam propter delictum aliquod patroni publicaret omnia eius bona ι non veniret iuspat. quia hoc signum omnium bonorum: non dicitur uniuersum, multoq; minus veniret si public rei landum, aut pallatium patroni, in quo esset ius-pat. Si autem propter infamiam, aut aliud quod uis grauius crimen a Iudice Lalco fieret publica tio bonorum omnium, & si in illa sententiatuspar - non veniret, posset se tamen Episcopus desuper suminarie informare de iam cognitis, S talem patrin
734쪽
num Laicum priuare Iure suo patronatus . iNee obstat iurisdictio quorundam, qui dicunt . quod Episcopus non habeat cognitionem crimina ciuilium in Laicum; qu bene habet causalem co gnitione cum Laicus est irretitus tali crimine, quod non posset acquirere nec tenere ius patronatus : in- samia enim impedit quem acquirere ius patronatus Deinde est haec secunda cognitio Episcopi, in coplementum publicationis factae per Iudicem Eccleasticum. Vnde non reserti quod hoc ante sit cognitum, sicq; denuo cognosci non debeat, hoc . n. . sit, ut perficiatur cognitum M iudicatum per Iudico saecularem, quod per eum perfici non poterat ex desectu suae iurisdictionis, prout etiam Iudex Laicus perficit in Clericum, quod non potest perfieere Iudex Ecelesiasticus, arg. c. degradatio, cum ibi not. de peri. l. b. 6.& operabitur ista cognitio S persectio, vesperfecte sit iij ae priuatus omnibus eius bonis &onini elus iure, non tamen ut illud ius acquiratur fisco: sed ut ecclesia sit libera, ut ipsemet But. dicit , . s. in uniuersitate non vera non transeat cum illa ius pat. in confiscatione illius, sed condali detur per episcopum, ut ecclesia sit libera . Si tamen haec publicatio non veniret de iure communi facienda, proinde de iure municipali pq tarena quod tunc episcopis nihil haberet supplere in casu permissis , pro ut esst textus in c Ecclesia S. Mariae, de constitui: nam i solennitates vel actus depositi per ius municipalpnon habent locum in iurepat. nisi ille sorsan per illam sententiam emanantem a iure municipali e&c Eretur plane infamis S bannitus vel publicatus , timclae decus e ste t Ecclesiae retinere iussat.
Si vcro per iudicem Laicum est publicatio bono tam alicuius delinquentis in casu quo pbtest ex de- ' licto
735쪽
licto patroni contra ipsam ecclesiam particularem vel uniuersalem , tunc licet in ipsa publicatione non sit aliquod signum uniuersale, erit tamen priuatus iure pat. ex iurisdispositione.& licet videatur transire illud ius pat. in confiscationem, tamen non manet penes fiscum sed redit ad Ecclesiam, M E esesia poterit illud repetere ut sit libera sicut in Emphi te usi Ecclesiastica, quae licet transiret in fisum in publicatione bonorum, tamen est in sacultate eeclesiae repetere ipsam Emphiteosin , & haec de Iurcpatronatus defensione 1 principibus Christianis facienda,& exercenda quae si ritE perficiantur pros Cto maxima salus in rempub. externam elucescet, sicque iustitiae sese defensores praestabunt strenuos. Verum non satis est hanc iustitiae exhibitionem quantum ad Deum& religionem Christianam facere, sed oportet etiam quod ipsae Prineeps in se M erga suos subditos maxime iustitiam & iudicium re- ctum operetur, ideo qualiter sese ad inferiores comparare debeat, ad calcem huius libri videamus .
Auibus alijs modis exhibeatur luctitia
II Eatum dixerimus principem illum qui obedie
'tes dictoq; parentes habet vasallos ciuesq; morigeros, non secus atq; optimum temperamentum hominis constitutum dicimus, ubi omnes sibi qualitates ex aequo correspondent, inde enim vita longqua diuturnaq; progreditur, sicubi pax salus per-apetuaque reipub. concordia. Sicut porro ista Rei p. salus
736쪽
salus non prouenit nisi iuste dispartitis muneribus recteque eisdem administratis, sic neq; ista vita temporalis beata saluaq; eritnisi ex symmetria iustaq; omnium quae ad vitam hominis sustentandam conducunt applicatione . Multa vero sunt e contrario
quibus facit E vita hominis ad interitum labescit planeq; interit, non secus atq; in reipub. gubernaculo regendo plurima aduersantia contingunt, exqvrbus in diuersum rapitur & 1 recto iustitiae tramite deflectitur, pro ut varia sunt media regendi Re pub. ex quibus varia etiam nisi recte applicentur in populo progrediuntur gravamina, quae princeps apprime praecauere debet in repub. soliciteq; attendere ut secundum Iuris aequitatem & consuetudines laudabiles aliasq; ire prouinciis usu receptas constitutiones omnia administrentur, ex quo praecauebit gravamen & iniustitiam, communemque totius reipub. Pacem promouebit. Verum ut ad haec omnia quantum propositi nostri ratio perfert propius accedamus & quibus casi-' bus gravamina in populo oriantur ostendamus, necessarium valde est Principi vi attendat quomodo M qualiter per Iudices suos subditis districtu aliabusqι suis iustitia secundum regionis leges municipaliaq; iura administretur. pro quo iam supra dictu est. Iudices iustitiam facere & ad mini strare teneri, quod verbum Iustitia utiq; satis late patet, sicque
etiam pluribus iniustitia committitur, sunt enim in quolibet bene constituto regno prς ter ius scriptum α commune ut est Caesareum& Canonicum consuetudines bonae, c6stitutiones & statuta, quem ad. legi mas in Francia, neq; regem neq; illius officiales arctari ad obseruantiam legum comunium. ideoq;
Parisijs ubi estiludium generale leges prohibita:
737쪽
sunt legi ut in c. super speculato, de priuil i&quod dicit Oldradus cons. suo inci p. coniueuit dubitari&est 69. quod Hispani fecerunt legem quod quicunq; allegaret legem Imperatoris in judici', cap te puniretur , cuiusmodi lex hodie in desuetudine abi jt vel saltem non ita stricte obseruatur ut notatur c. I. extra de Treuga& pace merito ergo quae ii posset ut innuit Oldrad. quomodo tales prouincia les dicantur grauare populum vel facere iniustitia
cum non teneantur ad obseruantiam iuris communis, sed respondetur quod dicantur facere contra iustitiam si faciant contra legem regni pactam & in
contractum iuratam seu pragmoticam constitutio nem Vt noti in c. I. de rerum permut.&hoc dubium
non est quin grauent, quia illud est ius constitutuper Principem cum sua Curia ut in l. a. de Crig. iuris, S commune q*o ad regnum seu prouincia sicq; illius obseruantia omnes ligat A est irrevocabalis . Ex quo lex regni non susticeret quia non possent omnes casus legis compraehendi, iudex eo casu naturalem rationem obseruare tenebitur, & hoc aliquoties legibus cauetur, quippe quod natura nob. innatum est S pro veritate habetur, illudq; ubiq; vige re praesumitur, quod si secundum hoc iudicium naturale aliquis casus dispositus non esset, secundum aequum bonum, tunc iudex procedere debebit Msic secundum ius positiuum dc coommune, ius vero .
idq; singulariter adnotauit pro iudicibus Host. in
sua sum. dc tit. de seu d. c. apud quem, vers. sin aute Vasallus. Lege vero plane deficiente & Canone, recurrendum est ad rationem naturalem & illa prol ege seruanda est. Quae ratio naturalis in aliquibus e prouinciis stat in capite prudentum procerum re-
738쪽
alioqui grauant & malefaciunt ex illorum priuilegio. *bi vero tale priuilegium non e siet, foret recurrendum ad principem, quinura omnia in scrinio pectoris habere dicitur c. licet de constit. & ideo ad eum tanquam ad lantem rationis de dubio iuris recurrendum est, de tunc tali casu solet princeps respondere ad proposita, ita est textus in authen. divin. iussio. subscrip S. I. col. 8.& Iudex sic procedes
non degenerat.1 Cuius intuitu Serenissimus olim Archidux Caro
ius prudentum suorum iurisperitorum consilio Onambus suis prouincijs plurimum consuluit, quando cuiuslibet prouinciae laudabiles consuetudines dictaque priuilegia in unum congerere iussit volumen
typisque mandare ut sic unicuique quantum quid oportet in qualibet prouincia sibi faciendum liceret , innotesteret , quod vulgo dicitur die Land shandi est. seu , gemente Land sordnung. in quibus
Omnia ad iuris communis regulas redacta usuque multa confirmata sunt.
Quod si praeter eiusmodi principum constitutiones adhuc diuersitas oriatur, utpote quod non conueniatur de casu aliquo inter ius Ciuile & Canon, cum virum sequendum erit Canonicum ex Ciuile Existimandum sane est quia maiori nititur authoritate Canonicum ip*q; leges Imperiales ipsam node dianantur, alio praeferendum erit, pro quo dicitia, allegat pro hoc not. c. licet ex susceptis de soroeom pCi. cuius tamen utriusq; Iuris leges , quando rumuS in terris Roman existente diuersita Eee te
739쪽
te inter illari libella s.Ο foro allegarentures set
uarentur, excepto eo quando lex peccatum induce .ret seu soueret c. I . de noui oper. renunciat. & c. L.
na quippe 9. dist. ing. cum ergo, ubi dicit textus quod ius Canonicum habetur pro Iure diuino & naturali , quem textum semper nota quia est Diui
Committitur etiam iniustitia inter Vasallos si fiat executio contra priuilegium iam in contractum transitum, cui contrairi neque tolli potest, imo licet non tran fieri t in contractum quantum ad Iudices inseriores, quia non possunt cotrauenire priuilegio, quod debet perpetuo esse mansurum, soliust principis est praerogatius eidem se opponere, vel in to tum reuocare, ut docet regula, decet. de regul imris in s. P ri modo peccatur contra iussitiam si principes vel sui ossiciales facerent contra bonam terrae
consuet. ex quo tenentur ad illius Obseruantiam, Mcontra faciendo grauant partem ut est apertissimus textus, neque melior credo in I ure c. cum ve ni sient, de eo qui nul l. in poss. causa re se r. ibi habetur, si cori suetudinem quam allegat, laudabilem esse constiterit, quia ex hoc sequitur eum rationabilire rappellasse, ob id sicut contra leges sic et rana contra consuetudines possunt iudices& consules subditos grauare. Hinc dicit Bal. in l. siquis non dicam rapere C de Episc. & Cler. quod asses res debent obseruare consuetud. non' secus atq; statutum, neque minus debet puniri de transgressione consuetudinis quam legis scriptς , dum modo sit consuetudo publica S notoria: Qualiter vero ipsa consuetudo
740쪽
cabilem, vel ipsam improbando, M tunc tali casu
noua consuetudo induci non potest, pro quo notatur glo. fin. in Clem. si una, dς reb. Ecclesis non alienan .i Secundo aut tu resistit consuetudi hi tantum, ad finem, ut pristinam consuetudinem tollat & hoc Constet, quia non facit mentionem de consuetudinen vivi illam tollat quς alias no' tolleretur C. I. de constit. in 6. & tunc contra tale tuli pos et introduci noua consus ludo. Tertio aut ius commune
simpliciter tollit consuetudinem', nec apparet de fine, quare lex illam tollat, S tunc aut lex disponit super ijs quae sunt reseruata in priuilegium principis videtur tollere consuςtudinem de nouo creadam, aut lax nod disponit in is quae in priuilegium
principis sunt reseruata,& tunc aut cosuetudo iuuatur de nouo ratione seu utilit te M valet consuetudo,& ratio esse potest, quia eo casu rationabilis est conduetudo, aRt non iuuatur noua ratione seu utiluate tunc n0' valet, quia ex quo habet repugnatiam Iuris, in dubio praesumitur irratio dabilis: Aut
quarto lex non reuocat consuetud. , nec de ea facit
aliquam mentionem, sed improbat quadam ratione, tunc licet lex non tollat formaliter Consuet. ta-mςn contra illam legem non potest noua consuet do creari, Ut not. in Clem. I. de elect. in 6. super verbo eligatur, ubi contra illam Clementinam non potest noua consuetudo induci, dc tamen :bi nulla fit mentio de cosuetud. S potest esse ratio, quia ex quo pri' O mpa bat rationem,& consuetudo irrevocabilis non valet, sequitur, quod talis consuetudo tanquam ratione carens, postea esset inualida , de hoc; si verum nisi noua aliqua ratione iuuaretur conisuetudo, quod addit But. in c. fi. de consuet.