장음표시 사용
401쪽
DE BELLO GALLICO. LIB. VIII. 379
tubariam convocato, conclamant legati obsidesque ad Caesarem mittantur.
XXI. Hoc omnibus probato consilio, Commius Atrebas ad eos profugit Germanos, a quibus ad id hellum auxilia
mutuatus erat. Caeteri e vestigio mittunt ad Caesarem lega tos , petunt die κ ut ea poena sit contentus hostium, quam si sine dimicatione inferre integris posset, pro sua clementia atque humanitate nunquam prosecto esset illaturus. Amflictas opes equestri praelio Bellovacorum esse; delectorinnpeditum multa millia interisse; vix refugisse nuntios caedis: tamen magnum, ut in tanta calamitate, Bellovacos eo praelio commodum esse consecutos, quod Correus, auctor belli, concitator multitudinis, esset intersectus; nunquam enim senatum tantum in civitate, illo vivo, quantum imperitian plebem, Potuisse. BXXII. Haec orantibus legatis, commemorat Caesar si e dem tempore superiore anno, Bellovacos caeterasque Galliae civitates suscepisse bellum; pertinacissime hos ex omnibus in sententia permansisse, neque ad sanitatem reliquorum deditione esse perductos : scire utque intelligere se Causam peccati sucillime mortuis delegari; neminem vero tantum Pollere, ut, invitis princiΡibus, resistente senatu, Omnibus bonis repugnantibus, infirma manu plebis bellum concitare et gerere posset: sed tamen Se contentum fore ea poena, quam sibi ipsi contraxissent. DXXIII. Nocte insequenti legati responsa ad suos reserunt. obsides conficiunt. Concurrunt reliquarum civitatium le-Legati. Vulgo praemittunt u . Sed
CAP. XXI. Integria , non victis et unlictis. M., sic as. Duo boni codd.
Iaa I recte. Vulgatum est interpre
tatio. N. Dubium. Concitator multitudinis. Alii eonciliator. Oudelidon,ius conjicit scribendum concitor. Sed vid. cap. 38. C p. XXII. Delegari. Delegares tribuere ὶ alicui causam, coujicere
culpam in eum. Liv. ix, P 9 : Mil logare mini steri uin alicui ab se a m liri, et in alium trans Pre. Omnibus bonis rep. Tὲ bonis hahent edd. vet. Dud. Omisit perPeram.
Cap. XXIII. I Conjiciunt, num.
402쪽
guti, quae Bellovacorum speculabantur eventum. Obsides dant, imperata faciunt, excepto Cominio, quem timor prohibebat, cujusquam fidei suam committere salutem. Nam Superiore anno, T. Labienus, Caesare in Gallia citeriore jus dicente, quum Commium comperisset sollicitare civitates, et conjurationem contra Caesarem sacere, infidelitatem ejus
sine ulla perfidia judicavit comprimi posse. Quem quia non
arbitrabatur vocatum in castra Venturum, ne tentando Cau
tiorem saceret, C. Volusenum Quadratum misit, qui eum per simulationem colloquii curaret interficiendum. Ad eam rem delectos idoneos ei tradit centuriones. Quum in collo
quium ventum esset, et, ut convenerat, manum Commii Volusenus arripuisset ; centurio, Vel ut insueta re Permotus, Vel
celeriter a familiaribus prohibitus Commii, conficere hominem non potuit: graviter tamen primo ictu gladio caput 13ercussit. Quum utrinque gladii destricti essent, non tam
rum obsidum explent, complent. JEνentum. Alii eventus. Prohibebar. Alii cohibebat. Periore anno. Et tamen Dio Cas. sius, KL, 43 ,-ua narrat ut si nunc accidissent. M. Idoneos ei. IIaec vulgo absunt; epleris iuerestituit Davisius. Sed puto
idoneos esse sui erfluum , nec exstat
in duobus libris optimis. M. Tum pro tradis alii tradidit, transdidit.
V cI ut insueta re permotu ; simulabat se permoveri re insueta; quasi Commius arripuisset Volusenum, vim ei illaturus. MOR. Claria Uum sequor: hic pilus dederat ita :et centurio , υelut insueta re Perm. υesset Commium interficere ; cel. αDm ., etc., ubi otiosa reiietitio interficere , conjicere. In addendis Oudendorpius Cluati lectionem probat , et in Ddd. poster. repraeseulat. Contra Ilirilitus υeI ut insu tare ex oscitantia librariorum ortum esse ex Neliet interficere . . . et permolua ex primo ictu vel ex prohibi us perhibet. Ιorum ergo sic refingit et quum . . . aremuisSet; et centurio vellet hom. interj . ce-
Ieriter a famiI. Commii prohibitus conscere non Potuit, ete .l Sine dubio Clactii conjecturam Parisino codice confirmatam sequi Ratius est, et ipse obertinus sequitur, sed prava est Mori interpretatio. Iutolligendum est centurionem fuisse vel insueta re permotum nempe perfidia illa merito exsecranda et in quam invehitur Turpiti de Crisag, tom. II, P. Ios, factum mi uime Bovianum erat,) vel prohibilum a sumiliaribus. Et ita
quoque intelligit B. JCaput percussit. Caput deest in codd. et edd. vet. Oud. putat Polius gladio delendum. Dostristi. Vulgo male districti.
403쪽
DE BELLO GALLICO. LIB. VIII. 381
pugnandi, quam diffugiendi fuit utromunque consilium :nostrorum, quod morti sero vulnere Commium credebant assectum; Gallorum, quod, insidiis cognitis, plura quum videbant, extimescebant. Quo facto statuisse Commius dicebatur nunquam in conspectum Criusquam Romani v
XXIN. Bellicosissimis gentibus devictis, Caesar, quum videret nullam jam esse civitatem, quae bellum pararet, quo sibi resisteret; sed nonnullos ex oppidis demigrare, ex agris dissugere, ad praesens imperium evitandum ; Plures in partes exercitum dimittere constituit; M. Antonium quaestorem cum logione XI sibi conjungit; C. Fabium te gatum cum cohortibus XXV mittit in diversissimam Galliae partem; quod ibi quasdam civitates in armis esse audiebat, neque C. Caninium Rebilum, legatum, qui in illis regioniabus praeerat, satis firmas II legiones habere existimabat. Τ. Labienum ad se evocat, legionemque XII, quae cum eo fuerat in hibernis, in Togatam Galliam mittit, ad colonias civium Romamorum tuendas; ne quod simile incommodum
accideret decursione barbarorum, ac superiore aestate Ter
gestinis accidisset . qui ret entino latrocinio atque impetu eorum erant oppressi. Ipse ad Vastandos depopulandosque
Quam υidebant. Alii Nidorant. In conspectum. Alii in conspectu. Respice ad c. 8. Sic et c. 35. Cis. XXIV. Dis gere. Vulgo effugere. Sic et c. 35.
cum Labieno erat, ut mox dicitur. DiMersissimam , nempe in Aquitaniam, dum ipse erat in Belgio.JQui .. .Prc erat scit. legionibus :α er hati das Commando dasethst. nDe Rebili hibernis cons. VLI, 9 . M. In aliis est erat. In illis regionilus Proeerat. Sic B. Civ. HI, 28: a Lissi
rigatam Galliam. Quae, c. u3, Citerior dicta est, et propter civitatem datam a togae usu nomen togatae habuit. CELLAMus. Neque lameia ea hujus nominis causa Praetereui da est, quae ex hoc ipso loco intelligi potest, colonias civium Romanorum ibi sub se. Μ. Decursione barbarorum. Sic et B. M. 4 I. incursione. Wrgesimis.Nullus veterum, quod sciam, hujus cladis meminit. Vos sius. Tergeste, Camicorum Oppidum , ad Hadriaticum mare. CELLA
404쪽
sines Ambiorigis proficiscitur, quem perterritum ac sugientem quum redigi posse in suam Potestatem desperasset, proximum suae dignitatis esse ducebat, adeo fines ejus va tare civibus, aedificiis, pecore, ut, odio suorum, Ambiorix, si quos fortuna secisset reliquos, nullum reditum propter tantas calaunitates haberet in civitatem. XXV. Quum in omnes paries finium Ambiorigis aut legiones aut auxilia dimisisset, atque omnia caedibus, in e diis, raPinis vastasset, magno numero hominum interiecto aut capto; Labienum cum duabus legionibus in Treviros mittit, quorum civitas, Propter Germaniae vicinitatem quotidianis exercitata bellis, cultu et seritate non multum a Germanis disserebat, neque imperata unquam, nisi exercitu coacta, faciebat. XXVI. Interim C. Caninius, legatus, quum magnam multitudinem convenisse hostium in fines Pictonum liti ris nuntiisque Duratii cognosceret, qui perpetuo in amici tia Romanorum permanserat, quum pars quaedam civitatis ejus defecisset; ad oppidum Lemonum contendit. Quo
quum adventaret, atque ex captivis certius cognosceret,
multis hominum millibus a Dumnaco, duce Andium , Duratium clausum Lemovi oppugnari; neque infirmas I giones hostibus committere auderet; castra munito loco POSuit. Dumnacus, quum appropinquare Caninium cognovisset, copiis omnibus ad legiones conversis, caStra R manorum oppugnare instituit. Quum complures dies in op-
Cultu et feritate. Potius qua voce usus Sallustius. Cis. XXVI. Defecisset; hic inter-Pungendum, non post verbum Pe
est eamdem esse ac nunc est Forti r .l Lemom, ex emendatione Oud. omnes sere e d. legunt Iaemonum.JRed posse.In aliis .. posse ducteri. Nee ita male. Uritare, vacuefacere. M. I ducendo cives et pecora urendo aedificia, urbes vastas et desertas essicere. B. JC p. XXV. Omnes partes ium. Gallage pro omne3fries partium et Aio codd. quidam exhibent. Exercita a boliis. Alii exercitari quod admisit Ach. J.
405쪽
DE BELLO GALLICO. LIB. VIII. 383
pumatione consumpsisset, et, magno suorum detrimento, nullam partem munitionum convellere potuisset, rursus ad obsidendum Lemonum redit.
XXVII. Eodem tempore C. Fabius , legatus, complures civitates in fidem recipit, obsidibus firmat, litterisque C. Caninii Rebili fit certior quae in Pictonibus gerantur. Quibus rebus cognitis, proficiscitur ad auxilium Duratio serendum. At Dumnacus, adventu Fabii cognito, desperata Salute, si
eodem tempore coactus esset et Romanum externum Susti nere hostem, et respicere ac timere Oppidanos, re Iaente eo ex loco cum copiis recedit: nec se satis tutum lare arbitratur, nisi flumen Ligerim, quod erat ponte Propter magni tudinem transeundum, copias traduxisset. Fabius, etsi nondum in conspectum venerat hostibus, neque se Cum Caninio corriunxerat, tamen doctus ab iis, qui locorum no- Verant naturam , potissimum credidit hostes perterritos eum locum, quem Petebat, petituros. Itaque cum coΡiis ad eumdem pontem contendit, equitatumque tantum Proc dere ante agmen imperat legionum, quantum quum Pr cessisset , sine defatigatione equorum in eadem se reciperet eastra. Consequuntur equites nostri, ut crat praeceptum, invaduntque Dumnaci agmen , et, fugientes Perterritosque sub sarcinis in itinere aggressi, magna praeda, multis inte sectis, potiuntur. Ita, re bene gesta, se recipiunt in castra.
In oppugnatione. Alii in oppug
C p. XXVII. Firmat, ut in fide maneant esticit. ;M. Idatis obsidibus.JAd auxilium. Alii ad auxilia. Externum. Alii et externum, et exercitum. l Arridet, sateor, lectio quam habet .ach. in cod. suo 5 64 ,
et Romanum hostem et externum austinere. Tria enim Dumnaco timenda erant, Caninius eastris suis munitus quem voco Romanum ho
tem; Fabius ad auxilium Duratii
veniens, qui est externus; tandem
oppidani. B. JG conspectum. Alii in conspectu. Vide nol. ad c. 8, tum pro hostibus alii hostis, hostium. Eumlocum, scilicet pontem. Hie
rursus magnam codd. varietatem agitat Achain re, sine utilitate, quum omnes illi e lectiones, praeter nos
tram, ad nihilum redeant. B. lna. Alii Itaque.
406쪽
XXVm. Insequenti nocte Fabius equites praemittit, sic
paratos, ut confligerent atque Omne agmen morarentur , dum consequeretur ipse. Cujus praeceptis ut res gereretur,
Q. Atius Varus, praesectus equitum, singularis et animi et
prudentiae vir, suos hortatur, agmenque hostium consec
tus, turmas partim idoneis locis disponit, partim equitum praelium committit. Equitatus hostium constigit audacius , succedontibus sibi peditibus; qui, toto agmine subsistentes,
equitibus suis contra nostros serunt auxilium. Fit praeIium acri certamine : namque nostri, Contemptis pristi e superatis hostibus, quum subsequi legiones meminissent, et Pudore
cedendi, et cupiditate per se conficiendi praelii, sortissime contra pedites praeliabantur; hostesque, nihil amplius copiarum accessurum credentes , ut Pridie cognoverant, de Iendi equitatus nostri nacti occasionem videbantur. XXIX. Quum aliquamdiu summa contentione dimicar tur, Dumnacus instruit aciem, quae suis esset equitibus invicem praesidio. Tum repente consertae legiones in conspectum hostium veniunt. Quibus visis perculsae barbarorum turmae, Perterritae acies hostium, perturbato impedimentorum agmine, magno clamore discursuque passim fugae se mandant. At nostri equites, qui paulo ante cum resistentibus sortissime conflixerant, laetitia victoriae elati, magno undique clamore sublato, cedentibus circumfusi, quantum equorum vires ad Persequendum, dextraeque ad caedendum valent, tantum eo praelio interficiunt. Itaque amplius millibus XV aut armatorum, aut eorum, qui timore Rrma Pro-
C p. XXVIII. Q. Atius Varua. sic Maliger e conjectura Fulvii Uriasini. Alii Q. Tatius, et C.
Stabsistentes. Alii male subsistemtibus. Subsistere est smniter stare. Olwrlinus habet: consistit au citia equitatus hostium quae verba ex Dintimo eod. B. Angi. et ex Parisiliis suis mutavit Aehintre, est illius emendationem admisi, ut elegaritiorem, qua nempe ritaretur ingrata illa repetitio, consistit, 3ubsistentes. B. lPer se conjiciendiρroelii. Alii pro mittunt celerius invitis codd. C p. XXIX: In conspectum. Qui
407쪽
DE BELLO GALLICO. LIB. VIII. 385jecerant, intersectis, Omnis multitudo capitur impedime
XXX. Qua ex suga, quum constaret Drappeten Seu nem, qui, ut primum defecerat Gallia, collectis undique
i,erditis hominibus, servis ad libertatem vocatis, exsulibus omnium civitatium adscitis, receptis latronibus, impedimenta et commeatus Romanorum interceperat,) non amplius hominum II millibus ex fuga collectis, Provinciam petere, unaque consilium cum eo Lucterium Cadurcum cepisse, quem superiore commentario, prima desectione Galliae, sacere in Provinciam impetum voluisse, cognitum est; Caninius legatus cum legionibus d ad eos persequendos contendit, ne de detrimento aut timore Provinciae magna infamia, perditorum hominum latrociniis, caperetur. XXXI. C. Fabius cum reliquo exercitu tu Carnutes os terasque proficiscitur civitates, quaerum eo praelio, quod cum Dumnaco secerat, copias esse accisas sciebat : non enim dubitabat, quin recenti calamitate summissiores essent suturae; dato vero spatio ac tempore, eodem instante Dumnaco , possent concitari. Qua in re suriuna felicitas celeri
aessis , receptis latronissius. Alii: ea audibus omnibus omnium etintatium aeritis thoe in aliis deest), receptis Iairoesmia. Commeatua Romamorum. Alii eo .mitatus ; ut I, 34; v, u3; Al. 25;M. 8. Non contemnencla lectio , quo nomine intelliguntur tam comme tua quam auppiamenta , aliaque ad exercitum venientia. OOD. J
. Prima d fectione, initio desecti nis. Alii habetit m au. eo . Mil
De detrimento. Delendum est is, quod nulli sere eodd. agnoscunt. Μ. Servant Andin. et Oxon. Licet paulo durius sit Mobus ; seripsit igiturAM. ne do timore aut detrimento. Sensus est: ne magnum dedecus r dundaret ex metu et damno Provinciae , grassationibus sceleratorum limminum. A. JCH. XAM. Copias essa aecisas. Sie e oodd. Vossius; alii aecisas, auctas, occisas. fAccidere est, imminuere , frangere. Jdistante. AI. instigante, quod imterpretamentum est. M. 26.
408쪽
tasque in recipiendis civitatibus Fabium consequitur. Nam arnutes, qui saepe vexati nunquam pacis secerant mentionem, datis obsidibus, veniunt in deditionem; caeteraeque civitates, positae in ultimis Galliae finibus, Oceano conjunctae, quae Armoricae appellantur, auctoritate adductae Ca nutum, adventu Fabii legionumque, imperata sine mora
faciunt. Dumacus, suis finibus expulsus, errans latitans que, solus extrem Galliae regiones petere est coactus.
XXXII. At Drappes unaque Lucterius, quum legiones
Caniniumque adesse cognoscerent, nec se sine certa Pernicie, Persequente exercitu, putarent Provinciae fines intrare posse; nec jam liberam vagandi latrociniorumque facie dorum facultatem haberent, consistunt in agris Cadurc rum. Ibi, quum Lucterius apud suos cives, quondam integris rebus, multum potuisset, Semperque auetor no Orum Consiliorum magnam apud barbaros auctoritatem haberet, ΟΡ-pidum Uxellodunum, quod in clientela suerat ejus, natura loci egregie munitum, occupat suis et Drappetis copiis, oppidanosque sibi conjungit. XXXlH. Quo quum confestim C. Cavinius venasset, ani-
Carnutes . . . nunquam pacis fec rant mentionem. Sed vid. VI , 4. Μωnuit Vossius. M. Falsum Omnino, nisi intelligas, a novissima Conjura
Armori P. Vid. v, 35. II. f Hoc loco Tu in de incise , TOm. II, P. morito summam Fabii non Labieni. ut ait Vehalatre, errore forsan librariorum in alacritatem et vigilantiam laudat in hostibus 'profligandis ac propullantidis. Caesar, ad dit idem , vel ahsens , vel Pr Cus , suam legatis suis celeritatem communicabat , cosque genii sui ardore
inflammabat. A. JCis. XXXII. Lissieram vaga E. Alii libere. Tuni pro haberent alii habere. I Alii liberam υagandi latrocinandique facultatem, quod
certe concinnius est. JConsistunt in agria. Oud. forsan considunt vel considerunt. Sed in addendis, u ne mula, inquit; quie
agris Cadureorum. Alii in sini-
tement ilia Lot, et varia argumenta de diversis opinionibus exponit in luculentissima et copiosi ima tu pagin. disputatione; vide suum Ind.
409쪽
madverteretque omnes oppidi partes praeruptissimis saxis esse munitas, quo, defendente nullo, tamen armatis ascendere esset dissicite; magna autem impedImenta oppidanorum videret, quae si clandestina fuga subtrahere conarentur , estugere non modo equitatum , sed ne legiones quidem possent, tripartito cohortibus divisis, trina excelsissimo loco castra secit, a quibus Dulatim, quantum copiae patiebantur, vallum in oppidi circuitum ducere instituit. XXXIV. Quod quum animum adverterent oppidani, miserrimaque Alesiar memoria solliciti similem casum o sessionis vererentur ; maximeque ex omnibus Lucterius , qui sortunae illius periculum secerat, moneret frumenti rationem esse habendam : constituunt omnium Consensu, parte ibi relicta copiarum, ipsi cum expeditis ad importandum frumentum proficisci. Eo consilio probato, proxima nocte, duobus millibus armatorum relictis, reliquos ex oppido Drappes et Lucterius educunt: iis paucos dies m rati , ex finibus Cadurcorum, qui partiin re frumentaria
ηublevare eos cupiebant, partim prohibere quo minus sumerent , non poterant, magnum numerum frumenti com-I arant: nonnunquam autem expeditionibus nocturnis castella nostrorum adoriuntur. Quam ob causam C. Caninius toto oppido munitiones circumdare moratur, ne aut Opus. C r. XXXIII. Non modo equitatum. Subauditur non eq. ut v, I;
bat, pro numero copiarum Suarum. In . . . circulsum ducere instituit.
Alii in cireuitu, scit. omissa lineola, ut in illo in conspectu Pro in com
CLν. XXXI U. Ex fnibus Cadum eorum. Alii in , omis o praecedente
Moratur. Oberlin. contatur, vulgo moratur. CL cap. 37 : ii prolithitus est timore, munitione circumdare oppidanos. v ENO C natur, quod Midd. habent, recte mutarunt interpretes; sed non tam in moratur, quam in cunctatur, seu contatur, mutari debuit, ut acute vidit Dud. M. et in edit. posteriore recepit. S quor. Ta moratur debetur glossae. Quum tamen contatur nusquam appareat, et moratur legatur in milliatis , hoc approbet Ach. licet ipse in textum non admiserit , reposui.
410쪽
essectum tueri non possit, aut plurimis locis infirma di ponat Praesidia. XXXV. Magna copia frumenti comparata, Considunt Drappes et Lucterius non longius ab oppido X millibus , unde paulatim frumentum in oppidum supportarent. Ipsi inter se provincias partiuntur : Drappes castris praesidio cum parte copiarum restitit; Lucterius agmen jumentorum ad oppidum adducit. Dispositis ibi praesidiis, hora noctis circiter X, silvestribus ingustisque itineribus frumentum importare in oppidum instituit. Quorum strepitum vigiles
C trorum quum sensissent, exploratoresque missi, quae agerentur renuntiassent, Caninius celeriter cum cohortibus armatis ex proximis castellis in frumentat os sub ipsam lucem impetum fecit. Ii, repentino malo Ρexterriti, dissu-giunt in sua praesidia: quae nostri ut viderunt, acrius contra armatos incitati, neminem ex eo numero vivum capi patiuntur. Effugit inde cum paucis Lucterius, nec se recipit
XXXVI. Ro bene gesta, Caninius ex captivis comperit Partem copiarum cum Drappete esse in castris a millibus non amplius XII. Qua re ex compluribus cognita, quum intelligeret, fugato duce altero, perterritos reliquos lacile opprimi posse; magnae felicitatis esse arbitrabatur nemi-Cιν. XXXV. X millibus. Vulgo
addunt passu- , invitia codd. et
f Prosuncisa; ossicia, munera , usitato loquendi more. Jl Adducit; Ae intra ducit ex
f Hora circiter X, duabus circiter horis ante ortum solis. G. l
p. XXXVI. Non amplius. Quidam non Ionge amplius. Magnin felicitatis. Davis. malevolohat infelicitatis. t u Si, tu luit, felicitatis scripsit Hirtius, plane dor. mitavit. Censetuit Caniniuex : fugato duce ad ero, perterritos reliquos f eile opprimi posse. raua igitur e re suit, ut nuntius de Lucterii clad Drappeti perferretur; huid enim ob
cerptam calamitatom alia ratione timor inculi non potorat. n Et idem habet Clarh.; sed Oudcndorp. : t gaudebat Caninius neminem cladis nuntium afferre Drappeti potui se, ne au fugeret, antequam ad eum de im- Pr Viso Venire posset; quo subito et inopinato adventu rerterritus laci -