장음표시 사용
411쪽
DE BELLO GALLICO. LIB. VIII. 389
n in ex eaede refugisse in castra, qui de accepta calamitate nuntium Drappeti perferret. Sed in experiendo quum periaculum nullum videret, equitatum omnem Germanosque pedites, summae velocitatis homines, ad castra hostium praemittit : ipse legionem uniusta in trina castra distribuit, ait ram secum expeditam ducit. Quum propius hostes acce sisset , ab exploratoribus, quos Praemiserat, cognoseu castra eorum, ut barbarorum seri consuetudo, relictis locis superioribus, ad ripas fluminis esse demissa : at Germanos equitesque, imprudentibus omnibus, de unproviso adVolasse, et Praelium commisisse. Quare cognita, legionem armatam instructamque adducit. Ita, repente omnibus ex partibus signo dato, loca superiora capiuntur. Quod ubi accidit, Germani equitesque, signis legionis visis, vehementissime Ρraeliantur: confestim cohortes undique impetum laciunt, Omnibusque aut intersectis, aut captis, magna Praeda P tiuntur : capitur ipse eo praelio Drappes. XXX T. Caninius, felicissime re gesta, sine ullo Paene militis vulnere, ad obsidendos oppidanos revertitur; externoque hoste deleto, cujus timore antea augere praesidia, et munitione oppidanos circumdare prohibitus erat, opera undique imperat administrari. Venit eodem cum suis copiis Postero die C. Fabius, partemque oppidi sumit ad obsidendum. XXXVIII. Caesar interim M. Antonium quaestorem Cum
lius Opprimeretur. v Et haec vere
In trina castra. ulgo intra e tra. Eineudavit Ciaccou. e cod. V sint. Propiva hostes accessisset. Vulgo
Ut barbarorum fert. Profert , adii
sit Maliger. t Male, nain era ut et
Germavi pedites. JConfestim cohortes. Alii addunt
- C,ν. XXXVII. Augere prinsidia . multiplicare, multis tu locis ponere, singulis in locis singula ponere. CL c. 34 exu. Sic libri boni; sed plures libri, et in his etiam boni, habent Sindere υerraei Ieri) , quod eodem redit. M. Voculam antea praemisit Oud. e codd. h. admisit disidere. l
412쪽
cohortibus XV in Bellovacis reliquit, ne qua rursus tio O-rum consiliorum ad capiendum bellum facultas daretur :ipse reliquas civitates adit, obsides plures imperat, timentes omnium animos consolatione sanat. Quum in Carnutes venisset, quorum consilio in Civitate superiore Commentario Caesar exposuit initium belli esse ortum , quod praeci Pue eos propter conscientiam facti timere animum adve te bat , quo celerius civitatem metu liberaret, principem sceleris illius et concitatorem belli, Gutruatum, ad su plicium deposcit : qui, etsi ne civibus quidem suis se committebat , tamen celeriter , omnium cura quaesitus , in castra perducitur. Cogitur in ejus supplicium Caesar contra naturam Suam , maximo militum concursu , qui ei omnia pericula et detrimenta belli, a Gutruato accepta , reserebint, udeo ut verberibus exanimatum corpus se uri feriretur.
XXXIX. Ibi crebris litteris Caninii fit certior quae de
Ckp. XXXVIII. Ad capiendum bolium. Alii eapiendorum Belgis. Pro his rursus duo libri optimi habent, ad capiendum bellum. M. R cepi cum o ad. f Capere bellum est
id eapto tempore et Occasione sapere, suscipere; pro quo frequentius dixeruiat, Eumere bellum. Otu. JQuorum cousilio. Deest consilio in eo ld. non modo antiquis et honis, sed et plerisque ; et turbat sensum. Ergo Davis. et .larh. recte su fit ut rutit. M. Sed vide vir, a. I Non enim solum suit in eorum civitate auso P- tum bellum, ut notavit Oud. sod et eorum consilio. Sed mallem cum Ach. quorum consilio et in cloilate. B. JGutruatum. Cous vir, 3, ubi duo auctores belli nominatatur, sed nul l DA Gutruatus, cuiuη uomen h. I. tantopere variatur, ut aut nesciamus quale Hirtius scripwrit, autiti Cotuatus mutandum sit. MoRCf.
Perducitur. Alii producitur. A Gutruato accepta , refereb t. Sic codd. Mi Davis. deleri jubet r. ia et Praecedens ei. Secutus est Clam ke. IMale; nam sensus est: miluum qui ei, Caesari, referebant, nunti hau t, Darrabant, uam Caesar absens suerat, omnia p. et d. b. accuta a Gutruato. A. Jf. curiferiretur. Hoc loco Turpiude Criss/ Hirtium adulationis incusat, quod dixit : C sar contra -- turiam auiam. Certe Caesarem tu ex peditione Gallica se pri datorem et homicidam gentium praestitisse nou negaverim; sed Hirtius recte dixit
pri Pensiorem fuisse ad clementiam quam ad vindictam et erudelitatem palot ex timni ejus vita. A. lCιν. XXXIX. Quin de ... geε ta
413쪽
DE BELLO GALLICO. LIB. VIII. 39i
Drappete et Lucterio gesta essent, quoque in consilio permanerent oppidani. Quorum etsi paucitatem contemnebat, tamen pertinaciam magna poena esse ametendam judicabat; ue universa Gallia , non defuisse vires sibi ad resistendum Romanis, sed constantiam , putaret; neve hoc exemplo caeterae civitates , locorum opportunitate fretae, se vindicarent in libertatem : quum omnibus Gallis notum sciret reliquam esse unam aestatem suae provinciae; quam si Suἰ tinere potuissent, nullum ultra periculum vererentur. Ita que Q. Calenum togatum cum legionibus duabus relinquit, qui justis itineribus se subsequeretur ; ipse cum omni equitatu , quam potest celerrime , ad Caninium contendit. XL. Quum contra exspectationem omnium Caesar Uxellodulium venisset, oppidumquc operibus clausum auimum adverteret, neque ab oppugnatione recedi videret ulla conditione Posse ; magna autem copia frumenti abundare o Pidanos ex perfugis cognosset; aqua prohibere hostem te utare coepit. Flumen insimam vallem dividebat , qua totum Paene montem cingehat, in quo positum erat Praeruptum undique oppidum Uxellodunum. Hoc flumen averti loci natura prohibebat; sic enim in imis radicibus montis serebatur, ut nullam in partem depressis fossis derivari Ρο Set. Erat autem oppidanis difficilis et praeruptus eo descen sus , ut, Prohibentibus nostris, sine xulneribus ac periculo
essent ; quae iis accidisserit. Usitatius diat, quid de iis factum es/et, innituit Clarhius. M.t Reliquam esse uniam mitatem. duum enim xv avtiis cum dimidio jam Praefuisset, una aestas erat reliqua. Imperiunt enim illi per quinquennium, ut ex Eutropio cognoscitur, fuerat prorogatum. Gon. lC p. XL. Neque ab oppugnaιω-ne. . . Posse, intelligebat, utique orpugnandum esse oppidum, uti Ca- iiivius coeperat: uam volebat Civiar, ut est dictum, cap. 39, frangere Pe tinaciatii istorum hominum. M.
tum poene montem cingebat. M. Sed vallis etiam Pa ne montem totum P tuit ciligere, depressior, Per quam sumen labitur. mc ... averti. Sic boni eodd.Vulgo
414쪽
3 9 a C. IULII CAESARI svitae neque adire numen, neque arduo se recipere possetit
ascensu. Qua dissicultate eorum cognita, Caesar, sagittariis funditoribusque dispositis, tormentis etiam quibusdam locis contra facillimos descensus collocatis, aqua fluminis prohibebat oppidanos, quorum omnis postea multitudo aquatum unum in locum conveniebat, sub ipsius oppidi murum ubi magnus lans aquae prorumpebat, ab ea Par te , quae sere pedum CCC intervallo fluminis circuitu vacabat.
XLI. Hoc fonte prohiberi posse oppidanos quum Opi rem reliqui, Caesar unus videret , e regione ejus vineas
ipsius oppidi murum. Audi hoc loco Aeh. qui locum felicissime
sanavit : ti Praestantem hanc lecti nom revocavi ex cod. nostro R. quocum consentiunt Nomio. Brant. codd. et Voss. Pr. mund. MVan. et quinque alii. Davisius eam prius iditulerat. sed non probaverat esse sinceram solam, et eam quae dissonia talem tolleret omnem. Porro sic se
habet lectio vulg. et Oherlin. Pamrelinuerat,) Quorum Omnis postea multitudo aquatum in lacum unum conMente t. Atque h. I. caput 4o occludit. Sod quo in loco convenie-hat multitudo Z Dicet vulgata lectio Cap. seq. his verbis: sis ipsum enim oppidi murum magnus font aqvm. Quam hiulca sit ista phrasis intelliis gens lector sentiet. Mihi autem vid tur multo convenientius locum statim innuore, ubi multitudo repulsa a fiumine, conveniret aquatum. Qua. propter auctoritale tot codd. et Davis. indubitanter reposui Iecticinem nos tram. is Et idem ego. JQum...1taminia circuitu vacabat, pars vallis vacua, seu non tecta, non obducta erat flumine circumeunte i tum sere oppidum. I. Alii Ckp. XLI. UMarae. Post hoo vembum legebatur non aina m gno PericiιD. Sed omittunt haec verba libri scripti antiquissimi et optimi, tum caeteri etiam complures. Recte, ut ossius vidit : nam foret propem dum tautologia, si hic non sine magno Pericula, mox magno cum lat. et mni. dimis. diceretur. II. Ea verbae seq. liuo irrepsere. Delevi. I Quae vero est Hirtii mens Z Hanc totam phrasim se penitus non capere sale
tur Achaint . . Quid significat, inquit, quum reliqui Optarent Posse oppidanos prohiberi hoc fonis, Ca-3ar unus videret 2 Quid igitur Qesar unus vidit Z Milicet oppidanos
I On Posse arceri.i, Miror tam doctum virum h. l. haesisse. Caesar contra Vidit o a posse arceri r alii tantum orlabant, Caesar unus vidit rem fieri posse; vidit quomodo res fieret. et quum hoc videret, statim coepit ager vineas, etc. Omnia haec si hant cum Iabore, dimicationae, et C. Perstitit tamen, viderat enim huc
tantum via se Propositum suum a
Sequi posse, nempe oppidanos Priati- here a sonte. B. l
415쪽
ugere adversus montem, et aggeres instruere coepit, magno cum labore et continua dimicatione. Oppidani enim, Ioeo superiore decurrentes , eminus sine Periculo Prieliabantur, multosque pertinaciter succedentes vulnerabant; ut tamen non deterrerentur milites nostri vineas proferre, atque operibus locorum vincere dissicultates. Eodem tempore
tectos cuniculos ab vineis agunt ad caput sontis , quod ge-uus Operis sine ullo periculo et sine suspicione hostium sacere licebat. Exstruitur agger in altitudinem pedum IX , collocatur in eo turris X tabulatorum, non quidem quae moenibus adaequaretur id enim nullis operibus emci poterat ), sed quae superaret fontis fastigium. Ex ea quum tela tormentis jacerentur ad sontis aditus, nec sine Periculo possent adaquauti oppidani; non tantum pecora atque
MDersus montem. Alii contra montem. Vide noti ad vir, M. Aggerea instruere. Alii atruere. Decurrentes, etc. Alii decurrunt
. . . Proeliantur ... vulnerant... d terrentur.
Ut tamen, ita ut tamenJ ... t-
quae Operibus. Legebatur et labore ante atque veribus. Non exstat inanti. et bonis codd. M. Expunxi; superflua Planu. Cuniculas . . . fontis. Haec lectio
est ab ingenio Davisti, ducta tamene perspicuis codd. vestigiis, ubi serecuniculos agunt ad υinecta ad caput Ibntia legitur; nam caeterae varietates sunt leviores. Vulgata vero lectio: Cuniciatia, crates ac vineas agunt ad caput fontia : absona est, ut interpretes inde a Vossio monuerunt. Cellarius sic ediderat: cumculos ad oggeres ac Nineas agunt et aa --put fontis o sed Darisiua verum vi dii. M. Sine auspicione hostium, ut hostes ne suspiearentur quidem. talo quid fieri : cuniculi enim sub terra
agebantur. Ergo Romani non admoverunt crates et vineas, ut in vulgata
lectione erat: nam hoc hostes potuissent ipsi avis oculis videre. M. Pedum m. In alii g VI. Ciaec mutus ex Orosio, ut, II, dabat I.X. Quod recepere Soliger, Clariis, Cellarius; sed Orosius LX dat non aggeri soli, sed aggeri et turri. Ergo recto Oud. IX e codd. Adiaequoretur. Adia requiaret, Em
Fonιis fastigium, locum altiorem
montis, e quo laus Prosiliebat. Fous prorumpebat sub murum oppidi, G, . UPPidum erat iu summo monte : ergo sons ibi, in altiore montis loco prorumpebat: hinc fastigium sontis est locus altior montis, uud
Adsontis utillius. Alii atatum. Ad uari. Sie B. C. ι . 66. Ivlii
416쪽
jumenta , sed etiam magna hominum multitudo siti consumebatur.
XLII. Quo malo perterriti oppidani, cuPas Sem, Pice ,
scindulis complent : eas ardentes in Opera Provolvunt. Eodem tempore acerrime praeliantur, ut ab incendio res tinguendo dimicatione et periculo deterreant Romanos. Magna rei ente in ipsis operibus flamma exstitit. Quaecumque enim per locum praecipitem missa erant, ea , vineis et Aggere su Ppressa, comprehendebant id ipsum quod in rabatur. Milites contra nostri, quamquam periculoso genere praelii locoque iniquo premebantur, tamen Omnia paratissimo sustinebant animo : res enim gerebatur et excelso loco, et in conspectu exercitus nostri; magnusque utrinque clamor oriebatur. Ita quam quisque Poterat maxime insignis , quo notior testatiorque virtus ejus esset, telis hostium flammaeque se Osserebant. XLIII. Caesar quum complures suos vulnerari videret, ex omnibus oppidi partibus cohortes montem ascendere, et, simulatione moenium Occupandorum , clamorem undi
quo jubet tollere. Quo sacto perterriti oppidani, quum
quid ageretur in locis reliquis essent ignari, suSpensi revocant ab impugnandis Operibus armatos, inurisque disΡ-nunt. Ita nostri, fine praelii sacto, celeriter opera flamma
C p. XLII. Mindulis complent. Viligo acandulis. I Scinduim suntia the ligneae , quilius tecta aedium
latim fissae. Vid. Vitruv. 11, I ; C lum. VI , 3. Cupa , genus dolii. Omnino iuventum gallicum est, ut ait Plinius. A. JDimicatione e periculo, i. e. dimi. catiotiis periculo. Et luro exvlicatio,Hιm aliouasI enculo, invasit in mullis libri et locum ver e lectionis. M. Laestitit. Alii exsistit. Suppressa, impedita, quo minus procurrerent ulterius. Μ. Id ipsum quod moralatur; vi
Ita quam quisque. Alii Ita ut q. C p. XLIII. Ex omnibus oppidi
partibus. Idem est, ac si dixisset, Versus omnes oppidi Partes. M. Suspensi, dubii, haesitantes. Non est synonymum verbi ignarus, quod omiserunt ii, qui tautologiam opinatam efrugere volu runt. Bursu alii omisero verbum ausperari. M.
417쪽
comprehensa I artim restinguunt, Partina interscindunt. Quum pertinaciter resisterent oppidani, et, jam magna Parte suorum siti amissa, in sententia Permanerent, nil Postremum cuniculis venae sontis intercisae sunt atque aversae. Quo iacto exhaustus repente perennis exaruit fons, tantamque attulit oppidanis salutis desperationem, ut id non hominum consilio , sed Deorum voluntate factum Pu- inrent. Itaque , necessitato coacti, se tradideriant. XLIV. Caesar, quum suam lenitatem cognitam omnibus ciret, neque vereretur De quid crudelitate naturae vide retur asperius fecisse, neque exitum consiliorum suorum animum adverteret, si tali ratione diversis. in locis PluriΝ rebellare consilia inissent; exemplo supplicii deterrendos reliquos existimavit. Itaque omnibus , qui arma tulerant, manus praecidit; vitam concessit, quo testatior esset poena improborum. Drappes , quem captum esse a Caninio docui, sive indignatione et dolore vinculorum, Sive timore grRViΟ-ris supplicii, paucis diebus se cibo abstinuit, atque ita in teriit. Eodem tempore Lucterius, quem Profugisse ex Praelio scripsi, quum in potestatem venisset Elms nacti Arverni, crebro enim mutandis locis, multorum fidei se committebat , quod nusquam diutius sine periculo commoraturUSVidebatur, quum sibi conscius esset quam inimicum denum quidem est : altera lectio, sine
primitosacto, facilius serri potest. M. I ego cum Oud. sne proelii facto. I Ita enim codd. omues. JResisterent dolenduin est, quia abest a pleris Ine codd. M. Et , jam magna parte. Leg. magna etiam Parte. Sic pleriquct codd.
Exaruit fons. T. exaruit , quod
vulgo deest, e codd. et edd. Vet. res
tituit Oud. I Exhaustus e suis suinpressit Achaintre. JCAp. XI.IV. Rebellare eonsilia inissent. Vulgo, reb. coepissent. M. Constructio recepta familiaris est Hirti . Gns. eap. 49; Λs. eaP. I 8. Priorem tamen mallem propter in
gratam re titionem vertΜ rum consiliorum, consilia, eum diverso sen-
u. B. JIndignatione. M. invignitate. cepit Ach. JI Se eibo Mstinuit. Hoc verbum
vulgo intransitivum censetur; et tamen vim activam interdum tribuunt boni auct res. Vide Liv. xxi, 49.
418쪽
heret Caesarem habere ), hunc Epasnactus Arvernus, amicissimus populi Romani, sine dubitatione ulla vinctum ad Caesarem deduxit. XLV. Labienus interim in Treviris equestre Praelium secundum fecit; compluribusque Treviris interfectis, et Germanis , qui nulli adversus Romanos auxilia denegabant, principes eorum Vivos in suam redegit potestatem , atque in iis Surum AEduum , qui et virtutis et generis sum inrannobilitatem habebat, solusque ex Biduis ad id tempus per
XLVI. Ea re cognita , Caesar, quum in omnibus Galliae partibus bene res gestas videret, judicaretque superioribus aestivis Galliam devictam et subactam esse; AquitaniMnnunquam ipse adisset, sed per P. Crassum quadam ex Parte devicisset; cum II legionibus in eam partem est prosectus , ut ibi extremum tempus consumeret aestiVorum : quam rem, Sicut caetera, celeriter feliciterque consecit: nmnque omnes Aquitaniae civitates legatos ad eum miserunt, obsiadesque ei dederunt. Θihus rebus gestis , ipse cum equitum Praesidio Narbonem prosectus est, exercitum per legatos in hiberna deduxit: quatuor legiones in Belgio collocavit cum M. Antonio, et C. Trebonio, et P. Vatinio, et Q. Tullio, i gatis : duas in aeduos misit, quorum in Omni Gallia summam esse auctoritatem sciebat : duas in Turonos ad fines CRrnutum Posuit , quae Omnem regionem conjunctam Oceano continerent : duas reliquas iii Lemovicum fines, non longe ab Arvernis, ne qua pars Galliae vacua ah exercitu esset. Paucos dies ipse in Provilicia moratus, quum
In Turones. Alii in Turon ua. Sed ci in accusativo interdum struitur veri iam Ponerct. Regionem. Alii pr. emiuitiat ia-
C p. XLV. Re gil. Nil redigit. I Minus bene. lVirtutis. Alii Dirtutem. Cip. XLVI. Ut ibi. Alii ubi. Iu Belgio. Codd. rec. in Belais. In Atiduos misi . Alii deduxit. Alii in AEduis conarituit.
419쪽
celeriter Omnes conventus stercucurrisset, publicas controversias cognovisset, heue meritis praemia tribuisset dinoscetisti enim maximam facultatem habebat, quali qui que animo in rempublicam fuisset totius Galliae desectiones quam sustinuerat fidelitate atque auxiliis Provincia illius); his rebus consectis, ad legiones in Belgium se recipit, hibernatque Nemeto unae.
VII. Ibi cognoscit Commium Atrebatem praelio cum
equitatu suo contendisse. Num , quum Antonius in hiberna venisset, civitasque Atrebatum in ossicio maneret, Commius , qui post illam vulnerationem , quam SuPra Commemoravi , semper ad omnes motus paratus suis civibus esse consuesset, ne consilia belli quaerentibus auctor armorum duxque deesset, parente Romanis civitate , cum suis equitibus se suosque latrociniis alebat, in sestisque itineribus commeatus complures , qui comportabantur in hiberna Romanorum, intercipiebat. XLVIII. Erat attributus Antonio praesectus equitum . C. Volusenus Quadratus, qui cum eo hiemaret. Hunc An tonius ad persequendum hostium equitatum mittit. Vol Senus autem ad eam virtutem , quae singularis in eo erat,
magnum odium Coimit adjungebat; quo libentius id sa-
ConMentias. - , M. Urbes, in quibus agebantur. Sic Cic. Vorr. 3, uo; pro Lig. 8; Pliri. III, 1. I Dej ectione , per tempus desecti
nis. JQuam desectionem in sustinuerat
Gesar non succubuerat illi. vires ad eam Opprimeudam habueratὶ delitate atque auxilio Pro Mincii
ejus partis Galli e , qtiae Provincia Romana erat . Iu siue iatius delendum esse vidit Garkius, quia Pr vincia in libris dieitur. M. Pro Dintur illius. Forsan, de qua ante dictum. Beuti eius malit unius. His rebus confectis. Hinc male caput novum iuchoant. Respice ad V, 21. Hibematque. Alii hiberna Duquε. C,p. XLVII. Supra commemoravi. Coris. cap. 23. M. Parente Romanis. Alii parente
sibi omni. I Male, nam eius civitas, Atrebates, Romanis Imrebat. lC p. XLVIII. Ad eam virtutem. Alii ad eam partem virtutis, ad
eam partis υirtutem, ad eam Pa tam uirtutem. Magatim o Lum. Gms. P. 23.
420쪽
ceret quod imperabatur. Itaque dispositis insidiis , saepius
ejus equites aggressus, secunda praelia faciebat. Novissime, quum vehementius contenderetur, ac Volusenus, ipsius intercipiendi Cominii cupiditate , pertinacius eum cum inucis insecutus esset, ille autem fuga vehementi Volusenuin longius Produxisset; repente omnium suorum invocat fidem atque auxilium , ne Sua Vulnera, perfidia interposita, paterentur inulta ; couVersoque equo , Se a caeteris incautius permittit in praesectum. Faciunt idem omnes ejus equites, Paucosque nostros convertunt atque insequuntur. ommius incensum calcaribus equum jungit equo Quadrati , lanceaque infesta medium semur ejus magnis viribus trajicit. Praesecto Vulnerato , non dubitant nostri resistere, et conversi hostem pellere. Quod ubi accidit, complures hostium, magno nostrorum impetu Perculsi, VulnΡrantur,ot partim in fuga proteruntur, partim intercipiuntur. Quod ubi malum dux equi velocitate evitavit, graviter Vulneratus praefectus , ut vitae Periculum aditurus videretur, refertur in castra. Commius autem , sive expiato suo dolore , sive magna parte amissa suorum, legatos ad Antonium mittit,
M. I Iniustum sane odium , quia
quem incassum laedere tetitavit per- sidus plurimum odit. A. t Quo I hentius, ut adeo tanto libentius...
Produxisset. Allexisset Daude ut longius prDgrederetur. M. Perfidia interposita. Ita ut B triani perfidia uterentur, ut ess ut persidi. Sie Latine dici poetae non dubito : sed e quiliusdam libris bonis praetulerim cum Vossio, perfidia aut pes imposita, i. e. vulneraci imposita, illata erant, fraude tpersidia V luqeni. Vid. c. 23. GLnua imponero alicui quia non D quenter dicitur, etsi bene v. Er- ne iii Cla v. Cic.), videntur mutas stlocum librarii. M. Nil per sdem
i Lanceaque trafesta, haee desunt in quibusdam codd. et post trajicis addunt Voluseni. JPercutii.'putii, si vel in nullo cod. esset. Sod est in optimis. M. Intercipiuntur ... eoitiavit. I . intorcipiuntur : quod malum dua l. e. Commiusὶ equi veloc. es ita-Mit. Atque hic desinit periodus. Ηἰ Davi mus, codicis unius ductus auctoritate, monuit. Iam sequitur in cimnibus sere codicibus : ac sis volat e male) proelio aecumio gra Miser